Tình hình vài nước vùng Trung Ðông
được Ðức Thánh Cha nhắc tới
trong sứ điệp Giáng Sinh
Tình hình vài nước vùng Trung Ðông được Ðức Thánh Cha nhắc tới trong sứ điệp Giáng Sinh: Siria, Iraq, Libia, Yemen.
Vatican (SD 25-12-2015; Vat. 27-01-2016) - Trong Sứ điệp Giáng Sinh ngày 25 tháng 12 năm 2015 vừa qua ÐTC Phanxicô đã duyệt qua một số vùng không có hoà bình trên thế giới, và tha thiết mời gọi mọi người sống thương xót như Thiên Chúa, để cho Chúa Giêsu Kitô Cứu Thế sinh ra trong tâm lòng và cuộc sống hầu có sự bình an, niềm hy vọng và lòng thương xót, loại bỏ mọi thù hận, chiến tranh xung khắc, bất công, và tìm lại được phẩm giá là người và là con cái Chúa của mình. Ngoài vài nước vùng Trung Ðông như Siria, Iraq, Libia và Yemen, ÐTC cũng nhắc tới các nước khác như Ucraina, Burundi, Cộng hòa dân chủ Congo, Nam Sudan, Colombia và các vụ khủng bố đó đây trên thế giới.
Ðức Thánh Cha nhắc tới trong sứ điệp Giáng Sinh: Siria, Iraq, Libia, Yemen.
Xung khắc tại Siria đã bùng nổ ngày 15 tháng 3 năm 2011 với các vụ biểu tình liên tục chống chính quyền của tống thống Bashar Al-Assad. Làn sóng biểu tình nhanh chóng biến thành việc nổi loạn trên toàn nước, rồi biến thành cuộc nội chiến năm 2012, và hiện vẫn tiếp tục ngày càng thảm khốc hơn, biến nhiều thành phố và làng mạc Siria trở thành các đống gạch vụn đổ nát hoang tàn. Các phản đối ban đầu nhắm mục đích yêu cầu tổng thống Al- Assad từ chức và loại bỏ cơ cấu độc đảng Ba'th. Nhưng rồi với các đụng độ ngày càng khôc liệt hơn có thêm một lực lượng quá khích khác mang mầu sắc Salaphít nhập cuộc. Nhờ sự trợ giúp tiền bạc và khí giới của vài quốc gia hồi Sunnít trong vùng Vinh Ba Tư, lực lượng này ngày càng mạnh và người ta ước đoán có tới 75% chiến binh thuộc quyền nó. Các nhóm hồi cuồng tín này có mục đích chính là thiết lập luật Sharia của Hồi giáo tại Siria.
Vì vị trí chiến lược của Siria, các liên hệ quốc tế của nó và cuộc nội chiến kéo dài, khiến cho cuộc khủng hoảng của Siria cũng liên luỵ tới các quốc gia láng giềng và toàn cộng đoàn quốc tế. Nhất là từ khi các lực lượng này tuyên bố thành lập Nhà nước hồi IS. Giữa lòng Liên Hiệp Quốc đã xảy ra sự đổ bể sâu rộng giữa Hoa Kỳ, Pháp và Anh ủng hộ các lực lượng nổi loạn, trong khi Trung Quốc và Nga trái lại ủng hộ chính quyền của tổng thống Al-Assad, cả trên bình diện ngoại giao cũng như trên bình diện quân sự. Từ năm ngoái Nga đã gửi vũ khí và quân đội tới Siria, và từ mấy tháng nay đã cho máy bay chiến đấu bỏ bom các căn cứ của các lực lượng IS.
