Tường thuật tổng quát

chuyến viếng thăm của ÐTC Beneđitô XVI

tại Brazil, từ ngày 9 đến 14/05/2007 (bài 2)

Prepared for Internet by Radio Veritas Asia, Philippines

Tường thuật tổng quát chuyến viếng thăm của ÐTC Beneđitô XVI tại Brazil, từ ngày 9 đến 14/05/2007 (bài 2).

(Radio Veritas Asia 12/05/2007) - Quý vị và các bạn thân mến. Phá thai vốn là một trong những thách đố lớn nhất, nếu không muốn nói là quan trọng nhất, và được quan tâm đến nhiều nhất, mà ÐTC Beneđitô XVI đã phải đương đầu trong chuyến viếng thăm Châu Mỹ Latinh đầu tiên này.

Ngay trên chuyến bay từ Rôma đến São Paulô, hôm thứ Tư ngày 9/05/2007, ngài đã tỏ ra rất minh bạch và mạnh mẽ khi lên án hành động này. Ngài khẳng định với các ký giả tháp tùng trên chuyến bay rằng: Dứt phép thông công không phải là một hành động tùy tiện của Giáo Hội. Ðây chỉ là một quy định của Giáo Luật dành cho những ai sát hại một thai nhi. Hành động sát hại này không thể phù hợp với việc rước lễ, tức hiệp thông với Thân Thể Chúa Kitô.

Có lẽ Ðức Beneđitô XVI muốn ám chỉ đến biện pháp mà Giáo Hội tại Mexicô cần phải có đối với các nhà lập pháp công giáo nước này, vì dạo tháng Tư năm 2007, họ đã thông qua luật cho phép phá thai. Luật mới vừa được quốc hội Mexicô thông qua cho phép phá thai cho đến tuần thứ 12 của thời kỳ mang thai. Thật ra cho tới nay các Ðức Giám Mục Mexicô chưa đưa ra một biện pháp trừng phạt nào đối với các nhà lập pháp công giáo nào ủng hộ phá thai. Chưa có một vị dân biểu nào tại nước này đã bị dứt phép thông công, vì có lập trường công khai ủng hộ phá thai.

Liền sau khi quốc hội Mexicô thông qua luật cho phép phá thai, báo chí tại nước này đã trích dẫn một lời tuyên bố của Ðức Hồng Y Norberto Rivera Carrera, Tổng Giám Mục thành phố Mexicô rằng, bất cứ người công giáo nào tham gia vào các hành động phá thai đều đương nhiên bị dứt phép thông công, nghĩa là bị loại trừ ra khỏi Giáo Hội Công Giáo. Tuy nhiên ngày mùng 6 tháng 5 năm 2007, Ðức Hồng Y Tổng Giám Mục thành phố Mexicô lại nói rằng: Dứt phép thông công là điều không cần thiết. Bị dứt phép thông công đối với một người công giáo, trong cụ thể, có nghĩa là không được lên rước lễ. Ðây vốn là vấn đề tế nhị đã từng gây nhiều tranh cãi trong Giáo Hội Công Giáo tại Hoa Kỳ trong kỳ bầu cử Tổng Thống hồi năm 2004. Trong tổng số 190 vị Giám Mục Mỹ chỉ có khoảng từ 10 đến 12 vị yêu cầu công khai từ chối việc cho rước lễ đối với những nhà chính trị nào công khai ủng hộ phá thai. Các Ðức Giám Mục Mỹ sẽ trở lại thảo luận về vấn đề này vào tháng 11 năm 2007.

Quả thực phá thai là một vấn đề phức tạp và được xem là tế nhị trong quan hệ giữa giáo hội và nhà nước tại nhiều nơi trên thế giới hiện nay. Riêng tại Brazil, nơi ÐTC Beneđitô XVI đang viếng thăm, luật hiện hành vốn có hiệu lực kể từ năm 1940 cho đến nay, cho phép phá thai chỉ trong trường hợp như: mang thai vì bị hãm hiếp, hoặc khi nhận thấy tính mạng của người mẹ bị đe dọa. Mới đây Bộ Trưởng Y Tế Brazil, ông José Gomes Temporão đã có ý định đệ nộp dự luật liên quan đến phá thai để trưng cầu dân ý. Trước chuyến viếng thăm của ÐTC, Bộ Trưởng Y Tế Brazil đã tái khẳng định rằng, phá thai cần phải được xem như là một vấn đề y tế công cộng, mà như thế có nghĩa là không đặt vấn đề luân lý, và như vậy gạt bỏ sự can thiệp của Giáo Hội.

