Ñoái vôùi daân Israel, quaù khöù ñöôïc xem laø hình aûnh cuûa sa maïc. Nôi ñaây, hoï ñaõ coù kinh nghieäm veà Chuùa ôû gaàn hoï, baûo veä vaø ban söï soáng. Trong caùc baøi haùt vaø caùc baûn vaên Kinh Thaùnh, Israel nhaéc nhôû söï coù maët cuûa Thieân Chuùa quyeàn naêng vaø cöùu ñoä.
Laïy Chuùa, khi Ngaøi töø
Xeâia ñi ra,
khi töø caùc caùnh ñoàng Edom Ngaøi
ñeán vaø xuaát hieän,
traùi ñaát rung chuyeån, trôøi
aøo aït möa tuoân
vaø maây tan thaønh nöôùc.
Caùc ngoïn nuùi rung chuyeån tröôùc
Thieân Chuùa
ngay caû nuùi Sinai cuõng ngaõ nghieâng
tröôùc nhan Chuùa,
Thieân Chuùa cuûa Israel.
(Thp 5,4-5)
Laïy Chuùa, khi Ngaøi hieän
hình ñi tröôùc daãn ñöôøng
daân Ngaøi,
khi Ngaøi daãn ñöa hoï ñi trong sa
maïc, traùi ñaát rung chuyeån,
chính trôøi cao cuõng möa tuoân tröôùc
nhan Ngaøi,
ngoïn nuùi Sinai ngaõ nghieâng tröôùc
Thieân Chuùa Israel.
Laïy Chuùa, Chuùa ñaõ ñoå
möa moùc hoàng aân Chuùa,
Chuùa ñaõ phuïc söùc cho daân
Chuùa ñang tieàu tuïy moõi moøn.
Chuùa ñaõ ñeán töø nuùi
Sinai.
Töø Xeâia Ngaøi ñaõ xuaát
hieän nôi chaân trôøi vì daân
Ngaøi.
AÙnh saùng cuûa Ngaøi toûa lan töø
ngoïn nuùi Paran.
(TL 33,2)
Nhöõng baûn vaên Kinh Thaùnh xöa khoâng nhöõng keå laïi vieäc daân Isarel ñaõ soáng trong cuoäc haønh trình qua sa maïc. Chuùng coøn noùi ñeán con ngöôøi cuûa moïi thôøi ñaïi, vaø coù moät taàm voùc phoå quaùt. Chuùng muoán chöùng minh raèng Thieân Chuùa coù thaät:
- moät Thieân Chuùa lôùn lao vaø uy quyeàn, hieän dieän cuûa Ngaøi coù theå laøm moïi ngöôøi run sôï. Ngaøi ôû treân moïi söï vaø khoâng coù ai coù theå ñieàu khieån ñöôïc Ngaøi.
- moät Thieân Chuùa ban söï soáng ñaày traøn vaø coù theå laøm cho sa maïc nôû hoa.
- moät Thieân Chuùa ôû caïnh daân Ngaøi, luoân thaân caän, ngay caû trong nhöõng böôùc nguy nan.
Coù nhieàu hình aûnh khaùc coøn ñöôïc daân cö vuøng sa maïc Sinai duøng ñeå noùi veà Thieân Chuùa. Ñoái vôùi hoï quyeàn uy Thieân Chuùa toû ra nôi söùc maïnh vaø haøo quang cuûa saám seùt.
Sau khi ra khoûi Ai Caäp, daân Israel ñeán Sinai. Hoï caém leàu ñoái dieän vôùi ngoïn nuùi. Saùng ngaøy thöù ba, coù moät tieáng saám ñoäng lôùn vaø seùt loùe saùng vaø moät lôùp khoùi daøy phuû khaép ngoïn nuùi. Caû ñoaøn ngöôøi trong caùc leàu run leân. Moâisen cho daân ra khoûi leàu ñeå ñeán gaëp Thieân Chuùa, hoï döøng laïi ôû chaân nuùi. Toaøn ngoïn nuùi Sinai baáy giôø laø khoái khoùi vì Chuùa ñaõ ngöï ñeán giöõa caùc ngoïn löûa chaùy. Löûa khoùi höøng höïc boác leân nhö hoûa loø, toaøn ngoïn nuùi rung chuyeån maïnh. Moâisen leân tieáng vaø Chuùa traû lôøi oâng baèng nhöõng tieáng saám ñoäng. Chuùa ngöï xuoáng treân choùp nuùi Sinai. Chuùa goïi Moâisen leân ñoù. Vaø Moâisen ñi leân. Chuùa phaùn vôùi oâng:
"Haõy xuoáng nuùi vaø ra leänh cho daân chuùng ñöøng vuôït haøng raøo ngaên ñeå tìm ñeán chieâm ngaém Chuùa laø Thieân Chuùa, vì neáu khoâng nhieàu keû phaûi boû maïng. Ngay caùc thaày caû, neáu muoán ñeán gaàn Chuùa, cuõng phaûi thanh taåy, baèng khoâng thì Chuùa seõ noåi giaän vôùi hoï".