Con số người chết trong chiến tranh tại Siria đã lên tới hơn 300,000, không kể hằng trăm ngàn nguời bị thương, hơn 4 triệu người tỵ nạn các nước láng giềng và gần 8 triệu người tỵ nạn bên trong nước. Mặc dù trong các năm qua Ðức Thánh Cha Phanxicô đã liên tục kêu gọi hoà bình cho Siria, nhưng tình hình đã không sáng sủa hơn. Ngày 11 tháng giêng năm 2016 lần đầu tiên các đoàn xe chở phẩm vật cứu trợ được phép tiếp tế cho dân chúng kiệt quệ vì bị vây hãm từ bao tháng qua tại vài nơi.
Bên Iraq là quốc gia láng giềng của Siria, kể từ khi Hoa Kỳ xâm lăng nước này năm 2003 và hạ bệ tổng thống Sadam Hussein, tình hình chính trị xã hội liên tục rối ren và bất an, vì xung khắc bùng nổ giữa các nhóm Sunnít và Sciít, cũng như với các lực lượng chống Hoa Kỳ và các nước đồng minh. Mặc dù năm 2011 các lực lượng bảo hoà đã triệt thoái hầu như toàn diện, nhưng tình hình vẫn bất ổn với các vụ khủng bố bằng bom người. Chiến tranh Iraq đã khiến cho khoảng 600,000 người thiệt mạng, hàng triệu người tỵ nạn bên trong và ngoài nước. Bắt đầu từ năm 2012 Iraq chịu ảnh hưởng của cuộc nội chiến chiến bên Siria, vì có sự trao đổi mạnh mẽ giữa các nhóm phiến quân hồi hoạt động trong vùng Ðông Siria với các nhóm hoạt động trong vùng Tây Iraq, đa số thuộc giáo phái Hồi Sunnít, căm thù chính quyền Baghdad theo giáo phái Sciít. Năm 2013 ông Abu Bakr Al- Baghdadi, lãnh tụ Nhà nước hồi Iraq, được thành lập năm 2006 như là phần của mạng lưới của tổ chức hồi khủng bố Al Qaeda, loan báo hiệp nhất nhóm mình với nhóm Al- Nursa, là phong trào phiến quân hồi nòng cốt của Siria. Sự hiệp nhất này, bị khước từ bởi đa số lãnh tụ của nhóm Al- Nursa và Al Qaeda, khiến cho nhóm Al Qaeda xa rời nhóm mới thành lập, và thế là nhóm mới này lấy tên là Nhà nước Hồi của Iraq và vùng Mặt trời mọc viết tắt là ISIS hay ISIL trong tiếng Anh.
Vào đầu năm 2014 nhóm này kiểm soát thành phố Falluja và một phần lớn vùng Ðông Siria, rồi giữa tháng 6 và tháng 7 năm 2015 lan sang vùng bắc và đông, đánh chiếm hai thành phố Mossul và Tikrit, rồi tiến sát tới vùng Kurdistan. Trong thời gian này lực lượng này hoàn toàn bẻ gẫy liên lạc với tổ chức Al Qaeda, và tuyên bố thành lập một Califato đại đồng hay Nhà nước Hồi IS có lãnh tụ là Abu Bakr Al- Baghdadi. Sức tiến của Nhà nước Hồi bị các cuộc dội bom và oanh kích của Hoa Kỳ và các dân quân Kurde và Sciít hãm lại. Theo Hiến pháp năm 2005 Iraq là một cộng hòa quốc hội, liên bang, dân chủ và hồi. Ðòi buộc của một sự quân bình giữa các cộng đoàn phản ánh trong việc chia ba chức vụ chính của quốc gia, tuy không được thấy trước trong Hiến pháp, nhưng được coi như nền tảng của sự thoả hiệp giữa ba lực lượng chính trong nước: Tổng thống là chức danh dự nhất dành cho một người Kurde, Thủ tướng được chọn trong cộng đoàn Sciít, và Chủ tịch quốc hội được chọn trong cộng đoàn Sunnít. Trong hai nhiệm kỳ, tức cho tới năm 2014 Hiến pháp thiết định rằng tổng thống được trợ giúp bởi một Hội đồng tổng thống, gồm hai Phó tổng thống, một người Sciít một người Sunnít. Cũng thế Quốc hội có hai Phó chủ tịch một người Sciít, một người Sunnít. Trong khi có 3 phó thủ tướng: một người Sunnít, một người Sciít và một người Kurde, Nhưng quy chế này bị bãi bỏ vào tháng 8 năm 2015. Quyền lập pháp được dành cho Quốc Hội, hiện nay gồm 328 dân biểu được bầu theo tỷ lệ.