Ðức Cha Odilo Pedro Scherer, tân Tổng Giám Mục São Paulo cho rằng, trưng cầu dân ý về nạn phá thai cũng chẳng khác gì trưng cầu dân ý về quyền được phép giết người. Theo Bộ Y Tế Brazil, trong năm vừa qua, đã có khoảng 2 ngàn phụ nữ đã phá thai vì một trong những lý do được luật pháp cho phép. Con số này thật ra chỉ là một phần nổi trong một tảng băng ngầm của những vụ phá thai lén lút, hay không hợp pháp. Mỗi năm tại Brazil có đến hằng triệu trường hợp phá thai bất hợp pháp như thế. Những người ủng hộ hợp pháp hóa phá thai nói rằng, chỉ có như thế thì mới may ra có thể hạn chế được con số tử vong vì phá thai lén lút. Thế nhưng Hội Ðồng Giám Mục Brazil cho rằng, sở dĩ Bộ Y Tế nước này đưa ra những con số như thế, là vì muốn kích thích và lôi kéo người dân ủng hộ cho việc hợp pháp hóa hành động phá thai mà thôi.

Vì phá thai là một vấn đề tế nhị, cho nên trong bài diễn văn chào mừng ÐTC tại Phi Trường São Paulo, chiều thứ Tư 9/05/2007, Tổng Thống Brazil, ông Luiz Inacio Lula da Silva, chỉ nhấn mạnh đến việc thực thi công bằng xuyên qua việc canh tân gia đình. Ông cũng lôi kéo sự chú ý của ÐTC đến các vấn đề xã hội và kêu gọi Giáo Hội góp phần giải quyết các vấn đề này. Nhất là cộng tác vào chương trình xóa đói giảm nghèo.

Riêng ÐTC Beneđitô XVI, ngay từ bài diễn văn đọc tại Phi Trường São Paulo, đã bày tỏ lập trường minh bạch và dứt khoát của Giáo Hội khi ngài kêu gọi phải tôn trọng sự sống con người từ lúc được thụ thai trong lòng mẹ cho đến lúc chết tự nhiên. Với khẳng định ấy, ÐTC đã tỏ ra không nhân nhượng trước tệ nạn phá thai. Dù vậy, trong cuộc gặp gỡ có tính cách xã giao với tổng thống Da Silva tại điện Bandeirantes sáng hôm thứ Năm 10/05/2007, ÐTC đã không đề cập đến vấn đề phá thai nữa.

Bà Vera Machado, Ðại Sứ Brazil bên cạnh Tòa Thánh Vatican, đã nói với các phóng viên rằng, trong cuộc gặp gỡ chỉ kéo dài nửa tiếng đồng hồ, giữa Ðức Thánh Cha và Tổng Thống Da Silva, không hề có bất cứ ám chỉ nào đến hành động phá thai, hay việc sử dụng bao cao su.

Về phần Tổng Thống Da Silva, trước khi Ðức Beneđitô XVI đặt chân đến Brazil, đã thố lộ rằng, là một người công giáo, ông chống lại hành động phá thai, nhưng với tư cách là một nguyên thủ quốc gia, ông lại xem chuyện phá thai như là một vấn đề y tế. Theo ông, nếu không hợp pháp hóa hành động phá thai, thì nhiều thiếu nữ Brazil có nguy cơ chết vì lén lút phá thai. Ông than phiền rằng, hiện nay tại Brazil có đến 30% trẻ vị thành niên nữ bỏ học, vì mang thai. Ðể chận đứng tình trạng này, chính phủ Brazil đã cho phát miễn phí bao cao su, và ngay cả viên thuốc phá thai có tên là RU48, thường được gọi là "viên thuốc uống vào sáng hôm sau". Giáo Hội tại Brazil đã lên án gắt gao việc làm này của chính phủ.

Trong cuộc gặp gỡ với Tổng Thống Da Silva, Ðức Thánh Cha bày tỏ mong ước rằng, trong triều đại Giáo Hoàng của ngài, và dưới thời tổng thống Da Silva, giữa Tòa Thánh và Brazil, sẽ có một thỏa ước quy định các sinh hoạt của Giáo Hội Công Giáo tại nước này.

