Thaùnh Coâng Ñoàng Chung Vaticanoâ II
Khoùa V Ngaøy 21 thaùng 11 Naêm 1964
Phaoloâ Giaùm Muïc
Toâi Tôù Caùc Toâi Tôù Thieân Chuùa
Hieäp Nhaát Vôùi Caùc Nghò Phuï Cuûa Thaùnh Coâng Ñoàng
Ñeå Muoân Ñôøi Ghi Nhôù
Hieán Cheá Tín Lyù
Veà Giaùo Hoäi
Lumen Gentium
Baûn dòch Vieät Ngöõ cuûa Giaùo Hoaøng Hoïc Vieän Pioâ X
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
Chöông I
Maàu Nhieäm Giaùo Hoäi 1*
1. Giaùo Hoäi, bí tích trong Ñöùc Kitoâ. AÙnh saùng muoân daân chính laø Chuùa Kitoâ, neân Thaùnh Coâng Ñoàng ñang nhoùm hoïp trong Chuùa Thaùnh Thaàn heát loøng mong öôùc soi daãn moïi ngöôøi baèng aùnh saùng cuûa Chuùa phaûn chieáu treân dung nhan Giaùo Hoäi, baèng vieäc rao truyeàn Phuùc AÂm cho moïi taïo vaät (x. Mc 16,15). Vì Giaùo Hoäi ôû trong Chuùa Kitoâ nhö bí tích hoaëc daáu chæ vaø khí cuï cuûa söï keát hôïp maät thieát vôùi Thieân Chuùa vaø cuûa söï hieäp nhaát toaøn theå nhaân loaïi, neân, döïa treân giaùo huaán cuûa caùc Coâng Ñoàng tröôùc, Giaùo Hoäi muoán laøm saùng toû baûn tính vaø söù meänh phoå quaùt cuûa mình cho tín höõu vaø toaøn theá giôùi. Nhöõng hoaøn caûnh hieän taïi laøm cho nhieäm vuï cuûa Giaùo Hoäi theâm khaån thieát hôn, ñeå ngaøy nay moïi ngöôøi lieân heä chaët cheõ hôn bôûi nhieàu raøng buoäc xaõ hoäi, kyõ thuaät, vaên hoùa, cuõng ñöôïc hieäp nhaát troïn veïn trong Chuùa Kitoâ. 2*
2. YÙ ñònh cöùu chuoäc phoå quaùt cuûa Chuùa Cha. 3* Bôûi yù ñònh khoân ngoan nhaân laønh, hoaøn toaøn töï do vaø maàu nhieäm, Chuùa Cha haèng höõu ñaõ taïo döïng vuõ truï; Ngaøi ñaõ quyeát ñònh naâng loaøi ngöôøi leân tham döï ñôøi soáng thaàn linh, vaø Ngaøi ñaõ khoâng töø boû con ngöôøi sa ngaõ trong Adam, nhöng luoân ban söï trôï giuùp ñeå hoï ñöôïc cöùu roãi, nhôø Chuùa Kitoâ, Ñaáng Cöùu Theá, “laø hình aûnh Thieân Chuùa voâ hình, Con ñaàu loøng cuûa taïo vaät” (Col 1,15). Thöïc vaäy, töø muoân thuôû taát caû moïi ngöôøi ñöôïc tuyeån choïn, Chuùa Cha “ñaõ bieát tröôùc vaø ñaõ tieàn ñònh cho hoï trôû neân gioáng hình aûnh Con Chuùa, haàu ngöôøi Con ñoù ñöôïc trôû neân Tröôûng Töû trong nhieàu anh em” (Rm 8,29). Theá neân Chuùa Cha muoán qui tuï nhöõng ai tin kính Chuùa Kitoâ vaøo trong Giaùo Hoäi. Töø nguyeân thuûy, Giaùo Hoäi ñöôïc phaùc thaûo baèng hình boùng, ñöôïc chuaån bò kyø dieäu trong lòch söû daân Israel vaø trong giao öôùc cuõ 1, ñöôïc thaønh laäp trong thôøi cuoái cuøng, vaø ñöôïc bieåu hieän luùc Chuùa Thaùnh Thaàn ngöï xuoáng, roài ñeán ngaøy taän theá seõ keát thuùc trong vinh quang. Baáy giôø, nhö chuùng ta ñoïc thaáy nôi caùc Giaùo Phuï, moïi ngöôøi coâng chính töø Adam, “töø Abel coâng chính ñeán ngöôøi ñöôïc tuyeån choïn cuoái cuøng” 2 seõ ñöôïc taäp hoïp trong Giaùo Hoäi phoå quaùt beân Chuùa Cha.
3. Söù maïng vaø coâng cuoäc cuûa Chuùa Con. Theá laø Chuùa Con ñöôïc phaùi ñeán do Chuùa Cha, Ñaáng ñaõ tuyeån choïn chuùng ta nôi Ngöôøi tröôùc khi taïo döïng vuõ truï vaø tieàn ñònh chuùng ta laøm döôõng töû, vì Ngaøi mong öôùc caûi taïo taát caû trong Chuùa Con (x. Eph 1,4-5 vaø 10). Bôûi theá, ñeå chu toaøn thaùnh yù Chuùa Cha, Chuùa Kitoâ ñaõ khai nguyeân nöôùc trôøi nôi traàn gian, maïc khaûi cho chuùng ta maàu nhieäm cuûa Ngaøi, vaø thöïc hieän vieäc cöùu theá baèng vieäc vaâng phuïc Chuùa Cha. Giaùo Hoäi hoaëc nöôùc Chuùa Kitoâ ñaõ hieän dieän caùch maàu nhieäm, nhôø thaàn löïc Thieân Chuùa, phaùt trieån trong theá gian caùch hieån nhieân. Söï khai nguyeân vaø phaùt trieån ñoù ñöôïc bieåu thò baèng maùu vaø nöôùc chaûy ra töø caïnh söôøn Chuùa Gieâsu chòu ñoùng ñinh (x. Gio 19,34) vaø ñöôïc tieân baùo qua lôøi Chuùa noùi veà caùi cheát cuûa Ngöôøi treân thaäp giaù: “Vaø Ta, khi bò treo leân khoûi ñaát, Ta seõ keùo moïi ngöôøi leân cuøng Ta” (Gio 12,32, baûn Hy laïp). Moãi laàn hy leã thaùnh giaù ñöôïc cöû haønh treân baøn thôø, nhôø ñoù “Chuùa Kitoâ, chieân vöôït qua cuûa chuùng ta chòu hieán teá” (1Cor 5,7), thì coâng trình cöùu chuoäc chuùng ta ñöôïc thöïc hieän. Bí tích Thaùnh Theå cuõng bieåu thò vaø thöïc hieän söï hieäp nhaát caùc tín höõu, laø nhöõng keû hôïp thaønh moät thaân theå, trong Chuùa Kitoâ (x. 1Cor 10,17). Moïi ngöôøi ñeàu ñöôïc môøi goïi keát hieäp cuøng Chuùa Kitoâ nhö vaäy. Ngöôøi laø aùnh saùng theá gian. Chuùng ta phaùt xuaát töø Ngöôøi, soáng nhôø Ngöôøi vaø höôùng veà Ngöôøi.
