Cuộc họp báo trình bày về vấn đề
di dân và tị nạn trên thế giới
Prepared for Internet by Msgr Peter Nguyen Van Tai
Radio Veritas Asia, Philippines
Cuộc họp báo
trình bày về vấn đề di dân, tị nạn trên thế giới.
(Radio Veritas
Asia - 18/12/2002) - Sứ điệp của ÐTC gửi trong dịp cử hành Ngày
thế giới thứ 89 về Di dân và Tị nạn được ký ngày 29
tháng 10 năm 2002, nhưng chỉ được công bố và trình bày với
giới báo chí ngày 01/12/2002. Ngày thế giới thứ 89 về Di dân
và Tị nạn không được cử hành cùng một ngày trong toàn
thể Giáo hội. Về việc lựa chọn ngày nào thuận tiện đề
cử hành, Tòa Thánh để mỗi Hội đồng Giám mục địa phương
ấn định. Trong sứ điệp năm 2003, ÐTC nhấn mạnh đến "dấn thân lướt thắng mọi
chính sách bài ngoại, kỳ thị chủng tộc và tinh thần quốc gia
quá khích".
Trong cuộc họp
báo trình bày văn kiện hôm 01/12/2002
vừa qua, Ðức TGM Stephen Fumio Hamao, chủ tịch Hội đồng Tòa Thánh
về Di dân và Tị nạn, nói đến tình hình Di dân và tị nạn
hiện nay trên thế giới, mà ngài gọi là "một hiện tượng
thê thảm càng ngày ngày gia tăng", bởi vì ngày nay, luôn
luôn có những người di chuyển từ nước này qua nước khác,
từ Lục địa này qua lục địa khác, vì nhiều lý do khác nhau;
nhưng tựu trung có thể chia thành hai loại di dân và tị nạn:
tự do và cưỡng ép.
Di dân tự do,
nghĩa là những người tự ra đi đến nước ngoài kiếm
công ăn việc làm hoặc vì chủ nhân cần đến nhân công cung
cấp việc làm, cách riêng cho những người ở trong hoàn cảnh
thiếu thốn về kinh tế, để có phương tiện giúp đỡ gia đình.
Vấn đề di dân tự do này hằng ngày vẫn xẩy ra, cách riêng
đến các nước giầu có Châu Âu và Châu Mỹ. Các nước
kỹ nghệ này cần nhiều nhân công, cũng vì lý do giảm sút
dân số trong nước. Tại hầu hết các nước tân tiến, dân
cư càng ngày càng ít đi và già nua. Nhân lực mỗi ngày mỗi
khan hiếm. Kỹ nghệ không thể tiến, nếu không có nhân công
tiếp tục công việc sản xuất. Chủ nhân
cung cấp công ăn việc làm, nhưng không phải hoàn toàn
vô vị lợi và quảng đại sẵn sàng giúp đỡ các dân tộc
nghèo khổ. Nhiều nơi lợi dụng sức lao động con người để
trục lợi, nhất là xử dụng quá mức nhân lực của người
phụ nữ và trẻ em, bằng cách không trả lương tương xứng với
công việc làm hằng ngày của họ. Vì là người ngoại quốc,
nhiều lúc không có hay không được cấp giấy di trú, hoặc
không có quyền ghi vào nghiệp
đoàn, do đó không được bảo vệ về quyền lợi, không
được bảo đảm về sức khỏe, về nhà ở...
Di dân hay tị
nạn cưỡng ép: Hiện tượng này xẩy ra vì những lý do chính
trị, kinh tế, chiến tranh hoặc thiên tai. Trên thế giới ngày
nay, không thiếu những chế độ chính trị đàn áp, tước lột
mọi quyền của người dân - cũng không thiếu những chế độ
tham nhũng, bè phái... làm giầu cho gia đình hay cho bè phái của
mình; trái lại người dân phải nai lưng , đầu tắt mặt tối,
đổ mồ hôi nước mắt làm ăn, cũng không đủ nuôi mình và
gia đình. Trong những hoàn cảnh cơ cực như vậy, người dân
phải tìm cách sinh sống bằng việc di dân hay xin tị nạn tại các
nước giầu có. Tình trạng này xẩy ra tại một số quốc gia
theo chế độ cộng sản, hoặc độc tài quân phiệt, nhất là
tại nhiều nước Châu phi, và, -- trong lúc này đây, -- tại
Argentina, Venezuela, Colombia...
Ngoài ra, người
dân còn bị cưỡng ép rời bỏ nhà cửa hay quê hương ra đi
làm ăn tại nơi khác trong nước hoặc ngoài nước, do bởi
những thiên tai trong nước như: bão lụt, động đất... như
chúng ta thấy xẩy ra hằng ngày trên cả thế giới, cách riêng
trong năm nay: nạn lụt tại Trung quốc, Việt nam, Bangladesh,
Pakistan, tại Italia, Ðức, Tiệp, Pháp,
Hòa lan, Thổ nhĩ kỳ, Hoa kỳ, Chile, Nicaragua.... Hoặc vì những
cuộc nội chiến như tại Sri Lanka, Angola, Sudan, Cộng hòa Dân chủ
Congo và tại các nước thuộc miền các Hồ Lớn ở Châu phi
và tại Argentina, một quốc gia rộng lớn, phong phú về tài
nguyên và về chăn nuôi, nhưng người dân
đang đói khổ, vì nhà cầm quyền bất tài, tham nhũng...
hay như tại Venezuela, một quốc gia sản xuất dầu hỏa, nhưng người
dân vẫn phải sống trong cảnh thiếu thốn, hoặc tại Colombia từ
hơn 30 chục năm nay sống trong cuộc nội chiến.
