Thaùnh Coâng Ñoàng Chung Vaticanoâ II
Saéc Leänh
Veà Hieäp Nhaát
Unitatis Redintegratio
Baûn dòch Vieät Ngöõ cuûa Giaùo Hoaøng Hoïc Vieän Pioâ X
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
Chöông III
Caùc Giaùo Hoäi Vaø Coäng Ñoaøn Giaùo Hoäi 31*
Ly Khai Vôùi Toâng Toøa Roma
13. Phaân loaïi. Giôø ñaây, chuùng ta ñöa maét nhìn ñeán hai khoái phaân ly chính xuùc phaïm ñeán chieác aùo lieàn moät taám cuûa Chuùa Kitoâ 32*.
Khoái phaân ly thöù nhaát ñaõ naåy sinh ôû Ñoâng Phöông, hoaëc vì ñeå phaûn ñoái caùc coâng thöùc tín lyù cuûa caùc Coâng Ñoàng Epheâsoâ 33* vaø Calcedonia 34*, hoaëc sau naøy vì söï caét ñöùt 35* hieäp thoâng Giaùo Hoäi giöõa caùc Giaùo Chuû Ñoâng Phöông vaø Toøa Thaùnh Roma.
Thöù ñeán, hôn boán theá kyû sau, khoái phaân ly thöù hai phaùt sinh ôû Taây Phöông do nhöõng bieân coá cuøng ñöôïc meänh danh laø Caûi Caùch. Töø ñoù, nhieàu Coäng Ñoaøn, quoác gia hoaëc giaùo ñoaøn ñaõ ly khai vôùi Toøa Thaùnh Roma. Trong soá aáy coøn coù nhöõng Coäng Ñoàng duy trì phaàn naøo nhöõng truyeàn thoáng vaø cô caáu coâng giaùo, ñaùng keå nhaát laø Coäng Ñoaøn Anh Giaùo.
Caùc moái chia reõ aáy raát khaùc nhau chaúng nhöõng veà nguoàn goác, khoâng gian vaø thôøi gian, nhöng nhaát laø veà baûn chaát vaø taàm quan troïng cuûa caùc vaán ñeà lieân heä ñeán ñöùc tin vaø cô caáu Giaùo Hoäi.
Vì theá, tuy khoâng coi thöôøng nhöõng hoaøn caûnh dò bieät cuûa caùc Coäng Ñoaøn Kitoâ höõu khaùc nhau aáy, tuy khoâng boû qua nhöõng moái lieân laïc coøn ñang noái keát hoï vôùi nhau, baát chaáp nhöõng moái chia reõ hieän coù, Thaùnh Coâng Ñoàng naøy quyeát ñònh ñeà ra nhöõng nhaän ñònh sau ñaây ñeå moïi ngöôøi bieát khoân ngoan haønh ñoäng möu caàu hieäp nhaát.
I. Nhaän Ñònh Ñaëc Bieät Veà Caùc Giaùo Hoäi Ñoâng Phöông
14. Tính chaát lòch söû rieâng bieät cuûa caùc Giaùo Hoäi Ñoâng Phöông. Trong nhieàu theá kyû, caùc Giaùo Hoäi Ñoâng vaø Taây Phöông ñaõ ñi theo ñöôøng loái rieâng cuûa mình, nhöng vaãn lieân keát vôùi nhau trong tình huynh ñeä nhôø hieäp thoâng trong ñöùc tin vaø ñôøi soáng bí tích; do söï thoûa thuaän chung, Toøa Thaùnh Roma can thieäp moãi khi caùc Giaùo Hoäi aáy baát ñoàng quan ñieåm vôùi nhau veà ñöùc tin hay veà kyû luaät. Thaùnh Coâng Ñoàng haân hoan nhaéc laïi cho moïi ngöôøi moät trong nhöõng ñieàu quan troïng laø, ôû Ñoâng Phöông ñang phaùt trieån nhieàu Giaùo Hoäi rieâng bieät hay ñòa phöông 36*, ñöùng ñaàu laø caùc Giaùo Hoäi coù Thöôïng Phuï 37*, trong ñoù coù nhieàu Giaùo Hoäi haõnh dieän vì ñöôïc chính caùc Toâng Ñoà thieát laäp 38*. Vì theá caùc tín höõu ñoâng phöông ñaõ vaø ñang mang naëng moái baän taâm vaø aâu lo duy trì nhöõng lieân laïc thaân höõu trong hieäp thoâng ñöùc tin vaø ñöùc aùi, laø nhöõng lieân laïc phaûi coù giöõa caùc Giaùo Hoäi ñòa phöông nhö giöõa anh em ruoät thòt 39*.
Cuõng ñöøng queân raèng, caùc Giaùo Hoäi Ñoâng Phöông töø khôûi ñaàu ñaõ töøng coù moät kho taøng coáng hieán cho Giaùo Hoäi Taây Phöông nhieàu yeáu toá veà phuïng vuï, veà truyeàn thoáng tu ñöùc vaø luaät phaùp. Coøn moät söï kieän khaùc khoâng neân coi thöôøng laø, nhöõng tín ñieàu caên baûn veà ñöùc tin Kitoâ giaùo nhö Thieân Chuùa Ba Ngoâi, Ngoâi Lôøi Thieân Chuùa Nhaäp Theå bôûi Ñöùc Trinh Nöõ Maria, ñaõ ñöôïc ñònh tín trong caùc Coâng Ñoàng Chung khai dieãn taïi Ñoâng Phöông 40*. Caùc Giaùo Hoäi aáy ñaõ vaø ñang chòu nhieàu khoå ñau ñeå gìn giöõ ñöùc tin aáy.
Di saûn do caùc Toâng Ñoà truyeàn laïi ñaõ ñöôïc ñoùn nhaän qua nhieàu hình thöùc vaø caùch theá khaùc nhau, do ngay töø thuôû ban ñaàu cuûa Giaùo Hoäi, di saûn aáy cuõng ñöôïc giaûi thích khaùc nhau ñaây ñoù tuøy theo thieân taøi vaø caûnh soáng rieâng. Khoâng keå nhöõng nguyeân nhaân ngoaïi taïi, baáy nhieâu yeáu toá 41*, coäng vôùi söï thieáu baùc aùi vaø thoâng caûm laãn nhau, ñaõ môû ñöôøng cho nhieàu moái chia reõ phaùt sinh.
