Giacoùp coù möôøi hai con; ngöôøi con uùt goïi laø Giuse. Giacoùp thöông Giuse ñaëc bieät vì ñaõ tuoåi giaø oâng môùi coù ñöôïc ñöùa con naøy. Ñeán naêm 17 tuoåi, Giuse chaên cöøu vaø deâ vôùi caùc anh vaø cha giaø ñaõ cho oâng moät chieác aùo ñeïp daøi tay. Caùc anh ghen tò khoâng theøm noùi chuyeän vôùi oâng nöõa.
Loøng ghen tò ñoù trôû thaønh gheùt boû khi Giuse keå laïi giaác mô oâng thaáy caû nhaø oâng nghieâng mình kính neå oâng.
Moät ngaøy kia, caùc anh cuûa Giuse löøa gia suùc ñeán aên ôû Sikem. Giacoùp noùi vôùi Giuse:
"Haõy ñi thaêm caùc anh, cha muoán sai con ñi ñeán thaêm chuùng".
Giuse töø thung luõng Heâbron ñi ñeán Sikem.
Caùc anh oâng thaáy oâng töø xa. Tröôùc khi Giuse ñeán gaàn, hoï muoán möu ñoà gieát em. Hoï baøn vôùi nhau:
"Naøy, ngöôøi naèm moäng ñaõ tôùi. Ñaõ ñeán luùc roài ñaây: chuùng mình gieát haén vaø vaát haén xuoáng hoá; vaø chuùng mình cöù noùi moät con daõ thuù ñaõ voà noù. Thöû xem nhöõng gì noù mô moäng coù thöïc hieän ñöôïc khoâng".
Nhöng Ruben, ngöôøi anh caû, nghe vaäy, muoán cöùu em; oâng noùi:
"Ñöøng gieát noù. Ñöøng ñoå maùu noù. Haõy xoâ noù xuoáng vöïc ñaøng kia, trong sa maïc, nhöng ñöøng saùt haïi noù".
Ngöôøi anh naøy muoán cöùu thoaùt em vaø daãn veà cho cha giaø.
Ngay khi Giuse ñeán gaëp caùc anh, hoï loät aùo daøi vaø ñaåy em vaøo vöïc. Ñoù laø vöïc troáng vaø khoâng coù chuùt nöôùc naøo.
Hoï ngoài xuoáng duøng böõa. Nhìn ñaøng xa, hoï thaáy moät ñoaøn thöông gia ñi ñeán. Ñoaøn ngöôøi naøy ñi veà xöù Ai Caäp. Baáy giôø Giuña noùi vôùi caùc anh em:
"Gieát thaèng nhoû vaø che daáu caùi cheát cuûa noù coù lôïi ích gì? Thaø baùn noù cho caùc thöông gia".
Caùc anh em ñoàng yù.
Hoï laïi loâi Giuse töø vöïc leân vaø baùn em vôùi giaù 20 neùn baïc. Caùc thöông gia daãn Giuse veà Ai Caäp.
Caùc anh Giuse laáy aùo cuûa em, gieát moät con cöøu vaø nhuùng aùo ñoù vaøo trong maùu con vaät. Sau ñoù hoï ñem chieác aùo daøi tay veà cho cha vaø keå laïi:
"Chuùng con tìm ñöôïc caùi naøy: cha xem thöû coù phaûi laø aùo con cuûa cha khoâng".
Ngöôøi cha nhaän ra chieác aùo cuûa con mình vaø keâu leân:
"Ñuùng laø aùo con ta! Daõ thuù ñaõ voà noù roài!"
Giacoùp xeù aùo cuûa mình, mang moät bao vaûi treân mình ñeå tang thaät laâu ñöùa con ñaõ maát. Taát caû caùc con trai, gaùi ñeán an uûi oâng, nhöng oâng töø choái taát caû lôøi an uûi, oâng noùi:
"Ñau khoå tang cheá seõ giuùp ta gaëp laïi con ta trong coõi ngöôøi cheát".
Giacoùp cöù theá maø khoùc thöông Giuse.
