Thaùnh Coâng Ñoàng Chung Vaticanoâ II
Hieán Cheá Tín Lyù
Veà Giaùo Hoäi
Lumen Gentium
Baûn dòch Vieät Ngöõ cuûa Giaùo Hoaøng Hoïc Vieän Pioâ X
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
Chöông V
Lôøi Keâu Goïi Moïi Ngöôøi Neân Thaùnh
Trong Giaùo Hoäi 50*
39. Söï thaùnh thieän trong Giaùo Hoäi. Chuùng toâi tin Giaùo Hoäi, moät maàu nhieäm ñöôïc Thaùnh Coâng Ñoàng trình baøy, coù tính caùch thaùnh thieän, baát khaû khuyeát. Thöïc vaäy, Chuùa Kitoâ Con Thieân Chuùa, Ñaáng cuøng vôùi Chuùa Cha vaø Chuùa Thaùnh Thaàn, ñöôïc ca tuïng laø “Ñaáng thaùnh duy nhaát” 1, ñaõ yeâu daáu Giaùo Hoäi nhö hieàn theâ mình vaø ñaõ hieán thaân ñeå thaùnh hoùa Giaùo Hoäi (x. Eph 5,25-26). Ngöôøi keát hieäp vôùi Giaùo Hoäi nhö thaân theå Ngöôøi vaø ban cho dö ñaày ôn Thaùnh Thaàn ñeå laøm vinh danh Thieân Chuùa. Vì theá, taát caû moïi ngöôøi trong Giaùo Hoäi - hoaëc thuoäc haøng giaùo phaåm, hoaëc ñöôïc haøng giaùo phaåm dìu daét - ñeàu ñöôïc keâu goïi neân Thaùnh, nhö lôøi Thaùnh Toâng Ñoà daïy: “Vì Thieân Chuùa muoán anh em ñöôïc thaùnh hoùa” (1Th 4,3; x. Eph 1,4); söï thaùnh thieän naøy cuûa Giaùo Hoäi luoân ñöôïc bieåu loä vaø phaûi ñöôïc bieåu loä qua nhöõng hoa traùi aân suûng maø Thaùnh Thaàn ñaõ keát sinh nôi caùc tín höõu; söï thaùnh thieän aáy ñöôïc dieãn taû döôùi nhieàu hình thöùc nôi taát caû nhöõng ai ñang coá ñaït tôùi Ñöùc AÙi troïn haûo trong baäc soáng cuûa mình trong khi xaây döïng keû khaùc. Ñaëc bieät hôn, söï thaùnh thieän ñoù toû loä trong vieäc thöïc haønh caùc lôøi khuyeân, quen goïi laø lôøi khuyeân cuûa Phuùc AÂm. Nhôø Chuùa Thaùnh Thaàn thuùc ñaåy, nhieàu Kitoâ höõu thöïc haønh caùc lôøi khuyeân aáy vôùi tö caùch caù nhaân hoaëc trong nhöõng loái soáng hay baäc soáng ñaõ ñöôïc GiaùoHoäi coâng nhaän; vieäc thöïc haønh ñoù mang laïi vaø phaûi mang laïi cho theá giôùi moät baèng chöùng vaø moät maãu göông raïng ngôøi veà söï thaùnh thieän cuûa Giaùo Hoäi. 51*
40. Moïi ngöôøi ñöôïc keâu goïi soáng thaùnh thieän. Chuùa Gieâsu, thaày daïy vaø maãu möïc thaàn linh cuûa moïi söï troïn laønh, ñaõ giaûng daïy cho taát caû vaø cho moãi moät moân ñeä, baát luaän thuoäc caûnh vöïc naøo, moät ñôøi soáng thaùnh thieän maø chính Ngöôøi vöøa laø Ñaáng ban phaùt vöøa laø Ñaáng hoaøn taát: “Vaäy caùc con haõy trôû neân troïn laønh nhö Cha caùc con ôû treân trôøi” (Mt 5,48) 2. Bôûi vaäy, Ngöôøi ñaõ sai Thaùnh Thaàn ñeán vôùi moïi ngöôøi, ñeå töø beân trong Ngaøi thoâi thuùc hoï yeâu meán Thieân Chuùa heát loøng, heát linh hoàn, heát trí khoân cuøng heát söùc hoï (x. Mc 12,30), vaø yeâu thöông nhau nhö Chuùa Kitoâ yeâu thöông hoï (x. Gio 13,34; 15,12). Ñöôïc Thieân Chuùa keâu goïi vaø ñöôïc coâng chính hoùa trong Chuùa Gieâsu, khoâng phaûi vì coâng lao rieâng, nhöng vì yù ñònh vaø aân phuùc cuûa Ngaøi, caùc moân ñeä Chuùa Kitoâ, nhôø laõnh nhaän pheùp Thaùnh Taåy, bí tích ñöùc tin, ñaõ thöïc söï trôû neân con caùi Thieân Chuùa vaø ñöôïc thoâng phaàn vaøo baûn tính Ngaøi, vaø do ñoù, thöïc söï ñaõ trôû neân thaùnh. Cho neân vôùi ôn Chuùa hoï phaûi luoân gìn giöõ vaø hoaøn thaønh trong ñôøi soáng söï thaùnh thieän maø hoï ñaõ laõnh nhaän. Hoï ñöôïc Thaùnh Toâng Ñoà khuyeân soáng “xöùng ñaùng nhö nhöõng vò thaùnh” (Eph 5,3) vaø maëc laáy “loøng thöông xoùt, nhaân haäu, khieâm nhöôøng, tieát ñoä vaø nhaãn naïi nhö nhöõng ngöôøi ñaõ ñöôïc Thieân Chuùa choïn löïa, thaùnh hoùa vaø yeâu thöông” (Col 3,12), vaø duøng hoa traùi cuûa Thaùnh Thaàn ñeå thaùnh hoùa mình (x. Gal 5,22; Rom 6,22). Nhöng vì chuùng ta ai cuõng coù nhieàu laàm loãi (x. Giac 3,2), neân chuùng ta luoân caàn ñeán loøng nhaân töø cuûa Thieân Chuùa vaø haèng ngaøy phaûi caàu nguyeän “xin Chuùa tha nôï chuùng toâi” (Mt 6,12) 3.
