Những thách đố mới
cho Giáo hội Công giáo tại Bal an
Những thách đố mới cho Giáo hội Công giáo tại Balan.
Balan [Catholic Review 21/07/2011] - Kính thưa quý vị, các bạn thân mến. Kể từ khi chế độ cộng sản sụp đổ, Giáo hội Công giáo tại Balan phải đương đầu với nhiều thách đố mới.
Mỗi ngày Chúa nhựt, Vương cung thánh đường giáo xứ "Ðức Mẹ dâng mình vào đền thánh" tại Wadowice, sinh quán của chân phước Gioan Phaolo II, lúc nào cũng không còn chỗ trống. Giáo dân và du khách đứng chật bên trong lẫn bên ngoài nhà thờ. Sau thánh lễ Chúa nhựt, giáo dân có thói quen dừng lại thăm hỏi nhau hay vào các quán cà phê bên cạnh để thưởng thức một ly cà phê nóng hay một cái bánh kem.
Ðây là hình ảnh quen thuộc của một giáo xứ đồng quê, nơi có đến trên 60 phần trăm người công giáo Balan tham dự thánh lễ Chúa nhựt và nhiều gia đình tích cực tham gia vào đời sống giáo xứ, đưa con đi xưng tội và thực hành những cách giữ đạo truyền thống như lần chuỗi mân côi chẳng hạn.
Tuy nhiên, nếu đến một thành phố lớn, du khách sẽ thấy một cảnh tượng hoàn toàn khác.
Theo các số liệu thống kê được các linh mục cung cấp và được Viện Thống kê của Giáo hội Công giáo xác nhận, chỉ có khoảng 20 phần trăm người công giáo Balan tham dự thánh lễ Chúa Nhựt tại những thành phố lớn như Krakow và Warsawa. Nhìn chung trên toàn quốc, theo một cuộc thăm dò được thực hiện năm 2009, chỉ có khoảng 41.5 phần trăm người công giáo Balan còn tham dự thánh lễ chúa nhựt. Vào năm 2005, tỷ lệ này là 45 phần trăm.
Hãng thông tấn Công giáo Balan "KAI" ghi lại rằng năm 2010, lần đầu tiên sau nhiều năm, con số chủng sinh trong các chủng viện giáo phận đã xuống dưới 4 ngàn người. Con số chủng sinh năm thứ nhứt chỉ còn 2 phần 3 so với năm 2008 và 2009.
Con số các thỉnh sinh gia nhập các dòng nữ cũng giảm sút một cách đáng kể. Năm 2009, khi có đến 28 tu viện trên toàn quốc đóng cửa, con số thỉnh sinh chỉ còn 300 người. So với một thập niên trước, con số này giảm đi một nửa.
Bà Marta Reimfuss, một hướng dẫn viên du lịch thuộc giáo xứ hai thánh Phero và Phaolo tại Krakow giải thích cho du khách người Mỹ rằng "Duới thời cộng sản, có rất nhiều nguời đến nhà thờ và tham dự thánh lễ". Theo bà, sự sút giảm này là cái giá mà người dân Balan phải trả cho độc lập và tự do. Bà nói: "Tôi phải nhìn nhận rằng đã có thay đổi như thế là vì chúng tôi có nhiều tự do hơn, cho nên chúng tôi có thể quyết định đến nhà thờ hay không đến".
So với các nước láng giềng, Balan vẫn còn là một nước "giữ đạo", nghĩa là nằm trong số những nước có tỷ lệ người công giáo tham dự thánh lễ Chúa nhựt cao nhứt thế giới. Tuy nhiên, Giáo hội tại đây hiện đang phải đương đầu với một thách đố mới kể từ sau khi chế độ cộng sản sụp đổ. Thách đó đó là trào lưu tục hóa.
Cha Simon Stefanowicz, một linh mục dòng Phaolo hiện đang làm việc tại Ðền Thánh Ðức Mẹ nổi tiếng Czestochowa, miền Nam Balan, nói rằng Ðền Thánh này vẫn còn là ngọn hải đăng trước hiện tượng tục hóa. Tại đây, dân chúng vẫn còn có một lòng sùng mộ cao độ. Tuy nhiên, cha Stefanowicz nhìn nhận rằng, nói chung, Giáo hội tại Balan hiện đang phải đối mặt với nhiều áp lực từ bên ngoài.