Khi ñeán ñaát Ai Caäp, caùc thöông gia baùn Giuse cho Poâtipha, moät vò quan Ai Caäp cuûa Pharaoâng, laøm chöùc tröôûng ñoäi caän veä. Chuùa ôû vôùi Giuse, neân moïi söï toát ñeïp ñeán vôùi oâng. Giuse gaây ñöôïc söï tin töôûng nôi chuû mình vaø ñöôïc oâng giao cho traùch nhieäm quaûn gia, coi soùc taát caû taøi saûn. Chuùa chuùc laønh gia ñình ngöôøi Ai Caäp vì Giuse.
Hai naêm sau, Vua Pharaoâng naèm moäng: OÂng ôû treân bôø soâng Nil. Baûy con boø caùi ñeïp vaø to maäp ñi ra khoûi soâng vaø aên coû caïnh bôø. Nhöng coù baûy con boø caùi xaáu xí vaø gaày guoäc laïi töø soâng Nil loäi leân phía sau maáy con boø kia vaø ñeán caïnh beân chuùng treân bôø soâng Nil. Vaø maáy con boø xaáu vaø gaày noát tröûng maáy con boø ñeïp vaø maäp. Baáy giôø vua Pharaoâng vuït thöùc daäy. Vua nguû laïi vaø coù moät giaác mô khaùc: baûy haït luùc ñeïp vaø lôùn rôi ra töø moät cheù luùa. Nhöng sau ñoù, baûy haït luùa deïp vaø khoâ vì gioù ñoâng laïi xuaát hieän. Nhöõng haït luùa deïp nuoát tröûng baûy haït luùa lôùn vaø no troøn. Vua Pharaoâng thöùc daäy: ñoù laø moät giaác moäng.
Saùng ngaøy, vua Pharaoâng lo laéng goïi caùc nhaø chieâm tinh vaø caùc thaày thoâng thaùi Ai Caäp ñeán. Vua keå cho hoï nghe caùc giaác moäng cuûa mình. Nhöng khoâng ai trong hoï coù theå giaûi thích ñöôïc caû.
Baáy giôø vua Pharaoâng cho goïi Giuse ñeán vaø noùi:
"Ta ñaõ coù moät giaác moäng maø khoâng ai giaûi ñöôïc. Ta nghe raèng ngöôi coù taøi giaûi moäng".
Giuse traû lôøi:
"Khoâng phaûi toâi, chính Thieân Chuùa seõ cho vua Pharaoâng moät lôøi giaûi thích chính ñaùng".
Vua Pharaoâng beøn keå laïi caùc giaác moäng cho Giuse. Baáy giôø Giuse noùi:
"Hai giaác moäng ñoù chæ laø moät. Thieân Chuùa cho Pharaoâng bieát vieäc phaûi laøm. Baûy con boø caùi ñeïp laø baûy naêm vaø baûy haït luùc ñeïp cuõng laø baûy naêm. Ñoù chæ laø moät chuyeän. Baûy con boø gaày vaø xaáu, xuaát hieän sau baûy con kia, laø baûy naêm, vaø baûy haït luùa deïp bò gioù ñoâng laøm khoâ seõ laø baûy naêm ñoùi. Seõ coù baûy naêm ñöôïc muøa sung tuùc trong toaøn coõi Ai Caäp. Sau ñoù baûy naêm ñoùi seõ laøm ta queân baûy naêm sung tuùc taïi ñaát Ai Caäp naøy. Ñoùi seõ laøm cho xöù sôû ñieâu taøn. Neáu giaác moäng cuûa vua Pharaoâng laäp laïi nhö theá, haún Thieân Chuùa ñaõ quyeát ñònh thöïc hieän söï kieän naøy. Vua Pharaoâng neân choïn ngay moät ngöôøi khoân ngoan vaø thoâng minh ñeå trao quyeàn cai quaûn xöù sôû. Vua Pharaoâng cuõng neân ñaët caùc vò quaûn lyù trong xöù ñeå thu moät phaàn naêm saûn phaåm muøa maøng cuûa Ai Caäp trong baûy naêm phuù tuùc. Hoï phaûi tích tröû taát caû saûn phaåm cuûa nhöõng naêm toát saép ñeán; hoï caàn döï tröû luùa mì taïi caùc thaønh phoá ñeå vua Pharaoâng xöû duïng sau naøy. caùc löông thöïc ñoù seõ giuùp xöù sôû trong baûy naêm ñoùi maø Ai Caäp aét gaëp phaûi, nhö theá xöù sôû seõ traùnh ñöôïc naïn ñoùi".