Vì theá, moïi ngöôøi ñeàu thaáy roõ raøng taát caû caùc Kitoâ höõu, baát cöù theo baäc soáng hay ñòa vò naøo, ñeàu ñöôïc keâu goïi tieán ñeán söï vieân maõn cuûa ñôøi soáng Kitoâ giaùo vaø ñeán söï troïn laønh cuûa Ñöùc AÙi 4. Ngay trong xaõ hoäi traàn theá söï thaùnh thieän naøy cuõng giuùp ngöôøi ta soáng nhaân ñaïo hôn. Ñeå ñaït ñöôïc söï troïn laønh ñoù, tín höõu phaûi xöû duïng nhöõng söùc löïc maø Chuùa Kitoâ ñaõ ban nhieàu ít tuøy yù Ngöôøi ñeå trôû neân gioáng Ngöôøi khi theo veát chaân Ngöôøi, vaø khi thöïc haønh thaùnh yù Chuùa Cha trong taát caû moïi söï, hoï seõ heát loøng tìm vinh danh Chuùa vaø phuïc vuï tha nhaân. Nhö theá, söï thaùnh thieän cuûa Daân Thieân Chuùa seõ sinh hoa traùi doài daøo, nhö lòch söû Giaùo Hoäi ñaõ töøng minh chöùng roõ raøng qua ñôøi soáng cuûa bao vò thaùnh. 52*
41. Nhieàu hình thöùc thöïc haønh söï thaùnh thieän duy nhaát. Nhöõng ngöôøi ñöôïc Thaùnh Thaàn Thieân Chuùa höôùng daãn, nghe theo tieáng goïi cuûa Chuùa Cha, thôø phöôïng Ngaøi trong tinh thaàn vaø chaân lyù, noi göông Chuùa Kitoâ ngheøo khoù, khieâm nhöôøng vaø vaùc thaäp giaù ñeå xöùng ñaùng döï phaàn vaøo vinh quang cuûa Ngöôøi; taát caû nhöõng ngöôøi aáy ñeàu theo ñuoåi cuøng moät söï thaùnh thieän tuy loái soáng vaø nhieäm vuï cuûa hoï coù khaùc nhau, cho neân moãi ngöôøi, tuøy theo aân suûng vaø nhieäm vuï mình, phaûi nhaát quyeát tieán böôùc baèng con ñöôøng ñöùc tin soáng ñoäng, ñöùc tin khôi ñoäng ñöùc caäy vaø hoaït ñoäng nhôø ñöùc aùi.
Caùc chuû chaên lo cho ñoaøn chieân Chuùa Kitoâ phaûi laø nhöõng ngöôøi ñaàu tieân chu toaøn thöøa taùc vuï mình caùch thaùnh thieän vaø haêng say, khieâm toán vaø can ñaûm, noi göông vò Linh Muïc thöôïng phaåm vaø vónh cöûu, vò Chuû Chaên vaø Giaùm Muïc chaêm soùc linh hoàn chuùng ta: laøm nhö theá, caùc ngaøi seõ tìm thaáy nôi thöøa taùc vuï mình moät phöông theá tuyeät dieäu ñeå thaùnh hoùa. Ñöôïc choïn ñeå laõnh nhaän troïn veïn chöùc linh muïc, caùc ngaøi höôûng nhôø ôn bí tích ñeå thi haønh nhieäm vuï baùc aùi cao caû cuûa vò chuû chaên 5, trong lôøi caàu nguyeän, baèng vieäc hy sinh, giaûng daïy vaø baèng moïi hình thöùc chaêm soùc vaø phuïc vuï khaùc thuoäc boån phaän cuûa Giaùm Muïc; caùc ngaøi ñöøng ngaïi hy sinh maïng soáng vì con chieân vaø trôû neân maãu möïc cho ñoaøn chieân (x. 1P 5,3); sau cuøng, caùc ngaøi laøm cho Giaùo Hoäi ngaøy caøng thaùnh thieän hôn baèng göông laønh cuûa caùc ngaøi.
