Back
to Vietnamese Missionaries in Taiwan Home Page
Baøi Vöông quoác, ngay ôû nhan ñeà, ñaõ noùi roõ muïc ñích cuûa noù laø giuùp chieâm ngöôõng cuoäc ñôøi Vua vónh cöûu. Vaäy, vôùi baøi Nhaäp theå, ngöôøi tónh taâm baét ñaàu ñi vaøo cuoäc chieâm ngöôõng naøy. Trong Tuaàn Hai, chæ coù baøi Nhaäp theå vaø baøi Giaùng sinh tieáp theo sau, laø trình baøy khaù chi tieát caùc ñieåm chieâm nieäm, vaø do ñoù chuùng ñöôïc coi nhö nhöõng baøi chieâm nieäm maãu. Döôùi ñaây laø moät ít neùt gôïi yù vaø giaûi thích lieân quan ñeán caû hai baøi, caùch rieâng hôn baøi thöù nhaát, töùc baøi Nhaäp theå.
Khoâng keå lôøi nguyeän chuaån bò laø lôøi nguyeän duøng chung cho heát caùc baøi suy ngaém, baøi nhaäp theå goàm ba phaàn: phaàn nhaäp ñeà, phaàn chieâm nieäm vaø phaàn taâm söï.
Phaàn nhaäp ñeà goàm ba maøo ñaàu thay vì hai nhö ôû baøi suy nieäm.
"ÔÛ ñaây laø Ba Ngoâi Thieân Chuùa nhìn xem nhö theá naøo toaøn theå dieän tích hay chu vi cuûa toaøn theå ñòa caàu ñaày ngöôøi, vaø khi thaáy moïi ngöôøi sa xuoáng hoûa nguïc, Ba Ngoâi quyeát ñònh nhö theá naøo töï ñôøi ñôøi ñeå cho Ngoâi Hai laøm ngöôøi ñeå cöùu ñoä nhaân loaïi; vaø nhö theá, khi thôøi gian vieân maõn, Ba Ngoâi sai thaùnh thieân thaàn Gabriel ñeán gaëp Ñöùc Baø" (s. 102).
Töø söû tích ôû baøi naøy hieåu theo nghóa roäng ñeå chæ moät bieán coá ñaõ xaûy ra trong lòch söû, nhöng nhieàu chi tieát thì thuoäc töôûng töôïng. Söû tích goàm maáy ñieåm nhö sau:
- Caùi nhìn bao quaùt veà theá giôùi voâ hình vaø theá giôùi höõu hình, töø Ñaáng Toái Cao cöïc thaùnh, qua thieân thaàn vaø Ñöùc Maria, ñeán muoân vaøn nhöõng con ngöôøi toäi loãi ñang xuoáng hoûa nguïc. Taát caû caùc nhaân vaät nhö ñöôïc ñaët chung vaøo moät böùc tranh hoaønh traùng.
- Thieân Chuùa Ba Ngoâi nhìn xem toaøn theå ñòa caàu ñaày ngöôøi, ñieàu naøy coù nghóa laø caùi nhìn cuûa Ngaøi laø caùi nhìn bao quaùt vaø khoâng boû soùt moät ai, ñeå roài Ngaøi seõ ban ôn cöùu ñoä cuõng cho heát moïi ngöôøi chöù khoâng loaïi tröø caù nhaân naøo. Ôn cöùu ñoä phoå quaùt.
- Ñaáng Vónh cöûu ñi vaøo trong thôøi gian, vaø ñoù laø luùc thôøi gian vieân maõn: Ngoâi Hai nhaäp theå ñeå thöïc hieän keá hoaïch cöùu ñoä ñaõ coù töï ñôøi ñôøi cuûa Thieân Chuùa Ba Ngoâi. Ñaây laø vieäc Thieân Chuùa, qua Ngoâi Hai nhaäp theå, ñeán vôùi nhaân loaïi toäi loãi do tình thöông voâ bieân cuûa Ngaøi.
- Moät töông phaûn vó ñaïi giöõa moät beân laø Thieân Chuùa Ba Ngoâi thöông xoùt nhaân loaïi, vaø moät beân laø nhaân loaïi ñang sa hoûa nguïc, nghóa laø nhaân loaïi khoâng nhöõng boû queân Thieân Chuùa, maø coøn quay löng laïi Thieân Chuùa ñeå töï daãn mình vaøo moät tình traïng thaûm haïi.
- Ñeå khôûi söï vieäc thi haønh keá hoaïch cöùu ñoä, Thieân Chuùa sai thieân thaàn Gabriel ñeán gaëp Ñöùc Maria. Moät cuoäc gaëp gôõ chæ ôû giöõa hai nhaân vaät, nhöng lieân heä ñeán vaän meänh cuûa toaøn theå nhaân loaïi.
"ÔÛ ñaây seõ laø xem chieàu kích vaø chu vi to lôùn cuûa theá giôùi ôû ñoù coù bieát bao daân toäc vaø caùc daân toäc khaùc nhau bieát bao; roài, cuõng vaäy, xem caùch rieâng caên nhaø vaø nhöõng phoøng ôû cuûa Ñöùc Baø trong thaønh Nagiareùt trong xöù Galileâa" (s. 103).
Caáu taïo nôi choán goàm hai töông phaûn. Töông phaûn thöù nhaát laø töông phaûn veà taàm côõ vaät chaát : moät ñaøng laø ñòa caàu (to lôùn) cuûa nhaân loaïi vaø moät ñaøng laø caên nhaø (nhoû beù) cuûa Ñöùc Maria. Töông phaûn thöù hai laø töông phaûn veà con soá caùc nhaân vaät: moät ñaøng laø "bieát bao daân toäc" ôû treân ñòa caàu, moät ñaøng laø moät mình Ñöùc Maria nôi moät caên nhaø noï trong thaønh Nagiareùt thuoäc xöù Galileâa. Töø moät nôi nhoû beù xaûy ra moät bieán coá vó ñaïi aûnh höôûng ñeán toaøn theå ñòa caàu; nhôø trung gian moät ngöôøi ñaøn baø laø Ñöùc Maria maø heát caùc daân toäc ñöôïc ñoùn nhaän ôn cöùu ñoä!
"ÔÛ ñaây seõ laø xin ñöôïc caùi bieát beân trong veà Chuùa laø Ñaáng ñaõ vì toâi maø laøm ngöôøi, ñeå toâi yeâu meán vaø ñi theo Ngaøi hôn" (s. 104).
Bieát Chuùa laø moät ñieàu caàn phaûi xin, chöù khoâng phaûi con ngöôøi töï mình coù theå coù ñöôïc. Dó nhieân caùi bieát naøy, chöa noùi ñeán caùi bieát "beân trong" - seõ giaûi thích kieåu noùi naøy sau - phaûi laø caùi bieát ñuùng Ñaáng laø Söï Thaät. Ñaây laø ôn xin quan troïng, vì trong thöïc teá coù nhöõng ngöôøi, do caùi bieát chuû quan veà Chuùa bò chi phoái bôûi ñam meâ, caûm tính, thieân kieán, tö lôïi, v.v., hoï voâ tình hay höõu yù taïo ra moät hình aûnh veà Chuùa cho phuø hôïp vôùi sôû thích, nhaèm bieän minh loái soáng hay haønh ñoäng ñaùng cheâ hay ít ra khoâng ñaùng khen cuûa mình; thöïc ra laø hoï töï phoùng chieáu vaøo moät Ñöùc Kitoâ do hoï taïo ra. Traùi laïi, caùi bieát veà Ñöùc Kitoâ maø ngöôøi tónh taâm xin, laø caùi bieát naém baét ñöôïc khuoân maët ñích thöïc cuûa Ñöùc Kitoâ, Ñaáng laø phaûn aùnh ñích thöïc cuûa Ñöùc Chuùa Cha, ñeå nhôø caùi bieát ñoù cuøng vôùi ôn phuø trôï sieâu nhieân, con ngöôøi hoï trôû neân phaûn aùnh trung thöïc cuûa khuoân maët chí aùi chí thaùnh cuûa Ñöùc Kitoâ. Trong caû ba Tuaàn Hai, Ba vaø Boán, ngöôøi tónh taâm, veà phía mình, tìm bieát Chuùa nhôø vieäc chieâm ngöôõng Chuùa trong cuoäc ñôøi traàn theá cuûa Chuùa. Thaùnh Pheâroâ ñaõ khuyeân: "Anh em haõy lôùn leân trong aân suûng vaø trong söï hieåu bieát Chuùa chuùng ta vaø Ñaáng cöùu ñoä laø Ñöùc Gieâsu Kitoâ" (2 P 3,18).