Cha giải thích: "Cùng với tự do và dân chủ, trên 300 giáo phái đã tràn vào Balan. Người ta cũng thấy có cả những người thờ Satan. Các sách báo xấu và khiêu dâm cũng phê bình mọi người và mọi sự".
Cha Stefanowicz cho biết: các công ty quốc doanh đuợc bán cho người ngoại quốc. Nhiều công nhân Balan bị mất việc, khiến cho tình trạng thất nghiệp gia tăng.
Nói chung, theo vị linh mục này, "sau những thay đổi nói trên, dân chúng Balan bắt đầu xem báo chí, truyền thông và thương mại như những cố vấn thật sự của họ trong vấn đề tôn giáo và niềm tin".
Liên Âu đã quảng bá tự do phóng đảng đối với một số vấn đề như luân lý tính dục và xem thường những giá trị truyền thống vốn đã nhào nặn nên văn hóa Balan. Người dân Balan đã đi du lịch sang các nước trong Liên Âu và chịu ảnh hưởng "tháo thứ" của chủ nghĩa tục hóa Tây phương.
Một cách cụ thể, theo cha, Liên Âu tạo áp lực để buộc Balan phải thay đổi những luật lệ nghiêm nhặt về phá thai, làm cho chết êm dịu, ngừa thai và hôn phối đồng tính. Người ta tuyên truyền rằng nếu muốn giàu mạnh và thịnh vượng, Balan cũng phải chạy theo trào lưu của các nuớc Tây phương. Họ không màng tới uy tín của chân phước Gioan Phaolo II hay của đức Benedicto XVI và giáo huấn xã hội của ngài về gia đình và định chế hôn nhân.
Bà Magdalena Zowczak, một giáo sư tại Viện các sắc tộc học và nhân chủng học văn hóa, thuộc đại học Warsawa, tin rằng kể từ khi chủ nghĩa cộng sản sụp đổ, Giáo hội tại Balan đã phải đương đầu với một thách đố nghiêm trọng.
Trước đây, Giáo hội này là "Giáo hội của dân chúng", tức một Giáo hội đã từng che chở cho phe đối lập tranh đấu cho dân chủ và tự do tư tưởng, nay đã trở thành "Giáo hội của chọn lựa". Nói cách khác, ngày nay, người công giáo Balan có thái độ "phản tính và phê phán hơn" đối với tôn giáo. Tôn giáo không còn là một giá trị nội tại gắn liền với gia đình, mà là điều cần được chọn lựa một cách ý thức.
Dưới thời cộng sản, Giáo hội Balan có những vị anh hùng vĩ đại như chân phước Gioan Phaolo II, đức cố Hồng y Stefan Wyszynski và chân phước tử đạo Jerzy Popieluszko: cả ba vị đều đã chiến đấu cho tự do.
Tuy nhiên, theo giáo sư Zowczak, trong những năm gần đây, nhiều người Balan đã "sửng sốt" khi biết một số linh mục, vốn được mọi người kính trọng, đã từng cộng tác với công an mật vụ cộng sản... Và trong thập niên vừa qua, nhiều người lại càng bị chao đảo hơn vì những vụ lạm dụng tình dục trẻ em trong Giáo hội. Ngoài ra, sự kiện có một số linh mục rời bỏ Giáo hội cũng khiến cho nhiều người hoang mang.
Giáo sư Zowczak nói rằng đây là một số lý do khiến cho một số người chống giáo sĩ.
Ngoài ra, lòng đạo đức bình dân, vốn được củng cố dưới thời cộng sản, nay cũng bị lung lạc vì ảnh hưởng của văn hóa "nhạc kích động".
Hơn nữa, các chủng sinh ngày nay phần lớn xuất thân từ các đô thị cho nên không biết nhiều về truyền thống tôn giáo ở thôn quê. Riêng giới trẻ ở thôn quê không còn được hấp dẫn bởi ơn gọi linh mục nữa, vì họ tìm thấy có "nhiều cơ hội mới" mở ra trước mắt.
Trên đây là một vài thách đố cho Giáo hội Công giáo tại Balan.
Nhưng như cha Stefanowicz cho biết: Giáo hội đã nhào nặn nên Balan kể từ năm 966. Giáo hội này đã sản sinh hơn 156 vị thánh và chân phước, cho nên sẽ không chịu đầu hàng.
Cha khẳng định: "Chúng tôi sẽ tiếp tục chiến thắng trong truyền thống và gia sản Kitô".
CV.