Thaùnh Coâng Ñoàng Chung Vaticanoâ II
Khoùa VIII Ngaøy 18 thaùng 11 Naêm 1965
Phaoloâ Giaùm Muïc
Toâi Tôù Caùc Toâi Tôù Thieân Chuùa
Hieäp Nhaát Vôùi Caùc Nghò Phuï Cuûa Thaùnh Coâng Ñoàng
Ñeå Muoân Ñôøi Ghi Nhôù
Hieán Cheá Tín Lyù
Veà Maïc Khaûi Cuûa Thieân Chuùa 1*
Dei Verbum
Baûn dòch Vieät Ngöõ cuûa Giaùo Hoaøng Hoïc Vieän Pioâ X
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
Lôøi Môû Ñaàu
1. Trong nieàm thaàm kính laéng nghe vaø tin töôûng coâng boá Lôøi Thieân Chuùa, 2* Thaùnh Coâng Ñoàng laëp laïi lôøi Thaùnh Gioan: “Chuùng toâi loan truyeàn cho anh em söï soáng ñôøi ñôøi, ñaõ coù nôi Chuùa Cha vaø ñaõ hieän ñeán vôùi chuùng toâi: ñieàu chuùng toâi ñaõ thaáy, ñaõ nghe, chuùng toâi loan truyeàn cho anh em, ñeå anh em cuõng ñöôïc hieäp nhaát vôùi chuùng toâi, vaø chuùng toâi hieäp nhaát vôùi Chuùa Cha vaø vôùi Chuùa Gieâsu Kitoâ Con Ngaøi” (1Gio 1,2-3). Bôûi theá noi göông Coâng Ñoàng Trentoâ vaø Vaticanoâ I, Coâng Ñoàng naøy muoán trình baøy giaùo lyù chaân thöïc veà maïc khaûi cuûa Thieân Chuùa vaø löu truyeàn maïc khaûi aáy, ñeå khi nghe coâng boá ôn cöùu ñoä, toaøn theå nhaân loaïi tin theo, ñeå nhôø tin maø hy voïng, vaø nhôø hy voïng maø yeâu meán 1. 3*
Chöông I
Veà Chính Vieäc Maïc Khaûi 4*
2. Baûn tính vaø ñoái töôïng cuûa maïc khaûi. Thieân Chuùa nhaân laønh vaø khoân ngoan ñaõ muoán maïc khaûi chính mình vaø toû cho moïi ngöôøi bieát maàu nhieäm thaùnh yù Ngaøi (x. Eph 1,9). Nhôø ñoù, loaøi ngöôøi coù theå ñeán cuøng Chuùa Cha, nhôø Chuùa Kitoâ, Ngoâi Lôøi nhaäp theå trong Chuùa Thaùnh Thaàn, vaø ñöôïc thoâng phaàn baûn tính cuûa Thieân Chuùa (x. Eph 2,18; 2P 1,4). Trong vieäc maïc khaûi naøy, vôùi tình thöông chan chöùa cuûa Ngaøi, Thieân Chuùa voâ hình (x. Col 1,15; 1Tm 1,17) ngoû lôøi vôùi loaøi ngöôøi nhö vôùi baïn höõu (x. Xac 33,11; Gio 15,14-15). Ngaøi ñoái thoaïi vôùi hoï (x. Bar 3,38) ñeå môøi goïi vaø ñoùn nhaän hoï hieäp nhaát vôùi Ngaøi. Coâng cuoäc maïc khaûi naøy ñöôïc thöïc hieän baèng caùc haønh ñoäng vaø lôøi noùi lieân keát maät thieát vôùi nhau. Neân caùc vieäc Thieân Chuùa thöïc hieän trong lòch söû cöùu roãi baøy toû, cuûng coá giaùo lyù vaø nhöõng ñieàu ñöôïc giaûi thích qua lôøi noùi. Coøn lôøi noùi thì coâng boá caùc vieäc laøm vaø khai saùng maàu nhieäm chöùa ñöïng trong ñoù 5*. Nhôø maïc khaûi naøy, chaân lyù thaâm saâu veà Thieân Chuùa cuõng nhö veà phaàn roãi con ngöôøi, ñöôïc saùng toû nôi Chuùa Kitoâ, Ñaáng trung gian, ñoàng thôøi laø söï vieân maõn cuûa toaøn theå maïc khaûi 2. 6*