4. Vieäc thaùnh hoùa Giaùo Hoäi cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn. Khi coâng trình Chuùa Cha trao phoù cho Chuùa Con thöïc hieän treân traàn gian ñaõ hoaøn taát (x. Gio 17,4) Chuùa Thaùnh Thaàn ñöôïc phaùi ñeán trong ngaøy leã Hieän Xuoáng ñeå thaùnh hoùa Giaùo Hoäi maõi maõi, vaø nhö theá nhöõng ai tin seõ ñöôïc tôùi cuøng Chuùa Cha qua Chuùa Kitoâ trong moät Thaàn Khí duy nhaát (x. Eph 2,18). Chính Ngaøi laø Thaùnh Thaàn ban söï soáng, laø maïch nöôùc voït leân söï soáng vónh cöûu (x. Gio 4,14; 7,38-39), nhôø Ngaøi, Chuùa Cha hoài sinh nhöõng keû ñaõ cheát vì toäi loãi, ñôïi ñeán khi phuïc sinh thaân xaùc hay cheát cuûa hoï trong Chuùa Kitoâ (x. Rm 8,10-11). Chuùa Thaùnh Thaàn ngöï trò trong Giaùo Hoäi vaø trong taâm hoàn caùc tín höõu nhö ngöï giöõa ñeàn thôø (x. 1Cor 3,16; 6,19). Trong hoï, Ngaøi caàu nguyeän vaø chöùng nhaän hoï laø döôõng töû (x. Gal 4,6; Rm 8,15-16 vaø 26). Ngaøi daãn ñöa Giaùo Hoäi trong hieäp thoâng vaø phuïc vuï. Ngaøi huaán luyeän vaø daãn daét Giaùo Hoäi baèng muoân ôn theo phaåm chöùc vaø ñoaøn suûng, trang ñieåm Giaùo Hoäi baèng hoa quaû cuûa Ngaøi (x. Eph 4,11-12; 1Cor 12,4; Gal 5,22). Nhôø söùc maïnh Phuùc AÂm, Ngaøi laø töôi treû, khoâng ngöøng canh taân vaø daãn ñöa Giaùo Hoäi ñeán keát hôïp hoaøn toaøn vôùi Phu Quaân mình 3. Thöïc vaäy, Chuùa Thaùnh Thaàn vaø Hieàn Theâ noùi cuøng Chuùa Gieâsu raèng: “Xin haõy ñeán” (x. Kh 22,17).
Nhö theá Giaùo Hoäi phoå quaùt xuaát hieän nhö “moät daân toäc hieäp nhaát do söï hieäp nhaát giöõa Chuùa Cha, Chuùa Con vaø Chuùa Thaùnh Thaàn” 4.
5. Nöôùc Thieân Chuùa. 4* Maàu nhieäm Giaùo Hoäi thaùnh thieän ñöôïc bieåu loä trong chính vieäc thaønh laäp. Thöïc theá, Chuùa Gieâsu ñaõ khai sinh Giaùo Hoäi baèng vieäc rao giaûng Phuùc AÂm raèng Nöôùc Thieân Chuùa ñaõ ñeán nhö ñaõ höùa trong Thaùnh Kinh töø ngaøn xöa: “Thôøi gian ñaõ troïn, Nöôùc Thieân Chuùa gaàn ñeán” (Mc 1,15; x. Mt 4,17). Nöôùc naøy chieáu saùng tröôùc maët moïi ngöôøi qua lôøi noùi, haønh ñoäng vaø söï hieän dieän cuûa Chuùa Kitoâ. Lôøi Chuùa ví nhö haït gioáng gieo trong ruoäng (x. Mc 4,14): ai tin nghe lôøi Chuùa vaø gia nhaäp ñaøn chieân nhoû cuûa Chuùa Kitoâ (x. Lc 12,32), thì ñaõ ñoùn nhaän chính Nöôùc Ngaøi; roài töï söùc mình, haït gioáng naåy maàm vaø lôùn leân cho ñeán muøa gaët (x. Mc 4,26-29). Caùc pheùp laï cuûa Chuùa Gieâsu cuõng chöùng minh raèng Nöôùc Ngaøi ñaõ ñeán theá gian: “Neáu Ta duøng ngoùn tay Thieân Chuùa ñeå tröø ma quæ, aét Nöôùc Thieân Chuùa ñaõ ñeán nôi caùc ngöôi roài” (Lc 11,20; x. Mt 12,28). Nhöng tröôùc tieân, Nöôùc aáy bieåu loä trong chính con ngöôøi Chuùa Kitoâ, Con Thieân Chuùa vaø Con loaøi ngöôøi, Ñaáng ñaõ ñeán “ñeå haàu haï vaø hieán maïng soáng mình laøm giaù chuoäc thieân haï” (Mc 10,45).
Vì sau khi chòu cheát treân thaäp giaù cho nhaân loaïi, Chuùa Gieâsu ñaõ phuïc sinh, neân Ngöôøi ñöôïc phong laøm Chuùa, laøm Ñaáng Kitoâ vaø laøm Linh Muïc muoân ñôøi (x. CvTñ 2,36; Dth 5,6; 7,17-21); vaø Ngöôøi ñoå traøn Thaùnh Thaàn maø Chuùa Cha ñaõ höùa treân caùc moân ñeä Ngöôøi (x. CvTñ 2,33). Vì theá, vôùi aân hueä cuûa Ñaáng saùng laäp, vaø trong khi trung thaønh tuaân giöõ caùc giôùi raên baùc aùi, khieâm nhöôøng vaø töø boû, Giaùo Hoäi ñaõ laõnh nhaän söù meänh rao truyeàn vaø thieát laäp Nöôùc Chuùa Kitoâ vaø Nöôùc Thieân Chuùa trong moïi daân toäc; Giaùo Hoäi laø maàm moáng vaø khai nguyeân Nöôùc aáy treân traàn gian. Ñang luùc töø töø phaùt trieån, Giaùo Hoäi vaãn khaùt mong Nöôùc aáy hoaøn taát vaø thieát tha hy voïng, mong öôùc keát hôïp vôùi Vua mình trong vinh quang. 5*
6. Hình aûnh dieãn taû Giaùo Hoäi. Trong Cöïu Öôùc, vieäc maïc khaûi Nöôùc Thieân Chuùa thöôøng ñöôïc trình baøy baèng hình boùng; cuõng theá, ngaøy nay baûn tính thaâm saâu cuûa Giaùo Hoäi ñöôïc dieãn taû baèng nhieàu hình aûnh laáy töø ñôøi soáng du muïc, canh noâng, kieán truùc, hoaëc gia ñình vaø hoân leã. Saùch caùc tieân tri ñaõ phaùc hoïa nhöõng hình aûnh ñoù.
Thöïc theá, Giaùo Hoäi laø chuoàng chieân maø Chuùa Kitoâ laø cöûa vaøo duy nhaát vaø caàn thieát (x. Gio 10,1-10). Giaùo Hoäi cuõng laø ñaøn chieân maø chính Thieân Chuùa ñaõ tieân baùo Ngaøi laø muïc töû (x. Is 40,11; Ez 34,11 tt). Tuy ñöôïc caùc muïc töû phaøm nhaân chaên daét, nhöõng chieân aáy luoân ñöôïc chính Chuùa Kitoâ, Muïc Töû nhaân laønh vaø Thuû Laõnh caùc muïc töû, daãn daét vaø nuoâi döôõng (x. Gio 10,11; 1P 5,4). Ngöôøi ñaõ hieán maïng soáng mình vì ñaøn chieân (x. Gio 10,11-15).