Moâisen thöa cuøng Chuùa:
"Daân khoâng theå leo leân nuùi Sinai, vì chính Chuùa ñaõ ra leänh cho chuùng nhö theá; xin Ngaøi laøm ñöôøng ranh chung quanh nuùi vaø tuyeân boá nuùi naøy laø thaùnh".
Moâisen xuoáng nuùi vaø truyeàn laïi leänh cuûa Chuùa.
Tröôùc côn saám ñoäng, seùt loùe saùng vaø ngoïn nuùi boác khoùi, toaøn daân run sôï vaø ñöùng xa xa. Hoï noùi vôùi Moâisen:
"Coù gì oâng noùi vôùi chuùng toâi, chuùng toâi seõ nghe oâng. Nhöng xin Chuùa ñöøng tröïc tieáp noùi, vì chuùng toâi sôï maø cheát". Moâisen traû lôøi vôùi daân chuùng:
"Caùc ngöôi chôù sôï! Chính Chuùa muoán thöû thaùch caùc ngöôi neân Ngaøi ñaõ ñeán, vaø söï sôï haõi caùc ngöôi caûm thaáy ñoù giuùp caùc ngöôi traùnh toäi loãi".
Vì theá, daân chuùng ñöùng ñaøng xa coøn Moâisen tieán laïi gaàn coät khoùi nôi Chuùa hieän ra.
(XH 19,1-2.16-25;20.18-21)
Moät taùc giaû Thaùnh Kinh khaùc, ngöôøi "vieát saùch Thöù Luaät" vaøo thôøi caän ñaïi hôn, noùi ñeán moät kinh nghieäm veà Thieân Chuùa, naëng tình caûm thaùn phuïc vaø sôï haõi. Lôøi cuûa Chuùa Israel coù moät uy löïc lôùn lao ñeán noãi khoâng gì coù theå chòu noåi.
Moâisen taäp trung toaøn daân laïi vaø noùi:
"Vöøa nghe tieáng voïng ra töø boùng toái khi nuùi coøn phuû khoùi löûa, caùc ngöôi ñaõ ñeán gaàn ta vôùi caùc tröôûng toäc vaø kyø laõo cuûa caùc ngöôi ñeå noùi vôùi ta raèng: "Naøy ñaây Thieân Chuùa Chuùa chuùng ta ñaõ toû baøy vinh quang vaø cao caû cuûa Ngaøi, vaø chuùng toâi ñöôïc nghe tieáng Chuùa töø trong coät löûa. Hoâm nay, chuùng toâi ñaõ thaáy Thieân Chuùa coù theå noùi chuyeän vôùi moät ngöôøi maø ngöôøi ñoù khoâng maát maïng. Tuy nhieân, taïi sao laïi phaûi lieàu maïng daùm ñuïng ñeán löûa saám seùt. Neáu cöù maõi muoán taän tai nghe lôøi Chuùa laø Thieân Chuùa chuùng toâi, thì chuùng toâi seõ phaûi cheát. Ai laø ngöôøi ñaõ nghe lôøi Chuùa, Thieân Chuùa soáng ñoäng xuaát hieän töø coät löûa chaùy, nhö chuùng toâi ñaõ töøng ñöôïc nghe maø coøn ñöôïc soáng toaøn maïng?"
