Thaùnh Coâng Ñoàng Chung Vaticanoâ II
Saéc Leänh
Veà Toâng Ñoà Giaùo Daân
Apostolicam Actuositatem
Baûn dòch Vieät Ngöõ cuûa Giaùo Hoaøng Hoïc Vieän Pioâ X
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
Chöông I
Ôn Goïi Laøm Toâng Ñoà Giaùo Daân
2. Giaùo daân tham döï vaøo söù maïng cuûa Giaùo Hoäi. Giaùo Hoäi ñöôïc khai sinh laø ñeå laøm cho nöôùc Chuùa Kitoâ roäng môû treân khaép hoaøn caàu, haàu laøm vinh danh Thieân Chuùa Cha: töùc laø laøm cho moïi ngöôøi tham döï vaøo vieäc chuoäc toäi vaø cöùu roãi 1, ñeå roài nhôø hoï, toaøn theå vuõ truï thöïc söï ñöôïc qui höôùng veà Chuùa Kitoâ. Moïi hoaït ñoäng cuûa Nhieäm Theå höôùng veà muïc ñích naøy goïi laø vieäc toâng ñoà, coâng vieäc maø Giaùo Hoäi thöïc hieän nhôø taát caû caùc chi theå, tuøy theo nhöõng caùch thöùc khaùc nhau. Thaät ra ôn goïi laøm Kitoâ höõu töï baûn chaát cuõng laø ôn goïi laøm toâng ñoà. Cuõng nhö toaøn boä moät cô theå soáng ñoäng, 2* khoâng chi theå naøo hoaøn toaøn thuï ñoäng, nhöng cuõng tham döï vaøo ñôøi soáng vaø coâng vieäc cuûa toaøn thaân. Cuõng theá, trong Nhieäm Theå Chuùa Kitoâ töùc Giaùo Hoäi, toaøn thaân tuøy theo coâng duïng khaû naêng töøng phaàn töû khieán thaân theå naøy gaén boù vaø lieân keát chaët cheõ vôùi nhau (x. Eph 4,16), ñeán noãi chi theå naøo khoâng hoaït ñoäng ñuùng taàm möùc cuûa mình trong vieäc taêng trieån toaøn thaân ñeàu bò coi laø voâ duïng ñoái vôùi Giaùo Hoäi cuõng nhö vôùi chính mình.
Trong Giaùo Hoäi coù nhieàu taùc vuï khaùc nhau nhöng ñeàu cuøng chung moät söù meänh. Chuùa Kitoâ ñaõ trao phoù cho caùc Toâng Ñoà vaø nhöõng ngöôøi keá vò caùc ngaøi nhieäm vuï nhaân danh vaø laáy quyeàn Ngöôøi maø giaûng daïy, thaùnh hoùa vaø cai quaûn. Coøn phaàn giaùo daân, vì hoï tham döï thöïc söï vaøo nhieäm vuï tö teá, tieân tri vaø vöông ñeá cuûa Chuùa Kitoâ, neân hoï chu toaøn phaàn vieäc cuûa mình trong söù meänh cuûa toaøn daân. Thieân Chuùa trong Giaùo Hoäi vaø ôû giöõa traàn gian 2. Giaùo daân thöïc söï thi haønh vieäc toâng ñoà baèng coâng vieäc cuûa mình ñeå rao giaûng Phuùc AÂm vaø thaùnh hoùa nhaân loaïi, ñem tinh thaàn Phuùc AÂm thaám nhuaàn vaø hoaøn haûo hoùa nhöõng vieäc thuoäc phaïm vi traàn theá, sao cho coâng vieäc cuûa hoï thuoäc laõnh vöïc naøy laøm chöùng toû töôøng veà Chuùa Kitoâ vaø goùp phaàn vaøo vieäc cöùu ñoä nhaân loaïi. Vì baûn chaát rieâng bieät cuûa ngöôøi giaùo daân laø soáng giöõa ñôøi vaø laøm vieäc ñôøi neân chính hoï ñöôïc Thieân Chuùa môøi goïi ñeå moät khi traøn ñaày tinh thaàn Kitoâ giaùo, hoï laøm vieäc toâng ñoà giöõa ñôøi nhö men trong boät.