Vì vaäy, Thaùnh Coâng Ñoàng khuyeán duï moïi ngöôøi, ñaëc bieät laø nhöõng ai muoán hoaït ñoäng taùi laäp söï hieäp thoâng troïn veïn nhö caùc Giaùo Hoäi Ñoâng Phöông vaø Giaùo Hoäi Coâng Giaùo haèng mong moûi hay nhaän ñònh chính xaùc veà hoaøn caûnh caù bieät ñaõ khai sinh vaø phaùt trieån caùc Giaùo Hoäi Ñoâng Phöông, vaø veà ñaëc tính cuûa moái lieân laïc ñaõ coù giöõa caùc Giaùo Hoäi aáy vôùi Toøa Thaùnh Roma tröôùc thôøi phaân ly cuõng nhö haõy taïo cho mình moät quan nieäm chính ñaùng veà taát caû nhöõng ñieåm neâu treân. Chu ñaùo giöõ ñöôïc nhöõng ñieàu aáy laø ñaõ ñoùng goùp raát nhieàu cho cuoäc ñoái thoaïi mong muoán kia 42*.
15. Truyeàn thoáng phuïng vuï vaø tu ñöùc cuûa caùc Giaùo Hoäi Ñoâng Phöông. Moïi ngöôøi ñeàu thaáy hieån nhieân laø caùc tín höõu ñoâng phöông raát moä meán cöû haønh phuïng vuï Thaùnh, nhaát laø vieäc cöû haønh Pheùp Thaùnh Theå, nguoàn soáng cuûa Giaùo Hoäi vaø ñaûm baûo vinh quang ñôøi sau, nhôø ñoù caùc tín höõu hieäp nhaát vôùi giaùm muïc ñöôïc ñeán gaàn Thieân Chuùa Cha, nhôø Chuùa Con Ngoâi Lôøi Nhaäp Theå ñaõ chòu ñau khoå vaø ñöôïc hieån vinh, trong ôn traøn treà cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn hoï ñöôïc thoâng hieäp cuøng Thieân Chuùa Ba Ngoâi raát thaùnh vaø "thoâng phaàn baûn tính Thieân Chuùa" (2P 1,4). Vì vaäy, nhôø vieäc cöû haønh Thaùnh Theå trong töøng Giaùo Hoäi aáy, Giaùo Hoäi Thieân Chuùa ñöôïc xaây döïng vaø baønh tröôùng 1, vaø söï thoâng hieäp giöõa caùc Giaùo Hoäi aáy toû roõ qua vieäc ñoàng teá.
Trong nghi leã phuïng vuï naøy, Ñöùc Maria troïn ñôøi ñoàng trinh haèng ñöôïc caùc tín höõu ñoâng phöông ca ngôïi baèng nhöõng baøi thaùnh ca tuyeät dieäu. Coâng Ñoàng Chung Epheâsoâ ñaõ long troïng tuyeân boá Ngaøi laø Meï Thieân Chuùa Raát Thaùnh, ñeå Chuùa Kitoâ ñöôïc nhaän thaät laø chính Con Thieân Chuùa vaø laø Con Ngöôøi theo Thaùnh Kinh. Hoï cuõng ca tuïng nhieàu vò thaùnh, trong soá aáy coù caùc Thaùnh Giaùo Phuï cuûa toaøn theå Giaùo Hoäi.
Vì caùc Giaùo Hoäi aáy, maëc duø ly khai, vaãn coù caùc bí tích ñích thöïc nhôø söï keá vò caùc Toâng Ñoà, nhaát laø Chöùc Linh Muïc vaø Pheùp Thaùnh Theå, bôûi ñoù, hoï coøn lieân keát chaët cheõ vôùi chuùng ta; cho neân moät vaøi hình thöùc thoâng döï vaøo söï thaùnh, trong nhöõng tröôøng hôïp thuaän tieän vaø vôùi söï chaáp thuaän cuûa giaùo quyeàn, chaúng nhöõng laø coù theå thöïc hieän maø coøn ñaùng khuyeán khích nöõa 43*.
ÔÛ Ñoâng Phöông cuõng coøn thaáy nhieàu truyeàn thoáng tu ñöùc phong phuù, tieâu bieåu nhaát laø ñôøi soáng ñan vieän, vì taïi ñaây, neàn tu ñöùc ñan vieän ñaõ phaùt trieån ngay töø thôøi vang son cuûa caùc Thaùnh Giaùo Phuï, vaø veà sau, coøn lan traøn sang nhieàu nôi ôû Taây Phöông. Ñònh cheá doøng tu Latinh phaùt xuaát, vaø sau ñoù, khoâng ngöøng nhaän ñöôïc sinh löïc môùi töø neàn tu ñöùc aáy nhö töø nguoàn maïch cuûa mình. Vì vaäy, thieát tha keâu môøi nhöõng ngöôøi Coâng Giaùo haõy naâng tìm ñeán kho taøng thieâng lieâng cuûa caùc Thaùnh Giaùo Phuï Ñoâng Phöông hôn vì kho taøng aáy naâng toaøn theå con ngöôøi ñeán choã chieâm ngöôõng nhöõng söï thaàn linh.
Moïi ngöôøi ñeàu bieát raèng: thoâng hieåu, kính troïng, giöõ gìn vaø phaùt trieån di saûn phuïng vuï vaø tu ñöùc raát phong phuù cuûa caùc tín höõu ñoâng phöông laø vieäc toái quan troïng ñeå trung thaønh baûo toaøn truyeàn thoáng Kitoâ giaùo vaø ñeå thöïc hieän söï giao hoøa caùc Kitoâ höõu ñoâng phöông vôùi taây phöông.
