Israel nghieàn ngaãm lòch söû quaù khöù cuûa mình. Nhôø theá daân naøy bieát ñöôïc raèng Chuùa luoân ôû vôùi con ngöôøi, saün saøng giuùp ñôõ hoï.
Nhöõng ngöôøi trung tín cuûa daân Israel thích gôïi laïi nhöõng truyeàn thoáng cuûa hoï. Hoï tìm nhöõng hình aûnh vaø caùch noùi môùi ñeå dieãn taû baèng lôøi nhöõng gì coù theå hieåu ñöôïc: Chuùa ñaõ lo laéng cho con ngöôøi ñeán ñoä naøo.
Trong caùc baûn vaên ghi cheùp, caùc thaày caû noùi ñeán moät giao keøo hay moät keát öôùc Chuùa ñaõ thöïc hieän vôùi Noeâ vaø Abraham, Hoï coá tìm caùch chöùng minh raèng Chuùa höùa trung tín vôùi con ngöôøi.
Lôøi höùa ñoù laø ôn Chuùa ban, keâu môøi con ngöôøi ñaùp traû vôùi Thieân Chuùa baèng tình yeâu ñoä löôïng.
Haõy ca tuïng Chuùa, haõy
keâu leân danh Ngaøi,
haõy noùi giöõa muoân daân caùc
vieäc Ngaøi ñaõ laøm!
Haõy haùt ca chuùc tuïng Ngaøi,
haõy gaõy leân caùc loaïi ñaøn
tung hoâ Ngaøi,
haõy nhaéc laïi luoân maõi caùc
kyø dieäu cuûa Ngaøi!
Öôùc gì nhôø danh raát thaùnh
cuûa Ngaøi
caùc ngöôøi ñöôïc höôûng
vinh quang.
Haõy hoan hæ, hôõi nhöõng keû
tìm kieám Thieân Chuùa!
haõy quay veà Chuùa vaø quyeàn naêng
cuûa Ngaøi,
haõy luoân tìm kieám nhan Ngaøi khoâng
ngöøng!
Haõy nhôù laïi nhöõng vieäc kyø
dieäu Ngaøi ñaõ laøm,
nhöõng kyø coâng vaø caùc quyeát
ñònh cuûa Ngaøi.
Haõy nhôù ñeán Chuùa,
hôõi con caùi Abraham ngöôøi toâi
tôù trung tín cuûa Chuùa,
hôõi con caùi Giacoùp, laø ngöôøi
Ngaøi ñaõ choïn:
Chuùa laø Thieân Chuùa chuùng ta,
phaùn quyeát cuûa Ngaøi bao truøm toaøn
theå traùi ñaát.
Ngaøi luoân nhôù giao öôùc
cuûa Ngaøi,
lôøi Ngaøi ñaõ ban cho muoân ngaøn
theá heä:
lôøi höùa noùi cuøng Abraham,
lôøi höùa vôùi Isaac.
(TV 105,1-9)
Taùc giaû saùch thöù luaät laïi neâu leân söï trung tín cuûa Thieân Chuùa. OÂng moâ taû nhöõng kyø coâng Chuùa ñaõ laøm trong quaù khöù. Nhöõng kyø coâng ñoù muoán noùi leân vieäc Chuùa ban cho moïi ngöôøi giao öôùc cuûa Ngaøi.
Chính vì Chuùa yeâu caùc ngöôi vaø toân troïng lôøi theà vôùi caùc toå phuï caùc ngöôi, maø Chuùa ñaõ duøng uy löïc cuûa baøn tay Ngaøi daãn ñöa caùc ngöôi vaø cöùu caùc ngöôi khoûi noâ leä, khoûi quyeàn bính cuûa Pharaoâng, vua Ai Caäp.
Vaø ngöôi bieát raèng Chuùa Thieân Chuùa ngöôi laø Chuùa thaät, Chuùa trung tín giöõ lôøi giao öôùc vaø tình yeâu ñoái vôùi muoân theá heä, nhöõng ngöôøi thöông meán Ngaøi vaø tuaân giöõ giôùi raên cuûa Ngaøi.
Neáu caùc ngöôi toân troïng luaät Chuùa, tuaân giöõ vaø thi haønh, thì Chuùa laø Thieân Chuùa seõ toân troïng lôøi giao öôùc vaø ban cho ngöôi söï cöùu ñoä Ngaøi ñaõ keát höùa vôùi toå phuï caùc ngöôi.