3. Neàn taûng cuûa vieäc toâng ñoà giaùo daân. Giaùo daân coù boån phaän vaø quyeàn laøm toâng ñoà do chính vieäc keát hôïp vôùi Chuùa Kitoâ laø Ñaàu. Hoï ñöôïc chính Chuùa chæ ñònh laøm vieäc toâng ñoà, vì pheùp Röûa Toäi saùt nhaäp hoï vaøo Nhieäm Theå Chuùa Kitoâ, pheùp Theâm Söùc laøm cho hoï neân maïnh meõ nhôø quyeàn naêng cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn. Hoï ñöôïc thaùnh hieán vaøo chöùc vuï tö teá vöông giaû vaø daân toäc thaùnh (x. 1P 2,2-10), haàu trong moïi vieäc hoï daâng nhöõng leã vaät thieâng lieâng vaø laøm chöùng cho Chuùa Kitoâ ôû moïi nôi treân hoaøn caàu. Ñaøng khaùc, ñöùc aùi nhö laø linh hoàn cuûa taát caû vieäc toâng ñoà, ñöôïc chuyeån thoâng vaø nuoâi döôõng nhôø caùc bí tích nhaát laø bí tích Thaùnh Theå 3.
Vieäc toâng ñoà ñöôïc thöïc thi nhôø ñöùc tin, ñöùc caäy, ñöùc aùi 3*, laø nhöõng nhaân ñöùc maø Chuùa Thaùnh Thaàn ñoå ñaày taâm hoàn moïi phaàn töû cuûa Giaùo Hoäi. Laïi nöõa, nhôø giôùi raên tình yeâu, giôùi raên cao thöôïng nhaát cuûa Chuùa, moïi tín höõu ñöôïc thuùc ñaåy ñeå tìm vinh danh Thieân Chuùa baèng caùch laøm cho nöôùc Ngaøi trò ñeán vaø möu tìm söï soáng ñôøi ñôøi cho moïi ngöôøi ñeå hoï nhaän bieát moät Thieân Chuùa chaân thaät vaø Ñaáng Ngaøi ñaõ sai ñeán laø Chuùa Gieâsu Kitoâ (x. Gio 17,3).
Vì vaäy heát moïi tín höõu ñeàu coù boån phaän raát cao caû laø hoaït ñoäng ñeå moïi ngöôøi treân khaép hoaøn caàu nhaän bieát vaø ñoùn nhaän Phuùc AÂm cöùu ñoä cuûa Chuùa.
Ñeå theå hieän vieäc toâng ñoà naøy, Chuùa Thaùnh Thaàn thaùnh hoùa daân Chuùa qua taùc vuï vaø caùc bí tích. Ngaøi cuõng ban cho caùc tín höõu nhöõng ôn ñaëc bieät (x. 1Cor 12,7), "phaân phaùt nhöõng ôn ñoù cho moïi ngöôøi tuøy yù Ngaøi" (1Cor 12,11) ñeå "moãi ngöôøi tuøy theo ôn ñaõ nhaän maø giuùp ñôõ nhau" vaø chính hoï trôû neân nhö nhöõng ngöôøi quaûn lyù trung tín giöõ moïi thöù ôn cuûa Thieân Chuùa" (1P 4,10) haàu xaây döïng toaøn thaân trong ñöùc aùi (x. Eph 4,16). Do söï ñoùn nhaän nhöõng ñoaøn suûng naøy daãu laø nhöõng ñoaøn suûng thoâng thöôøng, moãi tín höõu coù quyeàn lôïi vaø boån phaän söû duïng nhöõng ôn ñoù trong Giaùo Hoäi cuõng nhö giöõa traàn gian ñeå möu ích cho moïi ngöôøi vaø xaây döïng Giaùo Hoäi trong töï do cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn, Ñaáng "muoán thoåi ñaâu thì thoåi" (Gio 3,8) vaø ñoàng thôøi söû duïng trong söï hieäp thoâng vôùi anh em trong Chuùa Kitoâ, nhaát laø vôùi caùc baûn tính ñích thöïc vaø vieäc söû duïng thích hôïp nhöõng ñoaøn suûng ñoù, khoâng phaûi ñeå daäp taét Thaùnh Thaàn, nhöng ñeå thöû nghieäm moïi vieäc vaø ñieàu naøo toát thì giöõ laáy (x. 1Th 5,12; 19,21) 4.
