Linh muïc Phan Vaên Lôïi
tieáp tuïc bò coâng an thaåm vaán
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Taiwan
Ngaøy 26-3-2001, cha Phan Vaên Lôïi tieáp tuïc bò coâng an thaønh phoá Hueá môøi ñeán soá 42 (soá môùi laø 52) ñöôøng Huøng Vöông ñeå “laøm vieäc” (thaåm vaán). Môû ñaàu, vieân trung taù Phaïm Ñöùc Thuaän hoûi:
“Chuùng toâi bieát oâng Lyù vaø anh coù lieân laïc vôùi moät soá toå chöùc phaûn ñoäng nöôùc ngoaøi vaø xuùi giuïc kích ñoäng moät soá ngöôøi trong nöôùc ñöùng ra thaønh laäp lieân minh daân chuû ñeå laøm löïc löôïng ñoái laäp vôùi nhaø nöôùc. Coù ñuùng theá khoâng?”
Cha Phan Vaên Lôïi ñaùp:
“Vaán ñeà naøy do anh ñaët ra, vaäy yeâu caàu anh cho baèng chöùng!”
“Baèng chöùng ôû trong ñaàu oùc anh chöù ôû ñaâu! Chuùng toâi môøi anh ñeán ñaây ñeå anh thöïc hieän nghóa vuï coâng daân laø thaønh thöïc khai baùo nhöõng vieäc anh laøm tröôùc cô quan an ninh”
“Nguyeân taéc phaùp luaät laø phaûi coù baèng chöùng! Vaäy caùc anh coù nhöõng baèng chöùng naøo: hình aûnh, baêng cassette, baêng videùo?”
“Baèng chöùng ôû nôi con ngöôøi anh, laø söï thaønh khaån saùm hoái cuûa anh tröôùc vieäc phaûn daân haïi nöôùc mình ñaõ laøm!”
Thoaùng thaáy trong xaáp hoà sô tröôùc maët (maø anh Thuaän ngoài ñoái dieän ñang heù môû) moät xaáp giaáy vieát tay, moãi tôø ñeàu coù tieâu ñeà “emails ngaøy...” vaø tieáp ñoù laø noäi dung cuûa caùc emails, cha Phan Vaên Lôïi beøn noùi:
“Nhöõng tin töùc anh döïa vaøo vieäc ñoïc leùn emails laø voâ giaù trò. Emails coù theå thaät maø cuõng coù theå giaû. Hai laù thö giaû laáy teân Thöôïng toïa Thích Thieän Haïnh laø moät baèng côù! Toâi khoâng traû lôøi! Caùc anh vi phaïm bí maät thö tín maø Hieán phaùp quoác gia, Tuyeân ngoân theá giôùi veà nhaân quyeàn 1948 cuõng nhö Coâng öôùc quoác teá veà caùc quyeàn daân söï vaø chính trò 1996 coù ghi roõ!”
“Cô quan an ninh coù quyeàn theo doõi nhöõng thö töø, emails, ñieän thoaïi lieân quan tôùi hoaït ñoäng cuûa nhöõng ai choáng phaù caùch maïng, laøm thieät haïi ñeán quyeàn lôïi quoác gia daân toäc, coõng raén caén nhaø gaø, röôùc voi veà daøy maû toå!!!”
“Laøm thieät haïi ñeán quyeàn löïc ñoäc taøi cuûa ñaûng coäng saûn thì coù. Caùc anh ñöøng ñoàng hoùa daân toäc vôùi ñaûng. Kieåu ñoù chaúng coøn löøa bòp ñöôïc ai”
“OÂng Lyù vaø anh chæ duøng vieäc ñoøi ñaát ñai nhö moät caùi côù, ñoøi töï do toân giaùo nhö moät voû boïc, thöïc chaát laø caùc anh laøm chính trò, nhaèm laät ñoå cheá ñoä naøy!”
