Ñieàu Kieän ñeå Giaûng Daïy Baát Khaû Ngoä
cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
I. Neàn taûng quyeàn giaùo huaán cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng vaø Caùc Giaùm Muïc
1. Söù vuï vaø quyeàn giaùo huaán cuûa Thaùnh Pheâroâ vaø caùc Ñaáng keá vò, coù neàn taûng trong Kinh Thaùnh Taân Öôùc. Thöïc vaäy, khi Chuùa Gieâsu hoûi caùc moân ñeä: “Ngöôøi ta noùi Con Ngöôøi laø ai?”, Thaùnh Pheâroâ ñaõ mau maén tuyeân xöng: “Thaøy laø Ñaáng Kitoâ, Con Thieân Chuùa haèng soáng!”, Chuùa Gieâsu ñaõ baøy toû quyeát ñònh ban cho thaùnh nhaân “chìa khoùa nöôùc Trôøi” (cf Matheâu 16,13-19).
Lôøi tuyeân xöng treân ñaây cuûa Thaùnh Pheâroâ khoâng phaûi laø moät söï bieåu loä ñöùc tin baûn thaân cuûa thaùnh nhaân nôi Chuùa Gieâsu, nhöng coøn laø lôøi quaû quyeát moät giaùo lyù veà Chuùa Kitoâ nöõa. Vì theá, vai troø laøm “Ñaù Taûng” cuûa Giaùo hoäi ñöôïc Chuùa uûy thaùc cho Thaùnh Pheâroâ cuõng bao goàm khía caïnh ñaïo lyù nöõa (cf Matheâu 16,18-19). Cuõng vaäy, söù maïng Chuùa giao cho thaùnh nhaân trong vieäc “cuûng coá caùc anh em” trong ñöùc tin (cf Luca 22,32) theo cuøng chieàu höôùng aáy, vaø Thaùnh Pheâroâ ñöôïc Chuùa Gieâsu ñaëc bieät caàu nguyeän cho ñeå coù theå chu toaøn söù vuï giuùp ñôõ caùc anh em khaùc ñöôïc luoân vöõng maïnh trong ñöùc tin. Sau cuøng, khi Chuùa Gieâsu truyeàn cho Thaùnh Pheâroâ “haõy chaên daét caùc chieân con vaø caùc chieân cuûa Thaøy” (Gioan 21,15-17), Chuùa cuõng nguï yù trao cho thaùnh nhaân moät söù maïng giaùo huaán, bôûi vì chaên daét ñoaøn chieân cuõng coù nghóa laø mang laïi cho chieân löông thöïc nuoâi döôõng ñôøi soáng thieâng lieâng, vaø trong soá caùc löông thöïc ñoù, coù caû vieäc thoâng truyeàn ñaïo lyù maïc khaûi ñeå nuoâi döôõng vaø hun ñuùc ñöùc tin.
Do nhöõng döõ kieän neàn taûng ñoù cuûa Kinh Thaùnh, söù maïng muïc töû cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng, ngöôøi keá vò Thaùnh Pheâroâ, cuõng bao goàm caû söù vuï giaùo huaán veà ñaïo lyù. Trong tö caùch laø Muïc Töû hoaøn vuõ, ngaøi coù nhieäm vuï giaûng daïy ñaïo lyù maïc khaûi vaø thaêng tieán trong toaøn theå Giaùo Hoäi ñöùc tin chaân chính nôi Chuùa Kitoâ. Coâng ñoàng chung Lyon 2, naêm 1274, khi khaúng ñònh quyeàn toái thöôïng vaø quyeàn bính troïn veïn cuûa Giaùm Muïc Roâma, ñaõ nhaán maïnh raèng: “Ngaøi coù nhieäm vuï baûo veä chaân lyù ñöùc tin vaø coù nghóa vuï giaûi quyeát taát caû nhöõng vaán ñeà tranh luaän trong laõnh vöïc ñöùc tin” (DS 861).