Caùc linh muïc keát thaønh voøng hoa thieâng lieâng cuûa haøng Giaùm Muïc 6 vaø thoâng phaàn vaøo aân suûng thuoäc chöùc vuï Giaùm Muïc, nhôø Chuùa Kitoâ, Ñaáng Trung Gian vónh cöûu duy nhaát; cuõng nhö haøng Giaùm Muïc, caùc linh muïc phaûi gia taêng tình yeâu Thieân Chuùa vaø tha nhaân baèng vieäc thi haønh nhieäm vuï haøng ngaøy; caùc ngaøi phaûi gìn giöõ moái daây lieân laïc giöõa haøng linh muïc, phaûi ñöôïc dö ñaày cuûa caûi thieâng lieâng, phaûi laø nhöõng chöùng nhaân soáng ñoäng cuûa Thieân Chuùa tröôùc maët moïi ngöôøi 7, vaø thi ñua vôùi nhöõng vò linh muïc maø qua caùc theá heä, ñaõ ñeå laïi nhöõng chöùng taù thaùnh thieän saùng ngôøi trong nhöõng vieäc phuïc vuï thöôøng khieâm toán vaø kín ñaùo. Caùc vò linh muïc aáy ñöôïc ca tuïng trong Giaùo Hoäi Chuùa. Linh muïc coù boån phaän daâng kinh nguyeän vaø leã vaät cho daân ngaøi vaø toaøn theå Daân Thieân Chuùa, caùc ngaøi phaûi yù thöùc ñieàu caùc ngaøi laøm vaø soáng xöùng ñaùng hôïp vôùi nhöõng ñieàu caùc ngaøi cöû haønh 8. Caùc linh muïc phaûi vöôït qua nhöõng lo laéng toâng ñoà, nhöõng nguy hieåm vaø thöû thaùch maø khoâng ñeå chuùng trôû thaønh nhöõng chöôùng ngaïi, haàu tieán xa hôn treân ñöôøng thaùnh thieän nhôø bieát nuoâi döôõng vaø cuûng coá hoaït ñoäng cuûa mình baèng vieäc chieâm nieäm doài daøo. Nhö theá, caùc ngaøi seõ mang laïi nieàm hoan hyû cho toaøn theå Giaùo Hoäi Chuùa. Taát caû caùc linh muïc, nhaát laø nhöõng vò ñaëc bieät thuï phong ñeå thaønh linh muïc giaùo phaän, haõy nhôù raèng vieäc trung thaønh keát hôïp vaø quaûng ñaïi coäng taùc vôùi Giaùm Muïc laø phöông tieän raát toát ñeå thaùnh hoùa chính mình.
Döï phaàn caùch ñaëc bieät vaøo söù meänh vaø aân suûng cuûa chöùc linh muïc thöôïng phaåm, coøn coù nhöõng thöøa taùc vieân ôû baäc thaáp hôn, tröôùc heát laø nhöõng vò Phoù Teá; caùc Phoù Teá khi phuïc vuï caùc nhieäm tích cuûa Chuùa Kitoâ vaø Giaùo Hoäi 9, phaûi giöõ mình tinh saïch khoûi moïi neát xaáu, laøm ñeïp loøng Thieân Chuùa vaø möu caàu lôïi ích cho nhaân loaïi (x. 1Tm 3,8-10 vaø 12-13). Nhöõng giaùo só ñöôïc Chuùa keâu goïi ñeå thuoäc rieâng veà Chuùa, vaø ñang söûa soaïn ñeå laõnh nhaän nhieäm vuï thöøa taùc vieân, döôùi söï coi soùc cuûa vò chuû chaên, caùc vò aáy phaûi ñeå loøng trí xöùng hôïp vôùi ôn goïi heát söùc cao caû cuûa mình baèng caùch caàu nguyeän lieân læ, yeâu thöông nhieät thaønh, chæ töôûng ñeán nhöõng ñieàu chaân thaät, chính ñaùng vaø laønh thaùnh, vaø chu toaøn moïi söï ñeå laøm vinh danh Thieân Chuùa. Theâm vaøo soá ngöôøi ñoù, coøn coù nhöõng giaùo daân ñöôïc Thieân Chuùa choïn; hoï ñöôïc Giaùm Muïc goïi ñeå daán thaân troïn veïn vaøo vieäc toâng ñoà, vaø hoï laøm vieäc raát höõu hieäu trong caùnh ñoàng cuûa Chuùa 10.
