Gôïi yù muïc vuï
trong Naêm Thaùnh Loøng Thöông Xoùt.
Ñeà taøi 5
Lao ñoäng theå hieän phaåm giaù thuï taïo
theo hình aûnh cuûa Ñaáng hay thöông xoùt
Gôïi yù muïc vuï trong Naêm Thaùnh Loøng Thöông Xoùt
Ñeà taøi 5. Lao ñoäng theå hieän phaåm giaù thuï taïo theo hình aûnh cuûa Ñaáng hay thöông xoùt.
1. Hoïc thuyeát xaõ hoäi cuûa Hoäi Thaùnh Coâng giaùo laø coâng cuï höõu hieäu cuûa Phuùc-aâm-hoaù
Hoäi Thaùnh luoân baên khoaên thao thöùc tìm caùch laøm sao ñeå coâng boá Tin Möøng vaø laøm cho Tin Möøng hieän dieän trong caùc moái quan heä xaõ hoäi voán phong phuù maø cuõng phöùc taïp. Coâng cuoäc Phuùc-aâm-hoaù xaõ hoäi may maén coù chæ nam höôùng daãn cuûa Hoäi Thaùnh ñaëc bieät nhaát laø Hoïc thuyeát Xaõ hoäi cuûa Giaùo hoäi Coâng giaùo. Hoïc thuyeát xaõ hoäi cuûa Giaùo hoäi "töï noù laø moät coâng cuï höõu hieäu ñeå Phuùc-aâm-hoaù".[1] Hoïc thuyeát xaõ hoäi, voán khai sinh töø nhöõng cuoäc gaëp gôõ luoân môùi meû cuûa thoâng ñieäp Tin Möøng vôùi ñôøi soáng xaõ hoäi, cho neân ñoù laø moät phöông caùch ñaëc bieät ñeå Hoäi Thaùnh thi haønh taùc vuï rao giaûng Lôøi Chuùa vaø laøm ngoân söù.[2] "Thaät vaäy, giaûng daïy vaø phoå bieán hoïc thuyeát xaõ hoäi laø nhöõng vieäc laøm coù lieân quan tôùi söù maïng Phuùc-aâm-hoaù cuûa Giaùo hoäi vaø laø moät phaàn thieát yeáu trong thoâng ñieäp Kitoâ giaùo, vì hoïc thuyeát aáy cho bieát nhöõng haäu quaû cuï theå cuûa thoâng ñieäp naøy trong ñôøi soáng xaõ hoäi, cuõng nhö ñaët nhöõng vieäc laøm haèng ngaøy vaø nhöõng cuoäc ñaáu tranh cho coâng lyù moãi ngaøy vaøo trong boái caûnh laøm chöùng cho Ñöùc Kitoâ Cöùu Theá".[3]
Moät löu yù caàn thieát ñaàu tieân Coâng ñoàng nhaéc nhôû: Giaùo hoäi khoâng laõnh laáy traùch nhieäm veà heát moïi khía caïnh cuûa cuoäc soáng trong xaõ hoäi maø chæ leân tieáng trong phaïm vi chuyeân moân cuûa mình, töùc laø coâng boá Ñöùc Kitoâ laø Ñaáng Cöùu Chuoäc, nghóa laø phaïm vi toân giaùo. "Ñöùc Kitoâ khoâng ñeå laïi cho Giaùo hoäi moät söù maïng thuoäc phaïm vi chính trò, kinh teá hay xaõ hoäi; muïc tieâu Ngöôøi trao cho Giaùo hoäi laø muïc tieâu toân giaùo. Nhöng söù maïng toân giaùo naøy coù theå laø nguoàn ñöa tôùi nhöõng daán thaân, ñöôøng höôùng vaø söùc soáng ñeå Giaùo hoäi tìm caùch thieát laäp vaø cuûng coá coäng ñoàng nhaân loaïi cho ñuùng vôùi luaät Chuùa".[4]
2. Lao ñoäng laø chìa khoaù cuûa toaøn boä vaán ñeà xaõ hoäi
Ñöùc Giaùo hoaøng Thaùnh Gioan Phaoloâ II qua thoâng ñieäp Laborem Exercens (1981) ñaõ vaïch ra moät neàn linh ñaïo vaø ñaïo ñöùc cho lao ñoäng, giaù trò caên baûn cuûa con ngöôøi, laø nhaân toá treân heát cuûa caùc hoaït ñoäng kinh teá vaø laø chìa khoaù cuûa toaøn boä vaán ñeà xaõ hoäi.[5] Lao ñoäng ñöôïc hieåu khoâng chæ theo nghóa khaùch quan vaø vaät chaát, maø coøn phaûi ghi nhôù chieàu kích chuû quan cuûa lao ñoäng, nhö moät söï bieåu hieän baûn thaân.