3. Chuaån bò maïc khaûi Phuùc AÂm. 7* Thieân Chuùa, Ñaáng taïo döïng vaø baûo toàn moïi söï nhôø Ngoâi Lôøi (x. Gio 1,3), khoâng ngöøng laøm chöùng veà Mình tröôùc maët loaøi ngöôøi qua caùc taïo vaät (x. Rm 1,19-20). 8* Vaø vì muoán môû ñöôøng cöùu roãi cao troïng, neân töø ñaàu Ngaøi coøn toû Mình ra cho toå toâng chuùng ta. Sau khi toå toâng sa ngaõ, qua lôøi höùa ban ôn cöùu chuoäc, Ngaøi ñaõ naâng ñôõ hoï daäy trong nieàm hy voïng cöùu roãi (x. Stk 3,15). Ngaøi khoâng ngöøng saên soùc nhaân loaïi, ñeå ban söï soáng ñôøi ñôøi cho taát caû nhöõng ai tìm kieám söï cöùu roãi nhôø kieân taâm laøm vieäc thieän (x. Rm 2,6-7). 9* Khi ñeán giôø ñaõ ñònh, Ngaøi goïi Abraham ñeå qua oâng, Ngaøi taïo laäp moät daân toäc lôùn maïnh (x. Stk 12,2-3), moät daân toäc maø sau thôøi caùc Toå Phuï, Ngaøi ñaõ duøng Moâisen vaø caùc Tieân Tri daïy doã, ñeå hoï nhaän bieát Ngaøi laø Chuùa duy nhaát, haèng soáng vaø chaân thaät, laø Cha quan phoøng, laø thaåm phaùn chí coâng, ñeå hoï troâng ñôïi Ñaáng Cöùu Theá ñöôïc höùa ban vaø nhôø vaäy, qua bao theá kyû, Ngaøi ñaõ doïn ñöôøng 10* cho Phuùc AÂm.
4. Ñöùc Kitoâ hoaøn taát maïc khaûi. 11* Sau khi phaùn daïy nhieàu laàn, nhieàu caùch qua caùc Tieân Tri, “nay laø thôøi cuoái cuøng, Thieân Chuùa ñaõ noùi vôùi chuùng ta qua Chuùa Con” (Dth 1,1-2). 12* Thöïc vaäy, Ngaøi ñaõ sai Con Ngaøi laø Ngoâi Lôøi vónh cöûu, Ñaáng saùng soi moïi ngöôøi, ñeán soáng giöõa loaøi ngöôøi vaø noùi cho hoï nghe nhöõng ñieàu kín nhieäm nôi Thieân Chuùa (x. Gio 1,1-18). Bôûi vaäy, Chuùa Gieâsu Kitoâ, Ngoâi Lôøi nhaäp theå “laø ngöôøi ñaõ ñöôïc sai ñeán vôùi loaøi ngöôøi” 3, “noùi tieáng noùi cuûa Thieân Chuùa” (Gio 3,34) vaø hoaøn thaønh coâng trình cöùu roãi cuûa Chuùa Cha ñaõ giao phoù cho Ngaøi thöïc hieän (x. Gio 5,36; 17,4). Vì theá, chính Ngaøi, Ñaáng maø ai thaáy, töùc laø thaáy Chuùa Cha (x. Gio 14,9), ñaõ ñeán boå tuùc vaø hoaøn taát maïc khaûi, baèng taát caû söï hieän dieän vaø toû mình qua lôøi noùi cuõng nhö vieäc laøm, daáu chæ vaø pheùp laï, nhaát laø qua caùi cheát vaø söï soáng laïi vinh quang töø keû cheát, sau cuøng baèng vieäc phaùi Thaàn Chaân Lyù ñeán, baèng chöùng tích cuûa moät Thieân Chuùa, Ngaøi xaùc nhaän Thieân Chuùa haèng ôû vôùi chuùng ta ñeå giaûi thoaùt chuùng ta khoûi boùng toái toäi loãi vaø söï cheát, roài phuïc sinh chuùng ta ñeå ñöôïc soáng ñôøi ñôøi.