Coøn baäc vôï choàng vaø cha meï Kitoâ giaùo, khi theo ñuoåi loái soáng rieâng cuûa mình, nhôø ôn Chuùa, hoï phaûi suoát ñôøi naâng ñôõ vaø trung thaønh yeâu thöông nhau; ñoái vôùi con caùi maø trong yeâu thöông hoï ñaõ nhaän töø Thieân Chuùa, hoï phaûi laøm cho chuùng haáp thuï nhöõng hoïc thuyeát Kitoâ giaùo vaø nhöõng nhaân ñöùc cuûa Phuùc AÂm. Nhôø ñoù hoï neâu göông cho moïi ngöôøi veà maët tình thöông beàn vöõng vaø quaûng ñaïi, xaây döïng baùc aùi huynh ñeä, laøm chöùng vaø coäng taùc vaøo vieäc sinh saûn cuûa Giaùo Hoäi, Meï chuùng ta, trôû neân daáu chæ vaø thoâng phaàn vaøo tình yeâu Chuùa Kitoâ ñoái vôùi Hieàn Theâ Ngöôøi: bôûi yeâu thöông, Ngöôøi ñaõ hieán maïng soáng vì Hieàn Theâ 11. Döôùi moät hình thöùc khaùc, baäc quaû phuï vaø ñoäc thaân cuõng neâu leân moät göông töông töï: hoï coù theå goùp phaàn khoâng ít vaøo söï thaùnh thieän vaø hoaït ñoäng cuûa Giaùo Hoäi. Coøn nhöõng ngöôøi thöôøng laøm luïng vaát vaû, coâng vieäc cuûa con ngöôøi phaûi laø phöông theá ñeå ñaøo taïo chính mình, trôï giuùp ñoàng loaïi, thaêng tieán toaøn theå xaõ hoäi vaø taïo vaät; vaø sau cuøng, haân hoan trong nieàm hy voïng vaø kieân nhaãn chòu ñöïng laãn nhau, vôùi ñöùc aùi soáng ñoäng, hoï phaûi noi göông Chuùa Kitoâ, Ñaáng ñaõ laøm vieäc tay chaân vaø khoâng ngöøng cuøng vôùi Chuùa Cha ñem ôn cöùu ñoä cho moïi ngöôøi; vaø nhôø coâng aên vieäc laøm, hoï phaûi tieán xa hôn treân ñöôøng thaùnh thieän, moät söï thaùnh thieän coøn coù tính caùch toâng ñoà.
Öôùc gì nhöõng ngöôøi chòu ñau khoå vì ngheøo ñoùi, taät nguyeàn, ñau yeáu vaø nhöõng thöû thaùch khaùc, hay bò baùch haïi vì söï coâng chính cuõng bieát keát hôïp caùch ñaëc bieät vôùi Chuùa Kitoâ, Ñaáng ñaõ chòu ñau khoå ñeå cöùu chuoäc theá giôùi, vì trong Phuùc AÂm Chuùa ñaõ tuyeân boá hoï laø ngöôøi coù phuùc, vaø vì “Thieân Chuùa cuûa moïi aân phuùc, Ñaáng ñaõ goïi chuùng ta ñeán söï vinh hieån muoân ñôøi trong Chuùa Gieâsu Kitoâ, sau khi chuùng ta chòu ñau khoå trong moät thôøi gian ngaén, chính ngöôøi seõ laøm cho chuùng ta hoaøn haûo, vöõng chaéc vaø maïnh meõ” (1P 5,10).
Vì theá, trong vaø nhôø nhöõng traïng huoáng, chöùc nghieäp hay hoaøn caûnh cuûa cuoäc soáng, taát caû moïi Kitoâ höõu ngaøy caøng ñöôïc thaùnh thieän hôn, neâáu hoï bieát tin töôûng laõnh nhaän taát caû moïi söï töø tay Cha treân Trôøi vaø bieát coäng taùc vôùi thaùnh yù Thieân Chuùa baèng caùch toû loä cho moïi ngöôøi bieát tình yeâu Thieân Chuùa ñoái vôùi theá giôùi trong chính vieäc hoï phuïc vuï traàn theá. 53*
42. Ñöôøng loái vaø phöông tieän neân thaùnh. “Thieân Chuùa laø tình yeâu, ai soáng trong tình yeâu laø soáng trong Thieân Chuùa, vaø Thieân Chuùa soáng trong ngöôøi aáy” (1Gio 4,16), Thieân Chuùa ñaõ ñoå traøn ñöùc aùi Ngaøi trong taâm hoàn chuùng ta, nhôø Chuùa Thaùnh Thaàn Ngaøi ñaõ ban cho chuùng ta (x. Rm 5,5); cho neân ôn hueä thöù nhaát vaø caàn thieát nhaát laø baùc aùi. Ñöùc aùi laøm cho chuùng ta yeâu meán Thieân Chuùa treân heát moïi söï vaø yeâu meán tha nhaân vì Ngaøi. Nhöng ñeå ñöùc aùi, töïa haït gioáng toát, lôùn leân trong taâm hoàn vaø keát sinh hoa traùi, moãi moät tín höõu phaûi saün loøng lo laéng nghe Lôøi Chuùa, vaø vôùi ôn Ngaøi thöïc haønh thaùnh yù Ngaøi; phaûi naêng laõnh nhaän caùc bí tích, nhaát laø bí tích Thaùnh Theå, naêng tham döï vaøo caùc nghi leã phuïng vuï, chuyeân caàn caàu nguyeän, töø boû mình, nhieät thaønh phuïc vuï anh em vaø chuyeân caàn luyeän taäp caùc nhaân ñöùc. Thöïc theá, ñöùc aùi laø moái daây lieân keát cuûa söï troïn laønh, laø söï vieân maõn cuûa leà luaät (x. Col 3,14; Rm 13,10), neân ñöùc aùi chi phoái moïi phöông theá neân thaùnh, laøm cho chuùng hình thaønh vaø ñaït ñöôïc cuøng ñích 12. Vì theá, ñöùc aùi ñoái vôùi Thieân Chuùa vaø tha nhaân laø daáu chæ ngöôøi moân ñeä chaân chính cuûa Chuùa Kitoâ.