Lôøi giaûi thích nhö theá hôïp yù vua Pharaoâng vaø caùc quan trong trieàu, neân vua noùi vôùi hoï:
"Chuùng ta coù caàn tìm moät ngöôøi nhö Giuse, laø keû coù ñöôïc söï höùng khôûi cuûa thaàn khí Thieân Chuùa?"
Vaø quay laïi Giuse, vua noùi tieáp:
"Bôûi vì Thieân Chuùa ñaõ cho ngöôøi bieát vieäc ñoù, khoâng ai coù theå khoân ngoan vaø caån maät hôn ngöôi. Ngöôi seõ laøm quaûn lyù taát caû nhaø ta, vaø toaøn daân seõ tuaân phuïc lôøi noùi cuûa ngöôi: neáu ta coù hôn ngöôi chaêng nöõa thì vì ta laø vua ñoù thoâi".
Vua Pharaoâng côûi nhaån trong tay vaø ñeo vaøo tay cuûa Giuse. Vua ra leänh ñem aùo gaám quí cho Giuse maëc vaø khoaùc vaøo coå oâng chieác voøng vaøng. Giuse ñöôïc ngoài xe ngöïa thöù nhì sau vua, vaø coù quyeàn treân toaøn xöù Ai Caäp.
Hay tin coù luùa mì ôû Ai Caäp, Giacoùp noùi vôùi caùc con:
"Cha nghe tin coù luùa mì ôû Ai Caäp. Haõy ñi xuoáng ñoù maø mua ñeå coù theå soáng soùt vaø thoaùt cheát".
Möôøi ngöôøi anh cuûa Giuse xuoáng xöù Ai Caäp ñeå mua luùa. Giacoùp khoâng cho Bengiamin, ngöôøi em cuûa Giuse ñi theo caùc anh; oâng töï nhuû:
"E raèng coù chuyeän khoâng may xaûy ra cho ñöùa con uùt".
Khi Giuse thaáy ñöôïc caùc anh, oâng nhaän ra ngay, nhöng caùc anh khoâng nhaän ra oâng. OÂng tra vaán laïi:
"Caùc oâng töø ñaâu ñeán?"
Hoï traû lôøi "Chuùng toâi töø Canaan ñeán ñeå mua luùa mì".
Giuse nhôù laïi giaác moäng mình thaáy veà caùc anh mình, lieàn noùi vôùi hoï:
"Caùc oâng laø giaùn ñieäp! Caùc oâng ñeán ñeå tìm xem caùc nhöôïc ñieåm cuûa xöù naøy!"
Hoï choáng cheá:
"Thöa ngaøi, khoâng phaûi theá, chuùng toâi laø toâi tôù ngaøi, ñeán chæ ñeå mua luùa mì. Chuùng toâi taát caû ñeàu con moät ngöôøi cha; chuùng toâi laø ngöôøi löông thieän; nhöõng keû haï thaàn naøy ñaâu phaûi laø giaùn ñieäp".
Giuse noùi vôùi hoï:
"Khoâng phaûi vaäy ñaâu, caùc oâng ñeán ñeå bôùi tìm caùc yeáu ñieåm cuûa xöù naøy".
Hoï laïi traû lôøi:
"Chuùng toâi laø anh em, con moät cha ôû xöù Canaan. Ngöôøi em uùt nay coøn ôû nhaø vôùi cha chuùng toâi, coù moät ngöôøi nöõa ñaõ maát roài".
Giuse lieàn noùi:
"Toâi khoâng tin; caùc oâng laø giaùn ñieäp. Caùc oâng phaûi chòu thöû thaùch naøy. Caùc oâng khoâng ñöôïc ñi ñaâu caû cho ñeán khi ngöôøi em uùt ñeán ñaây. Caùc oâng cho moät ngöôøi trong caùc oâng ñi tìm ngöôøi em ñoù, coøn laïi thì vaøo tuø taát thaûy. Thöû xem caùc oâng coù noùi thaät hay khoâng töông lai seõ roõ".
Vaø oâng boû tuø caùc anh ba ngaøy troøn.