Vaäy nhieäm cuoäc Kitoâ giaùo, vì laø giao öôùc môùi vaø vónh vieãn, seõ khoâng bao giôø mai moät. Chuùng ta khoâng phaûi chôø ñôïi moät maïc khaûi coâng coäng naøo khaùc nöõa tröôùc khi Chuùa Gieâsu Kitoâ Chuùa chuùng ta hieän ñeán trong vinh quang (x. 1Tm 6,14; Tit 2,13). 13*
5. Maïc khaûi phaûi ñöôïc ñoùn nhaän baèng ñöùc tin. Phaûi baøy toû “söï vaâng phuïc cuûa ñöùc tin” (x. Rm 16,26; Rm 1,5; 2Cor 10,5-6) ñoái vôùi Thieân Chuùa maïc khaûi. Nhôø söï vaâng phuïc ñoù, con ngöôøi phoù thaùc toaøn thaân cho Thieân Chuùa moät caùch töï do “daâng leân Thieân Chuùa maïc khaûi söï qui phuïc hoaøn toaøn cuûa lyù trí vaø yù chí” 4, ñoàng thôøi saün loøng chaáp nhaän maïc khaûi Ngaøi ban cho. Ñeå ñöôïc nieàm tin naøy, caàn coù aân suûng Thieân Chuùa ñi tröôùc giuùp ñôõ vaø söï trôï giuùp beân trong cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn: Ngaøi thuùc ñaåy vaø quy höôùng con tim veà cuøng Thieân Chuùa, môû maét lyù trí vaø laøm cho “moïi ngöôøi caûm thaáy dòu ngoït khi ñoùn nhaän vaø tin theo chaân lyù” 5. Vaø ñeå vieäc hieåu bieát maïc khaûi ñöôïc saâu roäng theâm maõi, cuõng chính Chuùa Thaùnh Thaàn khoâng ngöøng kieän toaøn ñöùc tin qua caùc ôn cuûa Ngaøi. 14*
6. Töông quan giöõa tri thöùc töï nhieân vaø sieâu nhieân veà Thieân Chuùa. Thieân Chuùa ñaõ muoán duøng maïc khaûi 15* ñeå baøy toû vaø thoâng ban chính mình Ngaøi cuøng nhöõng yù ñònh muoân ñôøi cuûa Ngaøi lieân quan ñeán phaàn roãi nhaân loaïi, “nghóa laø cho hoï ñöôïc tham döï vaøo caùc aân thieâng hoaøn toaøn vöôït khoûi trí khoân loaøi ngöôøi” 6. 16*
Thaùnh Coâng Ñoàng tuyeân xöng raèng: “Con ngöôøi nhôø aùnh saùng töï nhieân cuûa lyù trí, coù theå töø caùc taïo vaät nhaän bieát caùch chaéc chaén coù Thieân Chuùa nhö nguyeân lyù vaø cöùu caùnh moïi söï” (x. Rm 1,20). Coâng Ñoàng coøn daïy: chính nhôø Thieân Chuùa maïc khaûi maø “taát caû nhöõng gì thuoäc veà Thieân Chuùa, töï noù voán khoâng vöôït quaù khaû naêng lyù trí con ngöôøi, trong hoaøn caûnh hieän taïi cuûa nhaân loaïi, ñeàu coù theå bieát ñöôïc caùch deã daøng, chaéc chaén maø khoâng laãn loän sai laàm” 7. 17*
Chuù Thích:
