Vai trò trung gian của Ðài loan
giữa Trung quốc và Tòa thánh
Vai trò trung gian của Ðài loan giữa Trung quốc và Tòa thánh.
Ðài Loan [Ucanews 16/3/2011] - Kính thưa quý vị, các bạn thân mến. Với chính sách cởi mở của tổng thống Ma Ying Jeou (Mã Anh Cửu), các cuộc trao đổi chính thức giữa các Giáo hội tại Trung hoa lục địa và Ðài loan đã diễn ra một cách êm thắm. Cụ thể, chỉ trong 6 tháng vừa qua, đã có hai phái đoàn từ Trung Hoa lục địa viếng thăm Ðài Loan.
Phái đoàn thứ nhứt do ông Wang Zuo an, giám đốc tôn giáo vụ của chính phủ Trung quốc cầm đầu, đã viếng thăm Ðài Loan hồi tháng 9 năm 2010. Chuyến viếng thăm thứ hai là của Ủy ban các tôn giáo và hòa bình dạo tháng Giêng năm 2011. Ủy ban này nằm dưới ô dù của Hội đồng cố vấn chính trị Trung quốc.
Cả hai phái đoàn đều đến viếng thăm Ðức hồng y Paul Shan và Ðức cha John Hung, Tổng giám mục Ðài Bắc, các ngài là những vị cựu và đương kim chủ tịch Hội đồng Giám mục miền Ðài loan. Cả hai phái đoàn đều mời Ðức hồng y Paul Shan, năm nay 88 tuổi, viếng thăm Trung hoa lục địa. Rất có thể Ðức hồng y sẽ viếng thăm Trung hoa lục địa vào tháng 6 năm 2011. Tuy nhiên, Ðức cha John Hung đã không được mời, bởi vì vị Tổng giám mục này tuyên bố rằng ngài chỉ muốn gặp gỡ với các Ðức giám mục được Tòa thánh công nhận mà thôi.
Hai chuyến viếng thăm của hai phái đoàn từ Trung hoa lục địa nói trên đã không thu hút được sự chú ý của giới truyền thông, bởi vì các chuyến viếng thăm chỉ có tính cách "tôn giáo". Dĩ nhiên, đây là những chuyến viếng thăm mà chính quyền cộng sản Trung quốc muốn dùng để thăm dò dư luận.
Mục đích của chuyến viếng thăm do trưởng ban tôn giáo chính phủ Trung quốc thực hiện nhằm mục đích ca ngợi chính sách hòa bình của tổng thống Ðài Loan. Thế nhưng sau khi ông Wang, giám đốc tôn giáo vụ chính phủ Trung quốc về lại lục địa, thì dạo tháng 11 năm 2011, chính phủ cộng sản nước này lại tiến hành phong chức cho một vị Giám mục không được Tòa thánh nhìn nhận. Hai tuần sau đó, nhiều Giám mục, linh mục và nữ tu đã bị cưỡng bách phải tham dự Hội nghị đại biểu công giáo toàn quốc do chính phủ điều động. Cả hai biến cố này đều cho thấy có sự căng thẳng trong quan hệ giữa Tòa thánh và Trung Quốc. Tòa thánh đã cho công bố hai thông cáo để lên án cả hai biến cố này.
Phái đoàn thứ hai từ Trung hoa lục địa viếng thăm Ðài loan do ông Liu Yuanlong, tân tổng thư ký và phó chủ tịch Hội công giáo ái quốc Trung hoa cầm đầu. Mục đích của chuyến viếng thăm là để giải thích cho Ðức tổng giám mục Ðài Bắc hiểu được lập trường của Bắc Kinh về các cuộc tranh cãi và làm sáng tỏ các ngộ nhận. Chính quyền cộng sản Trung quốc cũng muốn Giáo hội tại Ðài Loan và một cách gián tiếp Tòa Thánh hiểu cho lập trường của mình.
Tuy nhiên, vì thời điểm của hai chuyến viếng thăm và nhứt là hai biến cố đã xảy ra giữa hai chuyến viếng thăm, người ta sợ rằng các mối quan hệ giữa Trung Quốc và Tòa thánh khó cải thiện được.
Chính phủ cộng sản Trung quốc muốn dùng những cuộc trao đổi với Ðài Loan để đẩy mạnh cuộc đối thoại giữa các Giáo hội để qua đó đánh tan những nghi ngờ cho rằng Ðài loan là một trở ngại trong các quan hệ giữa Trung quốc và Tòa thánh. Cũng chính vì thế mà trưởng ban tôn giáo chính phủ Trung quốc muốn công khai hóa những cuộc trao đổi giữa Ðài loan và Trung quốc.
Kể từ năm 1987, khi các cuộc viếng thăm Trung quốc trở nên dễ dàng hơn, nhiều linh mục và giáo dân Ðài Loan đã vào Trung hoa lục địa để rao giảng Tin mừng, giúp đỡ công tác đào tạo, quyên góp để xây dựng các nhà thờ cũng như tài trợ cho việc giáo dục trẻ em nghèo.
Tuy nhiên, phần lớn các hoạt động này chỉ được thực hiện một cách bí mật. Các linh mục hay nữ tu chỉ mặc thường phục hay xử dụng các danh tánh khác để tránh bị guồng máy công an Trung quốc hay ngay cả nhân viên Hội công giáo ái quốc theo dõi.
Sau khi nắm quyền lại tại Ðài Loan cách đây 2 năm, Quốc dân Ðảng đã đẩy mạnh các quan hệ với Bắc Kinh. Nhờ các tiếp xúc thường xuyên và có nhiều tự do hơn trong quan hệ ngoại thương và nhiều lãnh vực khác, đương nhiên tôn giáo cũng tiến tới trong cùng một chiều hướng.
Tuy nhiên, với sự hiện hữu của Hội công giáo ái quốc, thách đố lớn nhứt của Giáo hội tại Ðài loan là làm thế nào để giúp nối kết lại hai Giáo hội "thầm lặng" và "công khai" tại lục địa.
Vì Giáo hội tại Ðài Loan vẫn luôn trung thành với Tòa thánh, cho nên nhiều vị lãnh đạo của Giáo hội tại đây được bổ nhiệm làm thành viên của Ủy ban Tòa thánh về Trung quốc. Ủy ban này đóng một vai trò quan trọng nhưng tế nhị trong việc thăng tiến các quan hệ giữa Trung Quốc và Tòa thánh.
Theo nhận định của hãng thông tấn Ucanews, với chính sách "hòa bình" hiện nay của tổng thống Ma Ying Jeou, Ðài loan có thể thay thế Hong kong để làm chiếc cầu nối giữa Vatican và Bắc Kinh.
Tuy nhiên, trong một chuyến viếng thăm Hong kong mới đây, Ðức cha Savio Hon, người Hong Kong, thư ký bộ truyền giáo, đã kêu gọi người Công giáo Hong kong hãy tiếp tục làm chiếc cầu nối giữa Trung quốc và Tòa thánh. Lời kêu gọi này có thể đi ngược lại ý muốn của Trung Quốc là muốn để cho Giáo hội tại Ðài loan đóng một vai trò quan trọng hơn.
CV.