Giaùo Hoäi cuõng laø thöûa ruoäng hay caùnh ñoàng Thieân Chuùa (x. 1Cor 3,9). Trong caùnh ñoàng aáy, moïc leân caây daàu coå thuï maø caùc Toå Phuï laø goác reã thaùnh. Nôi caây coå thuï naøy, söï hoøa giaûi giöõa daân Israel vaø caùc daân ngoaïi ñaõ ñöôïc vaø seõ ñöôïc thöïc hieän (x. Rm 11,13-26). Ngöôøi troàng nho thieân quoác vun troàng Giaùo Hoäi nhö moät caây nho ñöôïc tuyeån choïn (x. Mt 21,33-43 song song; x. Is 5,1 tt). Chuùa Kitoâ laø caây nho ñích thöïc. Ngöôøi ban söùc soáng vaø hoa traùi cho caùc nhaùnh laø chuùng ta. Nhôø Giaùo Hoäi, chuùng ta ôû trong Ngöôøi; vaø khoâng coù Ngöôøi, chuùng ta khoâng theå laøm gì ñöôïc (x. Gio 15,1-5).
Giaùo Hoäi cuõng thöôøng ñöôïc goïi laø toøa nhaø cuûa Thieân Chuùa (x. 1Cor 3,9). Chuùa Kitoâ ñaõ töï ví Ngöôøi nhö vieân ñaù maø caùc thôï xaây loaïi boû, nhöng ñaõ trôû thaønh vieân ñaù goùc (x. Mt 21,42 song song; CvTñ 4,11; 1P 2,7; Tv 117,22). Treân neàn moùng naøy, caùc Toâng Ñoà ñaõ xaây döïng Giaùo Hoäi (x. 1Cor 3,11), vaø Giaùo Hoäi ñöôïc beàn vöõng, lieân keát nhôø neàn moùng ñoù. Toøa nhaø naøy coøn ñöôïc goïi baèng nhieàu teân khaùc: Nhaø Thieân Chuùa (x. 1Tm 3,15), nôi gia ñình Ngaøi cö nguï. Nhaø Thieân Chuùa trong Chuùa Thaùnh Thaàn (x. Eph 2,19-22), “Leàu Taïm cuûa Thieân Chuùa giöõa loaøi ngöôøi” (Kh 21,3), vaø nhaát laø Ñeàn Thaùnh, tieâu bieåu baèng caùc cung thaùnh baèng ñaù, ñaõ töøng ñöôïc caùc Thaùnh Giaùo Phuï ca tuïng, vaø ñöôïc Phuïng Vuï saùnh ví raát chính xaùc vôùi Thaønh thaùnh, thaønh Gieârusalem môùi 5. Thöïc vaäy, trong Giaùo Hoäi taïi theá, chuùng ta laø nhöõng vieân ñaù soáng ñoäng duøng vaøo vieäc xaây caát (x. 1P 2,5). Thaùnh Gioan ñaõ chieâm ngöôõng Thaønh thaùnh aáy töø trôøi nôi Thieân Chuùa maø xuoáng trong ngaøy caûi taïo vuõ truï, “saün saøng nhö hieân theâ trang ñieåm ñeå ñoùn taân lang mình” (Kh 21,1tt).
Giaùo Hoäi coøn ñöôïc goïi laø “thaønh Gieârusalem treân trôøi” laø “meï chuùng ta” (Gal 4,26; x. Kh 12,17), ñöôïc moâ taû nhö hieàn theâ tinh tuyeàn cuûa Con Chieân khoâng tì oá (x. Kh 19,7; 21,2 vaø 9; 22,17) ñöôïc Chuùa Kitoâ yeâu meán “vaø hieán thaân ñeå thaùnh hoùa” (Eph 5,25-26), ñöôïc Ngöôøi keát hôïp baèng moät giao öôùc baát khaû phaân ly, ñöôïc “nuoâi döôõng vaø saên soùc” khoâng ngöøng (Eph 5,29). Sau khi thanh taåy hieàn theâ, Chuùa Kitoâ muoán hieàn theâ aáy keát hôïp vaø vaâng phuïc mình trong tình yeâu vaø trung tín (x. Eph 5,24). Sau cuøng, Ngöôøi vónh vieãn ban cho dö traøn ôn thieâng treân trôøi ñeå chuùng ta hieåu theá naøo laø tình yeâu Thieân Chuùa vaø Chuùa Kitoâ ñoái vôùi chuùng ta, tình yeâu aáy vöôït treân moïi hieåu bieát (x. Eph 3,19). Bao laâu coøn laø löõ haønh treân döông theá xa caùch Chuùa (x. 2Cor 5,6), Giaùo Hoäi nhaän mình bò löu ñaøy, neân luoân tìm kieám vaø neám höông vò treân trôøi, nôi Chuùa Kitoâ ngöï beân höõu Thieân Chuùa; nôi tieàm aån söï soáng cuûa Giaùo Hoäi cuøng Chuùa Kitoâ trong Thieân Chuùa, cho ñeán ngaøy xuaát hieän vôùi Phu Quaân mình trong vinh quang (x. Col 3,1-4). 6*
7. Giaùo Hoäi, thaân theå Ñöùc Kitoâ. Khi Con Thieân Chuùa chieán thaéng söï cheát baêèng caùi cheát vaø phuïc sinh, trong nhaân tính maø Ngöôøi keát hôïp, Ngöôøi ñaõ cöùu chuoäc vaø bieán con ngöôøi thaønh moät taïo vaät môùi (x. Gal 6,15; 2Cor 5,17). Thöïc vaäy, Ngöôøi taïo laäp caùch maàu nhieäm caùc em Ngöôøi, tuï hoïp töø muoân nöôùc thaønh thaân theâå Ngöôøi, baèng caùch thoâng truyeàn Thaùnh Thaàn cho hoï.
Trong thaân theå aáy, söï soáng Chuùa Kitoâ traøn lan treân caùc tín höõu. Nhôø caùc bí tích, caùc tín höõu ñöôïc keát hôïp thöïc söï vaø caùch maàu nhieäm vôùi Chuùa Kitoâ ñau khoå vaø vinh hieån 6. Quaû thöïc, nhôø pheùp thaùnh taåy chuùng ñöôïc neân gioáng Chuùa Kitoâ: “Vì taát caû chuùng ta ñöôïc taåy röûa trong moät Chuùa Thaùnh Thaàn ñeå neân moät thaân theå” (1Cor 12,13). Nghi thöùc thaùnh thieän aáy dieãn taû vaø thöïc hieän söï hieäp nhaát vôùi caùi cheát vaø söï phuïc sinh cuûa Chuùa Kitoâ: “Nhôø pheùp thaùnh taåy, chuùng ta ñöôïc mai taùng cuøng Ngöôøi trong caùi cheát”; vaø neáu “chuùng ta lieân keát vôùi Ngöôøi trong cuoäc töû naïn theá naøo thì cuõng seõ ñöôïc soáng laïi vôùi Ngöôøi nhö vaäy” (Rm 6,4-5). Khi beû baùnh taï ôn, chuùng ta thöïc söï thoâng döï vaøo Thaân Theå cuûa Chuùa neân chuùng ta ñöôïc naâng leân ñeå hieäp thoâng vôùi Ngöôøi vaø vôùi nhau. “Chuùng ta tuy nhieàu, nhöng laø moät taám baùnh, moät thaân theå, vì heát thaûy chuùng ta ñoàng thoâng höôûng cuõng moät taám baùnh” (1Cor 10,17). Theá neân taát caû chuùng ta trôû thaønh chi theå cuûa Thaân Theå aáy (x. 1Cor 12,27), “vì moãi ngöôøi laø chi theå cuûa nhau” (Rm 12,5).