Söï bieát Chuùa ôû baøi naøy laø söï bieát lieân quan ñeán vieäc Chuùa "ñaõ vì toâi maø laøm ngöôøi". Theo yù baûn vaên, caùi bieát naøy giuùp toâi yeâu meán vaø ñi theo Chuùa hôn. Vì noù laø moät ôn xin, neân yeâu meán vaø ñi theo Chuùa cuõng laø hai ôn xin theo sau noù, vaø hai ôn xin naøy nhaèm giuùp soáng cuoäc soáng ñaùp laïi "Ñaáng ñaõ vì toâi maø laøm ngöôøi". Hai ôn xin naøy ñi chung vôùi nhau, nhöng ôn meán Chuùa ñöôïc neâu ra tröôùc. Caùi thöù töï tröôùc sau naøy xem ra haøm yù raèng do yeâu meán Chuùa neân môùi ñi theo Chuùa, hoaëc noùi ngöôïc laïi, ñi theo Chuùa laø vì yeâu meán Chuùa. Töø ñoù chuùng ta hieåu raèng phuïng söï vaø noi göông Chuùa cuõng laø vì yeâu meán Chuùa. Vì theá, tuy caùc baøi taäp cuûa ba Tuaàn Hai, Ba vaø Boán ñeàu khoâng laáy söï yeâu meán Chuùa laøm ñeà taøi, nhöng thöïc ra ñeàu nhaèm giuùp ngöôøi tónh taâm yeâu meán Chuùa. Baèng chöùng laø ôn xin ôø maøo ñaàu ba naøy, töùc ôn yeâu meán (vaø ñi theo) Ñöùc Kitoâ, seõ coøn ñöôïc duøng cho caû Tuaàn, tröø ngaøy thöù boán daønh cho baøi suy nieäm Hai laù côø hieäu vaø baøi Ba haïng ngöôøi. Ôn xin ôû maøo ñaàu ba cuûa nhöõng baøi taäp thuoäc Tuaàn Ba vaø Tuaàn Boán cuõng laø ôn xin meán Chuùa, chæ khaùc veà nhöõng khía caïnh cuûa loøng meán: ôû Tuaàn Ba, ngöôøi tónh taâm xin ñau ñôùn, hoái tieác vaø hoå theïn vì Chuùa chòu cuoäc Tuaãn naïn laø vì mình, vaø xin ñau ñôùn vôùi Chuùa phaûi ñau ñôùn, v.v (s. 193 ; 203); ôû Tuaàn Boán, xin ñöôïc vui möøng vì Chuùa ñöôïc vinh quang vaø hoan laïc (s. 221).
Maøo ñaàu cuûa baøi taäp ñang noùi ñaây coù töø hôn: yeâu meán Chuùa hôn vaø ñi theo Ngaøi hôn. Ñeå ñaït ñöôïc caùi hôn naøy, ñieàu kieän phaûi coù laø caùi bieát veà Chuùa, vaø khoâng phaûi caùi bieát thöôøng, maø laø caùi bieát beân trong. Vaäy theá naøo laø caùi bieát beân trong? Cuïm töø caùi bieát beân trong duøng ñeå dòch töø Taây-ban-nha conocimiento interno. Trong saùch Linh thao (theo baûn Thuû buùt) coù taát caû möôøi moät laàn duøng tónh töø interno, vaø hai laàn tónh töø naøy ñoåi thaønh phoù töø (internamente); moät laàn duøng tónh töø interior, vaø moät laàn tónh töø naøy ñoåi thaønh phoù töø (interiormente). ÔÛ ñaây dòch interno laø beân trong, vaø interior laø trong loøng (noäi taâm). Thöïc ra trong tieáng Taây-ban-nha hai töø interno vaø interior coù theå duøng nhö ñoàng nghóa.
Chuùng ta xeùt ñeán nhöõng tröôøng hôïp töø interno (vaø internamente), beân trong, duøng ñeå chæ caùi lieân quan ñeán taâm tình, thaùi ñoä.
S. 82,2-3: "Söï thoáng hoái beân trong laø ñau ñôùn vì caùc toäi cuûa mình /.../ Söï ñeàn toäi beân ngoaøi /.../ laø söï söûa phaït caùc toäi ñaõ phaïm."
S. 359: "Caùc vieäc thoáng hoái khoâng nhöõng beân trong maø caû beân ngoaøi."
Trong hai caâu vöøa trích daãn, töø beân trong chæ caùi xaûy ra thaàm kín trong taâm hoàn hoaëc xaûy ra "ôû trong loøng", vaø ñöôïc duøng ñoái laäp vôùi töø beân ngoaøi chæ caùi bieåu loä ra maø ngöôøi khaùc coù theå tri giaùc ñöôïc. Nhö vaäy beân trong ñoàng nghóa vôùi noäi taâm.
Trong nhöõng caâu trích döôùi ñaây, tröø caâu ôû soá 2,4 trong saùch Linh thao, töø interno cuõng lieân quan ñeán taâm tình, vaø toâi cuõng dòch laø beân trong, moät ñaøng ñeå coá giöõ söï thoáng nhaát trong vieäc dòch, ñaøng khaùc vì ít ra khoâng thaáy coù gì baét buoäc phaûi dòch theo nghóa khaùc.
S. 2,4: "ÔÛ beân trong caûm nghieäm vaø thöôûng thöùc caùc söï vieäc."
S. 65,4: "Xin caûm nhaän beân trong veà noãi ñau khoå maø caùc ñoïa nhaân phaûi chòu." - Baûn Phoå thoâng (vaø baûn dòch cuûa Roothaan) dòch laø intimus coù nghóa laø saâu xa, saâu kín, töï trong loøng.
S. 87,3: "Chaúng haïn nhö öôùc ao coù loøng thoáng hoái beân trong vì caùc toäi cuûa mình." - Baûn Phoå thoâng dòch laø intima.
S. 316,4: "Taát caû nieàm hoan laïc beân trong." - Baûn Phoå thoâng boû yù nieäm beân trong.
S. 322,3: "Ñeå chuùng ta caûm thaáy beân trong." - Baûn Phoå thoâng boû yù nieäm beân trong.
Moät laàn baûn Thuû buùt duøng töø interior ñeå chæ caùi xaûy ra trong taâm hoàn, vaø ôû ñaây dòch laø trong loøng hoaëc noäi taâm: "Toâi goïi laø söï yeân uûi khi trong linh hoàn phaùt khôûi moät thuùc ñaåy noäi taâm" (s. 316,1).
Moät laàn baûn Thuû buùt duøng töø interno ñeå chæ chung nhöõng ñieàu ôû trong taâm hoàn: "Ngöôøi ta khoâng chuù taâm nhö vaäy ñeán nh öõng söï beân trong" (s. 44,5).
Döôùi ñaây laø nhöõng tröôøng hôïp töø interno, beân trong, ñöôïc aùp duïng rieâng cho caùi bieát.
S. 63,2: "Ñieàu thöù nhaát laø ñeå toâi caûm thaáy caùi bieát beân trong veà caùc toäi cuûa toâi."
S. 104: "Xin ñöôïc caùi bieát beân trong veà Chuùa laø Ñaáng ñaõ vì toâi maø laøm ngöôøi." - Baûn Phoå thoâng (vaø Roothaan) duøng töø intimeø, intima.
S. 213,2: "Nhieàu khi ngöôøi ta seõ caûm thaáy hôn nhöõng ñieàu bieát beân trong."
S. 233: "Xin ñöôïc söï bieát beân trong veà ôn laønh to lôùn bieát bao ñaõ nhaän ñöôïc." - Baûn Phoå thoâng, thay vì cuïm töø "söï bieát beân trong", duøng ñoäng töø perspicere coù nghóa laø thaáy roõ.
Moät laàn baûn Thuû buùt duøng phoù töø interiormente, trong loøng (noäi taâm), ñeå chæ caùi bieát: "Ngöôøi ta coù caùi bieát thuoäc veà beân trong hôn veà caùc toäi vaø söï taø aùc cuûa chuùng." (s. 44,5). - Baûn Phoå thoâng dòch laø bieát roõ hôn: longe quam antea manifestius (Roothaan duøng phoù töø intimeø).