16. Quy luaät rieâng cuûa caùc Giaùo Hoäi Ñoâng Phöông. Hôn nöõa, ngay töø buoåi ñaàu, caùc Giaùo Hoäi Ñoâng Phöông ñaõ theo nhöõng qui luaät rieâng ñöôïc caùc Thaùnh Giaùo Phuï, caùc Coâng Ñoàng vaø caû caùc Coâng Ñoàng Chung pheâ chuaån. Vì söï khaùc bieät veà phong tuïc vaø taäp quaùn ñaõ nhaéc tôùi treân kia chaúng nhöõng raát ít caûn trôû söï hieäp nhaát maø coøn taêng theâm veû ñeïp cuûa Giaùo Hoäi vaø goùp phaàn khoâng nhoû vaøo vieäc chu toaøn söù meänh cuûa Giaùo Hoäi, neân ñeå ñaùnh tan moïi nghi ngôø, Thaùnh Coâng Ñoàng tuyeân boá: caùc Giaùo Hoäi Ñoâng Phöông, ñang khi nhôù ñeán söï hieäp nhaát caàn thieát cuûa toaøn theå Giaùo Hoäi 44*, vaãn coù quyeàn töï trò theo caùc kyû luaät rieâng, vì ñieàu naøy phuø hôïp vôùi ñaëc tính cuûa tín höõu hoï vaø coù theå möu ích cho caùc linh hoàn hôn. Ñaây laø moät nguyeân taéc truyeàn thoáng ngöôøi ta thöôøng khoâng noi giöõ, nhöng, giöõ troïn ñöôïc laø ñaõ thoûa maõn moät trong nhöõng ñieàu kieän toái caàn ñeå taùi laäp hieäp nhaát.
17. Tính chaát ñaëc bieät cuûa caùc Giaùo Hoäi Ñoâng Phöông veà nhöõng vaán ñeà giaùo lyù. Nhöõng gì ñaõ trình baøy veà söï dò bieät chính ñaùng treân kia cuõng aùp duïng ñöôïc cho nhöõng phöông thöùc trình baøy giaùo thuyeát thaàn hoïc khaùc nhau. Thöïc theá, treân ñöôøng ñi tìm chaân lyù maïc khaûi, ôû ñoâng cuõng nhö ôû taây phöông, coù nhieàu phöông phaùp vaø tieán trình khaùc nhau ñeå nhaän thöùc vaø tuyeân xöng nhöõng söï thaàn linh. Do ñoù, khoâng ñaùng ngaïc nhieân khi thaáy coù vaøi khía caïnh cuûa maàu nhieäm maïc khaûi ñoâi khi ñöôïc moät beân hieåu ñuùng vaø trình baøy saùng suûa hôn beân kia, thaønh thöû nhöõng coâng thöùc thaàn hoïc khaùc nhau aáy phaûi ñöôïc coi laø boå tuùc hôn laø ñoái laäp nhau. Coøn veà nhöõng truyeàn thoáng thaàn hoïc chaân chính cuûa caùc tín höõu ñoâng phöông, phaûi coâng nhaän laø chuùng aên reã caùch tuyeät haûo trong Thaùnh Kinh, laïi ñöôïc khai trieån vaø bieåu hieän trong ñôøi soáng PhuïngVuï, ñöôïc nuoâi döôõng baèng truyeàn thoáng Toâng Ñoà, soáng ñoäng trong caùc vaên phaåm cuûa caùc Thaùnh Giaùo Phuï Ñoâng Phöông cuõng nhö cuûa caùc taùc giaû tu ñöùc, chuùng giuùp xaây döïng moät cuoäc ñôøi chính tröïc vaø giuùp chieâm ngöôõng ñaày ñuû chaân lyù Kitoâ giaùo.
Taï ôn Chuùa vì nhieàu tín höõu ñoâng phöông con caùi Giaùo Hoäi Coâng Giaùo ñang soáng hoaøn toaøn hieäp thoâng 45* vôùi caùc anh em thuoäc truyeàn thoáng taây phöông, maø vaãn giöõ gìn vaø tha thieát soáng phaàn gia saûn aáy cho tinh roøng vaø ñaày ñuû hôn, Thaùnh Coâng Ñoàng naøy tuyeân boá raèng: toaøn boä di saûn tu ñöùc vaø phuïng vuï, kyû luaät vaø thaàn hoïc trong caùc truyeàn thoáng aáy thuoäc veà ñaëc tính coâng giaùo vaø toâng truyeàn troïn veïn cuûa Giaùo Hoäi.
18. Keát luaän. Sau khi nhaéc taát caû nhöõng ñieàu aáy, Thaùnh Coâng Ñoàng naøy laäp laïi nhöõng gì ñaõ ñöôïc caùc Thaùnh Coâng Ñoàng tröôùc cuõng nhö caùc Ñöùc Giaùo Hoaøng Roma tuyeân boá: ñeå taùi laäp vaø duy trì söï thoâng haûo vaø hieäp nhaát, "chaúng coøn buoäc anh em gaùnh naëng naøo khaùc ngoaøi nhöõng söï caàn thieát" (CvSñ 15,28). Coâng Ñoàng cuõng tha thieát öôùc mong töø ñaây, moïi coá gaéng ñeàu nhaèm thöïc hieän daàn daàn söï hieäp nhaát 46* trong nhöõng ñònh cheá vaø hình thöùc khaùc nhau cuûa ñôøi soáng Giaùo Hoäi, nhaát laø trong kinh nguyeän vaø ñoái thoaïi huynh ñeä veà giaùo lyù vaø veà caùc nhu caàu muïc vuï khaån thieát hôn cuûa thôøi ñaïi chuùng ta. Cuõng theá Coâng Ñoàng khuyeân caùc chuû chaên vaø tín höõu cuûa Giaùo Hoäi Coâng Giaùo haõy giao haûo vôùi nhöõng keû khoâng coøn ôû ñoâng phöông nhöng soáng xa queâ nhaø, 47* ñeå gia taêng söï coäng taùc thaân aùi vôùi hoï hôn trong tinh thaàn baùc aùi vaø loaïi tröø nhöõng hình thöùc ganh ñua, tranh tuïng. Neáu moïi ngöôøi heát loøng xuùc tieán coâng cuoäc naøy, Thaùnh Coâng Ñoàng hy voïng raèng, sau khi böùc töôøng ngaên caùch Giaùo Hoäi Ñoâng Taây bò phaù ñoå, seõ chæ coøn ngoâi nhaø duy nhaát ñöôïc cuûng coá treân ñaù goùc laø Chuùa Gieâsu Kitoâ, Ñaáng seõ laøm cho caû hai neân moät 2.