1* Löôïc ñoà thöù nhaát mang töïa ñeà “Löôïc ñoà Hieán cheá tín lyù veà caùc nguoàn Maïc Khaûi”. Trong laàn soaïn thaûo thöù hai, löôïc ñoà laïi mang teân “Löôïc ñoà Hieán cheá tín lyù veà maïc khaûi cuûa Thieân Chuùa”. Nhöng vì baûn vaên noùi veà Maïc Khaûi raát ít neân coù ngöôøi ñeà nghò töïa ñeà “Veà Thieân Chuùa Ñaáng töï maïc khaûi”, hoaëc “Veà Thaùnh Kinh”. Trong laàn soaïn thaûo thöù ba tónh töø “tín lyù” bò loaïi boû, nhöng noù laïi xuaát hieän trong baûn vaên cuoái cuøng. (Trôû laïi ñaàu trang)
2* Nguyeân vaên vieát taát caû hai chöõ baèng chöõ hoa, neân ta khoâng bieát noù chæ Ngoâi Lôøi cuûa Thieân Chuùa hay laø Lôøi cuûa Chuùa, töùc Phuùc AÂm. (Trôû laïi ñaàu trang)
1 Xem T. Augustinoâ, De catechezandis rudibus, ch. IV, 8: PL 40, 316. (Trôû laïi ñaàu trang)
3* ÔÛ ñaây Coâng Ñoàng trình baøy: muïc ñích cuûa Maïc Khaûi laø cöùu ñoä con ngöôøi chöù khoâng phaûi ñeå thoûa maõn oùc tìm toøi cuûa trí khoân chuùng ta. Quyeàn Giaùo Huaán khoâng phaûi laø chuû cuûa Lôøi Chuùa nhöng laø toâi tôù “laéng nghe” vaø vaâng theo (soá 10); do ñoù quyeàn giaùo huaán phaûi laøm chöùng nhöõng gì ñaõ ñöôïc giao phoù. Vieäc trích daãn 1Gio 1, 2-3 trình baøy noäi dung Maïc Khaûi (ñôøi soáng vónh cöûu) nhö söï hieäp thoâng giöõa con ngöôøi vaø Ba Ngoâi Thieân Chuùa; noäi dung ñoù ñöôïc gôûi ñeán cho moïi ngöôøi nhôø caùc chöùng taù. Nhöõng ñieàu treân ñöông nhieân ñoøi hoûi moät hoaït ñoäng truyeàn giaùo: vieäc “coâng boá ôn cöùu ñoä” (x. CvTñ 13,26; Eph 1, 13). (Trôû laïi ñaàu trang)
4* Chöông naøy xuaát hieän ôû trong baûn thaûo thöù ba. Trong caùc löôïc ñoà tröôùc, lôøi môû ñaàu chæ baøn sô qua veà vaøi khía caïnh nhö “söï caàn thieát vaø ñoái töôïng cuûa Maïc Khaûi” (soá 1), “Maïc Khaûi tieäm tieán” (soá 2) v.v... Nhöng nhieàu Nghò Phuï ñoøi baøn veà chính vieäc Maïc Khaûi, vì Maïc Khaûi chöùa ñöïng khoâng nhöõng caùc chaân lyù veà Thieân Chuùa maø caû söï kieän Thieân Chuùa töï maïc khaûi. Trong chöông naøy Coâng Ñoàng ñaõ muoán trình baøy Maïc Khaûi döôùi caùi nhìn cuûa con ngöôøi ñeå thích öùng hôn vôùi nhöõng ñoøi hoûi cuûa con ngöôøi thôøi nay. Phaûi xem xeùt troïn giaùo thuyeát naøy döôùi aùnh saùng cuûa lòch söû cöùu ñoä. Chuùa phoù mình cho con ngöôøi ngay töø khi taïo döïng vuõ truï. Boá cuïc cuûa chöông naøy nhö sau: soá 2: Söï kieän Chuùa phoù mình vaø töø ñoù töï Maïc Khaûi; soá 3 vaø 4: caùc giai ñoaïn Maïc Khaûi vaø söï hoaøn thaønh trong Chuùa Kitoâ; soá 5: thaùi ñoä con ngöôøi ñeå tieáp nhaän Maïc Khaûi; soá 6: caùc chaân lyù Maïc Khaûi. (Trôû laïi ñaàu trang)
