Vài nét vắn tắt về

nước Cộng hòa Azerbaijan

Prepared for Internet by Msgr Peter Nguyen Van Tai

Radio Veritas Asia, Philippines

Vài nét vắn tắt về nước Cộng hòa Azerbaijan.

Thứ tư 22/05/2002, ÐTC Gioan Phaolô II, với chiếc gậy trong tay, sức khỏe mỗi ngày mỗi suy kém, tuổi tác mỗi ngày mỗi thêm, nhưng với ý chí bất khuất và nghị lực tinh thần hầu như vô tận, lên đường viếng thăm hai quốc gia Azerbaijan và Bulgaria. Cả hai, trước năm 1989, đều thuộc chế độ cộng sản Liên xô và đã bách hại Giáo hội dữ dội, nhất là trong thời nhà độc tài Stalin. Ðây là chuyến viếng thăm quốc tế thứ 96 của Triều Giáo Hoàng. Chuyến viếng thăm quốc tế cuối cùng trước đây  được thực hiện cuối tháng 9 năm 2001, sau khi xẩy ra vụ khủng bố khiếp sợ tại Hoa kỳ. Lúc đó, từ 22 đến 27 tháng 9,năm 2001, ÐTC đã viếng thăm hai Cộng hòa Kazakhstan và Armeni, trước đây cũng thuộc  Liên xô.

Trong bài thời sự nầy, chúng tôi xin trình bày vắn tắt về Cộng hòa Azerbaijan.

Cộng hòa Azerbaijan, trước đây là một trong các Cộng hòa làm thành Liên bang Xô viết, thuộc Châu Á, Bắc giáp Nga, Tây giáp  Georgia và Armeni, Nam giáp Iran và Ðông giáp Biển Caspio. Diện tích của Azerbaijan gồm 85.600 cây số vuông, với dân số 7.697.000, trong đó hầu hết theo Hồi giáo (62% thuộc phái Scites và 26% thuộc phái Sunnites) và 12% theo Giáo hội chính thống; Giáo Hội công giáo chỉ có 120 người mà thôi, --(có nguồn tin nói là có 150 người)---, với 2 linh mục Dòng Salesien coi sóc, thuộc Giáo hạt Giám quản Tông Tòa miền Caucase (bên Nga).  Ðây là một đoàn chiên quá bé nhỏ, nhưng cũng được ÐTC, Vị chủ chăn toàn Giáo hội, đích thân đến tận nơi để viếng thăm và an ủi. Thực sự, đạo công giáo tại Azerbaijan đã được rao giảng từ thế kỷ XIX . Tại thủ đô Baku,  với dân cư trên một triệu, hồi đó đã có motä nhà thờ kiến trúc gothique, rất đẹp, những bị chế độ cộng sản Liên xô đặt chất nổ phá hủy năm 1937. Linh mục, Tu sĩ nam nữ và nhiều giáo dân bị đầy đi miền Siberia.

Ðài phát thanh Vatican , trong buổi phát lúc 14 giờ ngày 21/05/2002, chương trình tiếng Ý, loan báo rằng: ngoài việc viếng thăm đàn chiên nhỏ bé, ÐTC đến Azerbaijan, do lời mời của Chính phủ, là để củng cố việc đối thoại liên tôn,  với Giáo hội chính thống tại đây, và nhất là với Hồi giáo, cũng như trong chuyến viếng thăm tại Kazakhstan, một quốc gia đại đa số theo Hồi giáo. Ngày cầu nguyện cho hòa bình thế giới 24 tháng Giêng năm 2002 tại Assisi, do sáng kiến của ÐTC, đã gây tiếng vang sâu rộng  nơi các quốc gia Hồi giáo. Ngài là vị lãnh đạo tôn giáo uy tín duy nhất trên thế giới hiện nay, có thể qui tụ các tôn giáo thành một lực lượng hùng hậu, cùng nhau hoạt động và cầu nguyện cho hòa bình thế giới, luôn luôn bị đe dọa bởi chiến tranh, nhất là bởi nạn khủng bố quốc tế tại kắp nơi.

Cộng hòa Azerbaijan thực sự ít khi được nói đến, ngoài việc sản xuất dầu hỏa và chiến tranh lâu dài với cộng hòa Armeni, trong vụ tranh chấp giữa hai bên ở miền Nagorno-Karabach. Cuối tháng 9 năm 2001, ÐTC đã viếng thăm Armeni. Với chuyến viếng thăm Azerbaijan lúc này, ngài có thề liên kết hai dân tộc , đã chịu đau khổ nhiều vì chiến tranh, từ nay sống trong hòa bình , hòa giải và tình huynh đệ.

Nhật báo L' Osservatore Romano, số ra ngày 20-21/05/2002, phần phụ trương, dành riêng cho chuyến viếng thăm, viết như sau: Ðây là chuyến viếng thăm thứ 25, ÐTC thực hiện tại một quốc gia đa số theo Hồi giáo và là chuyến viếng thăm đầu tiên, tại một quốc gia đa số theo Hồi giáo Scites. Ðây là chuyến viếng thăm thứ tám, tại một Cộng hòa trước đây thuộc Liên Bang Sô viết. Hai sự kiện này  rất đáng được lưu ý.