II. Caùc Giaùo Hoäi Vaø Coäng Ñoaøn Giaùo Hoäi Ly Khai Taây Phöông
19. Tình traïng chung. Caùc Giaùo Hoäi Coäng Ñoaøn Giaùo Hoäi ñaõ ly khai vôùi Toâng Toøa Roma trong thôøi khuûng hoaûng traàm troïng nhaát phaùt sinh ôû Taây Phöông töø cuoái thôøi Trung Coå hoaëc maõi veà sau naøy, vaãn coøn lieân keát vôùi Giaùo Hoäi Coâng Giaùo baèng moät moái daây thaân thích vaø moät söï lieân laïc ñaëc bieät vì lôùp daân Kitoâ giaùo aáy ñaõ soáng hieäp thoâng vôùi Giaùo Hoäi raát laâu trong nhöõng theá kyû tröôùc.
Caùc Giaùo Hoäi vaø Coäng Ñoaøn Giaùo Hoäi aáy vì söï dò bieät nguoàn goác, giaùo lyù vaø ñôøi soáng tu ñöùc chaúng nhöõng khaùc vôùi chuùng ta maø coøn khaùc bieät vôùi nhau nöõa, neân raát khoù dieãn taû cho ñuùng caùc Giaùo Hoäi aáy vaø chuùng toâi coù yù laøm ñieàu aáy nôi ñaây.
Maëc duø phong traøo hieäp nhaát vaø öôùc voïng soáng hoøa bình vôùi Giaùo Hoäi Coâng Giaùo chöa ñöôïc ñeà cao khaép nôi, nhöng chuùng toâi cuõng hy voïng raèng yù thöùc hieäp nhaát vaø söï toân troïng laãn nhau seõ daàn lôùn leân trong moïi ngöôøi.
Phaûi nhìn nhaän raèng, coù nhieàu dò bieät quan troïng giöõa caùc Giaùo Hoäi vaø Coäng Ñoaøn Giaùo Hoäi aáy vôùi Giaùo Hoäi Coâng Giaùo, chaúng nhöõng veà phöông dieän lòch söû, xaõ hoäi, taâm lyù, vaên hoùa, nhöng nhaát laø veà caùch giaûi thích chaân lyù maïc khaûi. Ñeå coù theå thieát laäp cuoäc ñoái thoaïi hieäp nhaát deã daøng hôn, baát chaáp nhöõng dò bieät ñoù, sau ñaây chuùng toâi muoán ñeà ra moät vaøi ñieåm coù theå vaø phaûi laø neàn taûng vaø yeáu toá thuùc ñaåy cho cuoäc ñoái thoaïi aáy 48*.
20. Vieäc tuyeân xöng Chuùa Kitoâ. Chuùng toâi ñaëc bieät nghó ñeán nhöõng Kitoâ höõu ñang coâng khai tuyeân xöng Chuùa Gieâsu Kitoâ laø Chuùa vaø laø Thieân Chuùa, Ñaáng trung gian duy nhaát giöõa Thieân Chuùa vaø loaøi ngöôøi, ñeå laøm vinh danh Thieân Chuùa ñoäc nhaát laø Cha, Con vaø Thaùnh Thaàn. Thöïc ra chuùng toâi bieát nôi hoï coù nhieàu khaùc bieät quan troïng vôùi giaùo lyù cuûa Giaùo Hoäi Coâng Giaùo, khaùc bieät ngay caû veà Chuùa Kitoâ Ngoâi Lôøi Thieân Chuùa nhaäp theå, veà coâng trình cöùu chuoäc, vaø do ñoù, veà maàu nhieäm vaø chöùc vuï cuûa Giaùo Hoäi cuõng nhö veà vai troø cuûa Ñöùc Maria trong coâng cuoäc cöùu theá. Nhöng chuùng toâi vui möøng khi thaáy caùc anh em ly khai höôùng veà Chuùa Kitoâ nhö laø nguoàn maïch vaø trung taâm cuûa söï hieäp thoâng Giaùo Hoäi. Xuùc ñoäng vì öôùc voïng keát hieäp vôùi Chuùa Kitoâ, hoï ñöôïc thuùc ñaåy ñeå caøng ngaøy caøng tìm veà hieäp nhaát vaø laøm chöùng ñöùc tin cuûa mình khaép muoân daân thieân haï.
21. Hoïc hoûi Thaùnh Kinh. Loøng yeâu meán, kính troïng vaø gaàn nhö toân suøng Thaùnh Kinh khieán caùc anh em cuûa chuùng ta beàn chí vaø haêng say hoïc hoûi Saùch Thaùnh: vì Phuùc AÂm "laø quyeàn naêng Thieân Chuùa ñeå cöùu roãi moïi tín höõu, tröôùc tieân laø Do Thaùi, keá ñeán Hy Laïp" (Rm 1,16).
Nhôø caàu khaån Thaùnh Thaàn, 49* hoï tìm Thieân Chuùa ngay trong Thaùnh Kinh, Ñaáng nhö noùi vôùi hoï trong Chuùa Kitoâ, Ñaáng caùc tieân tri loan baùo tröôùc vaø laø Ngoâi Lôøi Thieân Chuùa nhaäp theå vì chuùng ta. Trong Thaùnh Kinh, hoï chieâm ngöôõng cuoäc ñôøi Chuùa Kitoâ vaø nhöõng gì Thaày Chí Thaùnh ñaõ daïy vaø ñaõ laøm ñeå cöùu roãi loaøi ngöôøi, hoï cuõng chieâm ngöôõng caùc maàu nhieäm, nhaát laø maàu nhieäm söï cheát vaø phuïc sinh cuûa Ngöôøi.
Tuy caùc Kitoâ höõu ly khai vôùi chuùng ta xaùc nhaän thaàn quyeàn cuûa Saùch Thaùnh, nhöng moãi ngöôøi moãi khaùc, hoï caûm nghó khaùc chuùng ta veà söï lieân quan giöõa Thaùnh Kinh vaø Giaùo Hoäi; trong ñoù theo ñöùc tin coâng giaùo, giaùo huaán ñích thöïc ñaëc bieät coù thaåm quyeàn trong vieäc giaûi thích vaø rao giaûng Lôøi Chuùa ñaõ ñöôïc ghi cheùp.
