Chaân Lyù vaø Töï Do
(Taøi Lieäu Giaùo Lyù Cho Ngöôøi Tröôûng Thaønh
cuûa Ñaøi Phaùt Thanh Chaân Lyù AÙ Chaâu
Radio Veritas Asia)
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
- 16 -
Moät Quan Nieäm Ñuùng Ñaén Veà Töï Do
Töï do tö töôûng, töï do ngoân luaän, töï do tín ngöôõng, töï do toân giaùo, töï do phuïng töï, ñoù laø nhöõng quyeàn töï do cô baûn nhaát cuûa con ngöôøi ñöôïc coâng boá trong Tuyeân ngoân Quoác teá Nhaân quyeàn, vaø ñöôïc haàu heát caùc nöôùc treân theá giôùi thöøa nhaän. Nhöng neàn taûng cuûa moïi thöù quyeàn cô baûn naøy chính laø töï do löông taâm, vì löông taâm ñöôïc xem voán laø cung thaùnh thaúm saâu baát khaû xaâm phaïm cuûa con ngöôøi. Löông taâm gaén lieàn vôùi töï do: moät löông taâm laønh maïnh vaø ngay thaät phaûi laø moät löông taâm coù töï do. Nhöng theá naøo laø töï do cuûa löông taâm? theá naøo laø moät löông taâm töï do? Töïu trung vaán ñeà cuûa löông taâm cuõng chính laø vaán ñeà cuûa töï do. Muoán ñaøo luyeän moät löông taâm laønh maïnh tröôùc tieân caàn phaûi coù moät quan nieäm ñuùng ñaén veà töï do.
Noùi ñeán töï do töùc laø noùi ñeán yù chí töï do, moät khaû naêng choïn löïa giöõa nhieàu khaû theå khaùc nhau. Noùi khaùc ñi, ñoù laø khaû naêng coù theå noùi coù hoaëc khoâng. Ñaây laø neàn taûng cuûa nhaân phaåm con ngöôøi vaø laøm con ngöôøi trôû thaønh coù traùch nhieäm. Con ngöôøi coù töï do vaø traùch nhieäm, bôûi vì noù coù theå choïn löïa. Tuy nhieân, khoâng phaûi choïn löïa naøo cuõng laøm cho con ngöôøi trôû thaønh töï do vaø traùch nhieäm hôn: coù nhöõng choïn löïa laøm chuùng ta neân ngöôøi hôn, nhöng cuõng coù nhöõng choïn löïa laøm chuùng ta thaønh nhöõng con ngöôøi keùm phaùt trieån hôn. Do ñoù ñieàu quan troïng laø bieát mình phaûi choïn löïa nhöõng gì vaø nhöõng gì coù theå aûnh höôûng ñeán phaùt trieån nhaân caùch cuûa mình. Khoâng moät choïn löïa naøo maø khoâng aûnh höôûng ñeán ñôøi soáng con ngöôøi. Cuõng nhö nhöõng con ñöôøng tröôùc maët, nhöõng choïn löïa cuûa chuùng ta coù theå ñöa chuùng ta ñeán moät nôi naøo ñoù hoaëc seõ laøm cho chuùng ta xa muïc ñích, hoaëc coù theå ñöa chuùng ta ñeán cuøng ñöôøng.
Nhìn laïi moät soá nhöõng choïn löïa trong cuoäc soáng, ai trong chuùng ta cuõng hoái haän vì ñaõ coù nhöõng choïn löïa khoâng giuùp ích gì cho chuùng ta. Dó nhieân, chuùng ta khoâng theå thay ñoåi ñöôïc quaù khöù, nhöng ít ra chuùng ta coù theå ruùt ra kinh nghieäm ñeå laøm nhöõng choïn löïa toát hôn trong töông lai. Ngaøy nay ngöôøi ta noùi nhieàu ñeán phaùt trieån, ngöôøi ta phaân bieät nhöõng nöôùc phaùt trieån vaø nhöõng nöôùc keùm phaùt trieån. Thöïc teá cho thaáy moät quoác gia ñöôïc goïi laø phaùt trieån vaãn coøn bieát bao ngöôøi keùm phaùt trieån. Nhöõng tieän nghi vaät chaát khoâng ñöông nhieân laøm cho con ngöôøi trôû thaønh phaùt trieån thöïc söï, neáu hoï khoâng bieát laøm nhöõng choïn löïa giuùp hoï thaønh nhöõng ngöôøi coù töï do vaø traùch nhieäm hôn. Nhieàu ngöôøi chæ choïn löïa nhöõng caùi deã daõi vaø khoâng bao giôø nghó raèng soáng nhö theá laø khoâng coù töï do; hoï khoâng coøn coù theå noùi khoâng vôùi nhöõng gì hoï yù thöùc laø coù theå haï giaûm nhaân caùch cuûa hoï. Ñoù laø tröôøng hôïp cuûa nhöõng ngöôøi nghieän ngaäp chaúng haïn, hoï voán bieát huùt thuoác nhieàu, uoáng röôïu nhieàu coù theå haïi cho söùc khoûe, nhöng hoï khoâng coøn khaû naêng noùi khoâng vôùi nhöõng thoùi quen ñoù nöõa, hoï khoâng coøn coù choïn löïa, hoï ñaõ thöïc söï ñaùnh maát töï do.
Ngaøy nay coù bieát bao ngöôøi cuõng ñang giam mình trong chính söï noâ leä do hoï taïo ra. Con ngöôøi coù theå choïn löïa, hoaëc laø töï do hoaëc laø noâ leä. Choïn löïa noâ leä xem ra laø ñieàu maâu thuaãn, vaäy maø trong thöïc teá raát nhieàu ngöôøi ñaõ choïn löïa nhö theá. Sau khi ñöôïc giaûi phoùng khoûi aùch noâ leä Ai-caäp vaø lang thang trong sa maïc, nhieàu ngöôøi Do-thaùi nhôù laïi cuû haønh cuû toûi beân vuøng ñaát noâ leä vaø hoï muoán quay trôû laïi ñoù. Ngaøy nay coù bieát bao ngöôøi cuõng ñaõ coù nhöõng choïn löïa töông töï. Ngaøy nay, trong moïi laõnh vöïc, ai cuõng hoâ haøo töï do, nhöng thöïc teá hoï gioáng nhö nhöõng ngöôøi laùi xe ñua chaïy baát keå ñeán moät ngoõ cuït daãn tôùi vöïc thaúm maø khoâng hay bieát. Soáng nhö theá khoâng phaûi laø soáng töï do, bôûi vì töï do ñích thöïc khoâng daãn con ngöôøi ñeán töï huûy vaø cheát choùc, nhöng laøm cho con ngöôøi tröôûng thaønh vaø neân ngöôøi hôn.