Ðức Thánh Cha cũng nhấn mạnh đến tầm quan trọng của công tác giáo dục. Không những về nghề nghiệp chuyên môn mà còn cả về những giá trị thiêng liêng và luân lý. Báo chí tại Brazil suy diễn rằng, Ðức Thánh Cha muốn yêu cầu đưa việc dạy Giáo Lý vào Trường Học.

Quả thực như vị tiền nhiệm của ngài là Ðức Gioan Phaolô II, ÐTC Beneđitô XVI rất quan tâm đến vấn đề giáo dục giới trẻ. Ðặc biệt là giới trẻ tại châu Mỹ Latinh. Chính vì thế mà trong chuyến viếng thăm kéo dài 4 ngày này, Ðức Beneđitô XVI đã dành nguyên buổi tối thứ Năm 10/05/2007 để gặp gỡ với Giới Trẻ Brazil và Châu Mỹ Latinh, tại Vận Ðộng Trường "Paulo Machado de Carvalbo" ở Pacaembu, nằm trong thủ đô São Paulo. Vì vận động trường này chỉ có sức chứa được tối đa 40,000 chỗ, cho nên rất đông các bạn trẻ và khách hành hương buộc phải ở bên ngoài và phải theo dõi cuộc gặp gỡ qua các màn ảnh khổng lồ được bố trí bên ngoài sân vận động. Tổng cộng có đến hàng trăm ngàn bạn trẻ từ các nước Brazil và Châu Mỹ Latinh đứng đầy từ bên trong ra bên ngoài sân vận động.

Trong khi chờ đợi Ðức Thánh Cha, họ đã ca hát, múa nhảy theo những điệu nhạc dân tộc hay tân thời. Có lẽ nắm bắt được thách đố lớn nhất hiện nay tại Brazil và trên toàn lục địa, là nạn phá thai, cho nên rất nhiều bạn trẻ hát lên ca khúc có những lời như: "chọn sự sống", "chống lại phá thai". Với đủ mọi màu cờ sắc áo, các bạn trẻ tham dự cuộc gặp gỡ với Ðức Thánh Cha vào tối thứ Năm 10/05/2007, đã được hàng ngàn nhân viên công lực bảo đảm an ninh.

Với chủ đề của cuộc gặp gỡ là, "Người Trẻ, Môn Ðệ và Thứa Sai của Chúa Giêsu Kitô". ÐTC đã chọn bài Tin Mừng theo Thánh Matthêu đoạn 19 từ câu 16 đến câu 22, làm đề tài nói chuyện với các bạn trẻ. Ðoạn Tin Mừng này ghi lại cuộc gặp gỡ giữa Chúa Giêu và một người thanh niên giàu có.

Trong phần mở đầu bài nói chuyện với các bạn trẻ, Ðức Thánh Cha đã nhắc lại Ngày Quốc Tế Giới Trẻ lần thứ XX tại Cologne, Ðức quốc (từ ngày 18d đến 21/08/2005), mà chính ngài đã chủ tọa. Ngài cũng ôn lại những lời mà Ðức Gioan Phaolô II đã nói với giới trẻ tại Czestochowa, Balan (từ ngày 10-15/08/1991), như sau: Giới Trẻ là những tác nhân đầu tiên của thiên niên kỷ thứ ba, chính họ là những người sẽ vẽ ra vận mệnh của nhân loại trong giai đoạn mới này. Ðứng trước đám đông bạn trẻ mà đa số là người Brazil, Ðức Thánh Cha cũng đọc lại một lời trong bài quốc ca Brazil như sau: "Những cánh rừng của chúng tôi có nhiều sức sống hơn", trích dẫn lời này, Ðức Thánh Cha gợi lên cho các bạn trẻ bao nhiêu cuộc tàn phá mà các dân tộc vùng Amazone đang phải trải qua.