(TL 7,8-9.12)
Giao öôc giaû thieát söï cam keát cuûa ñoâi beân. Chuùa cam keát trung tín vaø giöõ caùc lôøi Ngaøi höùa, coøn phaàn con ngöôøi, con ngöôøi cam keát tuaân giöõ luaät leä cuûa Thieân Chuùa.
Söï ñaùp traû cuûa con ngöôøi ñoái vôùi tình baèng höõu Chuùa ban cho, chính laø chaáp nhaän lôøi Chuùa phaùn.
Moâisen ñem theo 70 ngöôøi thuû laõnh cuûa daân Israel leân nuùi. Hoï thaáy Chuùa cuûa Israel; döôùi chaân hoï, hoï töôûng nhö ñöùng treân moät neàn baèng ñaù lung linh trong saùng khoâng khaùc gì trôøi ñaày sao. Chuùa ñaõ khoâng laøm cho kyø muïc daân Israel phaûi tai vaï; hoï coù theå thaáy Ngaøi, sau ñoù coøn aên uoáng nöõa.
(XH 24,9-11)
Moâisen ñaõ trôû veà noùi cho daân hay taát caû nhöõng lôøi cuûa Chuùa vaø leà luaät cuûa Ngaøi. Vaø toaøn daân nhaát taâm traû lôøi:
"Chuùng toâi seõ laøm nhöõng gì Chuùa phaùn".
Baáy giôø, Moâisen vieát laïi taát caû lôøi cuûa Chuùa. Saùng hoâm sau, oâng xaây moät baøn thôø ôû chaân nuùi vaø cho döïng möôøi hai truï ñaù, moãi truï cho moät thò toäc Israel. Moâisen baûo caùc ngöôøi thanh nieân Israel daâng leân Chuùa leã toaøn thieâu vaø cuùng caùc boø moäng laøm leã teá keát hôïp vôùi Thieân Chuùa. Moâisen höùng moät phaàn nöûa maùu trong chaäu, coøn ñoå phaàn nöûa coøn laïi treân baøn thôø. OÂng laáy baûn vaên giao öôùc, ñoïc cho daân nghe, daân traû lôøi:
"Chuùng toâi seõ laøm nhöõng gì Chuùa phaùn, chuùng toâi seõ vaâng phuïc".
Moâisen laáy maùu, raûy leân treân daân chuùng, vaø noùi:
"Ñaây laø maùu giao öôùc Chuùa ñaõ keát vôùi caùc ngöôi, theo taát caû nhöõng gì Ngaøi ñaõ cam keát".
XH 24,3-8)
Giao öôùc buoäc chæ thôø moät Chuùa laø Chuùa duy nhaát: Giaveâ. Daân Israel khoâng theå caàu nguyeän vôùi moät vò thaàn naøo khaùc. Moãi laàn hoï xa rôøi Giaveâ, Ngaøi laïi göûi moät ngöôøi cuûa Ngaøi ñeán ñeå nhaéc nhôû giao öôùc ñaõ keát öôùc vôùi hoï. Hoï khoâng bao giôø ñöôïc queân nhöõng gì Chuùa ñaõ laøm cho hoï trong quaù trình lòch söû daân hoï.
Ngöôi haõy tuaân giöõ taát caû nhöõng gì hoâm nay ta ra leänh cho ngöôi.
Ngöôi khoâng ñöôïc thôø laïy buït thaàn naøo khaùc, vì Chuùa goïi teân mình "laø keû ghen", Chuùa laø Chuùa hay ghen. Ngöôi khoâng ñöôïc kyù giao öôùc vôùi daân cö trong xöù, sôï raèng hoï seõ môøi ngöôi döï vaøo vieäc thôø laïy caùc buït thaàn cuûa hoï vaø daâng leã cho caùc buït thaàn ñoù, roài ngöôi laïi phaûi aên ñoà cuùng cuûa hoï. Cuõng ñeå ngöôi khoûi choïn con gaùi hoï laøm vôï cho con trai ngöôi, caùc con gaùi ñoù seõ duï doã con trai ngöôi teá leã buït thaàn cuûa chuùng!