Tuy nhieân trong chính vieäc ñoái thoaïi, Lôøi Chuùa laø duïng cuï tuyeät haûo trong baøn tay toaøn naêng cuûa Thieân Chuùa ñeå ñaït tôùi söï hieäp nhaát ñöôïc Ñaáng Cöùu Theá toû baøy cho moïi ngöôøi.
22. Caùc bí tích. Nhôø Pheùp Röûa ñöôïc ban ñuùng nhö Chuùa ñaõ thieát laäp vaø ñöôïc laõnh nhaän vôùi ñuû döï kieän taâm hoàn caàn thieát, con ngöôøi thaät söï ñöôïc thaùp nhaäp vaøo Chuùa Kitoâ ñaõ chòu ñoùng ñinh vaø vinh hieån, vaø ñöôïc taùi sinh ñeå thoâng phaàn söï soáng Thieân Chuùa theo lôøi Thaùnh Toâng Ñoà: "Anh em ñöôïc mai taùng vôùi Ngöôøi trong pheùp Röûa, anh em cuõng seõ ñöôïc soáng laïi vôùi Ngöôøi bôûi ñaõ tin vaøo Thieân Chuùa taùc thaønh, chính Ñaáng ñaõ khieán Ngöôøi töø trong keû cheát soâng laïi" (Col 2,12) 3.
Vaäy pheùp Röûa taïo neân moái daây hieäp nhaát taát caû nhöõng keû ñaõ ñöôïc taùi sinh. Nhöng pheùp Röûa, töï baûn tính, môùi chæ laø baét ñaàu vaø khôûi ñieåm, vì pheùp Röûa troïn veïn nhaèm ñaït tôùi söï soáng sung maõn trong Chuùa Kitoâ. Nhö theá, pheùp Röûa qui höôùng veà vieäc tuyeân xöng troïn veïn ñöùc tin, saùt nhaäp troïn veïn vaøo ñònh cheá cöùu roãi nhö chính Chuùa Kitoâ ñaõ muoán vaø sau cuøng keát nhaäp troïn veïn vaøo söï hieäp thoâng thaùnh theå.
Nhöõng coäng ñoaøn Giaùo Hoäi ly khai vôùi chuùng ta, maëc duø khoâng hieäp nhaát ñaày ñuû vôùi chuùng ta nhö pheùp Röûa ñoøi hoûi, vaø maëc duø chuùng ta tin hoï khoâng coøn giöõ ñöôïc baûn chaát ñích thöïc vaø nguyeân veïn cuûa Maàu Nhieäm Thaùnh Theå nhaát laø vì thieáu bí tích Truyeàn Chöùa Thaùnh 50*, nhöng khi töôûng nieäm söï cheát vaø söï soáng laïi cuûa Chuùa trong Tieäc Thaùnh hoï ñaõ tuyeân xöng raèng söï soáng chæ coù nghóa nhôø hieäp thoâng vôùi Chuùa Kitoâ vaø hoï mong ñôïi ngaøy trôû laïi vinh quang cuûa Ngöôøi. Do ñoù, phaûi duøng giaùo lyù veà Tieäc Thaùnh cuûa Chuùa, veà caùc bí tích khaùc, veà vieäc phuïng töï cuõng nhö veà caùc thöøa taùc vuï cuûa Giaùo Hoäi laøm ñoái töôïng cho cuoäc ñoái thoaïi.
23. Cuoäc soáng vôùi Chuùa Kitoâ. Ñôøi soáng Kitoâ höõu cuûa caùc anh em aáy ñöôïc nuoâi döôõng baèng ñöùc tin vaøo Chuùa Kitoâ vaø ñöôïc duy trì nhôø aân suûng cuûa pheùp Röûa vaø nhôø nghe Lôøi Thieân Chuùa. Ñôøi soáng aáy bieåu loä trong kinh nguyeän rieâng, trong vieäc suy nieäm Thaùnh Kinh, trong ñôøi soáng gia ñình Kitoâ giaùo, trong vieäc phuïng töï cuûa coäng ñoaøn tuï hoïp ñeå ngôïi khen Thieân Chuùa. Hôn nöõa, ñoâi khi trong caùc nghi leã phuïng töï cuûa hoï cuõng thaáy coù nhöõng yeáu toá noåi baät thuoäc neàn phuïng vuï coå kính chung.
Ñöùc tin vaøo Chuùa Kitoâ ñaõ keát quaû trong nhöõng lôøi ngôïi khen vaø caûm taï vì caùc ôn laønh nhaän ñöôïc do Chuùa ban; theâm vaøo ñoù laø yù thöùc maïnh meõ veà ñöùc coâng bình vaø tình yeâu chaân thaønh ñoái vôùi tha nhaân. Ñöùc tin soáng ñoäng aáy cuõng phaùt sinh nhieàu toå chöùc nhaèm xoa dòu söï cuøng khoå tinh thaàn vaø theå xaùc, giaùo duïc, tuoåi treû, caûi tieán nhöõng hoaøn caûnh xaõ hoäi cuûa cuoäc soáng thaønh nhaân ñaïo hôn vaø cuûng coá neàn hoøa bình theá giôùi.
Maëc duø, tröôùc caùc vaán ñeà luaân lyù, coù nhieàu Kitoâ höõu khoâng luoân hieåu Phuùc AÂm cuøng moät caùch nhö ngöôøi coâng giaùo vaø khoâng cuøng nhaän nhöõng giaûi phaùp gioáng nhau tröôùc nhöõng vaán ñeà khoù khaên cuûa xaõ hoäi hieän ñaïi. Tuy nhieân, nhö chuùng ta, hoï cuõng muoán giöõ vöõng lôøi Chuùa Kitoâ nhö laø nguoàn maïch cuûa ñöùc haïnh Kitoâ giaùo vaø tuaân theo lôøi Thaùnh Toâng Ñoà daïy: "Heát thaûy coâng vieäc anh em laøm, baát cöù lôøi noùi hay haønh ñoäng, haõy thöïc hieän taát caû nhaân danh Chuùa Gieâsu Kitoâ vaø nhôø Ngöôøi caûm taï Thieân Chuùa Cha" (Col 3,17). Töø ñoù, coù theå baét ñaàu cuoäc ñoái thoaïi hieäp nhaát veà vieäc aùp duïng Phuùc AÂm vaøo caùc vaán ñeà luaân lyù.