Suy tư về đoạn Tin Mừng theo Thánh Matthêu, Ðức Thánh Cha đặt ra cho các bạn trẻ một câu hỏi cần được đào sâu: Phải làm gì để sống một cách sung mãn? Trả lời cho câu hỏi ấy, Ðức Beneđitô XVI giải thích rằng: Câu hỏi của Tin Mừng không chỉ hướng đến cuộc sống mai hậu, trái lại nó đòi hỏi phải dấn thân trong hiện tại, ở đây và bây giờ đây. Nói tóm lại, câu hỏi của người bạn trẻ trong Tin Mừng, đặt vấn đề về ý nghĩa của cuộc sống. Theo Ðức Thánh Cha, câu hỏi ấy được đặt ra một cách cụ thể như sau: Tôi phải làm gì để cuộc sống của tôi có ý nghĩa? Nghĩa là tôi phải sống như thế nào để gặt hái trọn vẹn những hoa trái của cuộc sống. Tôi phải làm gì để cuộc sống của tôi không trở nên vô ích. Ðức Thánh Cha khẳng định rằng, chỉ có Chúa Giêsu là Ðấng duy nhất mới có thể mang lại câu trả lời, bởi vì chỉ có Ngài mới bảo đảm được sự sống vĩnh cửu. Vì lẽ ấy, chỉ có Ngài mới có thể chỉ ra ý nghĩa của cuộc sống hiện tại, và làm cho cuộc sống ấy trở nên sung mãn mà thôi.

Tiếp tục bài nói chuyện với các bạn trẻ Châu Mỹ Latinh tối thứ Năm 10/05/2007, Ðức Thánh Cha giải thích cho các bạn trẻ câu trả lời của Chúa Giêsu, khi Ngài khẳng định rằng chỉ có một mình Thiên Chúa mới là Ðấng Thiện Hảo. Theo Ðức Thánh Cha, cởi mở với sự thiện hảo cũng có nghĩa là đón nhận Thiên Chúa. Như vậy, khi trả lời cho người thanh niên rằng, chỉ có Thiên Chúa mới là Ðấng tốt lành, Chúa Giêsu cũng mời gọi chúng ta nhận ra Thiên Chúa trong mọi sự, và mọi biến cố, ngay cả tại những nơi mà phần đông không nhận ra sự hiện diện của Ngài. Cảm nhận được sự hiện diện của Thiên Chúa, tâm hồn của chúng ta sẽ tràn ngập hân hoan. Nhưng sống vui không phải là điều dễ dàng trong thế giới ngày nay.

Ðức Thánh Cha nói đến nhiều nỗi sợ hãi của giới trẻ thời đại. Sợ chết khi cuộc sống đang tươi nở. Sợ thất bại vì đã không tìm thấy ý nghĩa cho cuộc sống. Sợ đơn độc trước sự gia tốc đến chóng mặt của các biến cố và các phương tiện truyền thông. Ngày càng có nhiều người trẻ tìm đến cái chết. Bị đe dọa bởi nạn bạo động. Bị lôi cuốn bởi nạn nghiện ngập vốn lay động giới trẻ đến tận gốc rễ. Chính vì lẽ đó, người ta nói đến sự băng hoại của các giới trẻ.

Nhưng Ðức Thánh Cha không tỏ ra bi quan trước các hiện tượng ấy. Ngài nói với người trẻ rằng, khi nhìn vào họ là những người đang phản chiếu niềm vui và sự phấn khởi trên gương mặt. Ngài cũng đang nhìn họ bằng cái nhìn của chính Chúa Giêsu. Ngài nhìn họ bằng cái nhìn yêu thương và tin tưởng vì tin rằng, họ đã tìm ra được con đường đúng đắn. Ngài nói với các bạn trẻ: Chúng con là giới trẻ của Giáo Hội. Vì lẽ đó cha sai chúng con vào sứ mệnh vĩ đại là rao giảng Tin Mừng cho giới trẻ đang bơ vơ lạc lỏng trên thế giới này như đàn chiên không có người chăn.

Ðể có thể làm tông đồ, nghĩa là trở thành tác nhân của một xã hội mới, các bạn trẻ cần phải sống theo những giá trị luân lý phổ quát, tu luyện về nhân bản và thiêng liêng. Thiếu chuẩn bị, người ta dễ làm mồi cho mọi thứ tấn công của chủ nghĩa duy vật và thế tục vốn đang hoạt động rất mạnh trong mọi lãnh vực.

