Ðức Gioan Phaolo II
và sự sụp đổ của các chế độ cộng sản
tại Ðông Âu và Liên xô
Ðức Gioan Phaolo II và sự sụp đổ của các chế độ cộng sản tại Ðông Âu và Liên xô.
Roma [National Catholic Register 28/4/2011] - Kính thưa quý vị, các bạn thân mến. Sự hiện diện của trên 50 nhà lãnh đạo thế giới trong lễ phong Chân phước cho Ðức Gioan Phaolo II vào ngày Chúa nhựt 1 tháng 5 năm 2011 hẳn phải có một ý nghĩa đặc biệt. Di sản tinh thần của vị giáo hoàng này không chỉ dành riêng cho Giáo hội Công giáo, mà còn ảnh hưởng đến cục diện thế giới. Một cách cụ thể, khó có thể chối bỏ đựơc vai trò của vị giáo hoàng này trong việc chấm dứt chiến tranh lạnh và sự sụp đổ của các chế độ cộng sản Ðông Âu và Liên Xô. Ðây là luận điểm được ông Newt Gingrich, cựu chủ tịch Hạ viện Hoa kỳ, đưa ra trong một bài viết được đăng trên báo The National Catholic Register phát hành tại Hoa kỳ. Ông Gingrich, người có thể sẽ ra tranh cử tổng thống Hoa kỳ vào năm 2012, đã cùng với vợ là bà Callista thực hiện cuốn phim tài liệu có tựa đề "9 ngày đã thay đổi thế giới" ghi lại chuyến viếng thăm của đức Gioan Phaolo II tại Balan hồi năm 1979. Ông Gingrich mới trở lại Công giáo hồi năm 2010.
Theo ông, trước khi Công đoàn Ðoàn kết với 10 triệu thành viên đã lật đổ chủ nghĩa cộng sản tại Balan và Liên xô, thì đã có một cuộc cách mạng trong tâm trí của người dân Balan.
Tháng 8 năm 1980, các công nhân tại xưởng đóng tàu Gdansk, Balan tổ chức một loạt đình công trên toàn quốc. Họ đòi hỏi phải để cho bà Anna Walentynowicz được trở lại làm việc cũng như cải thiện điều kiện lao động của công nhân và nhìn nhận quyền được thành lập các công đòan độc lập.
Cuộc đình công đã chấm dứt một cách ôn hòa ngày 31 tháng 8 năm đó, khi các công nhân và chính quyền cộng sản Balan đã đạt được một thỏa thuận nhìn nhận quyền của công nhân được thành lập những công đoàn độc lập.
Hai tuần sau, Công đoàn Ðòan kết ra đời và chỉ trong 18 tháng đã có trên 10 triệu người Balan gia nhập Công đoàn này.
9 năm sau, tức tháng 6 năm 1989, các ứng cử viên của Công đoàn Ðoàn kết đã chiến thắng vẽ vang trong cuộc bầu cử bán tự do đầu tiên tại Ðông Âu sau 40 năm sống dưới chế độ cộng sản và chính phủ không cộng sản đầu tiên trong khối Ðông Âu đã được thành lập. 5 tháng sau đó, bức tường ô nhục Berlin sụp đổ và tháng 12 năm 1991, Liên xô biến mất trên bản đồ thế giới.
Nhưng cuộc cách mạng nội tâm nào đã khiến cho người dân Balan quyết định gia nhập Công đoàn Ðòan kết để sẵn sàng chấp nhận 9 năm gian khổ và cuối cùng đánh đổ được chế độ cộng sản? Ông Gingrich trả lời rằng người đã mang lại nguồn cảm hứng giúp thực hiện cuộc cách mạng nội tâm ấy chính là đức Gioan Phaolo II.
Cựu chủ tịch Hạ viện Hòa kỳ cho biết đã tìm ra ý nghĩa của chuyến viếng thăm Balan của đức Gioan Phaolo II dạo tháng 6 năm 1979 trong một chuyến đi Âu châu để thực hiện cuốn phim tài liệu với tựa đề "Ronald Reagan: cuộc hẹn hò với định mệnh". Trong chuyến đi này, ông Gingrich và vợ là bà Callista đã thực hiện một số cuộc phỏng vấn, đặc biệt là với ông Lech Walesa, cựu chủ tịch công đoàn đoàn kết, cựu tổng thống Balan và viếng thăm cựu tổng thống Tiệp, ông Vaclav Havel.