Baây giôø chuùng ta tìm nghóa cuûa cuïm töø caùi bieát beân trong. Coù hai caùch hieåu. Theo caùch hieåu thöù nhaát, cuïm töø naøy chæ nghóa laø caùi bieát naèm trong con ngöôøi, ôû trong taâm hoàn, thuoäc noäi taâm, yù noùi laø caùi bieát khoâng caàn ñeán nhöõng giaùc quan beân ngoaøi laøm trung gian. Ñaây laø nghóa ñöôïc duøng khi noùi ñeán caùi bieát lieân quan ñeán taâm tình, ñeán thaùi ñoä. Caùi bieát hieåu theo nghóa naøy aùp duïng cho caâu "Caûm thaáy caùi bieát beân trong veà caùc toäi cuûa toâi vaø chaùn gheùt noù /.../, xin bieát theá gian" (s. 63,2.4). Caâu naøy khi noùi ñeán caùi bieát caùc toäi thì xaùc ñònh laø caùi bieát beân trong, coøn khi noùi ñeán caùi bieát theá gian thì boû hai chöõ beân trong ñeå chæ goïi suoâng laø bieát. Nhö vaäy coù söï phaân bieät giöõa hai ñoái töôïng bieát: moät ñaøng laø theá gian laø ñoái töôïng thuoäc theá giôùi beân ngoaøi, moät ñaøng laø toäi laø ñoái töôïng chuû yeáu ôû beân trong con ngöôøi, vì toäi laø do yù höôùng, nhö Chuùa phaùn: "Vì töï trong loøng maø xuaát ra nhöõng yù höôùng xaáu xa, nhöõng söï gieát ngöôøi, ngoaïi tình, daâm boân, troäm caép" (Mt 15,19)11. Caâu: "nhieàu khi ngöôøi ta seõ caûm thaáy hôn nhöõng ñieàu bieát beân trong, nhöõng yeân uûi, nhöõng söï soi saùng thaàn linh" (s. 213,2). Nhöõng ñieàu bieát beân trong noùi ñaây ñöôïc keå chung vôùi nhöõng yeân uûi, nhöõng söï soi saùng, hieåu laø nhöõng caùi xaûy ra ôû trong taâm hoàn maø khoâng döïa vaøo nhöõng caùi gì ôû beân ngoaøi hoaëc khoâng caàn thieát bieåu loä beân ngoaøi.
Caùch hieåu thöù hai veà caùi bieát beân trong thuoäc rieâng cuïm töø caùi bieát beân trong veà Chuùa. Ñaây laø cuïm töø duøng trong maøo ñaàu ba (s. 104) cuûa baøi chieâm nieäm Nhaäp theå maø chuùng ta ñang tìm hieåu. Cuïm töø naøy khoâng ñaët ñoái dieän hay so saùnh vôùi caùi bieát naøo khaùc nhö ôû tröôøng hôïp treân kia (s. 62,2). Veà caùi bieát veà Chuùa, chuùng ta phaân bieät hai tröôøng hôïp. Caùi bieát thuoäc tröôøng hôïp thöù nhaát goàm taát caû nhöõng gì laø ñoái töôïng cuûa caùc giaùc quan, töùc nhöõng gì chuùng ta tri giaùc ñöôïc. Ñoù laø caùi bieát, qua söï keå laïi, veà hình haøi cuûa Chuùa, veà caùc haønh vi ngoân ngöõ cuûa Chuùa, ví duï bieát Chuùa laø Haøi nhi sinh ra naèm trong maùng coû, bieát Chuùa naêm leân möôøi hai tuoåi ngoài nghe vaø hoûi caùc toân sö ôû trong Ñeàn thôø, v.v. Tröôøng hôïp thöù hai laø caùi bieát, do duøng suy luaän hoaëc do ñöôïc ôn soi saùng, naém baét ñöôïc thaùi ñoä, taâm tình, con tim, yù muoán cuûa Chuùa. Ñaây môùi chính laø caùi bieát beân trong veà Chuùa, ví duï caùi bieát beân trong veà söï kieän Chuùa Haøi nhi sinh ra naèm trong maùng coû, laø caùi bieát khieán chuùng ta hieåu raèng Chuùa laø Ñaáng cao caû nhö theá naøo vaø taïi sao Chuùa laøm ngöôøi ñeå giaùng sinh naèm trong maùng coû, v.v. Nhö vaäy caùi bieát beân trong laø caùi bieát khoâng chæ döøng laïi ôû nhöõng hieän töôïng hay hình daùng beân ngoaøi, nhöng noù ñaït tôùi phaàn aån kín, phaàn chìm hoaëc phaàn saâu ôû döôùi cuûa caùc ñoái töôïng cuûa bieát. Hieåu nhö vaäy, chuùng ta coù quyeàn goïi ñoù laø caùi bieát saâu xa. Ñoù chính laø ôn xin ôû maøo ñaàu ba cuûa baøi Nhaäp theå: ngöôøi tónh taâm xin caùi bieát ñoù ñeå "yeâu meán vaø ñi theo Ngaøi hôn".
Caùc ñoái töôïng cuûa xem trong ñieåm chieâm nieäm naøy goàm laàn löôït nhöõng con ngöôøi noùi chung treân maët ñaát, Thieân Chuùa Ba Ngoâi, Ñöùc Maria vaø thieân thaàn. Ñieåm chieâm nieäm hai vaø ba cuõng phaân bieät caùc nhaân vaät nhö theá.
"Thöù nhaát laø nhöõng ngöôøi treân maët ñaát vôùi söï khaùc nhau bieát bao veà y phuïc cuõng nhö veà caùc cöû chæ: nhöõng ngöôøi naøy traéng vaø nhöõng ngöôøi khaùc ñen, nhöõng ngöôøi naøy ôû trong caûnh thaùi bình vaø nhöõng ngöôøi khaùc ôû trong caûnh chieán tranh, nhöõng ngöôøi naøy ñang khoùc vaø nhöõng ngöôøi khaùc ñang cöôøi, nhöõng ngöôøi naøy khoûe maïnh, nhöõng ngöôøi khaùc oám ñau, nhöõng ngöôøi naøy ñang sinh ra vaø nhöõng ngöôøi khaùc ñang haáp hoái, v.v." (s. 106,1-2).
Caâu trích naøy keå ra nhöõng neùt khaùc nhau giöõa caùc con ngöôøi, vaø sau ñoù theâm hai chöõ vaân vaân ñeå chæ nghóa raèng chöa keå heát nhöõng neùt khaùc nhau. Nhöõng neùt khaùc nhau ñöôïc nhaéc ñeán goàm nhöõng neùt gôïi ra tính caùch thuoäc taäp theå hôn vaø nhöõng neùt gôïi ra tính caùch caù nhaân hôn.
Nhöõng neùt gôïi ra tính caùch thuoäc taäp theå hôn, laø nhöõng neùt lieân quan ñeán
- Chuûng toäc: ngöôøi
da traéng, ngöôøi da ñen.
- Loái soáng hoaëc vaên hoùa (neáu
xeùt ñeán nhöõng vuøng, nhöõng
mieàn): y phuïc.
- Caûnh ngoä soáng: soáng trong caûnh thaùi
bình, soáng trong chieán tranh.
Neùt gôïi ra tính caùch caù nhaân hôn goàm
- ÖÙng xöû: caùc
cöû chæ;
- Tình caûm: khoùc, cöôøi;
- Tình traïng söùc khoûe: khoûe maïnh,
oám ñau;
- Söï soáng vaø söï cheát: nhöõng
keû ñang loït loøng meï, nhöõng
ngöôøi ñang haáp hoái.
Vaäy taát caû nhöõng caù nhaân vaø nhöõng taäp theå, laøm thaønh nhaân loaïi duy nhaát. Tuy laøm thaønh nhaân loaïi, caùc caù nhaân vaãn coù nhöõng neùt rieâng cuûa mình, caùc nhoùm hay taäp theå cuõng theá, chöù khoâng bò xoùa nhoøa ñi ñeå trôû thaønh voâ danh trong moät ñaïi coäng ñoàng; ñieàu naøy ñöôïc gôïi yù qua nhöõng neùt khaùc nhau noùi treân.
"Xem vaø quan saùt Ba Ngoâi Thieân Chuùa nhö ngöï treân ngai vaøng hoaëc treân toøa Thieân Chuùa uy linh, ñang nhìn nhö theá naøo taát caû maët ñaát vaø chu vi ñòa caàu, vaø moïi daân toäc ôû trong caûnh muø loøa döôøng aáy, vaø hoï cheát vaø xuoáng hoûa nguïc nhö theá naøo" (s. 106,3).