Vì Chuùa Gieâsu, Con Thieân Chuùa, ñaõ toû tình yeâu cuûa Ngöôøi baèng caùch hy sinh maïng soáng vì chuùng ta, neân khoâng ai coù tình yeâu cao caû hôn ngöôøi hy sinh maïng soáng vì Chuùa vaø vì anh em (x. 1Gio 3,16; Gio 15,13). Moät soá Kitoâ höõu ngay töø thôøi sô khai ñaõ ñöôïc goïi vaø seõ coøn ñöôïc goïi maõi ñeå laøm chöùng tình yeâu aáy caùch huøng hoàn tröôùc maët moïi ngöôøi, nhaát laø tröôùc maët nhöõng keû baùch haïi mình. Khi töû ñaïo, ngöôøi moân ñeä ñoàng hoùa vôùi Thaày mình, Ñaáng ñaõ tình nguyeän chaáp nhaän caùi cheát ñeå cöùu ñoä theá giôùi, vaø ngöôøi moân ñeä neân gioáng Ngöôøi trong vieäc ñoå maùu; Giaùo Hoäi coi vieäc töû ñaïo ñoù nhö moät aân hueä lôùn lao vaø moät baèng chöùng cao caû veà ñöùc aùi. Maëc daàu chæ moät soá ít ñöôïc phuùc töû ñaïo, nhöng taát caû moïi ngöôøi phaûi saün saøng tuyeân xöng Chuùa Kitoâ tröôùc maët moïi ngöôøi, vaø böôùc theo Ngöôøi treân ñöôøng thaäp giaù giöõa nhöõng cuoäc baùch haïi khoâng heà thieáu vaéng trong Giaùo Hoäi.
Söï thaùnh thieän cuûa Giaùo Hoäi cuõng ñöôïc ñaëc bieät khích leä bôûi nhieàu lôøi khuyeân Chuùa ñaõ ñeà ra trong Phuùc AÂm cho moân ñeä noi theo 13. Trong nhöõng lôøi khuyeân aáy, tröôùc heát phaûi keå aân hueä cao quí maø Chuùa Cha ban cho moät soá ngöôøi (x. Mt 19,11; 1Cor 7,7), ñeå hoï taän hieán troïn tình yeâu khoâng chia xeû cho moät mình Chuùa caùch deã daøng hôn, trong baäc ñoàng trinh hay ñoäc thaân (x. 1Cor 7,32-34) 14. Söï tieát duïc hoaøn toaøn vì Nöôùc Trôøi luoân ñöôïc Giaùo Hoäi ñaëc bieät quí troïng vaø coi nhö daáu chæ vaø ñoäng löïc cuûa ñöùc aùi, vaø nhö nguoàn maïch ñaëc bieät sinh nhieàu ôn ích thieâng lieâng trong theá giôùi.
Giaùo Hoäi cuõng nhôù lôøi khuyeân nhuû cuûa Thaùnh Toâng Ñoà thuùc giuïc caùc tín höõu soáng baùc aùi vaø khuyeân hoï phaûi coù taâm tình nhö Chuùa Gieâsu Kitoâ “Ñaáng töï dieät mình, nhaän laáy hình haøi toâi tôù..., vaø vaâng lôøi cho ñeán cheát” (Ph 2,7-8), vaø vì chuùng ta, “Ngöôøi ñaõ trôû neân ngheøo naøn, tuy Ngöôøi voán giaøu sang” (2Cor 8,9). Vieäc noi theo vaø laøm chöùng ñöùc aùi cuøng söï khieâm haï cuûa Chuùa Kitoâ caàn ñöôïc caùc moân ñeä thöïc hieän khoâng ngöøng; neân Giaùo Hoäi laø Meï chuùng ta vui möøng khi thaáy trong loøng mình coù nhieàu con caùi nam nöõ muoán theo saùt göông Ñaáng Cöùu Theá vaø toû loä roõ raøng hôn söï töï dieät cuûa Ngöôøi. Hoï chaáp nhaän ngheøo khoù trong töï do cuûa con caùi Thieân Chuùa vaø töø boû yù rieâng: hôn caû möùc ñoøi buoäc cuûa giôùi luaät, hoï töï nguyeän tuøng phuïc moät con ngöôøi, tuøng phuïc vì Chuùa, trong nhöõng gì lieân heä tôùi söï troïn laønh, haàu neân gioáng Chuùa Kitoâ vaâng lôøi caùch hoaøn toaøn hôn 15.
Vì theá, moïi Kitoâ höõu ñeàu ñöôïc keâu môøi vaø coù boån phaän neân thaùnh vaø neân troïn laønh theo baäc soáng mình. Bôûi vaäy, taát caû haõy löu yù ñieàu khieån taâm tình mình cho ñuùng ñaén, ñeå vieäc xöû duïng cuûa caûi traàn gian vaø loøng quyeán luyeán söï giaøu sang nghòch vôùi tinh thaàn khoù ngheøo cuûa Phuùc AÂm, khoâng caûn trôû hoï theo ñuoåi ñöùc aùi troïn haûo, nhö lôøi Thaùnh Toâng Ñoà caûnh giaùc: ai xöû duïng theá gian naøy, xin chôù döøng laïi ñoù, vì cuoäc dieän ñôøi naøy seõ qua ñi (x. 1Cor 7,31, baûn Hy laïp) 16. 54*
Chuù Thích:
50* Trong löôïc ñoà trình leân Coâng Ñoàng khi khai maïc kyø hoïp thöù hai, caû hai chöông V vaø VI nhö chuùng ta thaáy hieän nay ñeàu naèm chung trong moät chöông. Söï phaân chia hai chöông ñoù ñaët ra hai caâu hoûi:
1) Soaïn moät chöông ñaëc bieät noùi veà tu só phaûi chaêng khoâng thích hôïp: (x. cuoäc tranh luaän trong chöông keá tieáp).