Tại Libia vào tháng hai năm 2011 bùng nổ các vụ dân chúng xuống đường biểu tình phản đối chính quyền. Tiếp theo sau là một cuộc xung đột vũ trang giữa các lực lượng trung thành với đại tá Gheddafi với các lực lượng nổi loạn. Ngày 19 tháng 3 năm 2011, theo sau nghị quyết số 1973 của Hội Ðồng Bảo An Liên Hiệp Quốc, một can thiệp quân sự quốc tế nhằm bảo vệ thường dân Libi qua việc áp dụng một vùng cấm bay được đề ra. Trong thực tế sự can thiệp được cụ thể hóa trong việc bỏ bom một cách có hệ thống các nhóm binh sĩ của chính quyền, các hạ tầng cơ sở dân sự và quân sự, và yểm trợ các lực lượng chống chính phủ. Tham dự việc can thiệp này có các nước của khối NATO trong đó có Hoa Kỳ, Pháp, Anh, Italia, Canada và vài nước A rập như Qatar và Vương quốc A rập thống nhất. Ngày 20 tháng 10 năm 2011 đại tá Muammar Gheddafi bị bắt và bị giết trong thành phố Sirte, khiến cho chế độ của ông sụp đổ.
Tuy nhiên, Libia rơi vào cảnh hỗn loạn vì chiến tranh vẫn tiếp diễn giữa các dân quân vũ trang của các bộ lạc khác nhau thuộc liên minh nổi loạn chống chính phủ trước đó. Nhiều chính quyền tiếp nối nhau đã cố gắng áp đặt quyền bính trung ương trên các nhóm này, bằng cách tìm giải giáp họ và sát nhập họ vào quân đội quốc gia, nhưng đã không thành công, vì các cơ quan hành chánh trung ương đã luôn tỏ ra quá yếu ớt, và quốc hội bị chia rẽ trầm trọng. Sau ngày 18 tháng 5 năm 2014 tình hình trở nên tồi tệ hơn sau vụ đảo chánh của tướng Khalifa Belqasim Haftar, và việc chiếm dinh quốc hội Tripoli từ phía các binh sĩ trung thành với ông. Một số các đại biểu chọn Tobruk làm trụ sở và rời quốc hội về đây. Ngày 17 tháng 12 năm 2015 tại Skhirat bên Marốc các đại diện của Quốc hội Tripoli và quốc hội Tobruk đã ký một hiệp định thành lập một chính quyền thoả hiệp quốc gia dưới sự giám sát của Liên Hiệp Quốc.
Bên Yemen một cuộc chiến mới chính thức bắt đầu vào tháng 3 năm 2015. Vài máy bay của A Rập Sauđi và các nước A Rập khác đã bỏ bom các căn cứ của các phiến quân Sciít Huthi. Mấy tuấn trước đó các phiến quân này đã kiểm soát thủ đô Sana'a và các phần đất khác ở mạn Tây nước này. Tình hình Yemen căng thẳng từ nhiều tháng nay, tới độ nhiều nhà phân tích chính trị gọi nó là một cuộc nội chiến. Tình hình tại Yemen cũng rất là phức và khó hiểu, vì các nhóm phiến quân nổi loạn địa phương được các nước ngoài và các nhân vật chính trị quan trọng của Yemen ủng hộ. Lịch sử Yemen, là quốc gia nghèo nhất Trung Ðông, đã đột nhiên thay đổi giữa cuối năm 2011 và đầu năm 2012, khi tổng thống Ali Abdullah Saleh cai trị nước này từ hơn 30 năm nay, đã nhường quyền bính cho ông Abd Rabbih Mansur Hadi.