5* Neàn thaàn hoïc Coâng Giaùo ñaõ thöôøng coi Maïc Khaûi nhö moät lôøi noùi; coøn caùc hoaït ñoäng cuûa Chuùa thì bò lieät vaøo haøng raát phuï thuoäc. Coâng Ñoàng laïi muoán trình baøy laø Thieân Chuùa töï Maïc Khaûi tröôùc tieân baèng “haønh ñoäng” (gesta) (khoâng baèng vieäc laøm (facta) vì vieäc laøm coù veû laø moät taùc ñoäng vaät chaát hôn). ÔÛ ñaây, chöõ “haønh ñoäng” coøn coù nghóa laø nhöõng bieán coá do moät ngöôøi gaây neân; trong tröôøng hôïp naøy, con ngöôøi ñoù chính laø Thieân Chuùa. Thieân Chuùa töï maïc khaûi baèng caùch hoaït ñoäng phuø trôï daân Ngaøi, thaêm vieáng baïn höõu (Abraham, Moâisen) vaø baèng caùc pheùp laï (ví duï Chuùa Kitoâ) v.v...
Tröôùc ñoù soá 2 naøy mang töïa ñeà: “söï caàn thieát cuûa Maïc Khaûi” sau ñoåi thaønh “Baûn tính vaø ñoái töôïng”. Chuùng ta thaáy Maïc Khaûi phaùt xuaát khoâng do “söï khoân ngoan vaø nhaân laønh cuûa Thieân Chuùa” nhö Vaticanoâ I ñaõ noùi (Dz 1785/3004) nhöng do “Thieân Chuùa nhaân laønh vaø Khoân Ngoan”. Ñoái töôïng laø chính Thieân Chuùa vaø Nhieäm cuoäc cöùu roãi cuûa Ngaøi. ÔÛ ñaây Coâng Ñoàng duøng tieáng “bí tích” ñeå noùi leân daáu chæ vaø phöông tieän, lôøi noùi vaø haønh ñoäng (x. GH I). Maïc Khaûi laø hoaøn toaøn nhöng khoâng, ôn cuûa tình yeâu Thieân Chuùa, toû baøy cho caùc “baïn höõu” nhö trong moät cuoäc ñoái thoaïi, nghóa laø khoâng nhöõng noùi maø soáng chung nöõa. (Trôû laïi ñaàu trang)
2 Xem Mt 11,27; Gio 1,14 vaø 17; 14,6; 17,1-3; 2Cor 3,16 vaø 4,6; Eph 1,3-14. (Trôû laïi ñaàu trang)
6* Caâu naøy khoâng thaáy trong nhöõng laàn soaïn thaûo tröôùc, sau ñöôïc theâm vaøo do lôøi ñeà nghò cuûa nhieàu Nghò Phuï. Vaán ñeà quan troïng laø phaûi xem Chuùa Kitoâ laø trung gian duy nhaát cuûa Maïc Khaûi vì Ngöôøi laø Lôøi maø Chuùa Cha noùi vôùi chuùng ta, vaø laø söï vieân maõn vì trong Ngöôøi, Chuùa Cha noùi vôùi chuùng ta taát caû moïi söï. Vì vaäy Maïc Khaûi coù Kitoâ tính. (Trôû laïi ñaàu trang)
7* Ñeà muïc toång quaùt cuûa ñoaïn naøy laø söï troâng chôø Maïc Khaûi cuûa Chuùa Kitoâ. Maïc Khaûi naøy theå hieän töøng giai ñoaïn, ta coù theå goïi laø Maïc Khaûi qua vuõ truï, Maïc Khaûi sô khai vaø Maïc Khaûi trong lòch söû. (Trôû laïi ñaàu trang)