(TL 5,1.23-26)
Thieân Chuùa leân tieáng noùi vôùi Israel khoâng phaûi laø moät Thieân Chuùa xa laï. Ngaøi laø Chuùa ñaõ töøng ñem Israel ra khoûi ñaát Ai Caäp, laø Ñaáng luoân coù maët beân caïnh cuoäc soáng cuûa hoï. Chính vì theá, daân Israel coù theå soáng coøn taïi nôi sa maïc, vaø ñaõ nhaän caùc ñieàu raên cuûa Chuùa laøm gieàng moái daãn loái cuoäc soáng. Daân ñoù bieát raèng cuoäc soáng cuûa hoï, soáng thaønh daân toäc, tuøy thuoäc vaøo söï gaén boù vaøo Thieân Chuùa cuûa hoï.
Möôøi ñieàu raên ñöôïc xuaát hieän laàn hoài nhö laø söï ñaùp traû cuûa daân Israel ñoái vôùi tình yeâu naøy cuûa Chuùa.
Phaàn ñaàu cuûa möôøi ñieàu raên noùi ñeán quyeàn cuûa Chuùa: Neáu Thieân Chuùa ñaõ cöùu thoaùt daân Ngaøi, thì daân ñoù chæ coù moät Chuùa.
Nhöng ngay trong phaàn ñaàu, caùc quyeàn cuûa Thieân Chuùa lieân heä ñeán quyeàn cuûa con ngöôøi. Ñieàu raên noùi veà ngaøy nghæ leã Sabaùt döïa vaøo söï caàn thieát veà thôøi gian con ngöôøi, cuõng nhö loaøi vaät lao taùc phaûi nghæ ngôi. Vieäc chieám höõu ñaát höùa chæ coù theå thöïc hieän ñöôïc khi con caùi kính troïng cha meï mình, vaø saên soùc hoï.
Phaàn thöù hai cuûa caùc ñieàu raên laø caùc luaät leä lieân quan ñeán caùc moái töông giao huynh ñeä. Ñôøi soáng vaø söï töï do laø nhöõng moùn quaø cuûa Thieân Chuùa; chuùng chæ coù theå toàn taïi khi cuoäc soáng vaø töï do cuûa keû khaùc ñöôïc toân troïng.
Ta laø Chuùa, Thieân Chuùa cuûa ngöôi Ñaáng ñaõ laøm cho ngöôi thoaùt khoûi choán noâ leä, ngöôi khoâng coøn thaàn naøo khaùc ngoaøi Ta. Ngöôøi khoâng khaéc moät töôïng hình naøo phoûng laïi baát cöù caùi gì ôû treân trôøi, döôùi ñaát hay döôùi nöôùc. Ngöôi khoâng thôø laïy caùc hình töôïng, phuïng söï chuùng vì Ta laø Chuùa Thieân Chuùa ngöôi, Ta laø Chuùa hay ghen töông seõ phaït nhöõng keû gheùt Ta, keå caû con chaùu noù lieân tieáp ba boán ñôøi vì toäi cha noù, nhöng Ta seõ ñoái xöû toát laønh ñeán ngaøn ñôøi, vôùi nhöõng ai thöông meán Ta vaø tuaân phuïc giôùi raên Ta.
Ngöôi khoâng ñöôïc voâ côù keâu danh Ta, vì Ta laø Thieân Chuùa seõ khoâng queân phaït keû naøo laïm duïng danh cuûa Ta.
Ngöôi phaûi giöõ ngaøy nghæ Sabaùt; haõy giöõ ngaøy ñoù nhö laø ngaøy thaùnh, nhö Chuùa Thieân Chuùa ngöôi ñaõ raên daïy ngöôi. Ngöôi coù saùu ngaøy ñeå laøm vieäc cuûa ngöôi, nhöng ngaøy thöù baûy daønh cho Chuùa Thieân Chuùa ngöôi, ngöôi khoâng ñöôïc laøm moät vieäc gì caû, keå caû con trai, con gaùi, toâi tôù trai gaùi, boø löøa, loaøi vaät cuûa ngöôi, keå caû ngöôøi ngoaïi quoác cö truù taïi nhaø ngöôi, ñeå cho toâi tôù trai gaùi cuõng ñöôïc nghæ ngôi nhö ngöôi. Haõy nhôù raèng ngöôi töøng laøm noâ leä taïi Ai Caäp, Chuùa laø Thieân Chuùa vôùi baøn tay thaàn löïc, caùnh tay uy duõng ñaõ laøm cho ngöôi thoaùt khoûi nôi aáy. Chính vieäc ñoù, Chuùa laø Thieân Chuùa ñaõ raên daïy ngöôi phaûi giöõ ngaøy nghæ Sabaùt.