Cuộc khủng bố
kinh hoàng xẩy ra ngày 11 tháng 9 năm 2001 tại New York và
Washington và hiện nay tại nhiều nước trên thế giới - theo
nhận xét của Ðức TGM chủ tịch Hội đồng Tòa Thánh về Di
dân và Tị nạn - cũng là một hiện tượng gây nên cảnh di
dân, tị nạn cưỡng bách. Người dân hiện nay, bất cứ ở
quốc gia nào, không còn được bảo đảm về an ninh; họ phải
sống trong lo sợ về nạn khủng bố xẩy ra bất ngờ. Nhiều người
từ các đô thị lớn hay từ những căn cứ quân sự quan
trọng, nhất là của Hoa kỳ,
bắt buộc ra đi khỏi các thành phố và các căn cứ có
thể gây nguy hiểm đến mạng sống. Những vụ khủng bố mới
đây tại Indonesia, tại Kenya, gây
nên từng trăm người chết và bị thương cho chúng ta thấy rằng:
nạn khủng bố có thể gây tang tóc, tàn phá bất cứ tại nơi
nào trên thế giới. Chúng ta không thể không nói đến chiến
tranh giữa Do thái và Palestine kéo dài trong hơn hai năm nay, với
những vụ oanh tạc, những vụ kamikaze, những vụ trả đũa do
bên này bên kia... gây chết chóc cho từng ngàn người dân Palestine và Do thái. Ðây
là một chiến tranh vô tận và như không có lối thoát.
Trong cuộc họp
báo, Ðức Cha Hamao cho biết: Hiện nay trên thế giới có khoảng
190 triệu người sống ngoài quê hương, trong số này có khoảng
175 triệu người di dân vì lý do kinh tế. Ngoài ra, còn có những
người di tản trong nước, mỗi ngày mỗi gia tăng, khoảng 50
triệu. Số nạn nhân của những vụ thiên tai - vẫn theo thống
kế của Hội đồng Tòa Thánh về Di dân và Tị nạn - lên tới
khoảng 25 triệu.
Ðức TGM nêu
lên mấy thay đổi quan trọng của những
vụ Di dân hiện nay sánh
với những cuộc đi dân trong quá khứ:
- Trong phong trào
di dân hiện nay, số người phụ nữ chiếm đa số. Trước đây
người di dân hầu hết là giới nam bỏ nhà cửa, quê hương
đi ra nước ngoài để làm ăn nuôi gia đình. Trái lại trong
thời gian gần đây sự hiện diện của giới nữ càng ngày
càng đông hơn; nhưng vì sẵn có những phương tiện di chuyển
nhanh chóng, những người di dân này vẫn có những tiếp xúc
hoặc trở lại thường xuyên viếng thăm gia đình.
- Những thay đổi
khí hậu cũng là một trong các yếu tố của việc đi dân. Có
nhiều người nhận xét rằng: trong 25 năm tới đây, sẽ có từng
triệu người bị cưỡng ép ra đi vì chính sách phá rừng, hoặc
vì mức độ biển lên cao.
- Vì nạn khủng
bố quốc tế, nhiều chính
phủ đưa ra những biện pháp rất nghiệm nhặt, để kiểm soát
các phần tử nghi ngờ. Dó đó việc di dân hay tị nạn trở
nên khó khăn hơn trước nhiều. Ngoài việc kiểm soát đề
phòng những vụ khủng bố, nhiều chính phủ còn lo sợ những
tội ác lan tràn, gây nên bất mãn và đe dọa nền an ninh nơi
dân chúng. Do đó, việc di dân và tị nạn cũng bị hãn chế
nhiều.
Ðức TGM chủ tịch Hội đồng Tòa Thánh về Di dân và Tị nạn kết thúc cuộc họp báo bằng những lời sau đây: "Trong khi chúng ta nói đến hiện tượng di dân hay tị nạn, trước hết chúng ta cần nhớ rằng: chúng ta đang nói đến "những con người"; mỗi một người có một căn cước, một bộ mặt, một lịch sử riêng; họ là những người được yêu thương và biết yêu thương; họ có những nỗi vui, buồn, khổ cực như mọi người khác. Mỗi người trong họ là một con người có bổn phận và quyền lợi, có những đòi hỏi, những ước vọng chính đáng, những yếu đuối, sai lỗi như mọi người trong chúng ta. Ra đi, họ chỉ ước mong được đón nhận, như chúng ta trong hoàn cảnh túng cực cũng ước mong được người khác thông cảm và đón nhận, chia sẻ. Giữa chúng ta với họ chỉ có một khác biệt chính yếu này, là đời sống của họ bị đánh dấu cách thảm thương tại nơi họ sinh ra. Vì thế, hết thảy chúng ta, cách riêng nếu chúng ta là các tín hữu Kitô, chúng ta phải thông cảm, phải giúp đỡ những anh chị em này không còn phẩm giá con người, không còn bổn phận, không quyền lợi gì nữa tại quê hương của họ nữa. Chúng ta, người công giáo, hãy nhớ lời Chúa Giêsu nói: "Phúc cho những ai có lòng thương xót, vì họ sẽ được thương xót lại".
(TÐK)