8* Baûn vaên xaùc nhaän söï kieän “Maïc Khaûi qua vuõ truï” hay qua “taïo vaät” theo thô gôûi tín höõu Roâma 1,19-20. Nhöng baûn phuùc trình khoâng muoán giaûi quyeát vaán naïn laø trong thöïc teá Thieân Chuùa coù ban ôn ñeå ngöôøi ta coù theå nhaän bieát Chuùa qua taïo vaät khoâng (Relatio ñính keøm löôïc ñoà III, 1964, trg 11,3,A). Thieân Chuùa maïc khaûi khi taïo döïng; nhöng neân chuù yù laø baûn vaên noùi “Chuùa taïo döïng” chöù khoâng noùi Chuùa ñaõ taïo döïng ñeå chæ roõ laø taát caû taïo vaät luoân luoân tuøy thuoäc vaøo Ñaáng Taïo Hoùa, daàu caû trong giaû thuyeát tieán hoùa. Moïi ngöôøi ñeàu coù theå thaáy trong taïo vaät baèng chöùng söï hieän höõu cuûa Thieân Chuùa. Chính ñaây laø neàn moùng cho thaàn hoïc cuûa caùc toân giaùo ngoaøi Kitoâ giaùo. (Trôû laïi ñaàu trang)
9* “Maïc khaûi sô khai” ñöôïc trình baøy trong taàm möùc sieâu nhieân. Baûn vaên loaïi boû vaán ñeà nhaát toå thuyeát hay ña toå thuyeát, maø chæ muoán noùi laø Thieân Chuùa ñaõ toû mình cho con ngöôøi, (khoâng noùi baèng caùch naøo), cuõng nhö chæ muoán noùi laø Thieân Chuùa ñaõ luoân luoân cöùu thoaùt con ngöôøi, vaø tình traïng naøy vaãn coøn giaù trò ngay caû baây giôø (xem GH 16). (Trôû laïi ñaàu trang)
10* “Maïc khaûi trong lòch söû” baét ñaàu vôùi Abraham. Coâng Ñoàng ñaõ muoán neâu leân moái lieân laïc giöõa vieäc tuyeån choïn vaø Maïc Khaûi. Thieân Chuùa ñöôïc goïi laø “Cha”, nhöng caùc chöõ “cuûa moïi ngöôøi” laïi bò loaïi boû vì trong Cöïu Öôùc phoå quaùt tính chöa roõ raøng laém. Cöïu Öôùc ñöôïc coi nhö laø söï “chuaån bò” cho Phuùc AÂm ñeå noùi leân yù töôûng maïc khaûi trong Cöïu Öôùc coøn baát toaøn vaø coù lieân quan ñeán Maïc Khaûi cuûa Chuùa Kitoâ. (Trôû laïi ñaàu trang)
11* Soá naøy ñaùp öùng soá 2: Maïc Khaûi ñöôïc theå hieän baèng haønh ñoäng vaø ngoân töø. Chuùa Kitoâ vöøa laø bieán coá vöøa laø Lôøi cuûa Thieân Chuùa. Coù hai ñoaïn: ñoaïn thöù nhaát caét nghóa taïi sao Chuùa Kitoâ ñem laïi cho chuùng ta maïc khaûi vieân maõn; ñoaïn hai noùi maïc khaûi naøy laø toái haäu vaø seõ khoâng coøn maïc khaûi naøo khaùc nöõa. (Trôû laïi ñaàu trang)
12* Coâng Ñoàng ñaùnh daáu söï lieân tuïc vaø töông phaûn giöõa maïc khaûi cuûa Chuùa Kitoâ vaø nhöõng gì xaûy ra tröôùc. Moät ñoái vôùi nhieàu, nhö toaøn theå ñoái vôùi phaân taùn. Nhaäp Theå laø cuoäc Maïc Khaûi vó ñaïi cuûa Thieân Chuùa. Vì vaäy tröôùc tieân phaûi xaùc ñònh chaân lyù Nhaäp Theå, baûn tính nhaân loaïi thaät söï cuûa Chuùa Kitoâ, trong ñoù ta “thaáy” Chuùa (x. Gio 14,9) vaø lòch söû thaät cuûa Ngaøi, “lôøi noùi vaø vieäc laøm”. Caùc pheùp laï khoâng phaûi chæ laø söï “xaùc nhaän” Maïc Khaûi, nhöng laø chính Maïc Khaûi: vì Chuùa Kitoâ toû mình qua caùc pheùp laï. (Trôû laïi ñaàu trang)