Ngày 22 tháng giêng năm 2015 theo sau một cuộc đảo chánh từ phía đa số Zaydidta Huthi, tổng thống Abd Rabbih Mansur Hadi và thủ tướng Khalid Basas là người đã dính líu tới chế độ cũ và các gương mặt phát xuất từ mùa xuân A Rập, đã từ chức. Hiến pháp quốc gia giao quyền lãnh đạo cho chủ tịch quốc hội, là nhân vật gần gữi với ông Saleh. Tình hình trở nên hỗn loạn khiến cho bốn vùng ở miền nam Yemen tuyến bố không tuân lệnh chính quyền trung ương nữa. Ngày 21 tháng 2 ông Hadi bỏ thủ đô Sana'a để đến Aden, là thành phố quê quán đồng thời là pháo đài của ông ở miền nam Yemen. Vào tháng 3 ông tuyên bố là đã không bao giờ từ chức và tuyên bố Aden là thủ đô của Yemen. Ngày 25 tháng 3 năm 2015 chính quyền A rập Saudi được 10 nước A rập thuộc Vùng vịnh Ba Tư cũng như Ai Cập, Sudan, Marốc và Giordania, ra lệnh cho 150,000 binh sĩ và 100 máy bay quân sự bỏ bom các căn cứ của phiến quân Huthi nhằm tái lập quyền bính của ông Abd Rabbith Mansur Hadi, trong thời gian này sống tại Riyad. Cộng hoà hồi Iran đã mạnh mẽ phản đối A rập Saudi và yêu cầu ngưng ngay việc can thiệp quân sự này tại Yemen. Vào tháng 10 năm 2015 Tổ chức Ân Xá Quốc Tế đã phổ biến bản tường trình tố cáo các tội ác chiến tranh của A rập Saudi tại Yemen, đặc biệt là việc sủ dụng bom chùm và bỏ bom các trường học và các mục tiêu dân sự khác, nhất là dinh thống đốc Sa'da do người Huthi chiếm đóng. Ngày 26 tháng 10 và ngày mùng 2 tháng 12 năm 2015 không quân A rập Saudi đã bỏ bom hai nhà thương của tổ chức Các bác sĩ không biên giới tại Sa'da và Al houban.
ÐTC nhắc tới trong sứ điệp Giáng Sinh: Ucraina, Burundi, Cộng hòa dân chủ Congo, Nam Sudan, Colombia và các vụ khủng bố đó đây trên thế giới
Năm 2010 trong các cuộc bầu cử tổng thống ông Viktor Janukovych đã thắng bà Julya Tymoshenko chỉ với một số ít phiếu. Năm 2011 bà Tymoschenko bị liên luỵ trong một vụ án hình sự liên quan tới việc sử dụng ngân quỹ công cộng trong một vụ ký giao kèo với hãng Gazprom của Nga cung cấp hơi đốt cho Ucraina, nhưng không có lợi cho đất nước. Ngày 29 tháng 8 năm 2012 Toà Thượng Thẩm Ucraina đã xác nhận việc kết án bà Tymoshenko 7 năm tù ở vì tội lạm dụng quyền bính. Nhưng ngày 29 tháng 3 năm 2013 Toà Án Âu châu về các quyền con người đã coi việc giam giữ bà nguyên thủ tướng Tymoshenko là không hợp pháp.
Trong năm 2013 bắt đầu xảy ra các vụ biểu tình đòi gia nhập Liên Hịệp Âu châu chống lại tổng thống Janukovych, có đường lối chính trị phò Nga. Trong tháng giêng và tháng hai các vụ biểu tình xuống đường biến thành các vụ đụng độ dữ dội khiến cho nhiều người chết và bị thương. Tình hình căng thẳng không thể kiểm soát nổi khiến cho tổng thống Janukovych phải rời khỏi thủ đô Kiev. Quốc hội nhóm họp bầu ông Oleksandr Turcinov làm tân tổng thống.