Ngaøy thöù ba, Giuse baûo hoï:
"Vì toâi kính sôï Thieân Chuùa, neân cho pheùp caùc oâng laøm theá naøy ñeå coù theå giöõ ñöôïc maïng soáng: neáu caùc oâng thaønh thaät, thì ñeå moät ngöôøi trong anh em caùc ngöôi ngoài laïi trong tuø! Coøn caùc ngöôøi khaùc, haõy mang luùa veà nhaø cho gia ñình duøng. Caùc oâng haõy mang ngöôøi em uùt ñeán ñaây cho toâi: nhö theá laø lôøi caùc oâng seõ ñöôïc chöùng thöïc vaø caùc oâng khoûi phaûi cheát".
OÂng cho baét troùi Simeâoâng tröôùc maét hoï.
Caùc ngöôøi khaùc lieàn trôû veà queâ Canaan vaø keå laïi cho cha taát caû nhöõng gì xaûy ra.
Baáy giôø Giacoùp cha hoï noùi:
"Caùc con laøm cha maát daàn con caùi! Giuse khoâng coøn nöõa, Simeâoâng cuõng theá vaø nay coøn muoán baét Bengiamin. Caùc con muoán laøm khoå cha!"
Ruben thöa vôùi cha:
"Cha giao Bengiamin cho con, vaø con höùa seõ ñem em con veà baèng an".
Baáy giôø Giacoùp noùi laïi:
"Vì khoâng coù caùch gì khaùc, thoâi thì theá naøy: caùc con haõy ñem theo haønh trang caùc con nhöõng saûn phaåm quyù nhaát trong vuøng ta ôû maø coáng hieán cho ngöôøi aáy: moät ít thuoác öôùp, moät ít maät, caùc loaïi nöôùc hoa, caây thuoác, ñaäu vaø haïnh ñaøo. Mang tieàn gaáp ñoâi. Daãn em ñi vaø ñeán gaëp ngöôøi aáy. Xin Chuùa toaøn naêng ñaùnh ñoäng loøng oâng ta ñeå thöông caùc con vaø cho ngöôøi em trong tuø vaø Bengiamin ñöôïc trôû veà queâ. Coøn cha, daãu phaûi maát con, cuõng khoâng laøm gì ñöôïc nöõa!"
Hoï ñem theo caùc moùn quaø vaø soá tieàn gaáp ñoâi cuøng vôùi Bengiamin, höôùng veà Ai Caäp.
Hoï ñeán trình dieän Giuse.
Khi thoaùng thaáy Bengiamin, Giuse noùi vôùi ngöôøi quaûn lyù cuûa mình:
"Haõy daãn maáy ngöôøi ñoù vaøo; gieát moät con vaät vaø doïn baøn ñeå hoï cuøng aên vôùi ta tröa nay".
Ngay khi Giuse böôùc vaøo, hoï lieàn daâng caùc moùn quaø mang theo, saäp ñaàu xuoáng ñaát chôø ñôïi. OÂng môùi noùi vôùi hoï:
"Cha giaø cuûa caùc oâng, maø caùc oâng nhaéc ñeán coù khoûe maïnh khoâng?"
Hoï thöa:
"Keû haï thaàn, cha chuùng toâi, maïnh khoûe; ngöôøi coøn soáng".
Hoï quyø goái, raïp mình xuoáng.
Nhöôùng maét nhìn Bengiamin, em mình, con cuûa meï mình, Giuse noùi:
"Coù phaûi ngöôøi em uùt maø caùc oâng noùi ñeán ñoù khoâng?"
OÂng lieàn tieáp:
"Naày chuù kia, xin Chuùa gìn giöõ chuù!"
Khoâng neùn noåi côn xuùc ñoäng tröôùc maét moïi ngöôøi ñang vaây quanh, Giuse ra leänh:
"Moïi ngöôøi ñi ra heát". Khi khoâng coøn ai ôû ñoù, Giuse lieàn cho caùc anh em hay bieát veà thaân theá mình. OÂng khoùc nöùc nôû vaø noùi vôùi caùc anh em:
"Toâi laø Giuse, ngöôøi anh em trong nhaø! Cha coøn soáng sao?"