Cuõng theá, Coâng Ñoàng chung Firenze naêm 1439 nhìn nhaän Ñöùc Giaùo Hoaøng Roâma laø “Cha vaø laø Tieán Só cuûa toaøn theå caùc kitoâ höõu” (DS 1307).
2. Caùc Giaùm Muïc keá vò caùc Toâng Ñoà vaø do ñoù, caùc ngaøi ñöôïc môøi goïi tham gia vaøo söù maïng Chuùa Gieâsu ñaõ uûy thaùc cho 12 Toâng Ñoà vaø Giaùo Hoäi. Coâng Ñoàng Chung Vatican 2 trong soá 24 cuûa Hieán Cheá AÙnh Saùng Muoân Daân daïy raèng: “Chuùa Gieâsu, Ñaáng ñöôïc trao ban moïi quyeàn naêng treân trôøi döôùi ñaát, ñaõ trao cho caùc giaùm muïc, nhöõng ngöôøi keá vò caùc Toâng Ñoà, söù maïng daïy doã muoân daân vaø rao giaûng Phuùc AÂm cho moïi taïo vaät, haàu moïi ngöôøi ñöôïc cöùu roãi nhôø laõnh nhaän ñöùc tin, bí tích röûa toäi vaø nhôø tuaân giöõ caùc giôùi raên” (LG 24).
Qua ñoaïn vaên treân ñaây cuûa Coâng Ñoàng Chung Vatican 2, söù maïng maø caùc giaùm muïc nhaän laõnh laø bôûi Chuùa vaø söù maïng aáy cuõng laø söù maïng ñöôïc uûy thaùc cho caùc Toâng Ñoà. Söù maïng naøy, cuøng vôùi thaùnh quyeàn, thuoäc veà Toâng Ñoà ñoaøn vaø ñöôïc thoâng truyeàn cho moãi giaùm muïc trong giaùm muïc ñoaøn.
Trong soá 25 cuûa Hieán Cheá AÙnh Saùng Muoân Daân, Coâng Ñoàng Chung Vatican 2 daïy raèng: “Vieäc rao giaûng Tin Möøng laø moät nhieäm vuï troåi vöôït trong caùc nhieäm vuï chính yeáu cuûa Giaùm Muïc. Giaùm Muïc laø nhöõng ngöôøi rao truyeàn ñöùc tin, ñem nhieàu moân ñeä môùi veà vôùi Chuùa Kitoâ. Giaùm Muïc laø nhöõng tieán só ñích thöïc, nghóa laø coù uy quyeàn cuûa Chuùa Kitoâ, giaûng daïy cho nhöõng ngöôøi ñöôïc trao phoù cho caùc ngaøi ñöùc tin caàn ñöôïc xaùc tín vaø thöïc haønh trong cuoäc soáng... Khi caùc ngaøi hieäp thoâng vôùi Ñöùc Giaùo Hoaøng Roâma maø giaûng daïy, thì caùc tín höõu phaûi toân kính laéng nghe trong tö caùch caùc ngaøi laø nhöõng chöùng nhaân cuûa chaân lyù thaàn linh vaø Coâng giaùo; vaø caùc tín höõu phaûi chaáp nhaän phaùn quyeát cuûa Giaùm Muïc mình, khi nhaân danh Chuùa Kitoâ, coâng boá nhöõng gì veà ñöùc tin vaø phong hoùa, cuõng nhö phaûi tuaân theo ngaøi vôùi loøng kính caån tuaân phuïc.” (LG 25).
