Vài nét về lịch sử Giáo Hội Công Giáo tại Croat
từ thủa ban đầu cho đến thời kỳ cai trị
của Chế Ðộ Cộng Sản sau thế chiến thứ Hai
Prepared for Internet by Radio Veritas Asia, Philippines
Vài
nét về lịch sử Giáo Hội Công Giáo tại Croat từ thủa ban
đầu cho đến thời kỳ cai trị của Chế Ðộ Cộng Sản sau thế
chiến thứ Hai.
(Radio
Veritas Asia - 2/05/2003) - Chúng ta hãy lướt qua lịch sử của Giáo
Hội Công Giáo tại Croat từ đầu cho đến thời kỳ cai trị của
Chế Ðộ Cộng Sản sau thế chiến thứ Hai.
Ðất
Nước Croat đã tiếp nhận Kitô giáo cách đây 13 thế kỷ. Lần
gặp gỡ đầu tiên giữa Toà Thánh và những người Croat là
vào năm 641, khi một sứ giả của Toà Thánh, là Ðan Viện Phụ
Martin, đến để chuộc lại những hài cốt của những người
nô lệ kitô chịu tử đạo. Dù lịch sử
cho biết rất
ít về việc trở lại của những người Croat, nhưng chắc
chắn là trong bầu khí an bình vàtự nguyện, trong thời kỳ từ
giữa thế kỷ thứ VII đến đầu thế kỷ thứ IX. Không có cuộc
bách hại tôn giáo nào được ghi nhận trong thời ký nầy.
"Sổ
Bộ Hành Chánh" của Hoàng Ðế Constantine Porphyrogenitus (913-
959) ghi lại rằng khi những người Croat dựng lại lập nghiệp
trong phần đất từ sông
DRAVA trở ra biển Adriatic, Hoàng đế của Ðế Quốc Byzantine lúc
đó là Heraclitus (610- 641) "đã cử phái đoàn đến từ
Roma, gồm một Tổng Giám
Mục, một Giám Mục và các Linh Mục và thầy Phó Tế, và đã
rửa tội cho những người Croat."
Lịch
Sử có ghi lại Phép Rửa
của những Hoàng Tử Croat như Porga, Porin, Vojnomir, Viselav, Borna,
Ljudevit, Posavski và những vị khác nữa. Vào thế kỷ thứ 9,
những người Croat đã hoà nhập vào cộng đoàn những quốc
gia kitô Châu Âu. Các vị Cai Trị người Croat như
Mislav (khoảng năm 839) Trpimir (852) và những vị khác nữa,
đã xây lên những Nhà Thờ và các Tu Viện; đây là một
dấu chỉ cho biết vào thời kỳ nầy, Kitô giáo đã ăn rễ sâu
vào đất nước Croat rồi. Năm 879, Vị Cai Trị Croat BRANIMIR, đã
gởi cho Ðức Giáo Hoàng Gioan VIII một bức thư
nói lên sự thuần phục và lòng trung thành. Và trong văn
thư trả lời, đề ngày 7 tháng 6 năm 879, Ðức Giáo Hoàng
Gioan VIII nói rằng ngài khẩn xin
Thiên Chúa chúc lành cho Branimir và đất nước của ông,
trong thánh lễ cử hành bên Mộ Thánh Tông Ðồ Phêrô.
Những văn thư
trao đổi giữa Ðức Giáo Hoàng Gioan X (914-928) và vị lãnh
đạo Croat Tomislav, --- hiện còn lưu giữ và liên quan đến Thượng
Hội Ðồng Giám Mục đầu tiên tại Split (925) có phần chính thức
nhắc đến lãnh tụ Croat.
Năm
1075, trong thời kỳ chia rẽ Ðông và Tây, vị sứ giả của
Ðức Grêgori VII đã tôn phong Zvonimir làm Vua những người
Croat. Nhà Vua Zvonimir thề hứa trung thành với Ðức Giáo Hoàng
và hứa sẽ áp dụng công cuộc canh tân giáo hội trong lãnh
thổ của mình, bảo vệ những goá phụ và cổ võ công bằng.