2) Phaûi chaêng toát hôn laø saép ñaët chöông V naøy cuûa löôïc ñoà vaøo trong caùc chöông I vaø II? Bôûi vì vieäc neân thaùnh gaén lieàn vôùi ñôøi soáng vaø maàu nhieäm Giaùo Hoäi neân khoâng theå baøn rieâng ñöôïc. Nhö vaäy ñaùng leõ Hieán Cheá ñöôïc keát caáu caân xöùng vaø maïch laïc hôn: sau nhöõng chöông ñeà caäp ñeán maàu nhieäm Giaùo Hoäi vaø Daân Thieân Chuùa (bao goàm caû khía caïnh thaùnh thieän vaø caùnh chung) laø nhöõng chöông noùi veà caùc baäc soáng khaùc nhau trong Giaùo Hoäi: giaùo phaåm, giaùo daân caùch toång quaùt, tu só vaø nhöõng ngöôøi coù gia ñình. Keát thuùc laø chöông veà Ñöùc Meï. Vieäc saép xeáp nhö vaäy khoâng thöïc hieän ñöôïc vì thieáu thôøi giôø.
Chöông V ñöôïc keát caáu nhö sau: Coâng Ñoàng xaùc ñònh söï thaùnh thieän baûn theå vaø luaân lyù cuûa Giaùo Hoäi (soá 39), roài keâu goïi moïi phaàn töû trong Giaùo Hoäi phaûi neân thaùnh vaø höôùng veà söï neân thaùnh (soá 40). Phaûi neân thaùnh thöïc söï trong baát cöù ñòa vò, ñieàu kieän hay ngheà nghieäp naøo (soá 41) bôûi vì moïi phaàn töû trong Giaùo Hoäi ñeàu coù nhöõng phöông tieän töï nhieân vaø sieâu nhieân giuùp cho hoï khoâng nhöõng neân thaùnh maø coøn coù ñöôïc söï hoaøn haûo trong baäc soáng rieâng cuûa mình (soá 42). (Trôû laïi ñaàu trang)
1 Saùch leã Roma, Vinh danh Thieân Chuùa treân caùc taàng trôøi. Xem Lc 1,35; Mc 1,24; Lc 4,34; Gio 6,69 (ho hagios tou Theou); CvTñ 3,14; 4,27 vaø 30; Dth 7,26; 1Gio 2,20; Kh 3,7. (Trôû laïi ñaàu trang)
51* Soá 39: Nhaäp ñeà.
Ñieàu quaû quyeát chuû yeáu cuûa soá naøy laø: Giaùo Hoäi thaùnh thieän. Nhöõng yù töôûng khaùc trong soá naøy ñeàu phuï thuoäc vaøo ñieàu quaû quyeát chuû yeáu ñoù. Giaùo Hoäi thaùnh thieän vì tham döï vaøo söï thaùnh thieän cuûa Chuùa Gieâsu Kitoâ. Do ñoù, môùi coù lôøi keâu goïi neân thaùnh trong traät töï luaân lyù, vì trong traät töï ñoù maø Giaùo Hoäi phaûi thöïc hieän söï thaùnh thieän baûn theå Chuùa Kitoâ ban cho. Söï thaùnh thieän naøy bieåu loä trong nhöõng hoa traùi aân suûng nôi moãi ngöôøi, döôùi nhieàu hình thöùc, vaø ñaëc bieät trong vieäc thöïc haønh caùc lôøi khuyeân Phuùc AÂm vôùi tính caùch rieâng hoaëc chung. Toùm laïi, soá naøy nhaán maïnh ñeán khía caïnh baûn theå vaø luaân lyù cuûa söï thaùnh thieän maø Thieân Chuùa ban cho Giaùo Hoäi qua Chuùa Kitoâ vaø trong Chuùa Thaùnh Thaàn; vaø chæ môùi trình baøy neàn taûng theo lôøi Thaùnh Phaoloâ: “Vì Thieân Chuùa muoán anh em ñöôïc thaùnh hoùa”. (Trôû laïi ñaàu trang)
2 Xem Origeneâ, Comm. Rom. 7,7 : PG 14, 1122B Macarioâ Giaû, De oratione, 11 : PG 34, 861 AB. T. Toâma, Summa Theol. II-II, q. 184, a. 3. (Trôû laïi ñaàu trang)
3 Xem T. Augustinoâ, Retract. II, 18 : PL 32, 637t. Pioâ XII, Tñ. Mystici Corporis, 29-6-1943 : AAS 35 (1943), trg 225. (Trôû laïi ñaàu trang)
4 Xem Pioâ XI, Tñ. Rerum omnium, 26-1-1923 : AAS 15 (1923), trg 50 vaø 59-60. n.t. Tñ. Casti connubii, 31-12-1930 : AAS 22 (1930), trg 548. Pioâ XII, Toâng hieán Provida Mater, 2-2-1947: AAS 39 (1947), trg 117. Dieãn töø Annus sacer, 8-12-1950: AAS 43 (1951), trg 27-28. Dieãn töø Nel darvi, 1-7-1956 : AAS 48 (1956), trg 574t. (Trôû laïi ñaàu trang)
52* Soá 40: Moïi ngöôøi ñeàu ñöôïc keâu goïi neân thaùnh.