Nhö theá, Coâng Ñoàng chung Vatican 2 xaùc quyeát raèng söù vuï giaùo huaán cuûa caùc giaùm muïc coù lieân heä chaët cheõ vôùi söù vuï giaùo huaán cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng. Chính vì theá, trong cuøng soá 25 cuûa Hieán Cheá AÙnh Saùng Muoân Daân, Coâng Ñoàng daïy raèng: “Moïi ngöôøi phaûi laáy yù chí vaø lyù chí maø kính caån tuaân phuïc moät caùch ñaëc bieät nhöõng giaùo huaán chính thöùc cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Roâma, keå caû khi ngaøi khoâng tuyeân boá töø “ngai Toøa thaùnh Pheâroâ” (ex cathedra); nhö vaäy caàn phaûi kính troïng chaáp nhaän giaùo huaán toái cao cuûa ngaøi vaø chaân thaønh tuaân haønh caùc phaùn quyeát cuûa ngaøi theo ñuùng tö töôûng vaø yù muoán ngaøi trình baøy, ñaëc bieät bieåu loä qua baûn chaát caùc vaên kieän, hoaëc qua vieäc ngaøi laäp laïi nhieàu laàn moät ñaïo lyù, hoaëc qua lôøi giaûng daïy cuûa ngaøi” (LG 25).
II. Nhöõng hình thöùc thi haønh huaán quyeàn
1. Trong söù vuï giaùo huaán bình thöôøng, Ñöùc Giaùo Hoaøng khoâng haønh ñoäng nhö moät tö nhaân, nhöng vôùi tö caùch laø Thaøy daïy toái cao cuûa Giaùo hoäi hoaøn vuõ (LG 25). Vì theá, caùc thaønh phaàn cuûa giaùo hoäi, töø caùc giaùo daân cho tôùi caùc giaùo lyù vieân vaø caùc thaàn hoïc gia, caàn phaûi tuaân theo caùc “quy luaät ñöùc tin” do Ñöùc Giaùo Hoaøng tuyeân daïy, trong vieäc tìm kieám yù nghóa noäi dung ñöùc tin Kitoâ. Söù vuï cuûa Thaùnh Pheâroâ vaø caùc Ñaáng keá vò laø thieát ñònh vaø taùi khaúng ñònh moät caùch ñaày uy tín nhöõng ñieàu maø giaùo hoäi ñaõ tieáp nhaän vaø ñaõ tin töø ñaàu, nhöõng ñieàu maø caùc Toâng Ñoà ñaõ daïy, Kinh Thaùnh vaø Thaùnh Truyeàn ñaõ aán ñònh nhö ñoái töôïng ñöùc tin vaø quy luaät cuûa ñôøi soáng Kitoâ. Caû caùc muïc töû khaùc cuûa Giaùo Hoäi, caùc giaùm muïc nhöõng ngöôøi keá vò caùc toâng ñoà, cuõng ñöôïc Ñaáng keá vò thaùnh Pheâroâ cuûng coá trong nieàm hieäp thoâng ñöùc tin vôùi Chuùa Kitoâ vaø trong söï chu toaøn söù maïng maø caùc giaùm muïc ñaõ nhaän laõnh. Nhö theá, Huaán Quyeàn cuûa Giaùm Muïc Roâma vaïch ra moät con ñöôøng roõ reät vaø thoáng nhaát cho taát caû moïi ngöôøi, nhaát laø trong thôøi ñaïi coù nhieàu tranh luaän hieän nay, vôùi bao nhieâu lyù thuyeát khaùc nhau do caùc nhaø thaàn hoïc ñeà ra, nhieàu khi raát traùi ngöôïc nhau, söï vieäc Ñöùc Giaùo Hoaøng leân tieáng xaùc ñònh ñaïo lyù chaân chính cuûa Giaùo Hoäi laø ñieàu raát caàn thieát ñeå traùnh tình traïng hoang mang vaø chia reõ nôi caùc tín höõu.
