Lòng nhân ái
cốt lõi của Ðạo Ðức
Lòng nhân ái: cốt lõi của Ðạo Ðức: đây là đề tài của Chuyện Tử Tế tuần này của chúng tôi...
(Radio Veritas Asia 12/12/2009) - Kính thưa quý vị, các bạn thân mến. Mới đây, Hội Khoa học Tâm Lý Giáo Dục Việt nam đã làm một cuộc nghiên cứu trên 1,200 sinh viên và học sinh. Người ta nêu lên một số "đức tính" được xem là chuẩn mực đạo đức của con người và đặt câu hỏi như sau: "Xin anh, chị cho biết những nội dung nào sau đây được xem là những chuẩn mực đạo đức của con người Việt nam hiện nay và cho biết mức độ quan trọng của các phẩm chất này?"
Kết quả được trình bày trên báo điện tử Vietnamnet cho thấy, theo thứ tự, những đức tính như: "có tinh thần yêu nước xã hội chủ nghĩa, sống phải tuân theo luật pháp, sống phải biết giữ nghiêm kỉ cương phép nước, ham học hỏi, tự hào là người dân Việt nam, tự hào về truyền thống tốt đẹp của dân tộc, có lối sống văn hóa, sống có kỷ luật, có chí tiên thủ, cầu tiến bộ, kết hợp tinh thần dân tộc và tinh thần đoàn kết quốc tế vô sản..." là 10 "chuẩn mực đứng đầu trong những chuẩn mực "đạo đức" đứng đầu của con người Việt nam hiện nay. Tổng cộng, có tất cả 22 chuẩn mực được đề nghị, thì những đức tính như "nhân ái, sẵn sàng cưu mang giúp đỡ con người hay vị tha đức độ..." đứng ở gần cuối bảng!
Như vậy, theo nhận xét của sinh viên học sinh Việt nam hiện nay, tức những cây non mà xã hội chủ nghĩa đang ươm trồng, chuẩn mực đạo đức số một của người Việt nam hiện nay là "Có tinh thần yêu nước xã hội chủ nghĩa".
Như tác giả Nguyễn Tuấn đã ghi nhận trên trang mạng "Bauxitevietnam", nếu hiểu tiêu chuẩn đạo đức là phân định giữa cái sai và cái đúng, thì yêu nước mà không yêu xã hội chủ nghĩa là "sai " và "thiếu đạo đức".
Ðây cũng là điều được Ðức thánh cha Benedicto XVI nhấn mạnh trong một buổi hòa nhạc tại Vatican do tổng thống Ðức tổ chức nhân dịp kỷ niệm 20 năm bức tường Berlin sụp đổ. Lên tiếng nhân dịp này, Ðức thánh cha nói rằng bức tường Berlin là một "ranh giới của sự chết". Nó không những chia rẽ con người với nhau, mà còn xóa bỏ mọi phân biệt giữa tốt và xấu, giữa thiện và ác. Theo Ðức thánh cha, trong xã hội cộng sản, chỉ có những gì có lợi cho Ðảng và chủ nghĩa cộng sản, ngay cả những điều vô luân và vô nhân đạo, mới được xem là tốt.
Hiện nay thế giới đang chú ý tới điều được gọi là "Hiến chương nhân ái" vừa được công bố trên khắp thế giới vào ngày 12 tháng 11 năm 2009, nói về lối suy nghĩ nhân ái, và quan trọng hơn nữa, hành động đầy lòng từ bi. Trong chưa đầy một tháng, nó đã nhận được sự tán trợ của khoảng 27 ngàn người, trong đó có những khuôn mặt nổi bật như Ðức Ðạt lai Lạt ma, Tổng giám mục Desmond Tutu, Hoàng hậu Rania Al Abdullah xứ Jordan, học giả Hồi giáo Shaykh Abdullah Bin Bayyah, khôi nguyên giải Nobel Hoà bình Jody Williams, v.v...
Hiến chương trên đây đã được hình thành do sáng kiến của bà Karen Armstrong, một tác giả người Anh, với hơn 20 tác phẩm viết chủ yếu về đề tài tôn giáo đối chiếu và là thành viên của Hiệp hội Văn chương Hoàng gia Anh. Ngày 28 tháng 2 năm 2008, bà nhận được giải thưởng của sáng hội phi lợi nhuận có tên là "The Sapling Foundation".
Mong ước của bà Karen Armstrong là được góp phần soạn thảo, công bố và cổ động cho một Hiến chương Nhân ái, vì theo bà, sau hơn 20 năm nghiên cứu về tôn giáo, bà nhận thấy lòng từ ái là cốt lõi lời dạy của mọi tôn giáo. Ðể thể hiện ước vọng đó, ngày 1 tháng 9 năm 2008, một trang web được thiết lập nhằm xây dựng một mạng lưới thân hữu với các tổ chức trên khắp thế giới, mời gọi người thuộc mọi tín ngưỡng, quốc tịch và bối cảnh khác nhau cùng tham gia soạn thảo. Trong sáu tuần lễ, đã có sự đóng góp của hơn 150,000 người ở 180 quốc gia.