Keát Luaän
24. Sau khi ñaõ vaén taét trình baøy nhöõng ñieàu kieän vaø caùc nguyeân taéc chæ ñaïo ñeå thöïc hieän coâng cuoäc hieäp nhaát, chuùng toâi tin töôûng höôùng veà töông lai. Thaùnh Coâng Ñoàng naøy khuyeán caùo caùc tín höõu haõy traùnh moïi söï nheï daï vaø nhieät thaønh thieáu khoân ngoan coù theå phöông haïi tôùi vieäc phaùt trieån coâng cuoäc hieäp nhaát. Thaät vaäy, hoaït ñoäng hieäp nhaát cuûa hoï khoâng theå thaønh töïu ñöôïc, neáu noù khoâng hoaøn toaøn vaø thöïc söï laø coâng giaùo, nghóa laø trung thaønh vôùi chaân lyù do caùc Toâng Ñoà vaø caùc Giaùo Phuï 51* truyeàn laïi vaø phuø hôïp vôùi ñöùc tin luoân ñöôïc Giaùo Hoäi Coâng Giaùo tuyeân xöng, ñoàng thôøi höôùng tôùi söï sung maõn nhôø ñoù Chuùa muoán Thaân Theå Ngöôøi ñöôïc lôùn leân qua caùc thôøi ñaïi.
Thaùnh Coâng Ñoàng naøy luoân khaån khoaûn öôùc mong cho caùc saùng kieán cuûa con caùi Giaùo Hoäi Coâng Giaùo ñöôïc tieán trieån hoøa hôïp vôùi caùc saùng kieán cuûa anh em ly khai maø khoâng caûn trôû ñöôøng loái cuûa Thieân Chuùa Quan Phoøng, cuõng nhö khoâng gaây thieân kieán laøm phöông haïi ñeán nhöõng ôn Chuùa Thaùnh Thaàn thuùc ñaày sau naøy. 52* Hôn nöõa Thaùnh Coâng Ñoàng cuõng tuyeân boá laø mình luoân yù thöùc raèng yù nguyeän thaùnh thieän giao hoøa toaøn theå Kitoâ höõu trong söï hieäp nhaát cuûa Giaùo Hoäi duy nhaát vaø ñoäc nhaát cuûa Chuùa Kitoâ vöôït quaù söùc löïc vaø khaû naêng loaøi ngöôøi. Vì theá, Thaùnh Coâng Ñoàng ñaët heát hy voïng vaøo lôøi Chuùa Kitoâ nguyeän caàu cho Giaùo Hoäi, vaøo tình thöông cuûa Chuùa Cha ñoái vôùi chuùng ta vaø vaøo quyeàn löïc cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn. "Hy voïng khoâng bò hoå theïn: vì tình yeâu cuûa Thieân Chuùa giaõi khaép loøng ta nhôø Chuùa Thaùnh Thaàn Ñaáng ñaõ ñöôïc ban cho ta" (Rm 5,5).
Taát caû vaø töøng ñieàu ñaõ ñöôïc ban boá trong Saéc Leänh naøy ñeàu ñöôïc caùc Nghò Phuï Thaùnh Coâng Ñoàng chaáp thuaän. Vaø duøng quyeàn Toâng Ñoà Chuùa Kitoâ trao ban, hieäp cuøng caùc Nghò Phuï khaû kính, trong Chuùa Thaùnh Thaàn, Chuùng Toâi pheâ chuaån, cheá ñònh vaø quyeát nghò, vaø nhöõng gì ñaõ ñöôïc Thaùnh Coâng Ñoàng quyeát nghò, Chuùng Toâi truyeàn coâng boá cho Danh Chuùa caû saùng.
Roma, taïi Ñeàn Thaùnh Pheâroâ, ngaøy 21 thaùng 11 naêm 1964.
Toâi, Phaoloâ Giaùm Muïc Giaùo Hoäi Coâng Giaùo.
Tieáp theo laø chöõ kyù cuûa caùc Nghò Phuï.
Chuù Thích:
31* Tónh töø "Giaùo Hoäi" (ecclesilis) ôû ñaây laø moät ngoân töø môùi, phaùt xuaát töø giaùo phaùi Tin Laønh, chæ moät ñieàu gì lieân quan ñeán Giaùo Hoäi trong tö theá moät maàu nhieäm sieâu nhieân. Theo duïng ngöõ coâng giaùo, tieáng naøy khoâng bao haøm yù töôûng moät Giaùo Hoäi thuaàn tuùy voâ hình vaø thieâng lieâng. Chöõ "thuoäc Giaùo Hoäi" (ecclesiasticus) thöôøng chæ nghóa dieàu gì thuoäc rieâng cuûa Giaùo Hoäi Coâng Giaùo. (Trôû laïi ñaàu trang)
32* Sau khi ñoùng ñinh Chuùa Kitoâ, luùc chia nhau y phuïc cuûa Ngöôøi, maáy ngöôøi lính chôït nhaän thaáy taám aùo daøi lieàn kim khoâng coù ñöôøng may (Gio 19,23). Ngay töø thôøi sô khai Kitoâ giaùo, ngöôøi ta ñaõ thaáy qua taám aùo khoâng ñöôøng may naøy moät hình aûnh cuûa Giaùo Hoäi khoâng phaân reõ do Chuùa Gieâsu Kitoâ thieát laäp. Nhöng thöïc teá ñaõ coù nhieàu coäng ñoaøn Kitoâ giaùo taùch rôøi khoûi Giaùo Hoäi chaân thöïc cuûa Chuùa Kitoâ, vaø nhö vaäy môû ñöôøng cho nhöõng cuoäc phaân ly. Trong chöông naøy, saéc leänh löu yù tôùi hai khoái phaân ly chính: moät ôû Ñoâng Phöông vaø moät ôû Taây Phöông (goàm Tin Laønh vaø Anh Giaùo). (Trôû laïi ñaàu trang)
33* Coâng Ñoàng Epheâsoâ (naêm 431) ñaõ truyeàn daïy moät caùch baát khaû ngoä raèng Chuùa Gieâsu Kitoâ laø moät Ngoâi Vò ñôn nhaát, Con Thieân Chuùa laøm ngöôøi vaø Ñöùc Maria thaät söï laø Meï Thieân Chuùa. Phaùi Nestorianoâ ñaõ choái boû nhöõng chaân lyù aáy vaø töï taùch khoûi Giaùo Hoäi phoå quaùt. (Trôû laïi ñaàu trang)