Thaät vaäy, taát caû caùc chi theå tuy nhieàu, nhöng chæ taïo thaønh moät thaân theå; cuõng theá, caùc tín höõu hôïp thaønh moät thaân theå trong Chuùa Kitoâ (x. 1Cor 12,12). Trong vieäc xaây döïng thaân theå Chuùa Kitoâ, caàn coù nhieàu chi theå vôùi phaän vuï khaùc nhau. Chæ coù moät Chuùa Thaùnh Thaàn ban nhöõng aân suûng khaùc nhau ñeå laøm ích cho Giaùo Hoäi theo söï sung maõn cuûa Ngaøi vaø tuøy nhu caàu cuûa coâng vieäc (x. 1Cor 12,1-11). Trong caùc aân suûng aáy, ôn ban cho caùc Toâng Ñoà ñöùng haøng ñaàu: chính Chuùa Thaùnh Thaàn ñaët döôùi quyeàn caùc ngaøi caû nhöõng ngöôøi laõnh nhaän nhöõng ôn ñaëc bieät (x. 1Cor 14). Cuõng chính Thaùnh Thaàn aáy töï mình hôïp nhaát thaân theå baèng thaàn löïc Ngaøi vaø baèng söï lieân keát tinh thaàn caùc chi theå laïi vôùi nhau; nhö theá Ngaøi laøm phaùt sinh vaø thuùc baùch ñöùc aùi giöõa caùc tín höõu. Vì theá, neáu moät chi theå naøo ñau ñôùn thì taát caû caùc chi theå khaùc ñeàu bò ñau ñôùn; vaø neáu moät chi theå naøo ñöôïc vinh döï thì taát caû caùc chi theå khaùc cuøng chung vui (x. 1Cor 12,26).
Chuùa Kitoâ laø Ñaàu cuûa Thaân Theå naøy. Chính Ngöôøi laø hình aûnh Thieân Chuùa voâ hình, vaø trong Ngöôøi moïi vaät ñöôïc taùc thaønh. Ngöôøi coù tröôùc moïi ngöôøi vaø moïi söï ñöôïc beàn vöõng trong Ngöôøi. Ngöôøi laø Ñaàu cuûa Thaân Theå laø Giaùo Hoäi. Ngöôøi laø nguyeân lyù, laø anh caû cuûa nhöõng keû phaûi cheát, haàu naém quyeàn thuû laõnh moïi söï (x. Col 1,15-18), Ngöôøi thoáng trò moïi vaät treân trôøi döôùi ñaát baèng thaàn löïc lôùn lao, vaø ban dö traøn söï vinh hieån phong phuù cuûa Ngöôøi cho toaøn thaân theå nhôø söï toaøn thieän vaø hoaït ñoäng sieâu ñaúng cuûa Ngöôøi (x. Eph 1,18-23) 7.
Moïi chi theå phaûi neân gioáng Chuùa Kitoâ cho ñeán khi Ngöôøi hình thaønh trong hoï (x. Gal 4,19). Vì theá, chuùng ta ñöôïc keát naïp vaøo maàu nhieäm söï soáng cuûa Ngöôøi, trôû neân gioáng Ngöôøi, cuøng cheát vaø soáng laïi vôùi Ngöôøi, cho ñeán khi cuøng cai trò vôùi Ngöôøi (x. Ph 3,21; 2Tm 2,11; Eph 2,6; Col 2,12; v.v…). Ñang khi coøn laø löõ haønh treân maët ñaát, böôùc theo veát chaân Ngöôøi trong ñau thöông vaø baùch haïi, chuùng ta cuøng thoâng hieäp vôùi nhöõng ñau khoå cuûa Ngöôøi nhö thaân theå keát hôïp vôùi ñaàu, hieäp vôùi söï thöông khoù cuûa Ngöôøi ñeå ñöôïc cuøng Ngöôøi vinh hieån (x. Rm 8,17).
Trong Ngöôøi, “toaøn thaân tìm ñöôïc löông thöïc vaø söï lieân keát nhôø caùc moái daây raøng buoäc caáu keát vôùi nhau, ñeå lôùn leân trong Thieân Chuùa” (Col 2,19). Trong thaân theå Ngöôøi laø Giaùo Hoäi, Ngöôøi luoân ban ôn hueä laø caùc chöùc vuï, nhôø ñoù, vôùi thaàn löïc Ngöôøi, chuùng ta giuùp nhau cöùu roãi, haàu khi thöïc hieän chaân lyù trong baùc aùi, chuùng ta lôùn leân veà moïi phöông dieän trong Ngöôøi, laø Ñaàu cuûa chuùng ta (x. Eph 4,11-16, baûn Hy laïp).
Ñeå chuùng ta khoâng ngöøng canh taân trong Ngöôøi (x. Eph 4,23), Ngöôøi ñaõ cho thoâng döï vaøo Thaùnh Thaàn Ngöôøi, cuõng moät Ñaáng duy nhaát hieän höõu treân Ñaàu cuõng nhö trong caùc chi theå, laøm soáng ñoäng, lieân keát vaø thuùc giuïc toaøn thaân, ñeán noãi caùc thaùnh Giaùo Phuï ñaõ ví nhieäm vuï cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn vôùi coâng vieäc maø nguyeân lyù söï soáng, töùc laø linh hoàn, hoaøn thaønh trong thaân xaùc 8.
Chuùa Kitoâ yeâu thöông Giaùo Hoäi nhö hieàn theâ Ngöôøi, Ngöôøi trôû thaønh göông maãu cuûa ngöôøi choàng yeâu vôï mình nhö yeâu chính baûn thaân (x. Eph 5,25-28); phaàn Giaùo Hoäi thì tuøng phuïc Ñaàu (n.v.t, 23-24); “Vì taát caû söï sung maõn veà baûn tính Thieân Chuùa ôû trong Ngöôøi caùch höõu hình” (Col 2,9), neân Ngöôøi ñoå traøn ôn thieâng treân Giaùo Hoäi, laø thaân theå, laø söï sung maõn cuûa Ngöôøi (x. Eph 1,22-23) ñeå Giaùo Hoäi coá gaéng ñaït tôùi söï vieân maõn hoaøn toaøn cuûa Thieân Chuùa (x. Eph 3,19). 7*
8. Giaùo Hoäi, thöïc taïi höõu hình vaø thieâng lieâng. 8* Chuùa Kitoâ, Ñaáng Trung Gian duy nhaát, ñaõ thieát laäp Giaùo Hoäi thaùnh thieän, moät coäng ñoaøn ñöùc tin, caäy vaø meán, nhö moät toaøn boä caáu truùc höõu hình treân traàn gian maø Ngöôøi khoâng ngöøng baûo veä 9. Qua Giaùo Hoäi, Ngöôøi ñoå traøn chaân lyù vaø aân suûng cho moïi ngöôøi. Giaùo Hoäi laø xaõ hoäi coù toå chöùc qui cuû, vaø Nhieäm Theå Chuùa Kitoâ, ñoaøn theå höõu hình vaø coäng ñoaøn thieâng lieâng, Giaùo Hoäi taïi theá vaø Giaùo Hoäi dö traøn cuûa caûi treân trôøi khoâng ñöôïc quan nieäm nhö hai thöïc theå nhöng chæ laø moät thöïc theå phöùc taïp, duy nhaát, do yeáu toá nhaân loaïi vaø thaàn linh keát thaønh 10. Vì theá, nhôø loaïi suy xaùc thöïc, chuùng ta coù theå ví Giaùo Hoäi vôùi maàu nhieäm Ngoâi Lôøi nhaäp theå. Thöïc vaäy, nhaân tính maø Ngoâi Lôøi maëc laáy phuïc vuï Ngöôøi nhö cô quan cöùu roãi soáng ñoäng vaø keát hôïp vôùi Ngöôøi caùch baát khaû phaân ly; cuõng theá, toaøn theå cô caáu xaõ hoäi cuûa Giaùo Hoäi phuïc vuï Thaùnh Thaàn Chuùa Kitoâ, Ñaáng laøm cho Giaùo Hoäi soáng ñoäng ñeå taêng trieån thaân theå (x. Eph 4,16) 11.