4. Ñöôøng loái tu ñöùc cuûa ngöôøi giaùo daân höôùng ñeán vieäc toâng ñoà. Vì Chuùa Kitoâ, Ñaáng ñöôïc Chuùa Cha sai ñeán, laø nguoàn maïch nguyeân uûy cuûa moïi vieäc toâng ñoà trong Giaùo Hoäi, neân hieån nhieân laø keát quaû phong phuù cuûa vieäc toâng ñoà giaùo daân tuøy thuoäc ôû söï keát hieäp soáng ñoäng cuûa chính hoï vôùi Chuùa Kitoâ, Ñaáng phaùn raèng: "Ai ôû trong Thaày vaø Thaày ôû trong keû aáy, nhö vaäy môùi sinh ñöôïc nhieàu hoa traùi vì ngoaøi Thaày ra caùc con chaúng laøm gì ñöôïc" (Gio 15,5). Ñôøi soáng keát hieäp maät thieát vôùi Chuùa Kitoâ trong Giaùo Hoäi ñöôïc nuoâi döôõng baèng söï phuø giuùp thieâng lieâng chung cho moïi tín höõu, nhaát laø baèng vieäc tham döï tích cöïc vaøo Phuïng Vuï 5. Ngöôøi giaùo daân phaûi laøm theá naøo ñeå nhôø nhöõng phöông tieän aáy maø chu toaøn nhieäm vuï traàn theá trong nhöõng hoaøn caûnh thöôøng xuyeân cuûa cuoäc soáng maø vaãn khoâng taùch khoûi ñôøi soáng mình söï keát hieäp vôùi Chuùa Kitoâ, nhöng caøng keát hieäp maät thieát hôn chính khi thi haønh coâng vieäc cuûa mình theo yù Thieân Chuùa. Baèng phöông thöùc naøy, nhöõng ngöôøi giaùo daân phaûi haêng haùi vaø vui veû tieán böôùc treân ñöôøng thaùnh thieän, vôùi söï khoân ngoan vaø nhaãn naïi, hoï coá gaéng thaéng vöôït nhöõng khoù khaên 6. Nhöõng vieäc trong gia ñình cuõng nhö nhöõng vieäc ngoaøi xaõ hoäi khoâng ñöôïc taùch rôøi khoûi ñoäng löïc sieâu nhieân cuûa cuoäc soáng, theo lôøi Thaùnh Toâng Ñoà: "Heát thaûy coâng vieäc anh em laøm trong lôøi noùi hay vieäc laøm, haõy nhaân danh Chuùa Gieâsu Kitoâ maø thöïc haønh, nhôø Ngöôøi ñeå caûm taï Chuùa Cha laø Thieân Chuùa" (Col 3,17).
Ñôøi soáng nhö theá ñoøi hoûi vieäc thöïc haønh lieân tuïc ñöùc tin, ñöùc caäy vaø ñöùc aùi 4*.
Chæ nhôø aùnh saùng ñöùc tin vaø nhôø suy nieäm lôøi Chuùa moãi ngöôøi môùi coù theå nhaän ra Chuùa trong moïi nôi vaø moïi luùc, vì trong Ngaøi "ta soáng, ta hoaït ñoäng, ta hieän höõu" (CvTñ 17,28). Tìm yù Chuùa trong moïi bieán coá, thaáy Chuùa Kitoâ trong moïi ngöôøi, duø laø keû thaân hay ngöôøi laï, pheâ phaùn ñuùng ñaén veà yù nghóa ñích thöïc vaø giaù trò cuûa söï vaät traàn theá, xeùt nôi chính noù vaø xeùt theo töông quan vôùi cöùu caùnh cuûa con ngöôøi.
Nhöõng ngöôøi coù ñöùc tin naøy, trong khi töôûng nieäm Thaùnh Giaù vaø söï Phuïc Sinh Chuùa, hoï soáng trong nieàm hy voïng maïc khaûi cuûa con caùi Thieân Chuùa.