3 Epist. ad Diognetum, 7,4: Funk, Patres Apostolici, 1,403. (Trôû laïi ñaàu trang)
13* Theo yù töôûng cuûa thö gôûi tín höõu Do Thaùi, Maïc Khaûi cuõng nhö chöùc Linh Muïc cuûa Chuùa Kitoâ phaûi laø ñoäc nhaát vaø vónh cöûu. Moät vaøi Nghò Phuï muoán noùi laø “vì Maïc Khaûi chaám döùt vôùi caùc Toâng Ñoà”, nhöng UÛy ban baùc boû yù kieán treân “vì ñoù laø moät lôøi giaûi thích ñang ñöôïc baøn caõi”. Lyù do saâu xa: vì Chuùa Kitoâ laø söï vieân maõn vaø nhö vaäy hoaøn taát Maïc Khaûi, neân khoâng coøn gì vöôït treân söï vieân maõn nöõa. Nhöng cuoäc Maïc Khaûi coøn chôø söï vinh quang vaøo ngaøy Quang Laâm. Coøn vaán ñeà tieán trieån: khoâng phaûi tieán trieån trong Maïc Khaûi nhöng tieán trieån chính trong vieäc chuùng ta hieåu bieát vaø thöïc haønh Phuùc AÂm; ñoù laø coâng vieäc cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn, Ñaáng khoâng noùi söï gì môùi laï nhöng laøm chöùng veà Chuùa Kitoâ (x. Gio 16,14). (Trôû laïi ñaàu trang)
4 CÑ Vat I, Hieán cheá tín lyù veà ñöùc tin coâng giaùo Dei Filius, ch. 3: Dz 1789 (3008). (Trôû laïi ñaàu trang)
5 CÑ Orange II, ñ. th. 7: Dz 180 (377). - CÑ Vat I, n.v.t.: Dz 1791 (3010). (Trôû laïi ñaàu trang)
14* Trong soá naøy Coâng Ñoàng trình baøy lôøi ñaùp öùng cuûa con ngöôøi ñoái vôùi Thieân Chuùa Maïc Khaûi: ñoù laø Ñöùc Tin, nhöng ñöùc tin ñöôïc hieåu döôùi phöông dieän nhaân baûn, nhö moät cuoäc “ñoái thoaïi cöùu roãi” (Ecclesiam Suam, 6-8-1964 soá 72-79). Coâng Ñoàng cuõng nhaän ñònh nhöõng khía caïnh cuûa haønh vi ñöùc tin: töï do, thuoäc lyù trí, thuoäc yù chí, khoâng theå coù neáu khoâng coù ôn Chuùa... Kieåu noùi “Söï vaâng phuïc ñöùc tin” khoâng ñöôïc trình baøy nhö moät ñoøi buoäc luaân lyù suoâng nhöng nhö laø moät ñoøi hoûi chính yeáu cuûa moái lieân heä maø Thieân Chuùa Maïc Khaûi noái keát vôùi con ngöôøi. Trong haønh vi ñöùc tin con ngöôøi daán thaân toaøn dieän chöù khoâng phaûi chæ baèng lyù trí. ÔÛ ñaây baøn ñeán “ñöùc tin ñaõ thaønh hình” bao goàm caû Ñöùc Caäy vaø Ñöùc Meán, nhö ta coù theå phoûng ñoaùn theo nhöõng caâu trích Thaùnh Kinh; nhöng UÛy Ban caét nghóa theâm: “ñöùc tin chöa thaønh hình” cuõng laø Ñöùc Tin vaø cuõng caàn ôn cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn. Ñöùc tin luoân luoân lôùn maïnh döôùi taùc ñoäng cuûa cuõng chính Chuùa Thaùnh Thaàn. (Trôû laïi ñaàu trang)