2. Söù vuï giaùo huaán cuûa Ñaáng keá vò thaùnh Pheâroâ ñöôïc thöïc thi theo ba theå thöùc caên baûn:
- Tröôùc heát laø baèng lôøi noùi. Trong tö caùch laø Muïc Töû hoaøn vuõ, Ñöùc Giaùm Muïc Roâma ngoû lôøi vôùi moïi Kitoâ höõu vaø toaøn theá giôùi, chu toaøn moät caùch ñaày uy tín söù maïng Chuùa ñaõ uûy thaùc cho caùc Toâng Ñoà: “Caùc con haõy giaûng daïy muoân daân nöôùc” (Matheâu 28,19). Ngaøy nay, caùc phöông tieän truyeàn thoâng xaõ hoäi laøm cho lôøi cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng ñi ñeán moïi quoác gia, khieán cho ngaøi coù theå chu toaøn söù vuï aáy hôn bao giôø heát. Ngoaøi ra, nhôø caùc phöông tieän giao thoâng di chuyeån deã daøng, Ñöùc Giaùo Hoaøng coøn ñích thaân ñeán nhöng nôi xa xaêm nhaát ñeå mang söù ñieäp cuûa Chuùa Kitoâ ñeán cho nhöõng ngöôøi daân taïi caùc nöôùc ñoù, vaø qua ñoù, ngaøi caøng chu toaøn lôøi Chuùa daïy veà vieäc “ra ñi vaø giaûng daïy muoân daân”.
- Tieáp ñeán, Ñöùc Giaùo Hoaøng coøn thi haønh söù maïng giaùo huaán cuûa ngaøi qua caùc vaên kieän: töø caùc baøi huaán duï, dieãn vaên, cho tôùi caùc vaên kieän nhö toâng huaán, toâng thö vaø thoâng ñieäp do ngaøi coâng boá, hoaëc do caùc cô quan trung öông toaø thaùnh ban haønh teo söï uûy nhieäm cuûa ÑTC.
Sau cuøng, Ñöùc Giaùo Hoaøng thi haønh söù vuï giaùo huaán cuûa ngaøi qua nhöõng saùng kieán theá giaù vaø caùc toå chöùc thuoäc laõnh vöïc khoa hoïc vaø muïc vuï. Ví duï, ngaøi coå voõ caùc hoaït ñoäng nghieân cöùu, vaên hoùa, truyeàn giaùo, baùc aùi vaø töø thieän trong toaøn theå Giaùo hoäi, coå voõ caùc cô sôû ñaûm baûo vieäc giaûng daïy ñöùc tin nhö caùc chuûng vieän, phaân khoa thaàn hoïc vaø khoa hoïc toân giaùo, caùc haøn laâm vieän vaø hieäp hoäi thaàn hoïc.
Noøng coát giaùo huaán cuûa Ñaáng keá vò Thaùnh Pheâroâ vaø cuûa caùc giaùm muïc laø laøm chöùng taù cho Chuùa Kitoâ, cho bieán coá Chuùa Nhaäp Theå laøm ngöôøi vaø cöùu ñoä nhaân loaïi; laøm chöùng veà hoaït ñoäng cuûa Chuùa Thaùnh Linh trong Giaùo Hoäi vaø trong lòch söû nhaân loaïi. Hình thöùc vaø phöông theá laøm chöùng taù coù khaùc nhau, nhöng ñieàu quan heä vôùi chaân lyù Haèng Soáng laø chính Chuùa Kitoâ, ñaõ vaø vaãn luoân luoân laø söùc sinh ñoäng cuûa chöùng taù aáy.