Trong luùc ñôøi soáng löõ haønh naøy, hoï ñöôïc giaáu aån trong Thieân Chuùa cuøng vôùi Chuùa Kitoâ vaø ñöôïc giaûi thoaùt khoûi noâ leä cuûa caûi traàn theá, ñang khi hoï tìm kieám cuûa caûi toàn taïi vónh vieãn, vôùi loøng quaûng ñaïi hoï seõ hoaøn toaøn hieán mình ñeå môû roäng nöôùc Thieân Chuùa vaø ñem tinh thaàn Phuùc AÂm thaám nhaäp vaø caûi taïo laõnh vöïc thöïc taïi traàn theá. Giöõa nhöõng côn thöû thaùnh ñôøi naøy hoï tìm thaáy söùc maïnh trong nieàm hy voïng vì hoï nghó raèng: "Nhöõng ñau khoå hieän thôøi chaúng thaám vaøo ñaâu so vôùi vinh quang saép tôùi seõ ñöôïc giaûi baøy cho chuùng ta" (Rm 8,18).
Loøng yeâu thöông phaùt xuaát töø Thieân Chuùa thuùc ñaåy hoï laøm vieäc thieän cho heát moïi ngöôøi, nhaát laø cho nhöõng ngöôøi coù cuøng moät nieàm tin (x. Gal 6,10), töø boû "moïi gian aùc, moïi löôøng gaït, giaû traù, loøng ghen gheùt vaø moïi lôøi noùi haønh" (1P 2,1) vaø nhö vaäy hoï loâi keùo moïi ngöôøi ñeán vôùi Chuùa Kitoâ. Hôn nöõa tình yeâu cuûa Chuùa "giaûi khaép loøng ta do Chuùa Thaùnh Thaàn ñaõ ban cho ta" (Rm 5,5) laøm cho giaùo daân coù söùc bieåu loä thöïc söï trong ñôøi soáng mình tinh thaàn caùc moái Phuùc Thaät. Theo Chuùa Gieâsu khoù ngheøo, hoï khoâng tuyeät voïng khi thieáu thoán, cuõng khoâng kieâu caêng khi dö daät. Baét chöôùc Chuùa Kitoâ khieâm haï, hoï khoâng haùo danh (x. Gal 5,26) nhöng chuyeân lo laøm ñeïp loøng Thieân Chuùa hôn laøm ñeïp loøng ngöôøi ta. Hoï luoân saün saøng boû moïi söï vì Chuùa Kitoâ (x. Lc 14,26), vaø chòu baùch haïi vì söï coâng chính (x. Mt 5,10) vì nhôù lôøi Chuùa: "Neáu ai muoán theo Ta, phaûi töø boû mình, vaùc thaäp giaù mình maø theo Ta" (Mt 16,24). Soáng vôùi nhau trong tình thaân höõu cuûa Chuùa Kitoâ, hoï saün saøng giuùp ñôõ nhau khi caàn thieát.
Nguyeân lyù ñôøi soáng thieâng lieâng cuûa moãi ngöôøi giaùo daân phaûi mang saéc thaùi ñaëc bieät tuøy theo baäc soáng: ñôøi soáng hoân nhaân vaø ñôøi soáng gia ñình, ñôøi soáng ñoäc thaân hay goùa buïa, trong tình traïng ñau yeáu, tuøy sinh hoaït ngheà nghieäp vaø xaõ hoäi. Vaäy moãi ngöôøi phaûi phaùt trieån khoâng ngöøng nhöõng ñöùc tính vaø taøi naêng ban cho mình, thích öùng vôùi hoaøn caûnh cuûa moãi ñôøi soáng, vaø bieát lôïi duïng nhöõng ôn hueä Chuùa Thaùnh Thaàn ban rieâng.
Ngoaøi ra, giaùo daân theo ôn goïi cuûa mình, gia nhaäp vaøo moät trong nhöõng hieäp hoäi hay tu hoäi ñöôïc Giaùo Hoäi nhìn nhaän, hoï cuõng coá gaéng trung thaønh theå hieän nhöõng ñaëc tính cuûa ñôøi soáng thieâng lieâng ñoù.