15* Trong soá naøy Coâng Ñoàng baøn veà nhöõng chaân lyù ñöôïc maïc khaûi, tröôùc heát laø nhöõng chaân lyù sieâu nhieân, roài ñeán nhöõng chaân lyù töï nhieân. Coâng Ñoàng noùi theo Vaticanoâ I. Nhöng thöù töï ôû Vaticanoâ I laø: a) tri thöùc töï nhieân veà nhöõng chaân lyù töï nhieân, b) tri thöùc nhöõng chaân lyù töï nhieân nhôø maïc khaûi, c) tri thöùc chaân lyù sieâu nhieân nhôø maïc khaûi. Ñang khi ñoù thöù töï ôû ñaây laïi laø c-a-b: nghóa laø theo moät vieãn töôïng Kinh Thaùnh vaø qui veà Thieân Chuùa hôn. (Trôû laïi ñaàu trang)
6 CÑ Vat I, Hieán cheá tín lyù veà ñöùc tin coâng giaùo Dei Filius, ch. 2: Dz 1786 (3005). (Trôû laïi ñaàu trang)
16* Ñoaïn naøy noùi leân ñoái töôïng rieâng bieät cuûa Maïc Khaûi, nghóa laø ñoái töôïng maø chuùng ta caàn ñöôïc maïc khaûi: Chính Thieân Chuùa vaø nhöõng yù ñònh cöùu roãi cuûa Ngaøi (x. Relatio, trg 9,5). Maïc Khaûi naøy khoâng phaûi chæ laø moät söï thoâng ñaït kieán thöùc nhöng cuõng coù muïc ñích cöùu roãi con ngöôøi nghóa laø thoâng phaàn vaøo ñôøi soáng Thieân Chuùa. (Trôû laïi ñaàu trang)
7 n.v.t.: Dz 1785-1786 (3004-3005). (Trôû laïi ñaàu trang)
17* Phaàn thöù hai cuûa soá 6 laëp laïi giaùo thuyeát cuûa Coâng Ñoàng Vaticanoâ I veà söï nhaän bieát Thieân Chuùa baèng lyù trí, nhöng Coâng Ñoàng duøng nhöõng töø ngöõ raát maïnh ñeå choáng laïi thuyeát voâ thaàn. Nhöng chöõ “tuyeân xöng” vaø “daïy” ôû phaàn naøy noùi leân moät tín ñieàu. Con ngöôøi thaät söï coù theå nhaän bieát Thieân Chuùa nhöng hoï khoâng theå khoâng sai laàm neáu Thieân Chuùa khoâng giuùp. Lòch söû minh chöùng laø con ngöôøi luoân luoân tìm kieám Thieân Chuùa nhöng khoâng bao giôø thoaùt khoûi laàm laãn; vaø trong thöïc teá, aûnh höôûng cuûa toäi loãi hình nhö ñaõ laøm cho theá giôùi thöôøng trôû thaønh moät chöôùng ngaïi vaät. Tuy nhieân, trong “nhieäm cuoäc” cöùu roãi chuùng ta ñang soáng, moät tri thöùc hoaøn toaøn töï nhieân chæ laø moät tö töôûng tröøu töôïng, vì ôn Chuùa hieän dieän khaép moïi nôi. (Trôû laïi ñaàu trang)