Ñoù laø Giaùo Hoäi duy nhaát cuûa Chuùa Kitoâ maø trong Kinh Tin Kính chuùng ta tuyeân xöng laø duy nhaát, thaùnh thieän, coâng giaùo vaø toâng truyeàn 12. Sau khi phuïc sinh, Ñaáng cöùu chuoäc chuùng ta ñaõ trao phoù cho Pheâroâ chaên daét Giaùo Hoäi ñoù (Gio 21,17); Ngöôøi phoù thaùc cho Pheâroâ cuõng nhö cho caùc Toâng Ñoà khaùc truyeàn baù, cai quaûn (x. Mt 28,18tt), vaø thieát laäp Giaùo Hoäi neân “röôøng coät vaø neàn taûng chaân lyù” ñeán muoân ñôøi (x. 1Tm 3,15). Nhö moät xaõ hoäi ñöôïc thieát laäp qui cuû treân traàn gian, Giaùo Hoäi aáy toàn taïi trong Giaùo Hoäi Coâng Giaùo, do Ñaáng keá vò Pheâroâ vaø caùc giaùm muïc hieäp thoâng vôùi Ngaøi ñieàu khieån 13, vaø maëc duø beân ngoaøi cô caáu cuûa Giaùo Hoäi coøn coù nhieàu yeáu toá thaùnh hoùa vaø chaân lyù, nhöng nhöõng yeáu toá aáy laø nhöõng ôn rieâng cuûa Giaùo Hoäi Chuùa Kitoâ, thuùc baùch ñeán söï hieäp nhaát coâng giaùo.
Nhö Chuùa Kitoâ ñaõ hoaøn taát coâng trình cöùu chuoäc trong khoù ngheøo vaø baùch haïi, Giaùo Hoäi cuõng ñöôïc môøi goïi ñi cuøng ñöôøng loái aáy haàu thoâng ban ôn cöùu roãi cho loaøi ngöôøi. Chuùa Gieâsu Kitoâ “voán coù hình theå Thieân Chuùa... töï huûy mình, töï nhaän thaân phaän toâi tôù” (Ph 2,6-7), vaø “voán giaøu coù, Ngöôøi ñaõ hoùa ra ngheøo heøn” vì chuùng ta (2Cor 8,9): cuõng theá, tuy caàn ñeán nhöõng phöông tieän nhaân loaïi ñeå chu toaøn söù meänh mình, Giaùo Hoäi ñöôïc thieát laäp khoâng phaûi ñeå tìm kieám vinh quang traàn theá, nhöng ñeå truyeàn baù khieâm nhöôøng vaø töø boû, baèng göông laønh cuûa chính mình. Chuùa Kitoâ ñöôïc Chuùa Cha phaùi ñeán “rao truyeàn Phuùc AÂm cho keû baàn cuøng... cöùu chöõa caùc taâm hoàn ñau khoå” (Lc 4,18), “tìm kieám vaø cöùu vôùt nhöõng gì ñaõ hö maát” (Lc 19,10). Cuõng theá, Giaùo Hoäi trìu meán vaø aáp uû taát caû nhöõng ai ñau khoå vì söï yeáu heøn cuûa con ngöôøi, nhaát laø nhaän bieát nôi nhöõng keû ngheøo khoù vaø ñau khoå hình aûnh Ñaáng Saùng Laäp khoù ngheøo vaø khoå ñau, ra söùc giaûm bôùt noãi cô cöïc cuûa hoï vaø nhaèm phuïng söï Chuùa Kitoâ trong hoï. Nhöng Chuùa Kitoâ “thaùnh thieän, voâ toäi, tinh tuyeàn” (Dth 7,26), khoâng heà phaïm toäi (x. 2Cor 5,21), chæ ñeán ñeå ñeàn toäi loãi daân chuùng (x. Dth 2,17), coøn Giaùo Hoäi, vì oâm aáp nhöõng keû coù toäi trong loøng, neân vöøa thaùnh thieän vöøa phaûi luoân thanh taåy mình. Do ñoù, Giaùo Hoäi luoân thöïc hieän vieäc saùm hoái vaø canh taân.
“Löõ haønh giöõa côn baùch haïi cuûa theá gian vaø trong nieàm an uûi cuûa Thieân Chuùa” 14, Giaùo Hoäi rao truyeàn caùi cheát vaø thaùnh giaù Chuùa, cho ñeán khi Ngöôøi trôû laïi (x. 1Cor 11,26). Giaùo Hoäi vöõng maïnh nhôø thaàn löïc cuûa Chuùa phuïc sinh, ñeå toaøn thaéng caùc khoù khaên vaø saàu muoän töø beân trong cuõng nhö beân ngoaøi baèng yeâu thöông vaø kieân trì, vaø trung thaønh maïc khaûi cho theá gian maàu nhieäm cuûa Chuùa coøn giaáu trong boùng toái, cho ñeán khi ñöôïc phoâ baøy döôùi aùnh saùng veïn toaøn trong ngaøy sau heát.
Chuù Thích:
1* Hai chöông ñaàu cuûa Hieán cheá tín lyù veà Giaùo Hoäi nhaèm trình baøy maàu nhieäm Giaùo Hoäi trong yù ñònh cöùu roãi cuûa Thieân Chuùa nhö Thaùnh Kinh ñaõ maïc khaûi, tröôùc khi phaân tích cô caáu phaåm traät (ch. III) vaø taùc ñoäng sieâu nhieân.
Sau khi ñaõ xaùc ñònh Giaùo Hoäi khai sinh töø Maàu Nhieäm Ba Ngoâi, chöông I cuûa Hieán Cheá tìm hieåu nhöõng danh xöng vaø nhöõng hình aûnh khaùc nhau maø Thaùnh Kinh xöû duïng ñeå chæ Giaùo Hoäi, ñaëc bieät nhaán maïnh tôùi danh xöng cuûa Thaùnh Phaoloâ goïi Giaùo Hoäi laø “Thaân Theå Chuùa Kitoâ” (caùc soá 5-7), nhöng khoâng tuyeät ñoái theo caùch goïi ñoù. Sau cuøng, chöông I coøn caét nghóa thöïc taïi Giaùo Hoäi trong tình traïng cuï theå (soá 8). (Trôû laïi ñaàu trang)
2* Soá 1: Nhaäp ñeà
Ñaây laø phaàn nhaäp ñeà toång quaùt, noùi leân chieàu höôùng rieâng bieät cuûa Hieán Cheá. Coâng Ñoàng quaû quyeát söù meänh cöùu roãi phoå quaùt cuûa Giaùo Hoäi ñaõ ñöôïc Chuùa Kitoâ trao phoù, qua yù nieäm bí tích phoå quaùt cuûa ôn cöùu roãi. ÔÛ ñaây, söï cöùu roãi ñöôïc quan nieäm döôùi hình thöùc hôïp thoâng vôùi Ba Ngoâi. (Trôû laïi ñaàu trang)
3* Caùc soá 2-4: Giaùo Hoäi töø Maàu Nhieäm Chuùa Ba Ngoâi.