Biến cố ông Janukovych trốn đi ngày 22 tháng hai năm 2014 khiên cho tương quan giữa Ngà và Ucraina liên tục thêm căng thẳng với các hậu quả trên bình diện chính trị và kinh tế. Nga gia tăng đáng kể giá hơi đốt, trước đó được bán cho Ucraina với giá thân hữu, và liên lạc ngoại giao giữa hai bên căng thẳng hơn. Với sự bất mãn của dân chúng sống trong vùng Ðông Ucraina, các nhóm nổi loạn đông Ucraina được sự trợ giúp của quân đội Nga, tuyên bố chống lại tân chính quyền Kiev, và như dấu chỉ của việc phản đối và ly khai họ đã chiếm nhiều dinh thự chính quyền, quân sự và không quân sự, đặc biệt là trong miền Donbass và các vùng phụ cận. Thế là xảy ra vụ xâm lấn đất đai từ phía các lực lương phản loạn nói tiếng Nga được quân đội và các thiện nguyện viên Nga trợ giúp.
Cuộc khủng hoảng tại Ucraina đã gây ra các âm hưởng khiến cho các tương quan giữa Nga và Tây Âu, đặc biệt là với Hoa Kỳ, căng thẳng. Nếu một đàng Tây Âu tố cáo Nga là yểm trợ quân sự cho các phiến quân ở miền Ðông Ucraina, thì Nga nêu bật các vi phạm từ phía chính quyền bất hợp pháp Kiev muốn dùng bạo lực để dẹp các vụ nổi loạn. Từ phiá mình Nga đã gia tăng việc giàn quân đội tại biên giới với Ucraina, và đã bị khối NATO tố cáo nhiều lần như là một hành động gây hấn.
Ngày 21 tháng 12 năm 2015 Liên Hiệp Âu châu đã triển hạn 6 tháng các cấm vận đối với Nga. Hội Ðồng Bruxelles đã kéo dài cho tới tháng 7 các biện pháp đã được đề ra trong mùa hè năm ngoái nhằm trả đũa sự yểm trợ của chính quyền Matscơva đối với phiến quân phò Nga ở miền Ðông Ucraina. Theo các tin tức của Liên Hiệp Quốc từ khi có chiến tranh tại miền Ðông Ucraina hồi tháng 4 năm 2014 đã có 9.098 người thiệt mạng, gồm các binh sĩ, các chiến đấu quân và thường dân, hơn 20,000 người bị thương, hơn 1 triệu ngưởi phản tản cư tránh chiến tranh, và biết bao nhiêu thành phố, làng mạc và ruộng đồng bị tan hoang.
Tại Burundi cuộc chiến đã bắt đầu hồi tháng 5 năm ngoái với các vụ dân chúng xuống đường phản đối chống lại việc tổng thống Nkurunziza tìm mọi cách ra tranh cử lần thứ ba trái với Hiến Pháp. Thật thế, sau thoả hiệp hoà bình ký kết tại Arusha năm 2000 chấm dứt cuộc nội chiến bùng nổ hồi năm 1993 với vụ ám sát tông thống Melchior Ndadaye và sự chống đối giữa hai chủng tộ Hutu và Tutsi, tân Hiến pháp dự trù tổng thống được bầu theo thể thức đầu phiếu đại đồng và nhiều nhất là hai nhiệm kỳ. Tổng thống Pierre Nkurunziza đã được bầu năm 2005 và tái đắc cử năm 2010 với 90% tổng số phiếu. Nhưng ông yêu sách phải được ứng cử lần thứ ba. Các đảng phái đối lập và xã hội dân sự chống lại ước muốn này của tổng thống và tố cáo ông là không biết cai trị đất nước, gian tham hối lộ và thành lập các dân quân trẻ vũ trang thống lĩnh các vùng quê. Hàng trăm người dân Burundi đã bị giết, hàng ngàn người phải tỵ nạn và nền kinh tế lụn bại. Mặc dù có các chống đối kịch liệt của phe đối lập, ông tái đắc cử tổng thống nhiệm kỳ ba ngày 21 tháng 7 năm 2015. Nhưng các phản đối và bạo động vẫn tiến diễn. Hồi đầu tháng 12 năm ngoái Liên Hiệp Phi châu đã phải quyết định gửi một lực lượng 5,000 binh sĩ bảo hoà tới Burundi vì sợ lại xảy ra cuộc diệt chủng như trong quá khứ.