Hoï cuõng neân kính troïng ngheà nghieäp chuyeân moân, yù nghóa gia ñình vaø yù nghóa coâng daân cuõng nhö nhöõng ñöùc tính lieân quan tôùi ñôøi soáng xaõ hoäi, chaúng haïn söï lieâm khieát, tinh thaàn coâng bình, loøng thaønh thöïc, loøng nhaân haäu, loøng quaû caûm; khoâng coù nhöõng ñöùc tính ñoù, khoâng theå coù ñôøi soáng Kitoâ höõu ñích thöïc.
Göông maãu hoaøn haûo cuûa ñôøi soáng thieâng lieâng vaø ñôøi soáng toâng ñoà aáy chính laø Ñöùc Trinh Nöõ Raát Thaùnh Maria, Nöõ Vöông caùc Toâng Ñoà: khi soáng ôû traàn gian. ngöôøi ñaõ soáng cuoäc ñôøi nhö moïi ngöôøi, vaát vaû lo laéng cho gia ñình, nhöng luoân luoân keát hôïp maät thieát vôùi Con mình vaø ñaõ coäng taùc vaøo coâng vieäc cuûa Ñaáng Cöùu Theá moät caùch rieâng bieät; coøn baây giôø, sau khi ñaõ ñöôïc ñöa leân trôøi, "vôùi tình yeâu thöông cuûa ngöôøi meï, Ngöôøi saên soùc nhöõng ñöùa em cuûa Con Meï, ñang treân ñöôøng löõ haønh, gaëp nhieàu nguy hieåm vaø thöû thaùch, Ngöôøi lo laéng cho tôùi khi hoï veà tôùi queâ höông haïnh phuùc" 7. Moïi ngöôøi haõy heát loøng toân suøng Meï vaø phoù thaùc ñôøi soáng vaø caû vieäc toâng ñoà cuûa mình cho Meï coi soùc.
Chuù Thích:
1 Xem Pioâ XI, Tñ Rerum Ecclesiae: AAS (1926), trg 65. (Trôû laïi ñaàu trang)
2* Laø nhieäm theå cuûa Chuùa Kitoâ, Ñaáng vöøa laø Linh Muïc, vöøa laø Vua, vöøa laø ngoân Söù. Giaùo Hoäi trôû thaønh moät coäng ñoàng tö teá, vöông giaû vaø ngoân söù. Trong ñoù, coù chöùc linh muïc coäng ñoàng vaø chöùc linh muïc thöøa taùc. Chöùc linh muïc thöøa taùc ñöôïc daønh rieâng cho haøng giaùo phaåm vaø cho caùc ngaøi quyeàn tham döï vaøo chöùc linh muïc cuûa Chuùa Kitoâ trong chöùc thaùnh.
Goïi laø chöùc linh muïc coäng ñoàng vì taát caû caùc tín höõu (giaùo daân hay giaùo só thuoäc haøng giaùo phaåm) ñeàu ñöôïc tham döï vaøo nhôø pheùp Röûa Toäi. Söï tham döï naøy cho moïi tín höõu khaû naêng töï mình daâng leân Chuùa leã teá Thaùnh Theå, nhôø tay linh muïc thöøa taùc cuõng nhö hoï coù theå keát hôïp vôùi leã vaät hy sinh laø Chuùa Kitoâ trong khi röôùc leã, vaø nhö vaäy ñöôïc daâng chính mình leân nhö leã thieâng lieâng cho Thieân Chuùa. Caùc tín höõu cuõng tham döï quyeàn vöông giaû cuûa Chuùa Kitoâ nhôø pheùp Röûa Toäi vaø Theâm Söùc. Quyeàn vöông giaû cho hoï söùc maïnh tinh thaàn ñeå cheá ngöï baûn tính rieâng cuûa hoï, baét noù tuøng phuïc quyeàn bính Thieân Chuùa ñeå chinh phuïc moïi ngöôøi cho Nöôùc Trôøi vaø chieáu saùng tinh thaàn Phuùc AÂm trong laõnh vöïc traàn theá.