Ngày 24 tháng 2 năm 2009, một tổ chức có tên là "Hội Ðồng Lương tâm" (Council of Conscience) họp tại Versey, Thụy sĩ, để tổng kết và soạn thảo Hiến chương.
Từ ngày xuất hiện đến nay, Hiến Chương nhận được sự hưởng ứng nồng nhiệt. Hơn 20 tổ chức trên khắp thế giới chào mừng bằng nhiều sinh hoạt và lễ lạc: tổ chức thi luận văn cho giới trẻ về đề tài này tại Úc đại lợi, dựng Bức tường nhân ái tại trung tâm thủ đô Kuala Lumpur, triển lãm nghệ thuật ở New York về chủ đề nhân ái, cộng đồng Hồi giáo tại nhiều nước ở châu Âu đang mở các cuộc thảo luận công cộng về lòng nhân ái.
Theo bà Karen Armstrong, điểm xuất phát của bản Hiến chương là ta hãy cùng trải nghiệm, cùng cảm nhận với người khác, và đặt mình vào vị trí của người khác. Thêm nữa, từ bản Hiến chương này có thể tiến tới thành lập toán đáp ứng nhanh để lên tiếng khi có khủng hoảng liên quan đến lòng nhân ái, đặc biệt vào lúc có quá nhiều thù hận trên thế giới truyền thông, nhằm đem lại tiếng nói cho đám đông thầm lặng thuộc mọi truyền thống tôn giáo và cung cấp công cụ để cùng nhau xây dựng một xã hội toàn cầu tốt đẹp hơn, nơi mọi người có thể sống hòa hợp và an lành.
Sau đây là nguyên văn Hiến Chương Nhân Ái:
"Nguyên tắc nhân ái nằm tại tâm điểm của tất cả các truyền thống tôn giáo, đạo đức và tâm linh, đang hằng kêu gọi chúng ta đối xử với mọi người như chúng ta muốn mình được đối xử. Lòng nhân ái thúc giục chúng ta hoạt động không mệt mỏi nhằm xoa dịu khổ đau của đồng loại, truất phế bản thân khỏi vị trí trung tâm của thế giới và đặt tha nhân vào chỗ đó, đồng thời tôn vinh sự thánh thiện bất khả xâm phạm của mỗi người, đối xử với mọi người, không loại trừ ai, bằng tinh thần tuyệt đối công bằng, bình đẳng và kính trọng.
Trong cuộc sống riêng tư lẫn công cộng, chúng ta cũng nhất thiết tự kiềm chế một cách kiên định và đồng cảm để không gây đau đớn. Hành động hay phát ngôn bạo động xuất phát từ ác ý, chủ nghĩa bá quyền hoặc vị kỷ nhằm làm hao mòn, tước đoạt hoặc phủ nhận các quyền căn bản của bất cứ người nào, và kích động hận thù bằng cách gièm pha kẻ khác - kể cả kẻ thù của mình - là một sự phủ nhận tình nhân đạo chung của chúng ta. Chúng tôi thừa nhận rằng chúng ta đã và đang sống không nhân ái và rằng thậm chí có một số người còn nhân danh tôn giáo làm gia tăng tổng số khốn khổ của con người.
Chúng tôi, bởi thế, kêu gọi mọi người:
- khôi phục lòng từ bi trở lại vị trí tâm điểm của đạo đức và tôn giáo.
- Quay về với nguyện tắc cổ xưa rằng bất cứ sự diễn giải kinh sách nào dẫn tới bạo động, hận thù hoặc khinh miệt đều không chính đáng.
- Bảo đảm cung cấp cho tuổi trể thông tin chính xác và đày tôn trọng về các truyền thống, tôn giáo và nền văn hóa khác.
- Khích lệ sự tán dương tích cực tính chất đa dạng của tôn giáo và văn hóa.
- trau dồi sự cảm thông đầy hiểu biết về khổ đau của mọi người, kể cả của những ai bị xem là kẻ thù.
Chúng ta cần phải khẩn trương biến lòng từ bi thành một sức mạnh rõ rệt, sáng chói và năng động trong thế giới đa cực của mình. Ðược bắt rễ trong một quyết tâm đã thành nguyên tắc nhằm vượt lên trên sự vị kỷ, lòng nhân ái có thể phá tan các ranh giới chính trị, giáo điều, ý thức hệ và tôn giáo. Ðược sinh ra từ sự tương thuộc sâu xa của chúng ta, lòng nhân ái là cốt lõi cho các quan hệ giữa người với người và cho một nhân loại toàn mãn. Nó là con đường dẫn tới giác ngộ, và không thể thiếu cho sự tạo ra một nền kinh tế công chính và một cộng đồng toàn cầu hòa bình."
Trên đây là nguyên văn Bản Hiến Chương Nhân Ái.
Với ước mong lấy bản Hiến Chương này để thay thế cho nền đạo đức "cách mạng" của xã hội chủ nghĩa vốn chỉ mang lại bại hoại, đau thương và chết chóc cho dân tộc, chúng tôi xin tạm ngưng Chuyện tử tế tuần này tại đây. Xin thân ái chào quý vị và các bạn và hẹn gặp lại vào thứ Bảy tuần sau.
Chu Văn