Trong
thời kỳ độc lập của Vương Quốc Croat với những nhà cai
trị người Croat, Dòng Biển Ðức hoạt động rất tích cực giữa
dân chúng , và đã để lại dấu vết không thể xoá mờ trên
bình diện sinh hoạt tôn giáo, văn hoá và chính trị.
Sau
năm 1102, khi những người Croat bỏ đi triều đại độc lập của
họ, để bước vào thế liên kết với Hungary, dòng Biển
Ðức từ từ bị thay thế bởi các dòng Khất Thực khác, nhất
là bởi dòng Phanxicô và sau đó là dòng Ðaminh, đã ghi đậm
nét ảnh hưởng trên sinh hoạt kitô giáo của người Croat.
Sau đó, sinh họat tôn giáo và văn hoá của người Croat lại
chịu ảnh hưởng mạnh của Dòng Tên.
Vào
thế kỷ thứ IX, Giáo Hội Công Giáo tại Croat được hưởng
một đặc ân duy nhất trong Giáo Hội Công Giáo phổ quát thời đó: đó là Ðức
Giáo Hoàng Innocentê IV, --- mặc cho những chống đối, --- đã
cho phép Ðức Giám Mục Philip của giáo phận Senj, xử dụng
ngôn ngữ Slavic và chữ viết Glagolitic trong phụng vụ.. Như thế,
kể từ đó, cho đến Công Ðồng Vaticanô
II, Giáo Hội Công Giáo Croat là Giáo Hội Công Giáo duy
nhất được phép xử dụng ngôn ngữ địa phương trong sinh họat
phụng vụ, trong khi mà tại các vùng đất khác, Giáo Hội
Công Giáo vẫn còn dùng tiếng Latinh.
Vào
thế kỷ thứ 15, nơi vùng đất của Croat Cổ, --- mà hiện nay
là vùng đất giáp ranh với cộng hoà Bosnia-Erzegovina, --- tiếp
sau cuộc liên kết với Hungary như đã nói trên, một "lãnh
thổ" mới được thành hình, trước cuộc xăm lăng của hoàng
đế Thổ Nhỉ Kỳ Ottoman --- lãnh thổ mới nầy được gọi là
Vương Quốc Croat. Với những cuộc chiếm đất của hoàng đế
Ottoman, và trong vòng nhiều thế kỷ, người Croat đã mất đi
một phần đất lớn. Một phần
dân chúng Croat lại theo Hồi Giáo và Chính Thống Giáo. Các Tu Sĩ dòng Phanxicô đã hoạt động và ảnh hưởng
nhiều trên phần dân chúng Croat còn theo Công
Giáo Latinh, và như thế có công duy trì căn cước tôn
giáo, văn hoá và chủng tộc Croat, trong thời kỳ vùng đất
nầy bị thuộc về
đế quốc Ottoman.
Vào
cuối thế kỷ thứ 19, tại Vùng Ðất Croat dưới quyền kiểm
soát của đế quốc Áo - Hungary, cho
đến năm 1918, các sinh viên và
những nhà trí thức công giáo tổ chức một phong trào để
đưa giá trị công giáo vào trong xã hội.
Ðối
với những người công giáo, thời kỳ Liên Bang Yougoslavi đầu
tiên là thời kỳ ngoài sự mong muốn của người dân Croat,
phải chịu nhiều kỳ thị phân biệt đối xử.
Những thù nghịch trong thời thế chiến thứ II đã gây
ra nhiều cuộc đổ máu.
Chế độ Cộng sản của thời sau thế chiến, đã chống đối và bách hại Giáo Hội Công Giáo, quốc hữu hoá các tài sản của Giáo Hội và bắt bớ các thành viên của hàng giáo phẩm Công Giáo Croat, lúc đó do Ðức Hồng Y Alojzije Stepinac lãnh đạo. Chúng ta sẽ nói tiếp về việc nầy trong một chương trình khác.
(ÐTD)