Bàn về việc Tòa Thánh Vatican

mở các Văn Khố từ năm 1922 đến năm 1939

Prepared for Internet by Msgr Peter Nguyen Van Tai

Radio Veritas Asia, Philippines

Bàn về việc Tòa Thánh Vatican mở các Văn Khố từ năm 1922 đến năm 1939.

(Radio Veritas Asia - 16/02/2003) - Bắt đầu từ ngày thứ bảy 15 tháng 2 (năm 2003), Tòa Thánh mở kho Văn Khố  trong khoảng thời gian từ năm 1922 cho đến năm 1939, thời của Ðức Giáo Hoàng Piô XI, cho các học giả đến nghiên cứu.

Giáo Sư  người Ðức Walter BrandMuller, thành viên của  Hàn Lâm Viện Giáo Hoàng về Khoa Sử, đã lưu ý rằng người ta không nên quá chờ đợi sẽ tìm được những tài liệu "có tính cách giật gân".

Tuy nhiên, mặc dù những biến cố và những tài liệu chính yếu của thời kỳ lịch sử nầy, -----thời kỳ khai sinh những chủ nghĩa độc tài toàn trị--- đã  được biết rồi, nhưng các sử gia vẫn còn nuôi hy vọng là sẽ còn gặp được những thông tin  hay tài liệu giúp soi sáng rõ ràng hơn về những lập trường và những hoạt động của Tòa Thánh trong thời gian nầy. Ða số những Văn Khố của thời kỳ nầy, được lưu giữ tại bốn Bộ sau đây của Tòa Thánh: Bộ Giáo Lý Ðức Tin, Bộ Truyền Giáo, Bộ Ðông Phương, và Bộ  Giáo Dục.

Vào thời của Ðức Piô XI,  Bộ Giáo Lý Ðức Tin chưa được là một Bộ riêng tách rời như hiện nay, nhưng tùy thuộc trực tiếp vào Ðức Giáo Hoàng và có liên hệ chặt chẽ với Phủ Quốc Vụ Khanh Tòa Thánh. Vì thế những Văn Khố của Bộ Giáo Lý Ðức Tin trong khoảng thời gian từ 1922-1939, là rất quan trọng. Các nhà nghiên cứu cũng tìm đọc những Văn Khố của Bộ Giáo Dục Công Giáo, mà trước đây được gọi là "Bộ đặc trách các chủng viện", bởi vì sau khi lãnh tụ Hitler lên nắm quyền vào năm 1933, thì chỉ còn các đại học công giáo là có tự do hơn để  nói lên lập trường của mình. Những Văn Khố của Bộ Truyền Giáo trong thời gian nầy, cũng rất quan trọng để được tham khảo.

Chúng ta cũng nên biết rằng tại Tòa Thánh Vatican, --- không giống như tại các quốc gia khác, ---- không có một cơ quan trung ương đặc trách chung các Văn Khố. Bên cạnh Thư Viện Quốc Gia Vatican, nằm trong nội thành Vatican, có một tòa nhà dành để cất giữ các Văn Khố của Phủ Quốc Vụ Khanh, và Văn Khố của vài Bộ khác nữa... Mỗi Bộ chịu trách nhiệm lưu giữ  những Văn Khố riêng của bộ mình,  và có những quy luật riêng  để cho phép các nhà nghiên cứu đến tham khảo các Văn Khố nầy.

Vào ngày 15 tháng 2 năm 2002 (cách đây một năm), khi loan báo là Tòa Thánh chuẩn bị mở kho Văn Khố,  Tiến Sĩ Navarro Valls, giám đốc phòng báo chí Tòa Thánh, đã cho giới báo chí biết là "Ðức Gioan Phaolô II rất quan tâm đến việc mở kho Văn Khố  của khoảng thời gian từ năm 1922 đến năm 1939. Nhưng chỉ mới mở được một phần thôi, bởi vì hiện tại, và xét về những Văn Khố của Phủ Quốc Vụ Khanh Tòa Thánh, thì chỉ những Văn Khố nào liên quan đến những tương quan giữa Tòa Thánh và hai quốc gia Ðức và Áo, mới  sẵn sàng để  các nhà chuyên môn nghiên cứu.