Hình aûnh long saøng hay toøa Thieân Chuùa uy linh gôïi yù ñòa vò cao caû vaø quyeàn naêng toái thöôïng cuûa Ba Ngoâi Thieân Chuùa. Maøo ñaàu hai (caáu taïo nôi choán) ñaõ noùi ñeán traùi ñaát roäng lôùn vaø caùc daân toäc thaät ñoâng ñuùc. Vaäy traùi ñaát roäng lôùn vaø caùc daân toäc ñoâng ñuùc naøy naèm trong caùi nhìn cuûa Thieân Chuùa Ba Ngoâi. Taát caû caùc daân toäc, noùi chung goàm toaøn nhöõng con ngöôøi ñang soáng caûnh muø loøa (thieâng lieâng), ñang ôû trong tình traïng toäi loãi, vì baûn vaên noùi laø hoï ñang cheát vaø ñi vaøo hoûa nguïc - sa hoûa nguïc laø haäu quaû chua cay cuûa vieäc phaïm toäi. Thieân Chuùa Ba Ngoâi nhìn ñeán nhaân loaïi ñang quay löng laïi Ngaøi.
"Xem Ñöùc Baø vaø thieân thaàn chaøo ngaøi" (s. 106,4).
Treân kia laø toaøn theå nhaân loaïi noùi chung, coøn ôû ñaây thì chæ coù hai nhaân vaät laø Ñöùc Baø vaø thieân thaàn. Treân kia laø nhaân loaïi toäi loãi, coøn ôû ñaây laø thieân thaàn cuûa Thieân Chuùa vaø Ñöùc Maria maø thieân thaàn chaøo - cuõng laø xaùc nhaän hoaëc tuyeân boá - laø Ñaáng ñaày aân suûng, laø Ñaáng ñeïp loøng Thieân Chuùa (Lc 1,28.30).
Toùm laïi, ôû ñieåm chieâm nieäm moät, maïng löôùi töông quan môû roäng khaép trôøi vaø ñaát, noù noái keát Thieân Chuùa Ba Ngoâi raát thaùnh treân trôøi vôùi toaøn theå nhaân loaïi toäi loãi döôùi ñaát; noù noái keát thieân thaàn cuûa Thieân Chuùa vôùi Ñöùc Maria xeùt nhö moät nhaân vaät trung gian ñeå Thieân Chuùa haønh ñoäng vì lôïi ích cuûa nhaân loaïi. Maïng löôùi töông quan naøy seõ ñöôïc ñieåm chieâm nieäm hai vaø ba ñaøo saâu theâm.
Sau cuøng, nhöõng ñieàu keå treân ñaây thuoäc veà xem, chæ laø chaát lieäu duøng cho vieäc suy nghó nhaèm tìm ra ñieàu boå ích thieâng lieâng, nhö ñieåm chieâm nieäm moät naøy keát thuùc: "Vaø suy nghó ñeå ruùt laáy ích lôïi töø caùi xem thaáy ñoù." Caùc ñieåm chieâm nieäm tieáp theo cuõng keát thuùc nhö theá, chæ boû töø xem thaáy.
"Nghe ñieàu nhöõng con ngöôøi treân maët ñaát noùi, ñoù laø hoï noùi vôùi nhau theá naøo, nguyeàn ruûa vaø noùi phaïm thöôïng theá naøo, v.v.; cuõng vaäy, nghe ñieàu caùc Ngoâi Thieân Chuùa phaùn, ñoù laø "Chuùng ta haõy cöùu chuoäc nhaân loaïi, v.v."; roài ñieàu thieân thaàn vaø Ñöùc Baø noùi" (s. 107).
Trong khi ôû döôùi ñaát ngöôøi ta noùi vôùi nhau, vaø nhaát laø ngöôøi ta nguyeàn ruûa (Thieân Chuùa) vaø noùi phaïm thöôïng choáng laïi Ngaøi thì, ôû treân trôøi, Ba Ngoâi Thieân Chuùa phaùn nhöõng lôøi bieåu ñaït thaät roõ raøng tình thöông ñoái vôùi hoï: "Chuùng ta haõy cöùu chuoäc nhaân loaïi, v.v." Neân ñeå yù: yù ñònh cöùu chuoäc laø cuûa caû Ba Ngoâi Thieân Chuùa. Nhöõng töø vaân vaân trong caâu trích daãn gôïi yù raèng khoâng phaûi ngöôøi ta chæ nguyeàn ruûa vaø noùi phaïm thöôïng maø thoâi, vaø cuõng khoâng phaûi Thieân Chuùa chæ cöùu chuoäc hoï maø thoâi (maø coøn ban nhieàu ôn khaùc nöõa).
Quyeát ñònh cöùu chuoäc nhaân loaïi ñöôïc thieân thaàn cuûa Thieân Chuùa töø trôøi cao xuoáng traàn gian truyeàn ñaït cho Ñöùc Maria. Trong cuoäc gaëp gôõ naøy, khoâng phaûi chæ coù thieân thaàn truyeàn ñaït tín ñieäp cho Ñöùc Maria, nhöng Ñöùc Maria cuõng truyeàn ñaït tín ñieäp cho thieân thaàn. Vaäy ñaây laø moät cuoäc ñoái thoaïi. Cuoäc ñoái thoaïi naøy ñöôïc keå laïi trong Phuùc aâm theo thaùnh Luca (Lc 1,28-38), vaø ñöôïc duøng laøm ñeà taøi chieâm nieäm rieâng, baøi "Truyeàn tin cho Ñöùc Baø", ghi ôû muïc veà "Nhöõng maàu nhieäm cuûa cuoäc ñôøi Ñöùc Kitoâ Chuùa chuùng ta" (s. 262) trong saùch Linh thao. Xin nhaéc qua ñeán cuoäc ñoái thoaïi. Thieân thaàn ñeán chaøo möøng Ñöùc Maria: "Möøng vui leân, hôõi Ñaáng ñaày aân suûng, Chuùa ôû cuøng Baø." Phaûn öùng cuûa Ñöùc Maria tröôùc lôøi chaøo möøng: ngaøi boái roái vaø töï hoûi veà yù nghóa cuûa lôøi chaøo. Thieân thaàn traán an Ñöùc Maria, vaø baùo moät tin troïng ñaïi maø lôøi chaøo möøng vöøa roài ñöôïc coi nhö moät söï chuaån bò cho vieäc baùo tin naøy: "Baø seõ thuï thai, sinh haï moät con trai, vaø ñaët teân laø Gieâsu..." Laïi coù phaûn öùng veà phía Ñöùc Maria tröôùc tin nhaän ñöôïc: ngaøi ñöa ra cho thieân thaàn moät vaán naïn laø söï kieän ngaøi soáng ñoàng trinh. Thieân thaàn giaûi gôõ vaán naïn. Sau ñoù Ñöùc Maria thöa cuøng thieân thaàn, vaø cuõng laø giaùn tieáp thöa cuøng Thieân Chuùa, raèng "Ñaây laø nöõ tyø cuûa Chuùa. Xin moïi söï xaûy ra cho toâi nhö lôøi ngaøi noùi."
Sau cuøng, ñeå keát thuùc, ñieåm chieâm nieäm baûo haõy caên cöù vaøo nhöõng ñieàu ñaõ nghe ñeå suy nghó nhaèm tìm ra ñieàu boå ích cho linh hoàn.
"Sau ñoù nhìn vieäc nhöõng con ngöôøi laøm treân maët ñaát, nhö ñaùnh, gieát, ñi vaøo hoûa nguïc, v.v.; cuõng vaäy, nhìn vieäc caùc Ngoâi Thieân Chuùa laøm, ñoù laø thöïc hieän coâng cuoäc Nhaäp theå raát thaùnh, v.v.; vaø cuõng vaäy, nhìn vieäc thieân thaàn vaø Ñöùc Baø laøm, ñoù laø thieân thaàn ñang thi haønh chöùc vuï söù giaû, vaø Ñöùc Baø haï mình xuoáng vaø taï ôn Thieân Chuùa uy linh; vaø roài suy nghó ñeå ruùt laáy ích lôïi naøo ñoù töø moãi vieäc aáy" (s. 108).
Veà phía nhöõng con ngöôøi treân traùi ñaát naøy, nhöõng vieäc hoï laøm maø caâu trích daãn neâu ra laøm ví duï, laø ñaùnh nhau, gieát nhau, ñi vaøo hoûa nguïc. ÔÛ ñaây chuùng ta nhôù ñeán caâu cuûa thaùnh Gioan: "Ai gheùt anh em mình thì laø keû saùt nhaân. Vaø anh em bieát: khoâng keû saùt nhaân naøo coù söï soáng ñôøi ñôøi ôû laïi trong noù" (1 Ga 3,15). Vaäy yù töôûng toång quaùt laø ngöôøi ta phaïm toäi, vaø söï cheùm gieát nhau ñöôïc neâu ra nhö laø toäi ñieån hình (ngöôïc laïi baùc aùi); vaø do phaïm toäi maø hoï töï daãn mình vaøo hoûa nguïc, töùc phaûi chòu caùc khoå hình trong ñoù khoå hình lôùn nhaát laø söï vónh vieãn lìa xa Thieân Chuùa, oaùn gheùt Thieân Chuùa.