Caùc soá naøy coù söï thoáng nhaát khaù chaët cheõ veà ñeà muïc vaø cô caáu, noùi leân hoaït ñoäng cuûa Ba Ngoâi trong ñôøi soáng Giaùo Hoäi. Giaùo Hoäi khai sinh töø yù ñònh töï do cuûa Chuùa Cha haèng höõu (soá 2), yù ñònh ñoù ñöôïc thöïc hieän qua söù meänh cuûa Chuùa Con (soá 3), vaø ñöôïc boå tuùc nhôø söï thaùnh hoùa maø Chuùa Thaùnh Thaàn ñem ñeán (soá 4). Nhö vaäy chuùng ta thaáy roõ Giaùo Lyù Coâng Giaùo veà Giaùo Hoäi ñöôïc xaây döïng treân tín ñieàu caên baûn cuûa Kitoâ giaùo. Coâng Ñoàng noùi theo kieåu noùi cuûa Thaùnh Kinh chöù khoâng theo kieåu noùi thaàn hoïc. Vaø khoâng muoán giaûi quyeát vaán ñeà: phaûi hieåu nhöõng hoaït ñoäng cuûa Ba Ngoâi nhö theá naøo. Caâu sau cuøng cuûa soá 4 bao goàm chuû ñích vaø noäi dung cuûa soá ñoù. (Trôû laïi ñaàu trang)
1 Xem T. Cyprianoâ, Epist. 64,4: PL 3,1017; CSEL (Hartel), III B, trg 720. T. Hilarioâ Pict., In Mt. 23,6: PL 9,1047. T. Augustinoâ, nhieàu choã khaùc. T. Cyrilloâ Alex. Glaph. in Gen. 2, 10: PG 69, 110A. (Trôû laïi ñaàu trang)
2 T. Gregorioâ Caû. Hom. in Evang. 19,1: PL 76,1154 B. Xem T. Augustinoâ, Serm. 341, 9,11: PL 39,1499t. T. Gio. Damascenoâ, Adv. Iconoct. 11: PG 96,1357. (Trôû laïi ñaàu trang)
3 Xem T. Ireneoâ, Adv. Haer. III, 24, 1: PG 7, 966 B; Harvey 2, 131; x. b. Sagnard, Sources Chr., trg 398. (Trôû laïi ñaàu trang)
4 T. Cyprianoâ, De Orat. Dom. 23 : PL 4, 553: Hartel, III A, trg 285. T. Augustinoâ, Serm. 71, 20, 33: PL 38, 463t. T. Gioan Damascenoâ, Adv. Iconocl. 12: PG 96, 1358 D. (Trôû laïi ñaàu trang)
4* Caùc soá 5-7: Giaùo Hoäi trong lòch söû cöùu roãi.
Caùc soá naøy trình baøy söï hieän dieän vaø hoaït ñoäng sieâu nhieân cuûa Thieân Chuùa qua Giaùo Hoäi trong coâng cuoäc cöùu ñoä. Coâng Ñoàng muoán giaûi thích yù ñònh cöùu roãi cuûa Ba Ngoâi thöïc hieän qua Giaùo Hoäi (caùc soá 2-4) tieán trieån nhö theá naøo trong lòch söû cöùu roãi. Vieäc ñoù phaûi nhôø vaøo söï phaân tích tæ mæ nhöõng caùch dieãn taû cuûa maïc khaûi Thaùnh Kinh. Nhö theá trong soá 5, Coâng Ñoàng noùi veà Giaùo Hoäi nhö moät Nöôùc Thieân Chuùa ôû traàn gian; soá 6 trình baøy nhöõng hình aûnh vaø nhöõng hình boùng khaùc nhau maø Thaùnh Kinh xöû duïng ñeå moâ taû Giaùo Hoäi nhö laø vieäc cuûa Thieân Chuùa; vaø sau cuøng, trong soá 7, Coâng Ñoàng giaûi thích saâu xa hôn veà Giaùo Hoäi laø Thaân Theå Chuùa Kitoâ, theo saùt vôùi giaùo lyù cuûa Thaùnh Phaoloâ. (Trôû laïi ñaàu trang)
5* Soá 5: Giaùo Hoäi laø Nöôùc Chuùa.
Nöôùc phaûi hieåu theo nghóa Thaùnh Kinh chöù khoâng chæ nguyeân nghóa xaõ hoäi, töùc laø phaûi hieåu nhö laø moät haønh ñoäng cai trò (chính söï thoáng trò) hôn laø söï nôùi roäng ñaát ñai (hieäu quaû cuûa haønh ñoäng thoáng trò). Trong vieãn töôïng aáy, Coâng Ñoàng quaû quyeát coù hai söï kieän taïo neân Giaùo Hoäi, töùc laø Nöôùc Thieân Chuùa: hoaït ñoäng cuûa Chuùa Kitoâ tröôùc Phuïc Sinh trong ñoù Nöôùc Thieân Chuùa (theo yù nghóa ñaõ giaûi thích) ñaõ ñöôïc bieåu loä, vaø vieäc Chuùa thieát laäp qua Maàu Nhieäm Phuïc Sinh. Nhö theá, ngay caû nhöõng yeáu toá giuùp Nöôùc Thieân Chuùa thöïc hieän cuõng ñaõ ñöôïc phaùc hoïa:
a/ Yeáu toá sieâu nhieân: Laø nhöõng hoàng aân maø Vò Saùng Laäp Giaùo Hoäi ban cho (toång keát: laø ôn troïng ñaïi cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn);
b/ Yeáu toá luaân lyù: Chaáp nhaän nhöõng ñoøi hoûi tinh thaàn veà vieäc Chuùa thoáng trò treân con ngöôøi, moät caùch töï do vaø toaøn veïn;
c/ Yeáu toá thöøa sai: Giaùo Hoäi laõnh nhaän töø Ñaáng Saùng Laäp söù meänh loan baùo vaø taïo laäp söï thoáng trò naøy cuûa Thieân Chuùa treân moïi ngöôøi;
d/ Yeáu toá caùnh chung: Vieäc thoáng trò aáy coøn baát toaøn treân traàn gian, bôûi vaäy khuynh höôùng caùnh chung cuûa toaøn theå Giaùo Hoäi höôùng tôùi moät Nöôùc hoaøn haûo phaûi ñöôïc thöïc hieän trong thôøi sau heát (x. soá 48c). (Trôû laïi ñaàu trang)
5 Xem Origeneâ, In Mat 16,21: PG 13, 1443 C. Tertullianoâ, Adv. Marc. 3,7: PL 2, 357 C; CSEL 47,3 trg 380. Veà taøi lieäu phuïng vuï, xem Sacramentarium Gregorianum: PL 78,160 B. Hoaëc C. Mohlberg, Liber Sacramentorum Romanae Ecclesiae, Roma, 1960, trg 111, XC: “Thieân Chuùa khoâng bò raøng buoäc ñaõ ban cho ngöôi nôi cö nguï vónh cöûu cuûa caùc thaùnh...”. Ca ngôïi Urbs Jerusalem beata trong saùch kinh nhaät tuïng ñan vieän, vaø Coelestis urbs Jerusalem trong saùch kinh nhaät tuïng Roma. (Trôû laïi ñaàu trang)
6* Soá 6: Nhöõng hình aûnh veà Giaùo Hoäi theo Thaùnh Kinh.