Soá naøy xeùt ñeán söï thaùnh thieän cuûa moãi Kitoâ höõu naèm trong vaên maïch veà söï thaùnh thieän cuûa Giaùo Hoäi. Coâng Ñoàng ñöa ra nhöõng yeáu toá gaén lieàn vôùi lôøi keâu goïi moãi ngöôøi neân thaùnh. Ñoaïn nhaát baøy toû söï thaùnh thieän cuûa moãi Kitoâ höõu, vaø vì Kitoâ höõu ñöôïc coâng chính hoùa nhôø ñöùc tin vaø pheùp Thaùnh Taåy, töï baûn theå vaø caên nguyeân hoï trôû neân thaùnh thieän trong chaân lyù, neân hoï coù nhieäm vuï phaûi soáng xöùng hôïp vôùi ñieàu aáy. Neàn taûng thaùnh thieän vaãn toàn taïi sau khi phaïm toäi. Ñeà caäp ñeán toäi loãi laø ñeå traùnh moät hình thöùc duy taâm nguy haïi vaø ñeå coù theå löu yù ñeán thöïc taïi. Ñoaïn hai keâu goïi moïi ngöôøi neân thaùnh hoaøn toaøn. Ñaây laø phaàn keát luaän cho caû soá, ruùt ra töø neàn taûng ñaõ ñaët ñònh: Kitoâ höõu khoâng chæ neân thaùnh maø thoâi, nhöng coøn phaûi thöïc hieän söï thaùnh thieän trong ñôøi soáng cuï theå. Kitoâ höõu ñöôïc keâu goïi laøm vieäc ñoù. (Trôû laïi ñaàu trang)
5 Xem Toâma, Summa Theol. II-II, q. 184, a. 5 vaø 6; De Perfect. Vitae spir., ch. 18. Origineâ, In Is. baøi giaûng 6,1 : PG 13, 239. (Trôû laïi ñaàu trang)
6 Xem T. Inhaxioâ Töû ñaïo, Magn. 13,1 : x.b. Funk I, trg 241. (Trôû laïi ñaàu trang)
7 Xem T. Pioâ X, huaán töø Haerent animo, 4-8-1908: AAS 41 (1908), trg 560t. Giaùo luaät kh. 124. Pioâ XI, Tñ. Ad Catholici sacerdoti I, 20-12-1935 : AAS 28 (1936), trg 22. (Trôû laïi ñaàu trang)
8 Xem Pontificale Romanum, leã truyeàn chöùc linh muïc, lôøi huaán töø ñaàu. (Trôû laïi ñaàu trang)
9 Xem T. Inhaxioâ Töû ñaïo, Trall. 2,3 : x.b. Funk I, trg 244. (Trôû laïi ñaàu trang)
10 Xem Pioâ XII, dieãn töø Sous la maternelle protection, 9-12-1957 : AAS 50 (1958), trg 26. (Trôû laïi ñaàu trang)
11 Xem Pioâ XI, Tñ. Casti connubi I, 31-12-1930: AAS 22 (1930), trg 548. T. Gioan Kim Khaåu, In Ephes. Baøi giaûng 20,2 : PG 62,136 tt. (Trôû laïi ñaàu trang)
53* Soá 41: Thöïc haønh söï thaùnh thieän.
Ñoäng löïc trong ñôøi soáng Kitoâ giaùo höôùng daãn moïi tín höõu ñeán ñöùc aùi hoaøn haûo. Vieäc ñoù ñöôïc thöïc haønh theo nhieàu möùc ñoä, cuõng nhö tuøy theo caùc hoàng aân vaø traïng huoáng khaùc nhau, hoaëc treân bình dieän ñôøi soáng Kitoâ giaùo noùi chung, hoaëc moãi baäc soáng noùi rieâng. Theo vaên maïch chuùng ta thaáy raèng neáu söï thaùnh thieän chæ laø moät xeùt theo baûn theå cuûa noù, noù laïi coù nhieàu caáp ñoä, vì söï töï do coäng taùc vaøo aân suûng khaùc nhau, vì caùc baäc soáng khaùc nhau vaø cuoái cuøng vì aân suûng ñöôïc trao ban theo nhieàu caùch thöùc vaø moãi ngöôøi coù hoàng aân rieâng bieät cuûa mình.