Veà phía Ba Ngoâi Thieân Chuùa, haønh ñoäng cuûa Ba Ngoâi laø thöïc hieän coâng cuoäc Nhaäp theå cuûa Ngoâi Hai, khôûi ñaàu cuûa söï thöïc hieän quyeát ñònh cöùu chuoäc nhaân loaïi toäi loãi. Coâng cuoäc Nhaäp theå, nhö baûn vaên ghi, laø coâng cuoäc raát thaùnh. Raát thaùnh, bôûi leõ noù laø coâng vieäc cuûa Ba Ngoâi Thieân Chuùa, vaø caùch rieâng, theo Phuùc aâm, laø coâng vieäc cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn: "Thaùnh Thaàn seõ ngöï xuoáng treân baø, vaø quyeàn naêng Ñaáng Toái Cao seõ rôïp boùng treân baø; vì theá ngöôøi con saép sinh ra seõ laø thaùnh vaø ñöôïc goïi laø Con Thieân Chuùa" (Lc 1,35).
Bieán coá Nhaäp theå xaûy ra nôi Ñöùc Maria khi thieân thaàn theo leänh Thieân Chuùa ñeán baùo tin, vaø Ñöùc Maria öng thuaän yù muoán cuûa Thieân Chuùa. Baûn vaên ghi laø Ñöùc Maria "haï mình xuoáng vaø taï ôn Thieân Chuùa uy linh". Chuùng ta noùi qua veà haønh ñoäng naøy cuûa Ñöùc Maria. Phuùc aâm theo thaùnh Luca vieát: sau khi nhaän thoâng baùo töø nôi thieân thaàn Gabriel vaø söï giaûi thích thoâng baùo cuõng do thieân thaàn cung caáp, Ñöùc Maria ñaùp: "Ñaây laø nöõ tyø Thieân Chuùa. Xin moïi söï xaûy ra cho toâi nhö lôøi ngaøi noùi." Töôùc hieäu hay danh xöng toâi tôù Thieân Chuùa, theo Thaùnh Kinh, mang yù nghóa moät vinh döï: ñöôïc laøm ñaày tôù Thieân Chuùa laø moät vinh döï. Nhöng danh xöng nöõ tyø maø Ñöùc Maria duøng ôû ñaây, chaéc chaén chuû yeáu dieãn ñaït söï khieâm nhöôøng: vôùi tö caùch nöõ tyø, Ñöùc Maria cuùi ñaàu tuaân theo yù muoán cuûa Thieân Chuùa. Ñoái vôùi nhöõng ai, maø coù leõ laø ña soá, nhaän baøi ca Taùn tuïng (Magnificat) laø cuûa Ñöùc Maria, thì söï khieâm nhöôøng naøy cuûa Ñöùc Maria ñöôïc khaúng ñònh theâm qua caâu: "Ngaøi ñaõ ñoaùi nhìn ñeán phaän heøn cuûa nöõ tì Ngaøi" (Lc 1,48). Vaäy thieân thaàn, vôùi tö caùch "söù giaû" cuûa Thieân Chuùa, ñeán gaëp Ñöùc Maria ñeå truyeàn ñaït yù ñònh cuûa Thieân Chuùa; veà phaàn Ñöùc Maria, vôùi tö caùch nöõ tì cuûa Thieân Chuùa, ñaõ "haï mình xuoáng" ñoùn nhaän yù ñònh naøy.
Veà vieäc Ñöùc Maria "taï ôn Thieân Chuùa uy linh", chuùng ta coù theå cuõng caên cöù vaøo Phuùc AÂm theo thaùnh Luca ñeå ñöa ra suy ñoaùn ñaïo ñöùc raèng Ñöùc Maria taï ôn Thieân Chuùa veà vieäc ngaøi, nhö thieân thaàn ñaõ cho bieát, ñöôïc aân suûng, ñöôïc Thieân Chuùa ôû vôùi, ñöôïc laøm meï Ñaáng laø Con Ñaáng Toái cao, ñöôïc bao truøm bôûi quyeàn naêng cuûa Ñaáng Toái Cao, vaø veà vieäc Ñaáng maø ngaøi seõ sinh ra seõ trò vì nhaø Giacoùp maõi maõi muoân ñôøi, v.v. (Lc 1,28 tt); chuùng ta cuõng coù theå nghó ñeán taâm tình cuûa Ñöùc Maria ñöôïc bieåu loä trong baøi ca Taùn tuïng.
Caên cöù vaøo Phuùc AÂm theo thaùnh Luca treân ñaây, cuoäc gaëp gôõ laø cuoäc gaëp gôõ giöõa thieân thaàn vaø Ñöùc Maria, vaø coù söï töông öùng giöõa keânh töông giao töø thieân thaàn ñeán Ñöùc Maria vaø keânh töông giao töø Ñöùc Maria ñeán thieân thaàn; noùi laø coù töông öùng, bôûi vì thieân thaàn ñeán thoâng baùo yù ñònh cuûa Thieân Chuùa, vaø Ñöùc Maria ñaõ saün saøng ñoùn nhaän söï thoâng baùo ñoù. Nhöng vì yù ñònh laø yù ñònh cuûa Thieân Chuùa lieân quan ñeán Ñöùc Maria, vaø thieân thaàn chæ laø söù giaû truyeàn ñaït yù ñònh ñoù, vì theá khi Ñöùc Maria, vôùi tö caùch nöõ tì cuûa Thieân Chuùa, traû lôøi cho thieân thaàn raèng mình xin ñoùn nhaän yù ñònh ñoù, thì laø ngaøi giaùn tieáp thöa cuøng Thieân Chuùa. Vaäy coù söï töông giao giöõa Thieân Chuùa vaø Ñöùc Maria, nhöng laø töông giao giaùn tieáp, vaø söï töông öùng giöõa keânh töông giao töø Thieân Chuùa ñeán Ñöùc Maria vaø keânh töông giao töø Ñöùc Maria ñeán Thieân Chuùa cuõng laø söï töông öùng giaùn tieáp. Tuy nhieân, ñoù laø xeùt theo beà ngoaøi. Ñieåm chieâm nieäm ba ôû ñaây khi noùi raèng Ñöùc Maria "taï ôn Thieân Chuùa uy linh" laø khaúng ñònh raèng Ñöùc Maria ñaõ ñaët mình trong töông giao tröïc tieáp vôùi Thieân Chuùa ñeå ñoùn nhaän yù ñònh cuûa Thieân Chuùa qua söï thoâng baùo cuûa thieân thaàn. Haún nhieân ñaây laø moät suy ñoaùn ñaïo ñöùc, nhöng khoâng phaûi laø khoâng coù cô sôû, neáu chuùng ta nhôù ñeán vieäc Ñöùc Maria, khi ñöôïc baø Elisabeùt (chöù khoâng thieân thaàn) ca ngôïi, ñaõ ñoïc leân baøi ca Taùn tuïng ñeå toân vinh Thieân Chuùa; ñaøng khaùc suy ñoaùn naøy cuõng phuø hôïp vôùi ñôøi soáng cuûa moät ñaáng maø taâm hoàn luoân luoân höôùng veà Thieân Chuùa.
"Laøm moät vieäc taâm söï baèng caùch nghó ñeán ñieàu toâi phaûi thöa vôùi Ba Ngoâi Thieân Chuùa, hoaëc vôùi Ngoâi Lôøi vónh haèng ñaõ nhaäp theå, hoaëc vôùi Ñöùc Meï vaø Baø Chuùa cuûa chuùng ta, caàu xin theo nhö ñieàu caûm thaáy nôi mình, ñeå ñöôïc ñi theo vaø noi göông Chuùa chuùng ta hôn, Ñaáng vöøa môùi nhaäp theå; ñoïc moät kinh Laïy Cha" (s. 109).