Sau cuøng, caùc tín höõu cuõng tham döï quyeàn ngoân söù. Moïi tín höõu coù quyeàn laøm chöùng cho Chuùa Kitoâ baèng lôøi noùi vaø baèng chính ñôøi soáng Kitoâ höõu. (Trôû laïi ñaàu trang)
2 Xem CÑ Vat. II. Hieán Cheá tín lyù veà Giaùo Hoäi soá 31: AAS 57 (1965), trg 37. (Trôû laïi ñaàu trang)
3 Xem n.v.t. soá 33, trg 39; x. theâm soá 10, trg 14. (Trôû laïi ñaàu trang)
3* Ñoái vôùi giaùo daân, vieäc toâng ñoà laø boån phaän thieát thöïc phaùt sinh do ñoøi hoûi ôn goïi Kitoâ höõu. Boån phaän toâng ñoà naøy khoâng tuøy thuoäc nhöõng hoaøn caûnh nhö thieáu linh muïc hay tình traïng xaõ hoäi ñang maát ñaïo, maëc daàu nhöõng hoaøn caûnh ñoù coù theå khieán cho hoaït ñoäng toâng ñoà giaùo daân khaån thieát hôn.
Ôn goïi laøm toâng ñoà phaùt sinh töø bí tích Töûa Toäi vaø Theâm Söùc; vaø do ñöùc aùi maø Chuùa Thaùnh Thaàn ñoå traøn trong taâm hoàn, caùc tín höõu ñöôïc thuùc ñaåy giuùp moïi ngöôøi tham döï vaøo cuoäc soáng cuûa Thieân Chuùa.
Ñeå thöïc thi vieäc toâng ñoà naøy, ngöôøi tín höõu döïa vaøo aân suûng cuûa caùc bí tích maø hoï ñaõ laõnh nhaän cuõng nhö vaøo caùc ñoaøn suûng ban cho moãi ngöôøi, vì möu ích cho toaøn theå Giaùo Hoäi. Caùc ñoaøn suûng coù theå laø khaùc thöôøng nhö ôn noùi tieáng laï hay ôn noùi tieân tri, hoaëc thoâng thöôøng nhö söï tröïc giaùc caùc chaân lyù cuûa Chuùa hay taøi naêng khoân ngoan ñeå höôùng daãn caùc linh hoàn. (Trôû laïi ñaàu trang)
4 Xem n.v.t. soá 12, trg 16. (Trôû laïi ñaàu trang)
5 Xem CÑ Vat. Vat. II Hieán Cheá veà Phuïng Vuï Thaùnh ch I soá 11: AAS 56 (1964) trg 102-103. (Trôû laïi ñaàu trang)
6 Xem CÑ Vat. II Hieán Cheá tín lyù veà Giaùo Hoäi soá 32: AAS 57 (1965) trg 38: x. theâm soá 40-41, trg 45-47. (Trôû laïi ñaàu trang)
4* ÔÛ ñaây, Saéc Leänh ñaõ ñöa ra nhöõng nguyeân taéc ñeå huaán luyeän ñôøi soáng tinh thaàn vaø caù nhaân cuûa caùc giaùo daân laøm vieäc toâng ñoà:
- Hieäp nhaát vôùi Chuùa Kitoâ, nguoàn maïch vaø nguyeân nhaân vieäc toâng ñoà cuûa Giaùo Hoäi; thaùnh hoùa ñôøi soáng gia ñình: thaùnh hoùa nhöõng lo aâu traàn theá hay phaøm tuïc. Moïi söï ñeàu coù giaù trò rieâng cuûa noù vaø ñôøi soáng ñaïo ñöùc cuûa giaùo daân ñôøi hoï khoâng ñöôïc khinh cheâ nhöõng thöù ñoù.
- Suy gaãm lôøi Chuùa vaø baùc aùi vôùi tha nhaân laø nhöõng nhaân ñöùc seõ ñem laïi keát quaû phong phuù cho vieäc toâng ñoà giaùo daân.
- Ngoaøi nhöõng nhaân ñöùc chung noùi treân, phaûi theâm nhöng nhaân ñöùc rieâng bieät do hoaøn caûnh soáng cuûa moãi ngöôøi: ñôøi soáng vôï choàng gia ñình, ñoäc thaân hay goùa buïa, tình traïng oám ñau... (Trôû laïi ñaàu trang)
7 Xem n.v.t. soá 62, trg 63; x. theâm soá 65, trg 64-65. (Trôû laïi ñaàu trang)