Tại Cộng hòa dân chủ Congo tình hình bất ổn cũng vì bối cảnh bầu cử khó khăn. Từ hơn một năm nay đã xảy ra nhiều vụ biểu tình phản đối chống lại dự luật liên quan tới các cuộc bầu cử tổng thống sẽ diễn ra vào năm 2016, và liên quan tới việc kiểm kê dân số trên toàn nước. Việc kiểm kê này sẽ đòi hỏi rất nhiều thời gian và kéo dài nhiệm kỳ của tổng thống Joseph Kabila đã cầm quyền từ năm 2001 tới nay. Tiếp theo đó Quốc hội đã chấp thuận luật cải tổ bầu cử mà không có khoản bị dân chúng phản đối. Nhưng bầu khí các cuộc đầu phiếu vẫn căng thẳng. Tưởng cũng nên nhớ rằng trong quá khứ Cộng hòa dân chủ Congo đã có hai cuộc nội chiến: cuộc nội chiến thứ nhất xảy ra giữa năm 1996-1997, cuộc nội chiến thứ hai xảy ra giữa các năm 1998 và 2003, khiến cho mấy trăm ngàn người thiệt mạng, biết bao nhiêu người bị thương, hàng trăm ngàn người phải chạy trốn chiến tranh, thành thị và làng mạc bị tàn phá tan hoang. Ngoài ra từ nhiều năm qua tình hình đông bắc vùng Kivu vô cùng bất ổn, vì các vụ tấn công và bắt cóc do các phiến quân cuồng tín thuộc các "Lực lượng liên minh dân chủ" chủ mưu. Các phiến quân này từ Uganda đến và họ đã thành lập các căn cứ trên đất Congo, trong vùng Beni. Cũng trong vùng này giữa các năm 2012-2013 đã xảy ra các vụ đụng độ giữa quân chính phủ và phong trào độc lập có tên gọi là M23, tức phong trào của ngày 23 tháng 3.
Tại Nam Sudan bốn năm rưỡi sau ngày độc lập mùng 9 tháng 7 năm 2011 tiếp theo sau cuộc trưng cầu dân ý và sau một cuộc nội chiến dài giữa chính quyền Khartum và Nam Sudan, quốc gia mới này đang phải đương đầu với một cuộc xung đột chủng tộc giữa các lực lượng chính quyền của tổng thống Salva Kiir thuộc chủng tộc Dinka, và các lực lượng trung thành với nguyên phó tổng thống Riek Machar thuộc chủng tộc Nuer. Cuộc xung đột giữa hai bên đã bắt đầu hồi tháng 12 năm 2013 sau một cuộc đảo chánh hụt nhằm lật đổ tổng thống Salva Kiir. Nội chiến đã khiến cho 2 ngàn người chết và 2 triệu người phải bỏ nhà cửa ruộng vườn đi lánh nạn. Ngày 26 tháng 8 năm 2015 chính quyền và phe phiến quân đã ký thoả hiệp ngưng bắn, nhưng các vụ đụng độ vẫn tiếp tục. Theo các thống kê của tổ chức UNICEF của Liên Hiệp Quốc có 16,000 chiến binh trẻ em bị bó buộc tham gia cuộc nội chiến xâu xé Nam Sudan.