“Xin noùi laïi moät laàn nöõa cho anh roõ, linh muïc chuùng toâi khoâng laøm chính trò, giaùo luaät khoâng cho pheùp. Chuùng toâi chæ laøm ngoân söù, tranh ñaáu oân hoøa cho töï do toân giaùo vaø töï do daân chuû. Hai caùi naøy ñi lieàn vôùi nhau. Quyeàn laøm ngöôøi vaø quyeàn soáng ñaïo lieân heä vôùi nhau chaët cheõ. Vì theá, nhö hoøa thöôïng Thích Quaûng Ñoä trong Lôøi keâu goïi daân chuû cho Vieät Nam, nhö thöôïng toïa Thích Thaùi Hoøa trong baûn ñieàu traàn gôûi UÛy hoäi Töï do Quoác teá, nhö baùc só Nguyeãn Ñan Queá, nhö cuï Leâ Quang Lieâm... cha Nguyeãn Vaên Lyù vaø toâi uûng hoä nhöõng ai vaø nhöõng toå chöùc naøo, ôû baát cöù nôi ñaâu, duøng phöông phaùp baát baïo ñoäng vaø ñaáu tranh chính trò ñeå ñoøi hoûi nhaân quyeàn daân chuû vaø ña nguyeân ña ñaûng cho Vieät Nam. Phaûi ña nguyeân, ña ñaûng thì môùi coù daân chuû thaät söï, nhö taïi haàu heát caùc nöôùc vaên minh treân theá giôùi. Ngay trong ñaûng Coäng Saûn, coù nhieàu ñaûng vieân cuõng thaáy ñoù laø moät nhu caàu caáp thieát ñeå ñaûng Coäng Saûn Vieät Nam töï thanh taåy vaø ñaát nöôùc tieán boä, ví duï oâng Nguyeãn Vuõ Bình, töôùng Traàn Ñoä, oâng Haø Só Phu, giaùo sö Nguyeãn Thanh Giang... Cheá ñoä naøy coù naêm thöù ñoäc quyeàn maø chuùng toâi khoâng theå chaáp nhaän: ñoù laø ñoäc quyeàn veà tö töôûng (chuû nghóa Maùc-Leânin laø heä tö töôûng chính thoáng), ñoäc quyeàn veà chính trò (ñaûng Coäng saûn laø toå chöùc laõnh ñaïo duy nhaát), ñoäc quyeàn veà thoâng tin (moïi phöông tieän truyeàn thoâng ñeàu laø coâng cuï cuûa nhaø nöôùc), ñoäc quyeàn veà giaùo duïc (caùc toân giaùo vôùi tö caùch toân giaùo khoâng ñöôïc goùp phaàn vaøo vieäc ñaøo taïo caùc theá heä treû töø caáp 1 ñeán ñaïi hoïc), vaø cuoái cuøng laø ñoäc quyeàn veà phaùp luaät (khoâng coù tam quyeàn phaân laäp nhö taïi caùc nöôùc daân chuû vaên minh; tö phaùp, laäp phaùp, haønh phaùp ñeàu naèm trong tay ñaûng Coäng saûn). Naêm thöù ñoäc quyeàn ñoù laøm cho ñaát nöôùc khoâng theå ñi leân, gaây bao baát coâng ñaøn aùp... Coøn vôùi tö caùch linh muïc, thì chuùng toâi coù boån phaän nhaéc nhôû, môøi goïi caùc giaùo daân Coâng giaùo ñoùng vai troø cuûa hoï giöõa ñôøi laø thöïc hieän nghóa vuï coâng daân, maø cuï theå luùc naøy laø tìm caùch ñaáu tranh chính trò caùch coâng khai vaø daân chuû vôùi ñaûng Coäng Saûn. Toå chöùc chuyeän ñaáu tranh naøy nhö theá naøo laø vieäc cuûa hoï, nhöõng ngöôøi ôû giöõa theá gian. Caùc anh khoâng neân gaùn yù ñoà vaø tham voïng chính trò cho giôùi linh muïc chuùng toâi!”.
Ngaøy 29-3-2001. Anh Nguyeãn Traân vaø moät anh coâng an môùi (khoâng roõ teân tuoåi, caáp baäc vaø chöùc vuï) ñöa cho linh muïc Phan Vaên Lôïi xem moät taøi lieäu laø “Baûn tin ngaøy 25&27/03/2001” (trong ñoù coù laù thô cuûa giaùo daân Nguyeät Bieàu keå vuï coâng an loät boû caùc tôø giaáy ghi ñieàu 18&19 Coâng öôùc quyeàn daân söï ñöôïc giaùo daân daùn ôû nhaø thôø, baøi töôøng trình cuûa moät chöùng nhaân veà vuï nhaø nöôùc laøm leã ñoäng thoå xaây döïng khu vui chôi giaûi trí Thuûy Tieân-Thieân An, cuõng nhö baøi thô “Lôøi Chuùa khoâng bò raøng buoäc” cuûa cha Phan Vaên Lôïi). Ñaàu ñeà taøi lieäu coù doøng chöõ: “Xin gôûi ñeán quyù vò baûn tin cho linh muïc Phan Vaên Lôïi chuyeån ra”. Hai anh coâng an hoûi:
“Taïi sao anh khoâng khieáu naïi caùc vaán ñeà treân vôùi phoøng tieáp daân, vôùi baùo ñaøi trong nöôùc, vôùi caùc cô quan coù thaåm quyeàn maø laïi tung ra ngoaïi quoác qua email?”