34* Coâng Ñoàng Calcedonia (naêm 451) tuyeân boá raèng Chuùa Gieâsu Kitoâ laø Thieân Chuùa thaät cuõng laø Ngöôøi thaät vaø trong Ngöôøi coù hai baûn tính, thaàn tính vaø nhaân tính, hoaøn haûo, phaân bieät chöù khoâng hoøa troän laãn nhau. Song coù nhöõng coäng ñoaøn ñòa phöông quaû quyeát nôi Chuùa Kitoâ chæ coù moät baûn tính. Ñoù laø nhöõng ngöôøi theo nhaát tính thuyeát, hoï cuõng ñaõ ly khai khoûi Giaùo Hoäi Coâng Giaùo. (Trôû laïi ñaàu trang)
35* Söï caét ñöùt naøy ñaõ xaûy ra naêm 1054 khi Ñaëc Söù cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng, Hoàng Y Humbert, döùt pheùp thoâng coâng Thöôïng Phuï thaønh Constantinopla laø Micae Cerularioâ. Ñaùp laïi, Thöôïng Phuï Cerularioâ cuõng döùt pheùp thoâng coâng vò Ñaëc Söù ñoù vaø taùch khoûi Roma. Söï caét ñöùt naøy ñaõ thaønh toaøn dieän vaø döùt khoaùt vaøo theá kyû XIII. Ngaøy 7 thaùng 12 naêm 1965 taïi Roma, Ñöùc Giaùo Hoaøng Phaoloâ VI vaø taïi Constantinopla Ñöùc Thöôïng Phuï Athenagoras long troïng huûy boû söï döùt pheùp thoâng coâng laãn nhau aáy. (Trôû laïi ñaàu trang)
36* Giaùo Hoäi rieâng bieät laø moät coäng ñoaøn hay moät giaùo khu goàm moïi tín höõu cuøng theo moät leã cheá phuïng vuï, cuøng giöõ moät quy luaät giaùo hoäi vaø cuøng chòu moät quyeàn quaûn trò nhö nhau. Choã naøy chöõ "ñòa phöông" hieåu theo nghóa roäng, vì moät Giaùo Hoäi rieâng bieät coù caùc tín ñoà ôû raûi raùc nhieàu nôi. (Trôû laïi ñaàu trang)
37* Giaùo Hoäi naøy laø moät Giaùo Hoäi rieâng bieät maø thuû laõnh laø moät thöôïng phuï nhö Giaùo Hoäi Nga, Giaùo Hoäi Constaninopla... Hieän nay, coù ít nhaát laø 9 Giaùo Hoäi coù Thöôïng Phuï thuoäc Ñoâng Phöông ly khai. (Trôû laïi ñaàu trang)
38* Vì duï nhö Giaùo Hoäi Gieârusalem vaø Antiokia. (Trôû laïi ñaàu trang)
39* Nhöõng Giaùo Hoäi Ñoâng Phöông ly khai soáng ñoäc laäp nhau. Hoï coi nhau nhö nhöõng Giaùo Hoäi huynh ñeä, khoâng coù vaø khoâng nhaän moät thuû laõnh chung treân hoï. Traùi laïi, nhöõng Giaùo Hoäi rieâng bieät (ñòa phöông) Coâng Giaùo laïi coù cuøng moät thuû laõnh cao caáp chung: Ñöùc Giaùo Hoaøng. Ngaøi coù quyeàn treân taát caû caùc Giaùo Hoäi Coâng Giaùo rieâng bieät Ñoâng phöông cuõng nhö Taây Phöông. (Trôû laïi ñaàu trang)
40* Nhöõng ñieàu naøy quy chieáu veà thôøi caùc Giaùo Hoäi naøy coøn lieân keát vôùi Roma. Luùc aáy, 7 Coâng Ñoàng Chung ñaàu tieân ñeàu nhoùm hoïp ôû phöông Ñoâng. (Trôû laïi ñaàu trang)
41* Giaùo Hoäi Ñoâng Phöông caøng phaùt trieån, nhöõng ngöôøi Taây Phöông caøng ít caûm thoâng taâm thöùc Ñoâng Phöông, cuõng nhö ngöôïc laïi; söï kieän ñoù ñöa tôùi nhieàu hieåu laàm vaø khi thò ñaùng tieác ôû caû hai beân vaø khích ñoäng theâm söï chia reõ. (Trôû laïi ñaàu trang)
42* Ñoaïn naøy ñeà caäp ñeán nhöõng Giaùo Hoäi Ñoâng Phöông khoâng coâng giaùo (ly khai), khoâng noùi veà caùc Giaùo Hoäi lieân keát vôùi Roma. Coâng Ñoàng ñaõ coâng boá moät saéc leänh ñaëc bieät baøn tôùi nhöõng Giaùo Hoäi Coâng Giaùo Ñoâng Phöông nhan ñeà "Giaùo Hoäi Coâng Giaùo Ñoâng Phöông". (Trôû laïi ñaàu trang)
1 Xem T. Gioan Kim Khaåu, In Joanem, Homelia, XLVI: PG 59,260-262. (Trôû laïi ñaàu trang)
43* Nhöõng tieâu chuaån veà söï tham döï hoã töông trong caùc sinh hoaït toân giaùo naøy ñaõ ñöôïc trình baøy caën keõ trong saéc leänh veà nhöõng Giaùo Hoäi Coâng Giaùo Ñoâng Phöông (soá 26-29). (Trôû laïi ñaàu trang)