Phaàn taâm söï, nhö ñaõ roõ, laø phaàn daønh rieâng cho phaùt bieåu cuûa con tim, "nhö moät ngöôøi baïn noùi vôùi moät ngöôøi baïn, hoaëc nhö moät ngöôøi ñaày tôù noùi vôùi chuû mình" (s. 54,1). ÔÛ ñaây baûn vaên nhaéc ñeán nhöõng Ñaáng maø ngöôøi tónh taâm toû baøy taâm söï vôùi: Ba Ngoâi Thieân Chuùa, hoaëc Ngoâi Lôøi nhaäp theå, hoaëc Ñöùc Maria. Töø hoaëc maø baûn vaên duøng ñeán, coù nghóa raèng hoï khoâng nhaát thieát phaûi taâm söï vôùi taát caû caùc Ñaáng aáy. Laïi nöõa, hoï noùi gì vôùi caùc Ñaáng, laø tuøy, baûn vaên khoâng gôïi yù veà ñieàu naøy, ngoaøi vieäc baûo hoï xin ôn. Neáu ñöôïc pheùp gôïi yù, thì thieát nghó ñaây laø luùc thích hôïp ñeå taùn döông vaø caûm taï Ba Ngoâi Thieân Chuùa veà tình thöông voâ bieân ñoái vôùi toaøn theå nhaân loaïi toäi loãi; caûm taï Ñöùc Maria ñaõ vaâng lôøi Thieân Chuùa ñeå coäng taùc vaøo söï thöïc hieän coâng cuoäc cöùu chuoäc cuûa Thieân Chuùa. Veà ôn xin, baûn vaên baûo haõy xin ñöôïc "ñi theo vaø noi göông Ñöùc Kitoâ Chuùa chuùng ta hôn, Ñaáng vöøa môùi nhaäp theå". Neáu chæ caên cöù vaøo noäi dung cuûa baøi Nhaäp theå, thì vieäc xin ôn naøy laø quaù sôùm vì noù khoâng hoaëc ít lieân heä vôùi baøi chieâm nieäm, bôûi leõ khoâng coù vaán ñeà ñi theo Ñaáng chöa sinh ra (chæ môùi nhaäp theå), cuõng khoù noùi ñeán noi göông Ñaáng maø chuùng ta chöa thaáy hoaëc chöa bieát Ngaøi soáng nhö theá naøo. Tuy nhieân, thieát töôûng coù quyeàn coù caùi nhìn thoaùng vaø roäng hôn. Neân bieát phaàn taâm söï cuûa baøi Nhaäp theå naøy coøn ñöôïc duøng trong caùc baøi chieâm nieäm tieáp theo cho tôùi khi laøm baøi Hai laù côø hieäu vaøo ngaøy thöù boán cuûa tuaàn. Vaäy rieâng veà söï noi göông Chuùa, coù theå döïa vaøo baøi Vöông quoác ñeå hieåu laø Chuùa soáng ngheøo khoù vaø khieâm nhöôøng, vì Chuùa ñaõ töø boû ngai vaøng treân trôøi ñeå haï mình nhaäp theå nôi loøng Ñöùc Maria, nöõ tì cuûa Thieân Chuùa.
Neáu maøo ñaàu moät noùi ñeán haønh ñoäng cuûa Ba Ngoâi Thieân Chuùa höôùng vaøo nhaân loaïi trong maàu nhieäm nhaäp theå, thì phaàn taâm söï, cuõng laø phaàn keát thuùc, noùi ñeán haønh ñoäng cuûa con ngöôøi, ôû ñaây laø ngöôøi tónh taâm, höôùng leân Ba Ngoâi Thieân Chuùa qua vieäc baøy toû öôùc voïng - ñöôïc dieãn ñaït baèng lôøi caàu xin - ñi theo vaø noi göông Ñöùc Kitoâ. Cuõng neân noùi roõ hôn veà nhöõng ôn xin cuûa baøi Nhaäp Theå. Maøo ñaàu ba xin coù ñöôïc caùi bieát beân trong veà Chuùa, ñeå nhôø caùi bieát ñoù maø tieán tôùi yeâu meán Chuùa hôn vaø ñi theo Chuùa hôn. Vaäy ñoù laø caùi maïch laïc cuûa moät dieãn tieán maø khôûi ñaàu laø caùi bieát saâu xa vaø ñieåm tôùi laø haønh ñoäng: vieäc ñi theo Chuùa chính laø loøng meán ñang haønh ñoäng. Tuy nhieân, ñeå ñaày ñuû, cuõng neân noùi ñeán nguyeân nhaân voøng troøn hay hoã töông, laø caøng yeâu meán Chuùa thì caøng bieát Chuùa.
ÔÛ phaàn taâm söï cuûa moät baøi suy ngaém thöôøng cuõng coù ôn xin, vaø ôn xin naøy naèm trong chieàu höôùng cuûa (nhöõng) ôn xin ôû maøo ñaàu; nhöng vì laø ôn xin ñöôïc neân ra sau khi ñaõ bieát vaø caûm saâu saéc noäi dung cuûa baøi suy ngaém, neân noù thöôøng coù theâm ñaëc ñieåm laø xaùc ñònh, boå tuùc hoaëc môû roäng muïc ñích naèm trong ôn xin ôû maøo ñaàu. Vaäy phaàn taâm söï cuûa baøi Nhaäp Theå naøy cuõng xin ôn ñi theo Chuùa hôn nhö ôû maøo ñaàu ba, nhöng khoâng noùi ñeán ôn xin meán Chuùa hôn, vaø, thay vaøo ñoù, xin ôn noi göông Chuùa hôn. Söï dính keát lyù luaän giöõa moät beân laø yù nieäm yeâu meán vaø ñi theo Chuùa (ôû maøo ñaàu), vaø moät beân laø yù nieäm noi göông Chuùa, cuõng laø ñieàu roõ reät: noi göông laø noi göông Ñaáng mình yeâu meán vaø Ñaáng mình ñi theo vì yeâu meán, hoaëc noùi caùch khaùc, vì meán Chuùa neân ñi theo Chuùa vaø noi göông Chuùa.
Baøi Vöông quoác ñaõ noùi tôùi vieäc ñi theo phuïng söï vaø caû noi göông Ñöùc Kitoâ, chæ chöa noùi tôùi yeâu meán Ngaøi. Tuy nhieân, neáu phaân tích, seõ thaáy raèng taát caû nhöõng haønh ñoäng kia ñeàu haøm söï yeâu meán Ngaøi, bôûi leõ coù meán Ngaøi thì môùi "muoán nhieät tình vaø noåi baät hôn trong moïi vieäc phuïng söï Vua vónh cöûu" (s. 97,1). Coù ñieàu laø töø meán chöa ñöôïc duøng tôùi, phaûi ñôïi ñeán baøi Nhaäp theå naøy noù môùi xuaát hieän ôû maøo ñaàu ba, cuõng nghóa laø ôû ñaây yù nieäm meán Ñöùc Kitoâ ñöôïc neâu roõ. Khoâng nhöõng theá, noù coøn coù phoù töø hôn ñi theo ñeå chæ nghóa raèng ñaây khoâng phaûi laø loøng meán döøng laïi ôû möùc thöôøng, vì laø yeâu meán hôn. Ñaây cuõng laø moät dòp nöõa cho thaáy tính caùch tieäm tieán trong phöông phaùp cuûa saùch Linh thao: tieäm tieán trong söï dieãn ñaït cuõng nhö trong söï ñaøo saâu hoaëc môû roäng caùc yù nieäm, caùc vaán ñeà vaø caùc tình caûm ñaïo ñöùc.
* * *
Veà baøi Nhaäp theå laø baøi chieâm nieäm ñaàu tieân (baøi Vöông quoác coù phaûi laø baøi chieâm nieäm hay khoâng, thì coù nhöõng yù kieán khaùc nhau) cuûa khoùa Linh thao, coù moät nhaän xeùt naøy: baøi Nhaäp theå laø moät trong nhöõng baøi maãu trong saùch Linh thao, vaø noù ñeà caäp caùch minh nhieân nhaát vaø daøi nhaát ñeán Thieân Chuùa Ba Ngoâi. Chuùng ta haõy ñoïc laïi nhöõng caâu lieân quan ñeán Thieân Chuùa Ba Ngoâi.
- Maøo ñaàu moät: "Ba Ngoâi Thieân Chuùa nhìn xem nhö theá naøo toaøn theå dieän tích hay chu vi cuûa toaøn theå theá giôùi ñaày ngöôøi", "Ba Ngoâi quyeát ñònh nhö theå naøo töï ñôøi ñôøi ñeå Ngoâi Hai laøm ngöôøi."
- Ñieåm chieâm nieäm moät: "Ba Ngoâi Thieân Chuùa nhö ngöï treân ngai vaøng hoaëc treân toøa Thieân Chuùa uy linh."
- Ñieåm chieâm nieäm hai: "Nghe ñieàu caùc Ngoâi Thieân Chuùa phaùn", ñoù laø "Chuùng ta haõy cöùu chuoäc nhaân loaïi."
- Ñieåm chieâm nieäm ba: "Vieäc caùc Ngoâi Thieân Chuùa laøm, ñoù laø thöïc hieän coâng cuoäc Nhaäp theå raát thaùnh."
- Phaàn taâm söï khuyeân: "Nghó ñeán ñieàu toâi phaûi thöa vôùi Ba Ngoâi Thieân Chuùa."