Ngöôi khoâng ñöôïc ñieâu khaéc caùc töôïng buït thaàn.
(XH 34,11.14-17)
Nhöng con ngöôøi queân giao öôùc vaø thöôøng baát trung vôùi Thieân Chuùa.
Hôõi daân ta, haõy
nghe lôøi ta daïy baûo:
haõy laéng nghe ta phaùn vôùi ngöôi.
Ta seõ noùi cho ngöôi hay vaø giuùp
cho ngöôi bieát
nhöõng gì caàn bieát veà quaù
khöù.
Nhöõng gì chuùng ta ñaõ nghe vaø
bieát
nhöõng gì cha oâng chuùng ta ñaõ
keå laïi cho chuùng ta,
chuùng ta seõ khoâng giaáu dieám nhöõng
vieäc ñoù vôùi con chaùu,
chuùng ta seõ keå laïi cho theá heä
mai sau.
Chuùng ta seõ keå nhöõng kyø coâng
saùng ngôøi,
vaø quyeàn naêng Thieân Chuùa,
nhöõng vieäc kyø dieäu Ngöôøi
ñaõ laøm.
Chuùa ñaõ ban leà luaät cho Giacoùp,
luaät cuûa Ngaøi cho Israel.
Ngaøi ñaõ ra leänh cho cha oâng chuùng
ta
phaûi truyeàn tuïng taát caû cho con chaùu,
ñeå theá heä ñi sau ñöôïc
toû töôøng,
vaø ñeå con caùi ñeán phieân
phaûi keå cho chaùu chaét.
Nhö theá, chuùng seõ bieát tin vaøo
Chuùa,
khoâng queân nhöõng vieäc kyø dieäu
cuûa Ngaøi,
vaø tuaân giöõ luaät leä.
Chuùng seõ trôû thaønh nhö cha oâng
chuùng,
laø theá heä phaûn boäi vaø khöôùc
töø tuaân phuïc,
theá heä khoâng tuaân giöõ luaät
vaø khoâng trung thaønh vôùi Chuùa.
Con caùi cuûa EÂphraim, thieän xaï theá
kia,
maø ñaõ chaïy troán trong ngaøy
chieán ñaáu.
Chuùng ñaõ khoâng giöõ giao öôùc
cuûa Chuùa,
töø choái tuaân phuïc luaät Ngaøi.
Chuùng ñaõ queân nhöõng vieäc
kyø dieäu cuûa Ngaøi,
nhöõng kyø coâng Ngaøi ñaõ
laøm tröôùc maët chuùng.
(TV 78,1-11)
Chuùa ñaõ daãn daét
hoï an toaøn, hoï khoâng phaûi sôï
haõi,
khi bieån phuû ngaäp quaân thuø.
Ngaøi ñaõ ñöa hoï veà ñaát
thaùnh,
ñeán nuùi maø quyeàn uy Chuùa
ñaõ chinh phuïc ñöôïc.
Ngaøi ñaõ ñuoåi nhöõng daân
toäc thaùo chaïy tröôùc maét
hoï,
chia cho hoï ñaát cuûa keû thuø laøm
cô nghieäp,
Ngaøi ñaõ ñònh cö taát caû
boä laïc Israel trong leàu traïi cuûa hoï.
Nhöng hoï thaùch thöùc Thieân Chuùa
vaø choáng laïi Thieân Chuùa Cao Sang.
Hoï khoâng tuaân giöõ caùc giôùi
raên cuûa Ngaøi,
hoï xa laùnh Ngaøi, nhö caùc cung khoâng
döông leân noåi.
Hoï ñaõ choïc giaän Thieân Chuùa
baèng nhöõng nôi thôø cuùng
cuûa hoï,
vaø laøm Ngaøi ghen töùc vì caùc
buït thaàn hoï thôø.
Khi thaáy vaäy, Chuùa noåi giaän,
vaø boû rôi Israel.
(TV 78,53-59)
Ngaøi choïn boä toäc Giuña,
vaø thích ngoïn nuùi Sion,
Ngaøi xaây treân ñoù Ñeàn
Thaùnh Ngaøi,
cao taän trôøi vaø beàn vöõng
nhö ñaát cöùng ñaët neàn
moùng ñôøi ñôøi vöõng
chaéc.
(TV 78,68-69)