Tuy không nói rõ đến nạn phá thai, Ðức Thánh Cha cũng khuyên các bạn trẻ, hãy sống như những con người có tự do và trách nhiệm. Một cách cụ thể, họ hãy biến gia đình thành một trung tâm chiếu sáng niềm vui và sự an bình. Họ phải là những người thăng tiến sự sống từ lúc thụ thai cho đến lúc chết tự nhiên. Cũng trong chiều hướng tôn trọng và bảo vệ sự sống ấy, Ðức Thánh Cha khuyến khích các bạn trẻ, hãy bảo vệ người già vì họ đáng được tôn trọng, và ca ngợi vì những gì họ đã làm.

Cuối cùng, cũng nằm trong những thách đố hằng đầu của xã hội Châu Mỹ Latinh, Ðức Thánh Cha khuyên các bạn trẻ hãy tôn trọng bí tích Hôn Phối. Ngài khẳng định như sau: Không thể có hạnh phúc đích thực trong gia đình, nếu không có sự thủy chung giữa vợ chồng. Hôn phối là một định chế tự nhiên được Chúa Giêsu nâng lên hàng bí tích. Ðây là một món quà cao quý Thiên Chúa ban tặng cho nhân loại, chúng con hãy tôn trọng, chúng con hãy tôn kính bí tích này.

Kết thúc bài nói chuyện với các bạn trẻ Brazil và Châu Mỹ Latinh tối hôm thứ Năm 10/05/2007, tại Sân Vận Ðộng "Paulo Machado de Carvalbo" ở Pacaembu, trong thủ đô São Paulo, Ðức Thánh Cha tha thiết kêu gọi các bạn trẻ như sau: Ðừng phung phí tuổi trẻ của chúng con. Ðừng tìm cách chạy trốn khỏi tuổi trẻ. Hãy sống tuổi trẻ một cách mãnh liệt. Hãy cống hiến tuổi trẻ cho những lý tưởng cao đẹp của đức tin và tình liên đới nhân loại.

Trên đây là những điểm chính trong bài nói chuyện của Ðức Thánh Cha với giới trẻ Brazil và Châu Mỹ Latinh. Với con số tín hữu công giáo đông nhất thế giới, Giáo Hội tại Brazil được đánh giá là một trong những Giáo Hội có sức sống mãnh liệt nhất. Trong Giáo Hội ấy, dĩ nhiên giới trẻ Brazil có một chỗ đứng thật quan trọng. Chính vì vậy, và có lẽ cũng đã giúp cho giới trẻ nước này được hăng say hơn sau chuyến viếng thăm của Ðức Thánh Cha, cho nên hôm mùng 6/05/2007, trong phiên họp Khoáng Ðại lần thứ 45, Hội Ðồng Giám Mục Brazil đã đứng ra ứng cử để xin được làm nơi đứng ra tổ chức Ngày Quốc Tế Giới Trẻ sau lần Ðại Hội Giới Trẻ tại Syney vào tháng 7 năm 2008.

Bất cứ Ngày Quốc Tế Giới Trẻ nào được tổ chức ở nơi nào cũng mang lại nhiều lợi ích cho Giáo Hội tại nơi ấy. Xét về mặt khác về Ngày Quốc Tế Giới Trẻ cũng góp phần gia tăng uy tín cho quốc gia đứng ra tổ chức. Chính vì vậy mà Chính Phủ Brazil đã nhiệt liệt hoan nghênh sáng kiến của Hội Ðồng Giám Mục Brazil khi đệ đơn xin được tổ chức Ngày Quốc Tế Giới Trẻ.

Các Ðức Giám Mục Brazil đã bế mạc phiên họp khoáng đại thường niên lần thứ 45 hôm 19/05/2007, sau khi thông qua tài liệu có tựa đề: Rao Giảng Tin Mừng cho Giới Trẻ. Ðề tài này nói lên mối quan tâm đặc biệt của Giáo Hội tại Brazil đối với giới trẻ, phù hợp với chủ đề của cuộc gặp gỡ với Ðức Thánh Cha Beneđitô XVI tại Vận Ðộng Trường "Paulo Machado de Carvalbo" ở Pacaembu, tối thứ Năm 10/05/2007: "Giới Trẻ Môn Ðệ và Thừa Sai của Chúa Kitô".

Chu Văn và Mai Hương

Back to Vietnamese Missionaries in Asia Home Page