Chính vì loøng gaén boù vôùi Chuùa Kitoâ nhö theá, maø huaán quyeàn cuûa Hoäi thaùnh vaãn luoân luoân gaëp khoù khaên vaø choáng ñoái, töø thôøi thaùnh Pheâroâ cho ñeán ngaøy nay vaø maõi cho ñeán taän theá. Lôøi Chuùa Gieâsu phaùn “Moân ñeä khoâng troïng hôn thaøy” (Matheâu 10,24; Luca 6,40) ñöôïc aùp duïng cho taát caû caùc giaùm muïc trong Giaùo hoäi, nhaát laø Ñaáng keá vò Thaùnh Pheâroâ. Chính Chuùa Gieâsu ñaõ thi haønh söù vuï giaùo huaán cuûa ngaøi trong söï chieán ñaáu giöõa toái taêm vaø aùnh saùng. Cuoäc chieán ñoù cuõng tieáp tuïc gay go vaøo thôøi caùc Thaùnh Toâng Ñoà nhö Chuùa ñaõ caûnh giaùc tröôùc: “Neáu hoï ñaõ baùch haïi thaøy, thì hoï cuõng seõ baùch haïi caùc con” (Gioan 15,20). Vaø Thaùnh Phaoloâ Toâng Ñoà cuõng ñaõ töøng nhaén nhuû Timoâtheâ, moân ñeä cuûa ngaøi: “Con haõy rao giaûng, kieân trì trong moïi hoaøn caûnh thuaän lôïi hay khoâng thuaän lôïi, haõy caûnh caùo, khieån traùch, vaø nhaén nhuû vôùi taát caû loøng can ñaûm vaø daïy ñaïo lyù, duø raèng ngöôøi ta seõ khoâng chaáp nhaän ñaïo lyù laønh maïnh nöõa” (2Tim 4,2-3).
Ñieàu maø Thaùnh Phaoloâ nhaén nhuû Timoâtheâ cuõng ñöôïc aùp duïng cho caùc Giaùm muïc ngaøy nay, nhaát laø cho Ñöùc Giaùo Hoaøng laø ngöôøi coù nhieäm vuï baûo veä caùc Kitoâ höõu choáng laïi nhöõng sai laàm trong laõnh vöïc ñöùc tin vaø luaân lyù, vaø ngaøi coù nghóa vuï baûo toàn kho taøng ñöùc tin (2Tim 4,7). Khoán cho caùc ngaøi neáu caùc ngaøi kính sôï tröôùc nhöõng lôøi pheâ bình vaø thaùi ñoä thieáu caûm thoâng cuûa ngöôøi ñôøi. Meänh leänh caùc ngaøi ñaõ nhaän laõnh laø laøm chöùng cho Chuùa Kitoâ, cho lôøi ngaøi, luaät phaùp cuûa ngaøi vaø cho tình thöông cuûa Chuùa, baát chaáp söï choáng ñoái cuûa caùc löïc löôïng cuûa ñen toái.
III. Ôn phuø trôï cuûa Thaùnh Linh ñoái vôùi söù vuï Giaùo Huaán
Trong khi thöïc thi quyeàn bính toái cao trong söù vuï giaùo huaán, Ñöùc Giaùo Hoaøng ñöôïc ôn phuø trôï ñaëc bieät cuûa Chuùa Gieâsu vaø Thaùnh Linh: “Hôõi Pheâroâ, thaøy ñaõ caàu nguyeän cho con, ñeå ñöùc tin cuûa con khoâng bò hö maát. Vaø khi con trôû laïi, con haõy cuûng coá ñöùc tin cuûa caùc anh em con” (Luca 22,32). Nghóa laø Chuùa Thaùnh Linh luoân tieáp tuïc phuø hoä Thaùnh Pheâroâ vaø caùc Ñaáng keá vò trong vieäc thöïc thi söù maïng giaùo huaán, nhaém giuùp caùc tín höõu hieåu chaân lyù maïc khaûi vaø aùp duïng caùc chaân lyù aáy vaøo ñôøi soáng ñöùc tin thöôøng nhaät.
Chính vì theá, nhö vöøa noùi, Coâng Ñoàng Chung Vatican 2 quaû quyeát raèng taát caû giaùo huaán cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Roâma ñaùng ñöôïc laéng nghe vaø chaáp nhaän, keå caû khi ngaøi khoâng tuyeân daïy moät caùch long troïng vaø chính thöùc nhaân danh quyeàn toái cao cuûa Thaùnh Pheâroâ Toâng Ñoà, nhöng chæ giaûng daïy thoâng thöôøng, vôùi yù höôùng roõ reät laø giaûng daïy, giaûi thích, nhaéc nhôû veà giaùo lyù ñöùc tin.