Linh muïc Phan Vaên Lôïi ñaùp:
“Veà vuï chieám ñaát Thieân An, thì caùc ñan só ñaõ trình baøy vaán ñeà vôùi caùc cô quan coù thaåm quyeàn töø thaùng 7 naêm ngoaùi (2000) vaø qua naêm laàn baûy löôït, nhöng nhaø nöôùc coù giaûi quyeát gì ñaâu! Hoâm 27-3-2001 môùi roài, coâng ty Du lòch Coá ñoâ, vôùi söï ñoàng yù cuõng nhö söï hieän dieän cuûa nhaø caàm quyeàn, ñaõ ngang nhieân laøm leã ñoäng thoå taïi hoà Thuûy Tieân, döôùi söï baûo veä cuûa moät löïc löôïng coâng an ñaùng keå. Caùc thaày doøng ñaõ chöùng kieán söï vieäc vôùi taát caû söï böùc xuùc vaø ngao ngaùn. Trình baøy vaø khieáu naïi söï vieäc cho baùo ñaøi ö? Baùo ñaøi ôû Vieät Nam ñeàu laø coâng cuï cuûa Ñaûng caû maø! Bao giôø coù baùo chí, ñaøi phaùt thanh phaùt hình tö nhaân treân ñaát nöôùc naøy thì chuùng toâi seõ goùp yù”
“Vuï Thieân An chöa giaûi quyeát chöù chaúng phaûi laø khoâng giaûi quyeát. Anh vaø tay nhaân chöùng naøo ñoù tung tin nhö theá laø tuyeân truyeàn, bòa ñaët, vu khoáng, xuyeân taïc, noùi xaáu nhaø nöôùc (caû moät loâ danh töø ñao to buùa lôùn)”
“Löông taâm caùc anh cho pheùp caùc anh noùi nhö theá sao? Söï vieäc sôø sôø ra ñoù, chính truyeàn hình nhaø nöôùc cuõng ñaõ loan tin maø!”
“Ñaát ñai thuoäc quyeàn Nhaø nöôùc! Nhaø nöôùc laøm gì cuõng vì daân, cho daân (!?), cuõng vì lôïi ích cuûa nhaân daân!”
“Noùi kheùo nhæ! Vì lôïi ích cuûa nhaân daân hay vì lôïi ích cuûa moät soá ngöôøi trong ñaûng taïi Hueá, nhö lôøi caùc tu só toá caùo?”
Keå töø ngaøy 4 ñeán ngaøy 6 thaùng 4/2001, cha Phan Vaên Lôïi vaãn ñeán ñoàn coâng an thaønh phoá, nhöng quyeát ñònh giöõ im laëng hoaøn toaøn, sau khi ñaõ vieát moät baûn tuyeân boá (trao cho nhaân vieân thaåm vaán), noäi dung nhö sau:
“Toâi, linh muïc Phan Vaên Lôïi tuyeân boá raèng: (1) Nhöõng gì caàn khai baùo thì toâi ñaõ khai baùo ñaày ñuû. (2) Nhöõng yù kieán laäp tröôøng caàn baøy toû thì toâi ñaõ baøy toû roõ raøng. (3) Emails khoâng coù giaù trò phaùp lyù, vì coù theå thaät cuõng nhö coù theå giaû. Ñoïc leùn email laø xuùc phaïm quyeàn bí maät thö tín ñaõ noùi ñeán trong Hieán phaùp vaø Coâng öôùc quoác teá nhaân quyeàn. (4) Haïch saùch toâi veà chuyeän gôûi email laø vi phaïm quyeàn töï do ngoân luaän vaø töï do thoâng tin, döïa treân ñieàu 19 Coâng öôùc quoác teá veà caùc quyeàn daân söï vaø chính trò. Vì theá toâi seõ im laëng ñeå phaûn ñoái chuyeän aùp böùc moät coâng daân vaø ñaøn aùp toân giaùo qua moät linh muïc laø toâi”
Trong luùc cha Lôïi ngoài im laëng nhö moät pho töôïng, thì caùc coâng an thaåm vaán thay phieân nhau duï doã roài haêm doïa. Hoï khuyeân lôn cha Phan Vaên Lôïi haõy “phaán ñaáu” (nghóa laø “thaønh khaån khai baùo”, “aên naên saùm hoái toäi loãi”, “chaám döùt moïi vieäc laøm vi phaïm phaùp luaät nhaø nöôùc”...) ñeå ñöôïc ñi laøm muïc vuï vaø soáng ñôøi thong dong sung söôùng nhö bao linh muïc khaùc, keûo laïi sa vaøo voøng lao lyù tuø toäi nhö tröôùc ñaây. Cha Phan Vaên Lôïi nghó thaàm trong loøng: “Tieác quaù! Chaúng coù baøi thô “Ta khoâng coù gì ñeå xin...” ñeå taëng caùc anh taïi ñaây!”