44* Toaøn theå Giaùo Hoäi chính laø Giaùo Hoäi phoå quaùt Coâng Giaùo, Giaùo Hoäi duy nhaát Chuùa Kitoâ saùng laäp. Luùc Ñoâng Phöông coøn lieân keát vôùi Toâng Toøa Roma, nhöõng Giaùo Hoäi rieâng bieät Ñoâng Phöông ñaõ höôûng duïng moät quyeàn töï trò thaät ñaùng keå. Ñöùc Giaùo Hoaøng ít khi can thieäp vaøo vieäc quaûn trò cuûa hoï. Saéc leänh tuyeân boá raèng quyeàn töï trò aáy vaãn ñöôïc duy trì neáu hoï lieân keát laïi vôùi Giaùo Hoäi phoå quaùt. Söï lieân keát naøy bao haøm vieäc thöøa nhaän toái thöôïng quyeàn nôi Ñöùc Giaùo Hoaøng keá vò thaùnh Pheâroâ, Ñaïi Dieän toái cao cuûa Chuùa Kitoâ. Tuy nhieân vieäc thöøa nhaän aáy vaãn dung hôïp toát ñeïp vôùi moät quyeàn töï trò raát lôùn cuûa caùc Giaùo Hoäi rieâng bieät. (Trôû laïi ñaàu trang)
45* Noùi veà nhöõng Giaùo Hoäi Coâng Giaùo Ñoâng Phöông, nghóa laø coù lieân keát vôùi Roma. (Trôû laïi ñaàu trang)
46* Nhöõng döï tính lieân keát giöõa Ñoâng Phöông vaø Giaùo Hoäi Coâng Giaùo cuûa Coâng Ñoàng Lyon II vaø Coâng Ñoàng Firenze ñaõ thaát baïi, bôûi vì taâm thöùc tín höõu ñoâng phöông ly khai luùc aáy chöa ñöôïc chuaån bò saün ñeå ñoùn nhaän vieäc lieân keát. ÔÛ ñaây saéc leänh nhaém tôùi vieäc chuaån bò tinh thaàn vaø thieâng lieâng cho caùc daân toäc Kitoâ Giaùo Ñoâng Phöông haàu ñaït ñeán moät moái lieân keát toát ñeïp. (Trôû laïi ñaàu trang)
47* Ñaây laø nhöõng ngöôøi Ñoâng Phöông khoâng coâng giaùo di truù trong nhieàu mieàn khaùc nhau taïi AÂu Chaâu, Myõ Chaâu. Vieäc hoï tieáp xuùc vôùi ngöôøi coâng giaùo taïi ñoù coù theå giuùp ñoâi beân xích laïi daàn nhau deã daøng hôn. (Trôû laïi ñaàu trang)
2 Xem CÑ Firenze, khoùa VI (1439), Ñònh tín Laetentur caeli: Mansi 31, 1026E. (Trôû laïi ñaàu trang)
48* Trong soá naøy Saéc Leänh chöùng toû raèng coù nhieàu ñieåm dò bieät giöõa anh em "ly giaùo" taây Phöông vaø Giaùo Hoäi Coâng Giaùo hôn laø giöõa Ñoâng Phöông ly khai vaø Coâng Giaùo Taây Phöông. Do ñoù vieäc lieân keát caøng khoù khaên hôn, tuy theá cuõng caàn phaûi môû moät cuoäc ñoái thoaïi. Trong nhöõng soá tieáp theo, Saéc Leänh neâu leân moät vaøi hoïc thuyeát chung coù theå laøm khôûi ñieåm cho cuoäc ñoái thoaïi aáy. (Trôû laïi ñaàu trang)
49* Do lôøi yeâu caàu Ñöùc Phaoloâ VI, ngöôøi ta thay ñoåi hai ñieåm trong caâu naøy. Thay vì tieáng "ñöôïc taùc ñoäng bôûi Chuùa Thaùnh Thaàn" baây giôø ñoåi laïi thaønh "Nhôø caàu khaån Chuùa Thaùnh Thaàn", vaø chöõ "hoï tìm" thay theá cho "hoï gaëp thaáy". Sôû dó thay ñoåi nhö vaäy laø coát traùnh daùng veû chaáp nhaän giaùo thuyeát cuûa nhöõng ngöôøi caûi caùch. Theo giaùo thuyeát naøy, moïi tín höõu ñeàu ñöôïc Chuùa Thaùnh thaàn ban cho ñaày ñuû aùnh saùng ñeå hieåu thaáu yù nghóa maïc khaûi cuûa Thaùnh Kinh vaø ñeå nhôø theá gaëp thaáy Thieân Chuùa trong Saùch Thaùnh, khoâng caàn nhôø ñeán quyeàn Giaùo Huaán cuûa Giaùo Hoäi. Thöïc söï, ngöôøi ta coù theå gaëp ñöôïc Thieân Chuùa trong Saùch Thaùnh; nhöng khoâng gaëp Ngaøi moät caùch taát nhieân vaø trong baát cöù luùc naøo; lyù do laø vì nhöõng ngaên trôû veà taâm tính chuû quan ngöôøi ta coù theå khoâng gaëp thaáy Ngaøi. (Trôû laïi ñaàu trang)
3 Xem Rm 6,4. (Trôû laïi ñaàu trang)
50* Nhöõng coäng ñoaøn giaùo hoäi Tin Laønh khoâng coù bí tích Truyeàn Chöùc Thaùnh. Vì theá, caùc thöøa taùc vieân cuûa hoï khoâng coù quyeàn thaùnh hieán baùnh röôïu thaønh Mình Maùu Chuùa Kitoâ. Leã tieäc ly Tin Laønh khoâng bao haøm söï hieän dieän thaät söï; noù khoâng phaûi laø moät hy leã ñích thöïc. Do ñoù, anh em Tin Laønh ñaõ khoâng baûo toàn ñöôïc "baûn chaát ñích thöïc vaø nguyeân veïn cuûa maàu nhieäm Thaùnh Theå". Coâng thöùc naøy ñaõ ñöôïc Ñöùc Phaoloâ VI minh nhieân öng thuaän. (Trôû laïi ñaàu trang)
51* Giaùo Phuï laø nhöõng vaên só coâng giaùo thuoäc thôøi kyø ñaàu cuûa Giaùo Hoäi, töø theá kyû I thôùi theá kyû VIII. (Trôû laïi ñaàu trang)
52* Ñoaïn naøy boäc loä nieàm hy voïng vaøo töông lai. Ñöôøng loái cuûa Chuùa Quan Phoøng thaät laï luøng. Ngöôøi ta khoâng theå bieát tröôùc nhöõng ôn Chuùa Thaùnh Thaàn thuùc ñaåy. Tuy nhieân, moãi tín höõu noùi rieâng vaø moãi coäng ñoàng noùi chung phaûi luoân luoân tuyeät ñoái vaâng theo Chuùa Thaùnh Thaàn. (Trôû laïi ñaàu trang)