Ông Walesa nói với ông Gingrich rằng "chính lúc người dân Balan hoàn toàn thất vọng và bất lực thì đức Gioan Phaolo II đã xuất hiện... Ngài đã đánh thức dân chúng.. Ngài đã tổ chức dân chúng".
Thật vậy, trong bài diễn văn nổi tiếng đọc trước một triệu người Balan tại quảng trường Chiến Thắng ở thủ đô Warsawa ngày 2 tháng 6 năm 1979, đức Gioan Phaolo II khẳng định rằng "con người không thể hiểu mình một cách trọn vẹn nếu không có Ðức Kitô. Do đó, không thể loại bỏ Ðức Kitô ra khỏi lịch sử của nhiều người trên thế giới này".
Dân chúng đã đáp trả lại bằng 14 phút vỗ tay và đồng thanh ca bài "Christus vincit, Christus regnat, Christus imperat" [Chúa Kitô chiến thắng, Chúa Kitô hiển trị, Ðức Kitô cai quản]. Với bài ca này, họ tuyên xưng rằng chính Thiên Chúa là Chủ Tể chứ không phải nhà nước.
Theo ông Gingrich, hằng triệu nguời dân Balan, gần một phần ba dân số nước này, đã tìm đến để nhìn cho bằng được con người của đức Gioan Phaolo II, trong khi phần còn lại theo dõi chuyến viếng thăm của ngài trên màn ảnh truyền hình và đài phát thanh.
Sử gia Marek Lasota đã nói đến dấu ấn của chuyến viếng thăm như sau: "Theo mọi người dân Balan, Công đoàn Ðoàn kết là kết quả của chuyến viếng thăm của đức Gioan Phaolo II hồi năm 1979. Hằng trăm ngàn người hay đúng hơn hàng triệu người gặp nhau tại Warsawa, Gniezno, Czestochowa, Krakow, Nowy Targ, Wadowice và Auschwitz đã hiểu rằng Công đoàn Ðoàn kết là con đường đúng đắn". Họ muốn nói rằng: khi chúng ta đoàn kết với nhau thì kẻ thù, tức những người cộng sản, sẽ bất lực.
Trong ngày cuối cũng của chuyến viếng thăm, đức Gioan Phaolo II đã tóm lược sự điệp của ngài như sau:
"Con người là một hữu thể có tự do và lý trí. Con người là một chủ thể có hiểu biết và trách nhiệm. Xuyên qua sức mạnh của suy nghĩ cá nhân, con người có thể và phải biết chân lý, Con người có thể và phải chọn lựa và quyết định... Do đó, trước khi ra về, tôi xin anh chị em một lần nữa hãy chấp nhận di sản tinh thần gắn liền danh hiệu "Balan" với niềm tin, cậy mến mà Chúa Kitô đã đổ tràn trong chúng ta qua phép rửa. Anh chị em đừng tự ý tách lìa khỏi những cội rễ làm nên nguồn gốc của chúng ta".
Hai năm sau, bản án đã được tuyên đọc. Bất kể sức mạnh tuyên truyền và khủng bố của nhà nước cộng sản, trên 10 triệu người Balan đã đồng thanh đòi hỏi phải có sự thay đổi trong xứ sở bằng con đường của liên đới xã hội với niềm tin, đức cậy và đức mến. Công đoàn Ðoàn kết và phong trào xã hội đã thực hiện cuộc cách mạng ôn hòa lật đổ chế độ cộng sản độc tài tại Balan và quét sạch các chế độ cộng sản khác trên toàn Ðông Âu.
Ông Gingrich kết luận: "Nhưng cuộc cách mạng Balan năm 1989 đã chiến thắng ngay từ năm 1979 với những lời của Ðức Gioan Phaolo II và sự biến đổi trong tâm hồn người dân Balan mà lời nói, sự cầu nguyện và chuyến viếng thăm của ngài đã tác động".
CV.