Nhật báo giải thích thêm gọi chuyến viếng thăm nầy là: Visita Apostolica - Viếng thăm tông đồ--- Apostolica –-- tông đồ--- "được áp dụng cho chuyến viếng thăm của ÐTC tại Azerbaijan,  mạnh mẽ gợi lại   Sách Công vụ Tông đồ, và các tín hữu Kitô của những thế kỷ đầu tiên của Giáo hội. Chúng ta nhớ đến lời của Thánh Phaolô nói đến "việc bẽ bánh" (fractio Panis: Thánh Thể) trong các nhà tư.  Ðây là điều mà ÐTC  gặp thấy tại thủ đô Baku. Cộng đồng nhỏ bé công giáo tụ họp nhau tại một căn nhà: gồm hai phòng hợp lại (bức tường ngăn hai phòng đã được phá đi để hai phỏng thành một). Giáo xứ nhỏ bé này được dâng kính Chúa Kitô Cứu chuộc. Như chúng tôi vừa nhắc trên đây, tại Baku, trước đây, có một nhà thờ rất đẹp, nhưng đã bị  chế dộ cộng sản Liên xô phá hủy; và cha sở bị đầy đi miền giá lạnh Siberia. Từ đó, trong thời gian khoảng 60 năm, không có linh mục công giáo nào đã có thể đặt chân lên mảnh đất Azerbaijan này.

"Nhà thờ nhỏ bé" của giáo xứ nhỏ bé, nằm trong khu vực nhà nhỏ bé của cộng đồng Salesien - gồm  hai linh mục và một trợ sĩ, nguời Slovak - -- Tại đây cũng có mấy phòng dùng để giảng dạy giáo lý và cho các hoạt động mục vụ, bác ái.

Cộng đồng giáo xứ, như chúng tôi nhắc trên đây, gồm có 120 người, nhưng là một cộng đồng rất sống động. Thiểu số công giáo sống giữa môi trường xã hội vừa thoát khỏi chế độ cộng sản và đại da số theo Hồi giáo, không phải dễ dàng. Azerbaijan được sánh với "Albani" . Albani là một quốc gia công khai tuyên bố "vô thần". Ðạo công giáo hầu như biến mất trong những năm cai trị của nhà độc tài Hoxha. Trong thời kỳ Stalin, sự hiện diện của người công giáo tại Azerbaijan hầu như không còn vết tích gì, tuy là một sự hiện diện có từ lâu đời.

Tại đây, ngoài Hồi giáo, còn có một số dân cư theo giáo hội chính thống. Trong thời kỳ bách hại, nhiều người công giáo đã được anh chị em chính thống đón nhận và nâng đỡ, ít có nơi xẩy ra như vậy. Vì thế, tại đây người dân sống  "phong trào đại kết thực hành" và có giá trị hơn những vụ tranh chấp, thảo luận về lý thuyết, nhiều lúc gây chia rẽ thêm, thay vì tiến đến sự hiệp nhất. Mối quan hệ giữa người công giáo và chính tống tại thủ đô Baku rất chặt chẽ.

Sự kiện khác đáng lưu ý: tại đây có sự chung sống hòa bình cả với Hồi giáo nữa. Hồi giáo tại đây theo con đường ôn hòa. Tất cả các lời bình luận về chuyến viếng thăm của ÐTC đều rất tích cực. Các người Hồi giáo chờ đợi ngài với nhiều hứng thú (cũng như tại Kazakhstan). Biến cố 24 tháng Giêng năm 2002 tại Assisi,  trở nên Viên đá mốc đường trên con đường các mối quan hệ liên tôn. Biến cố này được biết đến nhiều tại Azerbaijan và làm thành nền tảng vững chắc cho việc đối thoại với thế giới Hồi giáo - bị xúc động sâu xa bởi chuyến viếng thăm vào tháng 9 năm 2001, của ÐTC tại Kazakhstan và Armenie - Hồi giáo Azerbaijan cũng muốn nối kết cuộc đối thoại này với Ðức Gioan Phaolô II.

Sau đây là chương trình viếng thăm của ÐTC tại Azerbaijan:

Thứ tư - 22.5.2002 - Máy bay chở ÐTC và đoàn tùy tùng cất cánh lúc 9 giờ, từ phi cảng quốc tế Fiumicino-Roma, bay thẳng đến Azerbaijan, đáp xuống sân bay thủ đô Baku lúc 16 giờ (giờ địa phương, tức 13 giờ Roma - 19 giờ Việt nam.

Sau lễ nghi đón tiếp, ÐTC đến kính viếng Ðài "chiến sĩ" tử trận vì nền độc lập Azerbaijan. Rồi ngài đến Phủ Tống thống viếng thăm xã giao. Tại đây, ÐTC gặp các Lãnh tụ tôn giáo, các Ðại diện giới Chính trị, Văn hóa và Nghệ thuật.

Lần thứ nhất, ÐTC nghỉ đêm tại một khách sạn. Tại Baku không có tòa đại diện Tòa Thánh, cũng không tòa Giám mục...

Thứ năm 23.6.2002 - Lúc 9.30, ÐTC chủ tế Thánh lễ trong Tòa Nhà Thể thao. Dĩ nhiên, có các tín hữu công giáo các nước lân cận đến tham dự - Sau thánh lễ, ÐTC gặp cộng đồng Salesien.

Lúc 16.30, lễ nghi từ giã tại sân bay Baku. Sau đó máy bay chở ÐTC và đoàn tùy tùng bay về Sophia, thủ đô Bulgari, và đáp xuống đây lúc 18 giờ (địa phương, tức 19 giờ  Roma, một giờ đêm Việt nam). Ngài sẽ lưu lại Bulgari đến 26 tháng 5/2002, Chúa nhật, Lễ trọng  kính Chúa Ba Ngôi cực thánh.

Back to Home Page