Phaàn coøn laïi laø moät lôøi khuyeân nhuû ñaëc bieät, coù tính caùch muïc vuï, nhaèm gôûi ñeán nhöõng haïng ngöôøi vaø nhöõng baäc soáng khaùc nhau trong Giaùo Hoäi (giaùm muïc, linh muïc, giaùo só, giaùo daân, vôï choàng, coâng nhaân, ngöôøi chuyeân nghieäp noùi chung), ñeå hoï soáng vaø coù theå thaêng tieán treân ñöôøng thaùnh thieän, phuø hôïp vôùi ñòa vò vaø ñieàu kieän rieâng cuûa hoï. Nhö vaäy laø ñi töø lôøi keâu goïi neân thaùnh tôùi nhieäm vuï phaûi töï thaùnh hoùa trong ñòa vò vaø ñieàu kieän rieâng cuûa mình. Vaø ñoù laø nhieäm vuï cuûa moãi ngöôøi. (Trôû laïi ñaàu trang)
12 Xem T. Augustinoâ, Enchir. 121, 32 : PL 40, 288. T. Toâma, Summa Theol. II-II, q. 184, a.1. Pioâ XII, huaán töø Menti nostrae, 23-9-1950 : AAS 42 (1950), trg 660. (Trôû laïi ñaàu trang)
13 Veà caùc lôøi khuyeân noùi chung, xem Origeneâ, Comm. Rom. X,14: PG 14, 1275B. T. Augustinoâ, De S. Virginitate, 15,15 : PL 40,403. T. Toâma, Summa Theol. I-II, q. 100, a.2, C ñoaïn cuoái; II-II, q. 44, a. 4,3. (Trôû laïi ñaàu trang)
14 Veà söï cao vôøi cuûa ñöùc khieát tònh thaùnh hieán, xem Tertullianoâ, Exhort. Cast. 10 : PL 2,925C. T. Cyprianoâ, Hab. Virg. 3 vaø 22 : PL 4,443B vaø 461At. T. Athanasioâ (?), De Virg. PG 28,252tt. T. Gioan Kim Khaåu, De Virg. : PG 48,533tt. (Trôû laïi ñaàu trang)
15 Veà söï khoù ngheøo, xem Mt 5,3 vaø 19,21; Mc 10,21; Lc 18,22; göông vaâng lôøi cuûa Chuùa Kitoâ trong Gio 4,34 vaø 6,38; Ph 2,8-10; Dth 10,5-7. Caùc Giaùo Phuï vaø caùc Ñaáng saùng laäp doøng thöôøng ñeà caäp raát nhieàu ñeán caùc nhaân ñöùc naøy. (Trôû laïi ñaàu trang)
16 Veà söï thöïc haønh coâng hieäu nhöõng lôøi khuyeân maø khoâng baét buoäc taát caû moïi ngöôøi, xem T. Gioan Kim Khaåu, In Mt. baøi giaûng 7,7 : PG 57,81t. T. Ambrosioâ, De Viduis, 4, 23 : PL 16, 241t. (Trôû laïi ñaàu trang)
54* Soá 42 : Nhöõng phöông tieän thaùnh hoùa.
Soá naøy trình baøy ñoäng löïc laøm cho Kitoâ höõu thaêng tieán treân ñöôøng thaùnh thieän: ñoù laø ñöùc aùi. Cô caáu cuûa soá naøy nhö sau: ñöùc aùi laø linh hoàn cuûa moïi haønh ñoäng thaùnh thieän (42a), bieåu loä baèng haønh ñoäng cao caû laø töû ñaïo (42b), trong caùc lôøi khuyeân Phuùc AÂm, ñaëc bieät trong söï khieát tònh veïn toaøn (42c), trong söï khieâm haï, tuaân phuïc vaø khoù ngheøo (42d). Chính nhôø ñöùc aùi maø chuùng ta traùnh ñöôïc nguy hieåm (42e). Ñöùc aùi laø con ñöôøng chính yeáu vaø caàn thieát ñeå neân thaùnh. Coâng Ñoàng nhaán maïnh tôùi tính caùch thieân phuù cuûa nhaân ñöùc naøy nhö laø hoàng aân Chuùa ban vaø tôùi khía caïnh giôùi luaät ñoøi ngöôøi ta phaûi yeâu meán Thieân Chuùa vaø tha nhaân nhôø thöïc haønh caùc nhaân ñöùc khaùc. Coâng Ñoàng coøn ñeà caäp ñeán caùc bí tích, lôøi kinh nguyeän, söï queân mình, söï khoå haïnh vaø vieäc phuïc vuï huynh ñeä. Nhö theá ñöùc aùi laø maàm moáng caùc nhaân ñöùc khaùc. Töø nhöõng ñieàu ñaõ trình baøy chuùng ta coù theå keát luaän laø ñöùc aùi ñoøi phaûi thi haønh moïi giôùi luaät Thieân Chuùa (x. 1Gio 5,3; Gio 14,21; 2Gio 6). Baäc soáng rieâng naøo cuûa moãi ngöôøi cuõng coù theå thöïc haønh nhöõng lôøi khuyeân Phuùc AÂm. Nhö vaäy laø traùnh ñöôïc thieân kieán cho raèng caùc tu só chieám ñoäc quyeàn vieäc neân thaùnh. Soá 42 laøm saùng toû ñoäng löïc naøy cuûa ñöùc aùi qua söï thöïc haønh trong moãi tình traïng cuï theå. (Trôû laïi ñaàu trang)