Chieàu ngaøy thöù 6, 6-4-2001, coâng an buoäc linh muïc Phan Vaên Lôïi phaûi ñi “laøm vieäc” (thaåm vaán) ngaøy thöù 7, 7-4-2001, laø ngaøy nghæ haøng tuaàn theo luaät ñònh, vì ñaõ “thieáu thieän chí” trong nhöõng ngaøy vöøa qua. Cha Phan Vaên Lôïi beøn vieát moät tôø giaáy yeâu caàu nghæ ngaøy thöù baûy vaø nghæ caû tuaàn töø 9 ñeán 14 thaùng 4/2001 laø Tuaàn Thaùnh cuûa ñaïo Coâng giaùo, tuaàn leã quan troïng nhaát trong naêm ñoái vôùi Kitoâ höõu, ñeå chu toaøn caùc boån phaän thieâng lieâng. Anh Thuaän traû lôøi:
“Ngaøy mai, thöù baûy, anh phaûi tôùi “laøm vieäc”, duø moïi ngöôøi khaùc ñöôïc nghæ. Ngoaøi ra, khoâng coù boån phaän thieâng lieâng naøo quan troïng baèng boån phaän cuûa ngöôøi coâng daân ñoái vôùi nhaø nöôùc, baèng boån phaän khai baùo tröôùc cô quan coâng an!”
“Toâi nhaát ñònh khoâng ñi! Caùc anh coù muoán baét thì baét. Baét cha Nguyeãn Vaên Lyù hôi khoù vì coù 800 boån ñaïo baûo veä ngaøi. Baét toâi thì deã hôn, vì beân caïnh toâi chæ coù cha meï giaø cuûa toâi vaø moät ñöùa em gaùi”.
Coâng an tieáp tuïc saùch nhieãu giaùo xöù An Truyeàn vaø Nguyeät Bieàu:
Nhö trong caùc bieân baûn soá 9, 10 vaø 11 do linh muïc Nguyeãn Vaên Lyù laäp, caùc caùn boä nhaø nöôùc nhö Phan Vaên Quang, phoù chuû tòch UBND huyeän Phuù Vang, Ñaëng Coâng Dieäu, chuû tòch UBND xaõ Phuù An cuøng toaøn boä 2 UBND vaø nhieàu coâng an tænh, huyeän, xaõ ñaõ ra vaên thö keát toäi Hoäi ñoàng giaùo xöù An Truyeàn laø ñaõ vi phaïm nghò ñònh 26/CP veà hoaït ñoäng toân giaùo khi naâng caáp nhaø xöù An Truyeàn (nhaø treät thaønh laàu moät taàng) Hoï buoäc HÑGX phaûi ñình chæ vieäc naâng caáp (maø thöïc ra nghò ñònh khoâng heà caám caûn). Ñeå höõu hieäu, hoï coøn heøn haï saùch nhieãu, caám ñoaùn, haêm doïa caùc thôï neà, thôï ñoùng “coáp pha”, taøi xeá chôû vaät lieäu xaây döïng maø khoâng daùm tröïc tieáp gaëp cha Nguyeãn Vaên Lyù ñeå baét beû. Vì sôï baïo quyeàn, caùc thôï chuyeân nghieäp naøy phaûi ruùt lui. Duø vaäy, giaùo daân vaãn baát chaáp leänh caám phi lyù noùi treân. Thaønh ra suoát ngaøy chuùa nhaät 1/4/2001, toaøn theå giaùo xöù giaø treû lôùn beù ñaõ doác toaøn löïc ñoå beâ toâng maùi baèng cho taàng laàu. Chieàu ñeán, hoaøn thaønh coâng vieäc, cha sôû cuøng ñoaøn chieân ñaõ haân hoan beân noài buùn to töôùng (cho ngöôøi lôùn) vaø thuøng caø-rem vó ñaïi (cho treû em) tröôùc con maét haèn hoïc cuûa nhieàu caùn boä. Cha Nguyeãn Vaên Lyù nhaén vôùi ngöôøi cuûa nhaø nöôùc:
“Nghò ñònh trung öông ñaõ khaét khe roài, maø quyeát ñònh cuûa ñòa phöông caøng khaét khe hôn!”