Bên Châu Mỹ Latinh có cuộc nội chiến tại Colombia giữa quân chính phủ và lực lượng Mặt trận cách mạng vũ trang viết tắt là FARC, bùng nổ từ năm 1964. Ðây là cuộc nội chiến dài nhất thế giới kéo dài hơn nửa thế kỷ và đã khiến cho ít nhất 220 ngàn người thiệt mạng, hàng chục ngàn người khác bị thương. Các nỗ lực hoà bình đã bắt đầu vào năm 1998 với tổng thống Pastrana, và đã kéo dài cho tới năm 2002 mà không đem lại kết quả nào. Năm 2008 tổng thống Venezuela Hugo Chavez đã đề nghị chính quyền Colombia và toàn cộng đoàn quốc tế thừa nhận lực lượng FARC như là lực lượng gây chiến của cuộc nội chiến. Năm 2012 chính quyền Colombia và lực lượng FARC chính thức bắt đầu cuộc thương thuyết hoà bình tại La Habana thủ đô Cuba và đã đạt được các bước tiến khác nhau, đưa tới cuộc cải cách nông nghiệp vào tháng 5 năm 2013, và việc tham chính của các cựu phiến quân vào tháng 11 cùng năm.
Tháng 7 năm 2015 cuộc thương thuyết có được bước tiến mới. Tổng thống Juan Manuel Santos và lãnh vụ phiến quân FARC Rodrigo Londono Echeveri Alias Timoshenko đã đạt một thoả hiệp về vấn đề thành lập các toà án đặc biệt để xét xử các tội phạm của các chiến binh và thành lập một uỷ ban sự thật, bồi thường cho các nạn nhân của cuộc nội chiến dài, và ân xá cho các chiến binh, ngoại trừ những người phạm các tội chiến tranh. Thoả hiệp được nêu bật vào tháng 12 năm 2015, và tổng thống Juan Manuel Santos tuyên bố rằng nội trong ngày 23 tháng 3 năm 2016 cuộc xung đột sẽ đuợc coi như chấm dứt.
Trong sứ điệp Giáng Sinh 2015 ÐTC Phanxicô cũng nhắc tới các vụ khủng bố gây chết chóc tại Bamako bên Mali, Paris bên Pháp, Beirut thủ đô Libăng, Ai Cập và Tunisia.
Ngày 20 tháng 11 năm 2015 một toán khủng bố đã đột nhập khách sạn Radisson Blue tại Bamako, thủ đô Mali, bắt 170 người làm con tin đa số là người ngoại quốc. Trong vụ nổ súng giữa các toán quân đặc biệt người Mali, Pháp và Hoa Kỳ giải thoát các con tin đã có 20 người chết, trong đó có 6 người Nga, một người Mỹ và một người Bỉ. Vụ tấn công được nhóm Morabitun có liên hệ với nhóm Al Qaeda nhận mình là thủ phạm. Ðây không phải là lần đầu tiên xảy ra bạo lực do các nhóm hồi thánh chiến chủ mưu trong một đất nước có nội chiến từ ba năm qua, nơi Pháp đã gửi một lực lượng tới yểm trợ chính quyền Bamako.
Bên Pháp trong năm 2015 thủ đô Paris đã là nơi xảy ra 3 vụ khủng bố do các lực lượng hồi cuồng tín chủ mưu. Ngày mùng 7 tháng giêng hai anh em Cherif và Said Kouachi, quốc tịch pháp, đã ùa vào toà báo châm biếm "Charlie Hebdo", từ lâu đã bị đe dọa vì đã đăng các hình hí họa châm biến Ðan Mạch liên quan tới Mahomed và xả súng bắn loạn xạ khiến cho 12 người thiệt mạng trong đó có 2 cảnh sát. Hai ngày sau mùng 9 tháng giêng một đồng lõa của hai tay khủng bố là Amedy Coulibaly đột nhập một siêu thị Hypercacher tại Porte de Vincennes, bắt giữ vài con tin và giết 4 người khác. Các biến cố sau đó khiến cho 8 người khác thiệt mạng trong đó có hai anh em Kouachi, Coulibaly và 4 con tin của hắn và một nữ cảnh sát viên, khiến cho số người chết tăng lên 20. Vụ này được tổ chức Al Qaeda vùng Bán đảo A Rập Ansar al-Sharia, là chi nhánh bên Yemen, thừa nhận.