Sau ñaây laø nhöõng khaúng ñònh cuûa Coâng Ñoàng:
a/ Nhöõng hình aûnh vaø hình boùng aáy laø maïc khaûi thöïc veà Giaùo Hoäi nhôø ñoù chuùng ta hieåu roõ hôn baûn tính saâu xa cuûa Giaùo Hoäi. Hôn nöõa chuùng ta coøn baày toû söï thoáng nhaát vaø tieán trieån cuûa moät maïc khaûi ñöôïc chuaån bò trong Cöïu Öôùc vaø ñöôïc hoaøn taát trong Taân Öôùc.
b/ Giaùo thuyeát ñaïi cöông trong soá 5b ñöôïc giaûi thích roõ reät hôn theo tieán trình tieäm tieán vaø naêng ñoäng. Nhöõng hình aûnh veà ñôøi soáng du muïc baøy toû söï khôûi xöôùng cuûa Thieân Chuùa trong Giaùo Hoäi, luoân tieán trieån ñeå ñaït tôùi keát quaû sau cuøng, nhöõng hình aûnh veà xaây caát chöùng toû söï kieân coá, vaø nhöõng hình aûnh gia ñình noùi leân söï keát hôïp thaân maät giöõa Chuùa Kitoâ vaø Giaùo Hoäi. (Trôû laïi ñaàu trang)
6 Xem T. Toâma, Summa Theol. III, q. 62, a.5, ad 1. (Trôû laïi ñaàu trang)
7 Xem Pioâ XII: Tñ. Mystici Corporis, 29-6-1943: AAS 35 (1943), trg 208. (Trôû laïi ñaàu trang)
8 Xem Leoâ XIII, Tñ. Divinum illud, 9-5-1897: AAS 29 (1896-97), trg 650. Pioâ XII Tñ. Mystici Corporis, n.v.t., trg 219-220; Dz 2288 (3808). T. Augustinoâ, Serm. 268, 2: PL 38, 1232, vaø nôi khaùc. T. Gioan Kim Khaåu, In Eph. baøi giaûng 9, 3: PG 62. 72. Didymoâ Alex., Trin, 2, 1: PG 39, 449t. T. Toâma, In Col. 1, 18, lect. 5: x.b. Marietti, II, soá 46: Thaân theå ñöôïc taïo thaønh neân moät do söï thoáng nhaát cuûa linh hoàn, cuõng theá Giaùo Hoäi ñöôïc taïo thaønh neân moät do söï thoáng nhaát cuûa Thaùnh Thaàn...” (Trôû laïi ñaàu trang)
7* Soá 7: Giaùo Hoäi laø thaân theå Chuùa Kitoâ.
Ngöôøi ta coù theå nhaän thaáy raèng, ñeå khai trieån yù nieäm naøy, nhöõng baûn vaên cuûa Phaoloâ ñaõ ñöôïc laäp laïi moät caùch phong phuù, chöù khoâng chæ ñöôïc saép xeáp theo thöù töï. Nhöõng nhaø soaïn thaûo löu taâm ñeán vieäc tröng daãn cho “hoøa hôïp” hôn laø ñeán vieäc khai trieån cho hôïp lyù. Bôûi vaäy ngöôøi ta ñaõ ñi theo tieán trình lòch söû cuûa tö töôûng Phaoloâ: caùc ñoaïn a-c trích nhöõng thö lôùn nhieàu hôn; caùc ñoaïn khaùc trích caùc thö thôøi löu ñaøy. Nhöng cuõng neân löu yù Coâng Ñoàng khoâng muoán tröïc tieáp goïi Giaùo Hoäi laø “nhieäm theå”, nhöng quaû quyeát raèng Chuùa Kitoâ phuïc sinh ñaõ taïo cho caùc anh em mình thaønh thaân theå rieâng mình, theo moät caùch thöùc bí nhieäm. Coù hai lyù do:
a) Thaùnh Phaoloâ khoâng bao giôø noùi veà nhieäm theå. Ngaøi chæ quaû quyeát laø caùc tín höõu trôû neân cuøng moät thaân, moät ngöôøi, moät thaân theå cuûa Chuùa Kitoâ.
b) YÙ kieán Thaàn hoïc baát ñoàng veà vaán ñeà naøy.
Ñaây laø tö töôûng chính yeáu höôùng daãn taát caû tieán trình: ôn cöùu roãi bieán caûi con ngöôøi thaønh moät taïo vaät môùi. Chính Chuùa Kitoâ laø taïo vaät môùi aáy trong thaân xaùc vinh hieån cuûa Ngöôøi, trong ñoù Ngöôøi trieäu taäp vaø noái keát moïi anh em nhôø söùc maïnh cuûa Thaàn Khí Ngöôøi (7a).
YÙ töôûng aáy ñöôïc khai trieån trong hai chuû ñeà:
a) Chuû ñeà “thaân xaùc”: (7b-c): nhaán maïnh tôùi hai ñaëc ñieåm:
- Moät coäng ñoaøn sinh hoaït thieâng lieâng ñöôïc bí tích nuoâi döôõng (7b).
- Söï khaùc bieät giöõa caùc chi theå nhöng cuøng “hieäp söùc” trong sinh hoaït nhôø cuøng moät Thaùnh Thaàn khích ñoäng, vì lôïi ích toaøn theå (7c).
b) Chuû ñeà “Ñaàu” (7d-g). Ñieàu khaúng ñònh chính yeáu laø söï troåi vöôït cuûa Chuùa Kitoâ, Ñaáng taïo thaønh vaø cöùu chuoäc, theo nhö ñoaïn ñaàu cuûa caùc thö göûi tín höõu Epheâsoâ vaø Coloseâ, söï troåi vöôït ñöôïc Ngöôøi trang bò cho toaøn thaân (7d).
Chuùa Kitoâ laø Nguyeân Lyù, laø Thuû Laõnh Giaùo Hoäi ñöôïc trình baøy döôùi ba khía caïnh:
- söï hoøa hôïp caùc chi theå vôùi Ñaàu nhôø tham döï cuoäc töû naïn vaø phuïc sinh cuûa Ngöôøi (7c).
- söï taêng trieån cuûa toaøn thaân höôùng veà Chuùa Kitoâ laø Ñaàu: nhö vaäy Chuùa Kitoâ laø Nguyeân Lyù hôïp nhaát vaø taêng trieån coù cô caáu vaø coù hoøa hôïp (7f).
- söï taêng trieån naøy laø coâng trình cuûa Thaùnh Thaàn Chuùa Kitoâ, luoân laøm soáng ñoäng, noái keát vaø höôùng daãn Giaùo Hoäi (7g).
Vaøi haøng keát luaän noùi leân chuû ñeà Giaùo Hoäi laø moät Hieàn theâ (7h). (Trôû laïi ñaàu trang)
8* Soá 8: Baûn tính nhaân thaàn cuûa Giaùo Hoäi.
Trong Giaùo Hoäi, phaûi phaân bieät - nhöng khoâng ñöôïc phaân taùn - hai khía caïnh, coù theå so saùnh vôùi hai baûn tính cuûa Ngoâi Lôøi nhaäp theå: moät khía caïnh nhaân loaïi vaø moät khía caïnh thaàn linh. Giaùo Hoäi nhö moät maàu nhieäm thöïc söï xuaát hieän treân traùi ñaát döôùi hình thöùc cuï theå vaø hieån nhieân, vaø Giaùo Hoäi vaãn hieän dieän, neáu khoâng chuùng ta khoâng theå noùi tôùi maàu nhieäm (Giaùo Hoäi laø bí tích cöùu roãi, laø daáu hieäu höõu hình cuûa ôn cöùu roãi voâ hình vaø laø duïng cuï cuûa quyeàn naêng Thieân Chuùa, xem soá 1). Maàu nhieäm laø chöông trình cöùu roãi ñöôïc Chuùa maïc khaûi ôû traàn gian naøy döôùi nhöõng taám maøn trong suoát (8a).