Chính nhôø ôn phuø trôï ñaëc bieät cuûa Chuùa maø Giaùo hoäi Coâng giaùo xaùc tín raèng Ñöùc Giaùo Hoaøng Roâma ñöôïc ôn baát khaû ngoä khi long troïng tuyeân daïy veà ñöùc tin vaø phong hoùa, nhö vaøo naêm 1854, Ñöùc Pioâ 9 laáy quyeàn toái cao cuûa ngaøi ñeå tuyeân boá tín ñieàu Ñöùc Meï Voâ Nhieãm Nguyeân Toäi; naêm 1950, Ñöùc Pioâ 12 tuyeân boá tín ñieàu Ñöùc Meï Linh Hoàn vaø Xaùc Leân Trôøi. Caùc cuoäc ñònh tín naøy mang laïi cho taát caû caùc tín höõu söï chaéc chaén veà chaân lyù ñöùc tin vaø loaïi tröø moïi nghi ngôø.
Ôn baát khaû ngoä cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Roâma ñaõ ñöôïc Coâng Ñoàng Chung Vatican I tuyeân daïy vaø khaúng ñònh raèng: “Ñöùc Giaùo Hoaøng Roâma, khi ngaøi noùi töø ngai Toøa Thaùnh Pheâroâ, nghóa laø khi ngaøi chu toaøn nhieäm vuï chuû chaên vaø thaøy daïy cuûa taát caû moïi Kitoâ höõu, do quyeàn toâng ñoà toái cao ngaøi xaùc ñònh moät giaùo lyù veà ñöùc tin vaø phong hoùa laø ñieàu phaûi ñöôïc toaøn theå Giaùo Hoäi tuaân giöõ, thì nhôø ôn phuø trôï maø Chuùa ñaõ höùa nôi thaùnh Pheâroâ, ngaøi ñöôïc höôûng ôn khoâng theå sai laàm maø Chuùa Cöùu theá muoán ban cho Giaùo hoäi trong vieäc xaùc ñònh moät giaùo lyù veà ñöùc tin vaø phong hoùa: vì theá nhöõng ñieàu tuyeân ñònh cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng laø ñieàu töï noù khoâng theå söûa ñoåi ñöôïc, chöù khoâng phaûi vì söï ñoàng yù cuûa Giaùo hoäi” (DS 3074).
Ñaïo lyù naøy ñaõ ñöôïc Coâng Ñoàng chung Vatican 2 taùi khaúng ñònh vaø giaûi thích trong soá 25 cuûa Hieán Cheá AÙnh Saùng Muoân Daân: “Giaùm muïc Roâma, vò thuû laõnh cuûa Giaùm Muïc ñoaøn, ñöôïc höôûng ôn baát khaû ngoä do nhieäm vuï cuûa ngaøi, khi vôùi tö caùch laø muïc töû vaø tieán só toái cao cuûa moïi Kitoâ höõu, ngaøi cuûng coá anh em mình vöõng maïnh trong ñöùc tin (Lc 22,32), coâng boá moät ñaïo lyù veà ñöùc tin vaø phong hoùa baèng moät phaùn quyeát chung keát. Vì theá, caùc tuyeân ñònh cuûa ngaøi töï noù, chöù khoâng do söï ñoàng yù cuûa Giaùo hoäi, laø ñieàu khoâng theå söûa ñoåi ñöôïc, lyù do vì caùc tuyeân ñònh aáy ñöôïc tuyeân boá vôùi ôn phuø trôï cuûa Chuùa Thaùnh Linh maø Chuùa ñaõ höùa ban cho ngaøi qua Thaùnh Pheâroâ, neân khoâng caàn ai khaùc chaáp thuaän vaø khoâng naïi tôùi phaùn ñoaùn naøo khaùc. Thöïc vaäy, luùc aáy, Ñöùc Giaùo Hoaøng Roâma khoâng tuyeân boá phaùn quyeát vôùi tö caùch caù nhaân, nhöng trình baøy vaø baûo veä giaùo lyù ñöùc tin Coâng Giaùo vôùi tö caùch laø thaøy daïy toái cao cuûa Giaùo Hoäi hoaøn vuõ, nôi ngaøi coù ôn baát khaû ngoä cuûa toaøn theå Giaùo Hoäi.” (LG 25)
