Vấn đề pháp lý của cuộc tấn công Afghanistan
Prepared for internet by Vietnamese Missionaries in Asia
Vấn đề pháp lý của cuộc tấn công Afghanistan.
(BBC, 8/10/01) - Lập trường của Hoa Kỳ, Anh Quốc và đồng minh của họ cho rằng cuộc không tập vào những mục tiêu taiļ Afghanistan là hoàn toàn hợp pháp theo luật quốc tế.
Họ nêu lên quyền tự vệ chống lại những tấn công của khủng bố cũng như việc dẫn quyết nghị mới đây của Hội Ðồng Bảo An LHQ.
Nhưng cũng có nhiều người đặt câu hỏi về vấn đề pháp lý của Tây Phương sử dụng những sức mạnh quân sự mãnh liệt cũa họ.
Trong số những người này có Tổng Thống Iraq Saddam Hussein, cũng như Iran và các lãnh tụ Hồi Giáo của vài nước.
Nay Hoa Kỳ đã viết văn thư cho Hội Ðồng Bảo An LHQ nói rằng, "Chúng tôi có thể nhận thấy rằng quyền tự vệ của chúng tôi cần phải có những hành động đối với những tổ chức hay những quốc gia khác."
Ðiều này có thể gợi lên một cuộc tranh cãi pháp lý sôi nổi.
Dựa trên luật quốc tế, Hoa Kỳ và đồng minh cảm thấy họ rảnh tay tấn công những mục tiêu được xác định, - đó là tổ chức al-Qaeda, và những vị trí của Taliban bên trong Afghanistan.
Luật chiến tranh rất phức tạp và chứa đựng trong nhiều văn kiện khác nhau như là Hiến Chương Liên Hiệp Quốc và Thỏa Ước Geneva 1949.
Hoa Kỳ và Anh Quốc giải thích cho hành động quân sự của họ dựa trên một nguyên tắc pháp lý là quyền tư vệ của một quốc gia.
Sự thiệt hại nhân mạng khổng lồ tại Nữu Ước và Hoa Thịnh Ðốn khiến cho hồ sơ vụ này là một trường hợp chính đáng rất mạnh.
Hội Ðồng Bảo An LHQ chấp thuận một quyết nghị do Hoa Kỳ bảo trợ với đa số tuyệt đối hôm 28 tháng Chín 2001, bày tỏ sự quyết tâm của Hội Ðồng "áp dụng mọi biện pháp" để ngăn chận những hành động bạo động của khủng bố.
Quyết nghị kêu gọi các nước hội viên hợp tác trong chiến dịch chống khủng bố bằng cách chấm dứt việc huấn luyện những hàng ngũ khủng bố và phong tỏa tài sản của chúng.
Các chuyên viên cho rằng Hoa Kỳ có một hồ sơ mạnh chống phe Taliban và tổ chức al-Qaeda, nhưng quyết nghị này không hoàn toàn cho phép Hoa Kỳ sử dụng một thẻ trắng - carte blanch - để dùng biện pháp quân sự theo ý muốn.
Vì vậy Hoa Kỳ có thể bị áp lực cần phải có một quyết nghị mới với lời lẽ mạnh hơn do Hội Ðồng Bảo An chấp thuận, trình bày tất cả những bằng chứng về những đe dọa rộng lớn đối với Hoa Kỳ và hòa bình thế giới.
19 quốc gia hội viên của Khối Minh Ước Liên Phòng Bắc Ðại Tây Dương - NATO - đã làm cho trường hợp của Mỹ mạnh thêm bằng cách viện dẫn Ðiều Năm của thỏa ước nguyên thủy của Liên Minh này, coi cuộc tấn công Hoa Kỳ ngày 11 tháng Chín 2001 như cuộc tấn công vào lãnh thổ các nước hội viên NATO.
Tuy nhiên Hoa Kỳ và đồng minh phải đối diện với nguy cơ có những phản ứng ngược của thế giới Hồi Giáo,và những hậu quả chính trị nếu những hành động của họ có vẻ thái quá hoặc gây ra thương vong nặng nề cho thường dân Afghanistan.
Với ám ảnh này trong trí, các bộ trưởng ngoại giao của Liên Hiệp Âu Châu một lần nữa nhấn mạnh sự ủng hộ của họ cho điều họ gọi là hành động quân sự đối với "những mục tiêu được lựa chọn thận trọng", và cuộc không tập không phải chống lại thế giới Hồi Giáo và dân chúng Afghanistan.
Một chiến dịch nhanh và rõ ràng đánh tổ chức al-Qaeda có thể dễ dàng bào chữa trước dư luận thế giới.
Nếu cuộc xung đột dẫn đến cuộc hành quân rộng rãi và lâu dài hơn, chẳng những rất khó giữ thế liên minh quốc tế toàn vẹn mà còn đưa đên vấn đề hợp pháp của hành động này nữa.