Ngöôi haõy kính troïng cha meï ngöôi, nhö Chuùa laø Thieân Chuùa ñaõ ra leänh cho ngöôi, ñeå ngöôi coù ñöôïc tuoåi thoï vaø haïnh phuùc ôû ñôøi maø Chuùa ban cho ngöôi.
Ngöôi khoâng ñöôïc
gieát ngöôøi.
Ngöôi khoâng ñöôïc ngoaïi
tình.
Ngöôi khoâng ñöôïc troäm caép.
Ngöôi khoâng ñöôïc laøm
chöùng gian choáng laïi ngöôi beân
caïnh.
Ngöôi khoâng ñöôïc theøm muoán vôï ngöôøi beân caïnh, ngöôi khoâng ñöôïc chieám nhaø, ruoäng vöôøn, toâi tôù nam nöõ, boø, löøa ngöôøi beân caïnh: baát cöù caùi gì thuoäc veà keû khaùc.
(TL 5,6-21)
Nhöõng ñieàu raên cuûa Thieân Chuùa, laø hy voïng vaø nieàm vui, laø söï chuùc phuùc vaø laø lôøi höùa ban cho con ngöôøi, nhö keû vieát Thaùnh Vònh moâ taû:
Phuùc thay cho keû coù ñôøi
soáng ngay laønh,
vaø soáng ñôøi mình theo luaät
Chuùa.
Phuùc thay cho keû aân caàn tuaân giöõ
leänh Chuùa
vaø taän taâm muoán soáng nhö theá,
khoâng laøm ñieàu aùc,
böôùc ñi treân con ñöôøng
Chuùa chæ.
Chuùa ñaõ ban cho giôùi raên cuûa
Chuùa
ñeå moïi ngöôøi trung thaønh
tuaân giöõ.
Con muoán soáng ñôøi con
theo yù Chuùa hoaøn toaøn.
Vaø con seõ khoâng xaáu hoã
neáu con bieát höôùng maét con nhìn
theo giôùi raên cuûa Chuùa.
Con seõ thaønh taâm ca tuïng Chuùa;
vöøa hoïc bieát caùc luaät leä
ngay chính cuûa Ngaøi.
Con muoán laøm theo yù Chuùa;
nhöng xin Chuùa ñöøng bao giôø
boû con.
(TV 119,1-8)
Caùc giôùi raên cuûa
Chuùa mang ñeán cho con bao nieàm haân
hoan,
vaø con yeâu meán chuùng heát loøng.
Con giang tay ñoùn nhaän caùc giôùi
raên con yeâu thích,
con suy nghó xem Chuùa muoán gì cho ñôøi
chuùng con.
Xin Chuùa nhôù laïi lôøi Chuùa
ñaõ noùi vôùi toâi tôù
Chuùa
lôøi ñoù ñaõ thuùc duïc
taâm hoàn con hy voïng.
Noù an uûi con trong côn khoán khoå;
lôøi höùa cuûa Chuùa ban cho con
söï soáng.
Nhöõng keû kieâu caêng deøm pha con,
nhöng con khoâng xa rôøi Chuùa.
Laïy Chuùa, con nhôù laïi nhöõng
phaùn ñoaùn ngaøy xöa cuûa Chuùa,
vaø con ñöôïc uûi an.
Nhöõng chæ daãn cuûa Chuùa laø
baøi ca cuûa con,
con chæ laø keû ngoaïi kieàu treân
traàn theá naøy.
Ñeâm ñeâm, con nhôù ñeán
Chuùa, laïy Chuùa,
ñeå tuaân giöõ luaät Ngaøi.
Gia phaàn con, chính laø tuaân giöõ
lôøi daïy cuûa Chuùa.
Ai yeâu meán luaät Chuùa thì coù
ñöôïc an bình toaøn veïn
vaø khoâng gì laøm hoï phaûi ngaõ
nghieâng.
(TV 119,47-56.165)