Theo nghóa khaùch quan, lao ñoäng laø "toång hôïp nhöõng hoaït ñoäng, nhöõng taøi nguyeân, nhöõng phöông tieän vaø coâng ngheä maø con ngöôøi duøng ñeå saûn xuaát ra söï vaät, ñeå thi haønh quyeàn thoáng trò cuûa mình treân traùi ñaát". Theo nghóa chuû quan, "lao ñoäng laø hoaït ñoäng cuûa con ngöôøi trong tö caùch laø moät höõu theå naêng ñoäng coù khaû naêng laøm nhieàu vieäc trong tieán trình lao ñoäng, phuø hôïp vôùi thieân höôùng rieâng cuûa mình". Lao ñoäng theo nghóa khaùch quan laø khía caïnh hay thay ñoåi vì leä thuoäc vaøo söï thay ñoåi cuûa ñieàu kieän coâng ngheä, vaên hoaù, xaõ hoäi vaø chính trò. Coøn lao ñoäng theo nghóa chuû quan laø khía caïnh beàn vöõng cuûa lao ñoäng, khoâng leä thuoäc vaøo caùi ngöôøi ta saûn xuaát ra maø chæ leä thuoäc vaøo phaåm giaù cuûa nhöõng con ngöôøi. Khía caïnh chuû quan cuûa lao ñoäng naøy ñaõ laøm cho lao ñoäng coù ñöôïc moät phaåm giaù ñaëc bieät, khieán chuùng ta khoâng ñöôïc pheùp coi lao ñoäng chæ laø moät haøng hoaù hay chæ laø moät yeáu toá phi ngoâi vò trong guoàng maùy saûn xuaát. "Con ngöôøi môùi chính laø thöôùc ño phaåm giaù cuûa lao ñoäng".[6] Phaûi ñaët khía caïnh chuû quan öu tieân hôn khía caïnh khaùch quan cuûa lao ñoäng, vì ñoù laø khía caïnh cuûa chính con ngöôøi ñang tham gia lao ñoäng, con ngöôøi ñang quyeát ñònh phaåm chaát vaø giaù trò cuoái cuøng cuûa lao ñoäng. Lao ñoäng phaùt xuaát töø con ngöôøi vaø chuû yeáu höôùng tôùi con ngöôøi, laáy con ngöôøi laøm muïc tieâu cuoái cuøng cuûa mình.
3. Phaåm giaù cuûa con ngöôøi, ñöôïc taïo döïng theo hình aûnh cuûa Thieân Chuùa, theå hieän qua lao ñoäng
Lao ñoäng cuûa con ngöôøi xuaát phaùt tröïc tieáp töø nhöõng con ngöôøi, ñaõ ñöôïc taïo döïng theo hình aûnh cuûa Thieân Chuùa vaø ñöôïc keâu goïi ñeå tieáp noái coâng trình taïo döïng, cuøng vôùi nhau vaø cho nhau, baèng vieäc laøm chuû traùi ñaát.[7] Vì vaäy lao ñoäng laø moät boån phaän.[8] Lao ñoäng bieåu döông caùc hoàng aân cuûa Ñaáng Taïo Hoaù vaø nhöõng taøi naêng ñaõ laõnh nhaän. "Lao ñoäng cuõng coù giaù trò cöùu chuoäc. Khi chòu ñöïng nhöõng vaát vaû cuûa lao ñoäng trong söï keát hôïp vôùi Chuùa Gieâsu, ngöôøi thôï laøng Nazareth vaø ñaõ chòu cheát treân thaäp giaù, con ngöôøi coäng taùc moät caùch naøo ñoù vôùi Con Thieân Chuùa trong coâng trình cöùu chuoäc cuûa Ngöôøi. Hoï bieåu loä mình laø moân ñeä cuûa Ñöùc Kitoâ, khi vaùc thaäp giaù haèng ngaøy trong hoaït ñoäng hoï ñöôïc môøi goïi chu toaøn. Lao ñoäng coù theå laø moät phöông theá thaùnh hoaù vaø laøm sinh ñoäng caùc thöïc taïi traàn theá trong Thaàn Khí cuûa Ñöùc Kitoâ".[9] Nhö vaäy, khi lao ñoäng con ngöôøi theå hieän phaåm giaù laøm con Thieân Chuùa vì ñöôïc taïo döïng vaø cöùu chuoäc trong Ñöùc Kitoâ, Dung maïo nhaân loaïi cuûa Loøng Thöông Xoùt vónh cöûu.
Caâu hoûi chia seû vaø thaûo luaän
1. Anh chò coù luùc naøo caûm nhaän ñöôïc nieàm vui vaø höùng khôûi cuûa ngöôøi laøm vieäc "trong vöôøn nho" cuûa Chuû mình, laø Thieân Chuùa laø Cha, taïi nhaø hay taïi nôi laøm vieäc, trong xaõ hoäi hay Giaùo hoäi khoâng?
2. Ñoâi khi trong coâng vieäc phuïc vuï hay lao ñoäng, anh chò coù gaëp theá löôõng nan phaûi choïn löïa giöõa hieäu quaû coâng vieäc vaø söï haøi hoaø giöõa ngöôøi vôùi ngöôøi, luùc ñoù anh chò thöôøng xuyeân choïn caùi gì: con ngöôøi hay hieäu quaû coâng vieäc?
3. Laø ngöôøi laõnh ñaïo, lôùn hay nhoû, anh chò coù quan taâm ñeán löông boång vaø ñôøi soáng cuûa nhöõng ngöôøi döôùi quyeàn mình hay khoâng? Quan taâm nhö theá naøo?
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
[1] Gioan Phaoloâ II, Tñ. Centesimus Annus (Baùch Chu nieân), 54.
[2] Gioan Phaoloâ II, Tñ. Sollicitudo Rei Socialis (Quan taâm ñeán caùc thöïc taïi Xaõ hoäi), 41.
[3] Gioan Phaoloâ II, op. cit., 5. X. HÑTT CLHB, "Toùm löôïc Hoïc thuyeát Xaõ hoäi cuûa Giaùo hoäi Coâng giaùo", Libreria Editrice Vaticana 2004, baûn dòch Vieät ngöõ cuûa UB Baùc AÙi Xaõ hoäi/ HÑGMVN 2007, NXB Toân Giaùo.
[4] CÑ Vatican II, Hch. Gaudium et Spes, 42.
[5] X. HÑTT CLHB, "Toùm löôïc Hoïc thuyeát Xaõ hoäi cuûa Giaùo hoäi Coâng giaùo", 101.
[6] Ibid., 271.
[7] X. GLHTCG, 2427.
[8] X. 2Tx 3,10.
[9] X. GLHTCG,2427.
Vaên phoøng HÑGMVN