Trong luùc ñoù, taïi Nguyeät Bieàu, coâng an tænh Thöøa Thieân, coâng an thaønh phoá Hueá vaø coâng an xaõ Thuûy Bieàu ñaõ trieäu taäp 5 thaønh vieân thuoäc Hoäi ñoàng Giaùo xöù vaø 2 giaùo daân trong nhieàu ngaøy vôùi nhieàu haêm doïa (baûy ngöôøi naøy laø nhöõng anh chò em giaùo daân ñaõ can ñaûm ñöông ñaàu vôùi baïo quyeàn Coäng Saûn). Lyù do laø vì giaùo xöù ñaõ nhaát quyeát khoâng ñeå cho nhaø caàm quyeàn loät caùc tôø giaáy coù ghi ñieàu 18 vaø 19 trong Coâng öôùc Quoác teá veà caùc quyeàn nhaân söï vaø chính trò (naêm 1966). Hai beân ñaõ giaèng co nhau ít nhaát 4 laàn veà chuyeän naøy (xin xem laïi bieân baûn soá 7 vaø 8 maø cha Nguyeãn Vaên Lyù ñaõ laäp). Chính thieáu taù Nguyeãn Hoøa, phoù ñoàn coâng an thaønh phoá (moät baûn tin tröôùc ñaây goïi nhaàm laø trung taù) ñaõ noùi vôùi giaùo daân Nguyeät Bieàu:
“Tuïi baây ñöøng coù mô tuïi tao suïp ñoå. Giaû nhö tuïi tao coù suïp ñoå, thì tröôùc ñoù, tuïi tao ñaõ laøm coû tuïi bay heát roài”.
Lôøi haêm doïa naøy cho thaáy coù theå nhaø caàm quyeàn Coäng Saûn ñang coù moät keá hoaïch bí maät nhaèm thuû tieâu nhöõng ai leân tieáng ñoøi hoûi töï do toân giaùo vaø nhaân quyeàn, moät khi Coäng Saûn thaáy nguy cô suïp ñoå ñeán gaàn. Tröôùc maét, trong soá 7 giaùo höõu noùi treân, coù 3 laø coâng nhaân nhaø maùy xi maêng Long Thoï coù nguy cô bò maát vieäc laøm.
Töôûng cuõng neân nhaéc laïi laø sau laàn thaát baïi cuoái cuøng trong vieäc gôõ caùc tôø giaáy veà nhaân quyeàn taïi Nguyeät Bieàu, nhaø caàm quyeàn ñaõ thueâ moät luõ coân ñoà toái hoâm ñoù ñeán neùm ñaù vaøo nhaø thôø, ñaøi Ñöùc Meï, nhaø cuûa oâng Leâ Dieäu (nguyeân chuû tòch HÑGX) trong khoaûng chöøng moät giôø. Ñeán khi cha quaûn xöù Traàn Vaên Quyù, nghe ñieän thoaïi baùo ñoäng cuûa giaùo daân, leân taïi hieän tröôøng luùc 10 giôø ñeâm, boïn coân ñoà môùi chòu thaùo lui.
Rieâng veà phaàn cha Nguyeãn Vaên Lyù thì ngaøy caøng ñöôïc nhieàu ngöôøi thaêm vieáng, maø ñaëc bieät laø caùc giaùo daân vaø löông daân. Hoï laø naïn nhaân thöôøng nhaät cuûa cheá ñoä aùp böùc naøy, hoï thaám thía trong da thòt vaø trong gia ñình loái cai trò nghieät ngaõ vaø ñieàu haønh kinh teá toài teä cuûa Coäng Saûn, neân ñaõ baøy toû söï phaûn khaùng baèng caùch ñeán thaêm con ngöôøi ñaõ vaø ñang can ñaûm, thaúng thaén noùi thay cho hoï, toá caùo thay cho hoï.
Phoùng vieân töôøng trình töø Hueá