Giới hạn nầy là điều đáng tiếc, bởi vì, theo linh mục Peter Gumpel, tường trình viên của vụ án phong chân phước cho Ðức Piô XII,  thì  cần xét đến những liên hệ của Tòa Thánh với các chính phủ khác nữa, để cuộc nghiên cứu có được tính cách phổ quát và toàn diện hơn. Phần ÐTC Gioan Phaolô II, thì  ngài hứa là vào năm 2005, tất cả Kho Văn Khố của thời kỳ 1922-1939, mới  được mở ra trọn vẹn đầy đủ.

Linh Mục Gumpel, là cựu giáo sư  của  Giáo Hoàng Ðại Học Grêgorianô ở Roma, và ngài nghĩ rằng tốt hơn nên chờ đến năm 2005, để mở tất cả Văn Khố cùng một lần. Về phần mình, ÐHY Jorge Mejia, thư viện trưởng của Tòa Thánh thì nhận định rằng việc mở ra các kho Văn Khố của Tòa Thánh cho công chúng tham khảo, là một biến cố  đặc biệt trong lịch sử  Giáo Hội. Ðồng thời, ÐHY  cũng cho rằng những khám phá mới - nếu có - từ những Văn Khố từ năm 1922 cho đến năm 1939, --- cũng không có gì là giật gân cả. Cuộc tranh tụng hiện nay về sự thinh lặng của Ðức Piô XII, có thể được khơi dậy, xét vì  trong khoảng thời gian từ 1922 đến 1939, ngài là Khâm sứ Tòa Thánh tại Ðức Quốc, rồi sau đó về làm quốc vụ khanh".

Liên quan đến việc mở Văn Khố ra cho công chúng tham khảo, thì  trước thời Ðức Lêo XIII, không có quy luật  nào được đặt ra cả.  Chính Ðức Lêô XIII, vào năm 1881, là kẻ đầu tiên quyết định mở ra vài Văn Khố - chớ không phải tất cả các Văn Khố. Và ngài muốn rằng các Văn Khố liên quan đến triều đại của một giáo hoàng, chỉ được mở ra cho công chúng tham khảo, 70 năm sau khi vị giáo hoàng đó qua đời. Và quy luật thứ hai, là vị Giáo Hoàng có thể  cho mở ra  phần  những Văn Khố, tiếp liền với những  Văn Khố đã được vị giáo hoàng tiền nhiệm mở ra truớc.

Như thế, cử chỉ của Ðức Gioan Phaolô II --- cho mở bán phần những Văn Khố  từ năm 1922-1939 ----- không theo bất cứ quy luật nào được nói trên. Ngài đã dự trù trước việc mở ra Văn Khố của Ðức Piô XI, qua đời tháng hai năm 1939. Năm 1998, Ðức Gioan Phaolô II đã cho mở một phần Văn Khố của thời trước năm 1922. Do cử chỉ nầy, xem ra Ðức Gioan Phaolô II, muốn tạo ra một sự bắt buộc cho vị Kế nghiệp, bởi vì Ngài đã tuyên bố trước là tất cả các Văn Khố từ năm 1922 đến 1939, sẽ được mở cho công chúng tham khảo cách trọn vẹn vào năm 2005.

Hôm ngày 15 tháng 2 năm 2003, trong số những Văn Khố của Vatican, thì chỉ  cho mở những Văn Khố nào từ năm 1922-1939, có liên hệ đến các Tòa Sứ Thần Tòa Thánh tại Ðức Quốc và Áo Quốc. Chính những giới hạn về phuơng diện kỹ thuật  đã không cho phép Vatican công bố một lúc, toàn thể những Văn Khố của mình.

Back to Home Page