Nhö theá roõ raøng baøi Nhaäp theå muoán ngöôøi tónh taâm nhìn thaáy mình ôû trong lieân heä vôùi Ba Ngoâi Thieân Chuùa, vaø nhìn thaáy toaøn theå nhaân loaïi cuõng ôû trong lieân heä ñoù. Khoâng nhöõng theá, baøi Nhaäp theå muoán in saâu vaøo taâm trí ñieàu naøy: vieäc cöùu chuoäc loaøi ngöôøi laø vieäc thuoäc keá hoaïch maàu nhieäm cuûa Ba Ngoâi Thieân Chuùa can thieäp vaøo lòch söû nhaân loaïi, vaø Ngoâi Hai xuoáng theá gian laø ñeå thöïc hieän keá hoaïch ñoù. Ñieàu naøy chuùng ta ñaõ ñoïc thaáy trong baøi töôøng thuaät cuûa Phuùc AÂm theo thaùnh Luca: Ngoâi Ba laø Thaùnh Thaàn ngöï ñeán nôi Ñöùc Maria ñeå khieán cho Ñöùc Maria trôû neân xöùng ñaùng cöu mang Ngoâi Hai nhaäp theå; Ngoâi Hai nhaäp theå laø Con Thieân Chuùa, töùc Con Ñöùc Chuùa Cha (Lc 1, 32-37), vaø ñieàu naøy haøm yù laø Ngoâi Con ñöôïc Ngoâi Cha sai xuoáng theá gian - vaø sau naøy Ñöùc Kitoâ ñaõ tuyeân boá roõ nhö theá. Bôûi vaäy taát caû cuoäc ñôøi traàn theá cuûa Ñöùc Kitoâ maø ngöôøi tónh taâm seõ chieâm ngöôõng trong suoát caû ba tuaàn Hai, Ba vaø Boán, ñeàu lieân quan tröïc tieáp ñeán Thieân Chuùa Ba Ngoâi, ñeàu bieåu loä tình yeâu cuûa Thieân Chuùa Ba Ngoâi ñoái vôùi nhaân loaïi. Vì theá ngöôøi tónh taâm, khi suy ngaém cuoäc ñôøi Ñöùc Kitoâ, khoâng neân queân nhìn Ñöùc Kitoâ trong lieân heä chaët cheõ vôùi Ñöùc Chuùa Cha vaø Ñöùc Chuùa Thaùnh Thaàn; vaø neáu hoï ñaùp laïi tieáng goïi cuûa Ñöùc Kitoâ ñeå ñi theo vaø phuïng söï Ngaøi (baøi Vöông quoác), thì laø, qua trung gian vaø nhaát laø nhôø söï keát hieäp vôùi Ñöùc Kitoâ, hoï tham döï keá hoaïch cuûa caû Ba Ngoâi Thieân Chuùa.
Noùi cho ñuùng, töø Tuaàn Hai trôû ñi, khoùa Linh thao vöøa coù tính caùch Kitoâ vöøa coù tính caùch Ba Ngoâi; tính caùch Kitoâ ôû maët noåi hoaëc ôû taàng hieån hieän, tính caùch Ba Ngoâi ôû maët chìm hoaëc ôû taàng tieàm aån. Trong vieãn töôïng naøy, baøi Nhaäp theå laø baøi nhaäp moân ñöa ngöôøi tónh taâm vaøo vieäc chieâm ngöôõng Ñöùc Gieâsu Kitoâ.
Baøi Giaùng sinh laø baøi taäp hai tieáp lieàn vaøo baøi Nhaäp theå. Theo saùch Linh thao, ngöôøi tónh taâm laøm moät laàn baøi taäp moät, roài baøi taäp hai; sau khi laøm xong baøi taäp hai, hoï môùi laëp laïi caû hai baøi taäp moät vaø hai. Cuõng nhö caùc baøi chieâm nieäm khaùc, baøi Giaùng sinh goàm ba phaàn: phaàn nhaäp ñeà, phaàn chieâm nieäm, phaàn taâm söï. Döôùi ñaây chæ laø moät ít gôïi yù vaø giaûi thích lieân quan ñeán ba ñieåm cuûa phaàn chieâm nieäm. Rieâng veà phaàn taâm söï khoâng coù gì phaûi noùi theâm, vì laø phaàn taâm söï cuûa baøi Nhaäp theå ñöôïc duøng laïi.
"Xem caùc nhaân vaät; ñoù laø xem Ñöùc Baø vaø thaùnh Giuse vaø ñaày tôù gaùi, vaø Haøi nhi Gieâsu sau khi sinh ra; toâi töï coi mình nhö moät treû em ngheøo khoù vaø nhö moät ñöùa beù noâ leä heøn maït, nhìn, chieâm ngöôõng vaø haàu haï caùc Ngaøi trong nhöõng nhu caàu cuûa caùc Ngaøi, laøm nhö laø toâi ñang coù maët, vôùi taát caû loøng trung thuaän vaø nieàm toân kính coù theå coù; vaø sau ñoù suy nghó ôû chính nôi toâi ñeå ruùt laáy ích lôïi naøo ñoù" (s. 114).
Hai ñieàu neân chuù yù. Ñieàu thöù nhaát laø vieäc ngöôøi tónh taâm coi nhö mình ñang hieän dieän trong bieán coá Giaùng sinh. Nhöng coù nhieàu caùch vaø hình thöùc hieän dieän. ÔÛ ñaây ngöôøi tónh taâm hieän dieän vôùi yù thöùc veà vò trí thaáp heøn nhoû beù cuûa mình tröôùc maët thaùnh Giuse, Ñöùc Maria vaø Chuùa Haøi nhi: "töï coi mình nhö moät treû em ngheøo khoù vaø moät ñöùa beù noâ leä heøn maït". Hoï hieän dieän vôùi söï quan taâm vaø chuù yù ñeán caùc Ngaøi: hoï "nhìn, chieâm ngöôõng" caùc Ngaøi. Hoï hieän dieän khoâng phaûi nhö moät keû chöùng kieán suoâng moät bieán coá, nhöng nhö keû tham döï bieán coá ñoù vôùi loøng toân kính: hoï "haàu haï caùc Ngaøi trong nhöõng nhu caàu...". Söï töôûng töôïng raèng mình ñang haàu haï Thaùnh gia, giuùp hoï ñaët mình deã daøng hôn trong töông giao thöïc söï vôùi Thaùnh gia.
Ñieàu neân chuù yù thöù hai laø vieäc duøng cuïm töø "suy nghó ôû chính nôi toâi". Cuïm töø naøy ñöôïc duøng laïi ôû ñieåm chieâm nieäm hai. Baøi Chieâm nieäm ñeå ñaït ñöôïc tình yeâu (s. 230-237) cuõng duøng noù ôû moãi ñieåm chieâm nieäm. Neáu noùi laø "suy nghó trong loøng" thì nghe coù veû xuoâi tai hôn, nhöng chaéc chaén noùi nhö vaäy laø khoâng hôïp vôùi yù cuûa baûn vaên, lyù do ñôn giaûn vaø deã hieåu nhaát, laø vì tieáng Taây-ban-nha khoâng thieáu töø ñeå dieãn yù "trong loøng", theá nhöng baûn vaên khoâng duøng. ÔÛ baøi Nhaäp theå, nhö ñaõ thaáy, moãi ñieåm chieâm nieäm ñeàu keát thuùc baèng caâu: "Suy nghó ñeå ruùt laáy ích lôïi", chöù khoâng noùi: "Suy nghó ôû chính nôi toâi". Söï khaùc nhau naøy khoâng quan troïng, nhöng cuõng xin taïm giaûi thích nhö sau cuïm töø "suy nghó ôû chính nôi toâi".
Ñeå chæ yù nieäm suy nghó, tieáng Taây-ban-nha duøng töø reflexionar, nhöng saùch Linh thao (baûn Thuû buùt) duøng laãn loän hai töø coå refletir vaø reflectir. Noùi "suy nghó" laø ñuû, vì noù laø vieäc xaûy ra trong trí oùc cuûa chuû theå tö duy, neân theâm cuïm töø "ôû chính nôi toâi" (suy nghó ôû chính nôi toâi) laø moät hình thöùc dieãn yù röôøm lôøi, cuõng nhö trong tieáng Vieät noùi caàm trong tay laø kieåu noùi röôøm lôøi, bôûi leõ töø caàm ñaõ haøm yù vieäc duøng ñeán tay roài. Phuùc aâm cuõng duøng kieåu noùi röôøm lôøi vôùi hai chöõ "trong loøng" khi vieát veà Ñöùc Maria raèng "Ngaøi giöõ laïi taát caû nhöõng bieán coá (hoaëc nhöõng lôøi) naøy vaø suy gaãm trong loøng" (Lc 2,19). Tuy nhieân, xeùt veà moät phöông dieän, söï röôøm lôøi khoâng nhaát thieát laø thöøa hay voâ ích, vì coù khi noù coù coâng duïng nhaán maïnh moät yù töôûng hoaëc theâm moät hình aûnh gôïi yù, coù khi noù duøng ñeå theâm söï nhòp nhaøng hay caân ñoái trong caâu, v.v.