Vaäy Giaùo Hoäi ñöôïc Thieân Chuùa trieäu taäp vaø qui tuï, phuø hôïp vôùi Chuùa Kitoâ, laø thaân theå cuûa Chuùa Kitoâ vaø ñöôïc Chuùa Thaùnh Thaàn laøm cho hoaït ñoäng. Tuy nhieân Giaùo Hoäi vaãn laø nôi qui tuï moïi ngöôøi vôùi taát caû nhöõng yeáu toá maø nôi qui tuï ñoù bao goàm, khoâng nhöõng veà toå chöùc, cô caáu, theá löïc xaõ hoäi, maø caû nhöõng yeáu ñuoái vaø toäi loãi. Thöïc teá phöùc taïp cuûa Giaùo Hoäi laø nhö theá, nhöng cuõng ñöøng neân taùch bieät hay ñoái khaùng maø phaûi nhìn vôùi con maét ñöùc tin nhö moät coâng trình cuûa loøng nhaân haäu Chuùa muoán xöû duïng moïi yeáu toá nhaân loaïi, khoâng khinh cheâ söï yeáu heøn cuûa noù. Söï thoáng nhaát coù tính caùch neàn taûng cuûa Giaùo Hoäi soáng ñoäng ñöôïc xaùc quyeát qua ba caùch thöùc khaùc nhau: khoâng theå coù söï ñoaïn giao giöõa töøng hai yù nieäm ñi vôùi nhau:
“Xaõ hoäi phaåm traät - Nhieäm theå Chuùa Kitoâ”;
“Coâng hoäi höõu hình - Coäng ñoaøn thieâng lieâng”;
“Giaùo Hoäi traàn gian - Giaùo Hoäi toâ ñieåm baèng hoàng aân thieân quoác”.
Chuùng ta ñöùng tröôùc moät thöïc taïi phöùc taïp khoâng chia caét, nhöng laïi bao goàm moät yeáu toá nhaân loaïi vaø moät yeáu toá thaàn linh. Trong thöïc taïi phöùc taïp naøy, Giaùo Hoäi laø daáu hieän coù Chuùa Thaùnh Thaàn hieän dieän vaø chính Ngaøi seõ hoaøn taát trong Giaùo Hoäi vaø nhôø Giaùo Hoäi ôn cöùu ñoä cuûa nhöõng ngöôøi ñöôïc tuyeån choïn.
Söï kieän vöøa laø daáu hieäu vöøa laø lyù do sinh ra ôn thaùnh caáu taïo neân chính yeáu tính cuûa bí tích hay maàu nhieäm: daáu hieäu höõu hình cuûa thaàn löïc voâ hình (8b).
Giaùo Hoäi thaùnh thieän thaät, nhöng moät traät cuõng luoân ñoøi ñöôïc thanh taåy; toäi loãi toàn taïi trong Giaùo Hoäi, nhöng Giaùo Hoäi laïi ñöôïc Chuùa Thaùnh Thaàn thaùnh hoùa saâu xa. Do hai ñaëc tính naøy maø coâng cuoäc cöùu ñoä luoân ñöôïc thöïc hieän döôùi daáu chæ khoù ngheøo vaø baùch haïi: ñoù chính laø con ñöôøng maø Giaùo Hoäi phaûi daán thaân ñeå theo göông Chuùa Gieâsu; ñöôøng rieâng cuûa Chuùa luoân laø ñöôøng Thaùnh Giaù. Giaùo Hoäi laø Giaùo Hoäi cuûa toäi nhaân neân luoân luoân caàn ñöôïc thanh taåy. Nhöng neáu töø ñoù maø voäi keát luaän raèng Giaùo Hoäi nhö theá khoâng coøn thaùnh thieän laø keát luaän sai, bôûi vì nhö vaäy laø chæ nhìn toaøn boä con soá nhöõng chi theå chöù khoâng nhìn ñeán moät caùi gì khaùc trong Giaùo Hoäi. Giaùo Hoäi laø moät xaõ hoäi do Chuùa Kitoâ thieát laäp vaø ñöôïc Chuùa Thaùnh Thaàn laøm cho soáng ñoäng chæ vôùi muïc ñích tranh ñaáu vaø chieán thaéng toäi loãi. Ñoù chính laø lyù do vaø laø caùch thöùc thaùnh thieän tinh tuyeàn cuûa Giaùo Hoäi: Chaéc haún khoâng phaûi nôi chi theå hay thuû laõnh, nhöng laø trong chính yeáu tính. Giaùo Hoäi laø Hieàn theâ khoâng tì oá, khoâng buïi nhô, nhöng chæ hieän höõu nôi traàn gian naøy trong tình traïng chuaån bò (8c).
Giaùo Hoäi seõ toaøn thaéng treân chaëng ñöôøng nguy khoù naøy, nhöng chæ coù theå nhôø söï baùc aùi vaø nhaãn naïi cuûa Thaùnh Thaàn môùi coù theå löôùt thaéng ñöôïc nhöõng trôû ngaïi doàn daäp. Nhöõng yeáu ñuoái, nhöõng khoù khaên, nhöõng thieáu soùt cuûa Giaùo Hoäi, cuûa moät xaõ hoäi traàn gian, khoâng phaûi laø nhöõng aûo töôûng, nhöng chuùng coù thöïc. Cuoäc chieán thaéng cuûa Giaùo Hoäi Chuùa treân taát caû nhöõng nghòch caûnh naøy cuõng khoâng phaûi laø giaû töôûng, nhöng laø cuoäc chieán thaéng thöïc söï cho ngöôøi coù loøng tin. Nhö vaäy, Giaùo Hoäi thöïc söï maïc khaûi maàu nhieäm Chuùa Kitoâ duø vaãn coøn maây ñen môø toái cho tôùi khi coù aùnh saùng huy hoaøng chieáu soi (8d). (Trôû laïi ñaàu trang)
9 Leoâ XIII, Tñ. Sapientiae christianae. 10-1-1890: AAS 22 (1889-90), trg 392. n.t., Tñ. Satis cognitum 29-6-1896: AAS 28 (1895-96), trg 710 vaø 724 tt. Pioâ XII, Tñ. Mystici Corporis, n.v.t., trg 199-200. (Trôû laïi ñaàu trang)
10 Xem Pioâ XII Tñ. Mystici Corporis, n.v.t., trg 221 tt. n.t., Tñ. Humani generis, 12-8-1950: AAS 42 (1950), trg 571. (Trôû laïi ñaàu trang)
11 Leoâ XIII, Tñ. Satis Cognitum, n.v.t., trg 713. (Trôû laïi ñaàu trang)
12 Xem Symbolum Apostolicum: Dz. 6-9 (10-13). Symb. Ni.-Const. : Dz. 86 (150). So saùnh vôùi Prof. fidei Trid. : Dz. 994 vaø 999 (1862 vaø 1868). (Trôû laïi ñaàu trang)
13 Ñoïc “Giaùo Hoäi Roâma thaùnh thieän (coâng giaùo vaø toâng truyeàn)”: trong Prof. fidei Trid., n.v.t., vaø CÑ Vat I, Hieán cheá tín lyù veà ñöùc tin coâng giaùo, Dei Filius : Dz. 1782 (3001). (Trôû laïi ñaàu trang)
14 T. Augustinoâ, De Civ. Dei, XVIII, 51, 2 : PL 41, 614. (Trôû laïi ñaàu trang)