Nhöng hoï khoâng theå traû lôøi, vì quaù ngôõ ngaøng khi ñöùng tröôùc maët Giuse. OÂng lieàn noùi vôùi hoï:
"Naøy ñeán gaàn ñaây, ñöøng sôï. Caùc anh ñöøng hoái haän vì ñaõ baùn toâi. Vì muoán cho caùc anh em soáng coøn neân Thieân Chuùa ñaõ gôûi toâi ñeán gaëp caùc anh, vì ñaõ hai naêm trong mieàn gaëp ñoùi khaùt, vaø coøn naêm naêm nöõa khoâng caøy caáy thu hoaïch gì ñöôïc. Chuùa ñaõ sai toâi ôû ñaây ñeå laøm thoáng ñoác caû xöù Ai Caäp. Caùc anh haõy mau veà baùo cho cha hay: "Giuse con cuûa cha noùi theá naøy: Thieân Chuùa ñaõ ñöa con leân haøng khanh töôùng cuûa toaøn nöôùc Ai Caäp. Xin cha haõy mau ñeán vôùi con".
Quaù caûm xuùc oâng nhaøo ñeán oâm laáy coå Bengiamin maø khoùc; Bengiamin cuõng nöùc nôû theo. OÂng laïi oâm taát caû caùc anh ñaàm ñìa nöôùc maét, vaø moïi ngöôøi ñeàu khoùc theo oâng.
Anh em lieàn rôøi xöù Ai Caäp veà gaëp cha laø Giacoùp taïi xöù Canaan. Hoï baùo tin cho cha:
"Giuse coøn soáng. Chính Giuse laø thoáng ñoác toaøn xöù Ai Caäp".
Nhöng Giacoùp döûng döng vì khoâng tin lôøi hoï noùi. Tuy theá, khi hoï keå heát lôøi Giuse noùi vôùi hoï, cuõng nhö khi thaáy caùc xe Giuse gôûi ñeán röôùc oâng, Giacoùp lieàn tænh trí. OÂng noùi:
"Ñuû roài, ta tin con ta coøn soáng. Ta muoán ñeán gaëp noù tröôùc khi cheát".
Trong moät giaác mô, Chuùa noùi vôùi Giacoùp:
"Giacoùp! Giacoùp!"
OÂng thöa: "Laïy Chuùa con ñaây".
Vaø Chuùa phaùn: "Ta laø Chuùa, Thieân Chuùa cuûa cha ngöôi. Ñöøng ngaïi ñeán ñaát Ai Caäp, vì ôû ñoù Ta seõ laøm cho con thaønh moät daân lôùn. Ta seõ cuøng ñi vôùi con ñeán Ai Caäp vaø Ta seõ ñöa con trôû veà".
Giacoùp cho Giuña ñi tröôùc baùo cho Giuse bieát hoï ñaõ ñeán Gieátsen. Khi hoï ñeán xöù naøy; Giuse chuaån bò xe vaø ñi ñeán gaëp cha ôû Gieátsen. Khi vöøa thaáy cha, oâng nhaøo ñeán oâm chaàm laáy coå vaø khoùc thaät laâu trong tay cha.
Giacoùp noùi: "Giôø ñaây cha coù theå cheát ñöôïc roài vì cha ñaõ thaáy con vaø con coøn soáng".
Giuse ñaët ñeå cho cha vaø caùc anh ñònh cö trong moät khu ñaát xöù Ai Caäp, moät vuøng ñaát phì nhieâu nhaát trong vuøng. Vaø Giuse coøn cung caáp löông thöïc cho cha, caùc anh em vaø toaøn gia ñình.
Thôøi gian sau ñoù, ngöôøi ta ñeán baùo cho Giuse:
"Cha ngaøi laâm beänh".
OÂng lieàn ñem theo hai con trai laø Manaùtxeâ vaø EÂphraim. Giacoùp ñöôïc tin ngöôøi cho hay:
"Giuse con oâng ñeán thaêm oâng".
Giacoùp coá göôïng ngoài daäy. OÂng chuùc laønh cho Giuse. vaø noùi theâm:
"Xin Chuùa laø Ñaáng maø toå phuï toâi laø Abraham vaø Isaac ñi tröôùc thieân nhan, laø Ñaáng daãn daét toâi töø ngaøy ñaàu cuûa cuoäc ñôøi ñeán nay, xin thieân thaàn ñaáng ñaõ cöùu toâi khoûi moïi ñieàu aùc, chuùc phuùc cho caùc con toâi! Öôùc gì danh toâi vaø cuûa toå phuï toâi Abraham vaø Isaac toàn tuïc nôi con toâi vaø chuùng coù ñöôïc haäu dueä ñaày traøn treân maët ñaát".
(Theo ST 37-48)