Vaäy veà cuïm töø "suy nghó ôû chính nôi toâi", vieäc duøng cuïm töø naøy xem ra coù khaû naêng hoaëc coù muïc ñích nhaéc nhôû, gôïi yù hoaëc nhaán maïnh raèng ôû ñaây laø vieäc suy nghó chaêm chuù, vôùi söï taäp trung trí khoân maõnh lieät. Coù leõ neân döøng laïi ôû giaûi thích toång quaùt ñoù. Neáu muoán ñi xa hôn nöõa, xin thöû giaûi thích nhö theá naøy: cuïm töø "suy nghó ôû chính nôi toâi" trong baøi Giaùng sinh vaø (ôû baøi chieâm nieäm moät cuûa tuaàn ba: s. 194,1) gôïi hình aûnh laø, sau khi toâi ñaõ höôùng ngoaïi ñeán vôùi caùc nhaân vaät baèng caùi nhìn cuûa toâi, toâi trôû veà baûn thaân ñeå trí khoân cuûa toâi laøm vieäc döïa vaøo nhöõng caùi toâi ñaõ nhaän ñöôïc töø beân ngoaøi (ôû ñaây laø nhaän ñöôïc qua giaùc quan töôûng töôïng); nhöõng caùi maø toâi nhaän ñöôïc "töø beân ngoaøi" trôû thaønh döõ lieäu toâi duøng ñeå suy nghó trong ñaàu oùc. Veà vieäc ñieåm chieâm nieäm ba boû maáy chöõ "ôû chính nôi toâi" ñeå chæ giöõ laïi hai chöõ suy nghó: "Roài, baèng vieäc suy nghó, ruùt laáy ích lôïi thieâng lieâng naøo ñoù", coù theå giaûi thích baèng hai caùch. Caùch thöù nhaát: sôû dó boû maáy chöõ "ôû chính nôi toâi" laø vì, ngay lieàn tröôùc, baûn vaên ñaõ vieát raèng "Chuùa chòu ñoùi, khaùt /.../, vaø taát caû nhöõng söï aáy laø vì toâi", hai chöõ vì toâi ôû ñaây haøm yù ngöôøi tónh taâm trôû veà mình ñeå suy nghó töø nhöõng ñieàu Chuùa ñaõ phaûi chòu. Caùch giaûi thích thöù hai laø söï ñôn giaûn hoùa, töùc, sau khi ñaõ hai laàn (ôû ñieåm chieâm nieäm moät vaø hai) baûo haõy "suy nghó ôû chính nôi toâi", baây giôø, ñeå vaén goïn, khoâng nhaéc laïi troïn veïn cuïm töø ñoù nöõa.
Tuy nhieân, neáu caùch giaûi thích treân ñaây ceà cuïm töø "suy nghó ôû chính nôi toâi" coù theå chaáp nhaän ôû baøi Giaùng sinh, thì noù laïi chæ coù theå aùp duïng ñöôïc moät nöûa cho baøi Chieâm nieäm ñeå ñaït ñöôïc tình yeâu: moät nöûa aùp duïng ñöôïc, ñoù laø vieäc ngöôøi tónh taâm, sau khi nhìn vaøo nhöõng coâng trình cuûa Thieân Chuùa, hoï trôû veà baûn thaân ñeå suy nghó veà nhöõng coâng trình ñoù; moät nöûa khoâng aùp duïng ñöôïc, ñoù laø söï kieän ngöôøi tónh taâm hieän ñang nhìn vaøo chính baûn thaân do vieäc hoï nhaän thaáy nôi mình nhöõng aân hueä cuûa Thieân Chuùa, vaø vì theá khoâng coøn coù vieäc phaûi trôû veà mình! Noùi nhö vaäy khoâng coù nghóa laø loái giaûi thích naøo ñoù, vì noù thích hôïp cho baøi naøy chöù khoâng thích hôïp cho baøi kia, neân nhaát thieát noù phaûi bò coi nhö voâ giaù trò, lyù do laø vì moät caâu hay moät töø coù theå mang hoaëc gôïi theâm saéc thaùi yù nghóa ôû vaên caûnh naøy chöù khoâng ôû vaên caûnh khaùc.
ÔÛ baøi taäp thöù naêm aùp duïng nguõ quan vaøo vieäc chieâm nieäm caû hai baøi Nhaäp theå vaø Giaùng sinh, töø nôi toâi ñöôïc thay theá baèng nôi mình: suy nghó ôû chính nôi mình. Söï khaùc nhau naøy cuõng deã hieåu, bôûi leõ baøi Giaùng sinh noùi ñeán ngoâi thöù nhaát vaên phaïm: "Toâi töï coi mình nhö moät treû em...", neân caâu tieáp theo cuõng duøng ngoâi thöù nhaát: "Vaø roài suy nghó ôû chính nôi toâi", coøn ôû baøi aùp duïng nguõ quan, vì caùc ñieåm chieâm nieäm chæ noùi troáng, ví duï: "Xem caùc nhaân vaät baèng con maét töôûng töôïng...", neân vieäc duøng töø nôi mình trong cuïm töø "suy nghó ôû chính nôi mình" laø ñieàu thích hôïp.
"Nhìn, chuù yù ñeán vaø chieâm ngöôõng ñieàu caùc ngaøi noùi; vaø baèng vieäc suy nghó ôû chính nôi toâi, ruùt laáy ích lôïi naøo ñoù" (s. 115).
Baøi Nhaäp theå noùi laø "Nghe ñieàu caùc nhaân vaät noùi", trong khi baøi Giaùng sinh naøy laïi baûo: "Chieâm ngöôõng ñieàu caùc ngaøi noùi". Caùch dieãn yù naøy coù veû khoù hieåu, vaø coù leõ vì theá maø baûn Phoå thoâng ñaõ traùnh dòch saùt: "Ñieåm thöù hai ñöôïc theå hieän baèng söï hieåu bieát coù hieäu quaû veà nhuõng lôøi noùi ra ôû nôi ñoù." Coù theå taïm giaûi thích nhö sau. ÔÛ baøi Nhaäp theå, ngöôøi tónh taâm suy nghó thaúng veà nhöõng ñieàu hoï nghe ñöôïc, coøn ôû baøi Giaùng sinh, hoï suy nghó veà nhöõng ñieàu ñaõ nghe thaáy sau khi hoï phaûi qua chaëng ñöôøng duøng töôûng töôïng ñeå nhìn nhöõng caùi ñöôïc nghe noùi ñeán.
"Nhìn vaø quan saùt vieäc caùc ngaøi laøm, nhö ñi ñöôøng xa vaø chòu cöïc nhoïc ñeå Chuùa sinh ra trong caûnh ngheøo khoù toät ñoä vaø ñeå, sau khi chòu bao nhieâu cöïc nhoïc, ñoùi, khaùt, noùng vaø laïnh, sæ nhuïc vaø laêng maï, Chuùa cheát treân thaäp giaù; vaø taát caû nhöõng söï aáy laø vì toâi. Sau ñoù, baèng vieäc suy nghó, ruùt laáy ích lôïi thieâng lieâng naøo ñoù" (s. 116).
ÔÛ ñaây xin ñöa ra hai yù töôûng. YÙ töôûng thöù nhaát laø söï tham döï cuûa Ñöùc Maria vaø Thaùnh Giuse vaøo bieán coá Giaùng sinh ñöôïc gôïi yù baèng söï kieän caùc ngaøi "ñi xa vaø chòu cöïc nhoïc". Vaäy hai ñaáng laø taám göông ñaàu tieân cho ngöôøi tónh taâm veà vieäc ñi theo phuïng söï Ñöùc Kitoâ. YÙ töôûng thöù hai laø, trong khi chieâm nieäm vieäc Chuùa Giaùng sinh, ngöôøi tónh taâm ñaõ nhìn thaáy thaäp giaù daønh cho Ngaøi vaøo luùc keát thuùc cuoäc ñôøi, vaø nhaän thaáy raèng cuoäc ñôøi Ngaøi ñan deät baèng caùc ñau khoå theå xaùc vaø tinh thaàn laø cuoäc ñôøi "vì toâi".
Back
to Vietnamese Missionaries in Taiwan Home Page