Vụ khủng bố ngày 13 tháng 11 năm 2015 là đẫm máu nhất với 130 người chết và là vụ khủng bố trầm trọng thứ hai trong Liên Hiệp Âu châu sau vụ khủng bố tại Madrid bên Tây Ban Nha ngày 11 tháng 3 năm 2004. Thủ phạm là 9 người quốc tịch âu châu gốc Magreb, tức Bắc Phi, có liên hệ với Nhà nước hồi IS. Họ đã gây ra ba vụ nổ tại sân vận động Pháp, nơi đang diễn ra trận túc cầu giao hữu giữa Pháp và Ðức, cũng như 6 vụ nổ súng khác tại nhiều nơi công cộng khác nhau, trong đó đẫm máu nhất là vụ bắn giết 89 người trong rạp hát Bataclan, nơi đang có buổi hoà nhạc Rock. Ngày 18 tháng 11 sau đó trong một cuộc lùng bắt tại khu phố Saint Denis cảnh sát đã giết 3 tên khủng bố trong đó có tên đầu não các cuộc tấn công là Abdelhamid Abaaoud và một phụ nữ. Trong khi các vụ tấn công tiếp diễn tổng thống Francois Hollande đã tuyên bố tình trạng giới nghiêm trên toàn nước Pháp và tạm đóng cửa biên giới. Các cuộc điều tra cho thấy các vụ tấn công khủng bố này đã được tổ chức trong khu phố Molenbeek tại Bruxelles, bên Bỉ.
Bên Beirut thủ đô Libăng ngày 12 tháng 11 năm 2015 đã xảy ra hai vụ khủng bố tự tử cách nhau vài phút trong khu phố Bourj al Barajneh do các lực lượng Hezbollah Sciít kiểm soát. Nhà nước hồi đã nhận mình là thủ phạm để trả thù việc can thiệp của tổ chức Hezbollah ủng hộ tổng thống Al-Assad. Ðây là vụ tấn công đẫm máu nhất của tổ chức này chống lại người Sciít trong nước Libăng.
Bên Ai Cập ngày 31 tháng 10 năm 2015 một máy bay của hãng hàng không Nga Metrojet khởi hành từ Sharm el- Sheikh hướng về San Pietroburgo đã bị rơi trên bán đảo Sinai khiến cho 224 người chết. Tổ chức Nhà nước hồi ISIS ở Sinai đã thừa nhận mình là thủ phạm để trả thù Nga ủng hộ ông Al Assad can thiệp vào Siria. Sau khi tìm thấy xác máy bay người ta đã xác nhận là máy bay rơi vì có một quả bom nổ trong máy bay.
Trong năm 2015 Tunisia cũng đã là nơi xảy ra nhiều vụ khủng bố. Ngày 18 tháng 3 hai tay khủng bố đột nhập viện bảo tàng quốc gia Bardo của thủ đô Tunisi và cho bom nổ khiến cho 24 người chết trong đó có 21 du khách, một nhân viên công lực, hai tay khủng bố, và 45 người bị thương. Nhà nước hồi đã tự nhận mình là thủ phạm. Ngày 26 tháng 6 một tay khủng bố đã bắn vào các du khách tại Port El-Kantaoui cách Susa 10 cây sồ về mạn bắc khiến cho 39 người chết và 38 người bị thương. Tên khủng bố cũng bị giết. Nhà nước hồi cũng nhận mình là thủ phạm vụ giết người này.
(SD 25-12-2015)
Linh Tiến Khải
(Radio Vatican)