Coâng ñoàng daïy theâm raèng: “Ôn baát khaû ngoä cuûa chính Giaùo hoäi cuõng hieän höõu nôi Giaùm Muïc ñoaøn khi caùc ngaøi söû duïng quyeàn giaùo huaán toái thöôïng cuøng vôùi Ñaáng keá vò Thaùnh Pheâroâ. Do taùc ñoäng cuûa cuøng moät Chuùa Thaùnh Thaàn, Giaùo hoäi khoâng theå khoâng chaáp nhaän nhöõng tuyeân ñònh ñoù, vaø Chuùa Thaùnh Thaàn baûo veä vaø phaùt trieån toaøn theå ñoaøn chieân Chuùa Kitoâ trong söï hieäp nhaát ñöùc tin...”
Sau cuøng, “tuy moãi giaùm muïc rieâng reõ khoâng coù ñaëc aân baát khaû ngoä, nhöng duø taûn maùc khaép theá giôùi, neáu thoâng hieäp vôùi nhau vaø vôùi Ñaáng keá vò Thaùnh Pheâroâ, caùc ngaøi cuøng ñoàng yù daïy caùch chính thöùc nhöõng ñieàu thuoäc veà ñöùc tin vaø phong hoùa laø tuyeät ñoái ñoøi buoäc phaûi giöõ, thì luùc ñoù caùc ngaøi coâng boá moät caùch baát khaû ngoä giaùo lyù cuûa Chuùa Kitoâ. Ñieàu ñoù coøn roõ raøng hôn khi hoïp nhau trong Coâng Ñoàng chung, caùc ngaøi laø nhöõng tieán só vaø thaåm phaùn veà ñöùc tin vaø phong hoaù cho toaøn theå Giaùo hoäi. Phaûi tuaân theo caùc tuyeân ñònh cuûa caùc ngaøi vôùi moät loøng vaâng phuïc vaø vôùi tinh thaàn ñöùc tin” (LG 25).
ÑTC Gioan Phaoloâ 2, trong baøi giaùo lyù daønh cho caùc tín höõu haønh höông taïi buoåi tieáp kieán chung saùng ngaøy 24-3-1993, ñaõ khai trieån veà vaán ñeà naøy, vaø giaûi thích theâm raèng:
“Ôn baát khaû ngoä khoâng ñöôïc ban cho Ñöùc Giaùo Hoaøng nhö moät tö nhaân, nhöng vôùi tö caùch ngaøi laø ngöôøi thi haønh chöùc vuï chuû chaên vaø laø thaøy daïy taát caû moïi Kitoâ höõu. Ngoaøi ra, ngaøi khoâng thi haønh ôn baát khaû ngoä nhö laø töï mình coù quyeàn, nhöng do quyeàn bính toâng ñoà toái cao vaø nhôø ôn phuø trôï Chuùa ñaõ höùa cho ngaøi qua Thaùnh Pheâroâ. Sau cuøng, Ñöùc Giaùo Hoaøng khoâng coù ôn baát khaû ngoä trong moïi hoaøn caûnh, nhöng chæ khi naøo ngaøi chính thöùc tuyeân daïy töø “ngai Toøa Thaùnh Pheâroâ” (ex cathedra) vaø chæ ôû trong laõnh vöïc caùc chaân lyù coù lieân heä chaët cheõ tôùi ñöùc tin vaø luaân lyù maø thoâi.
IV. Ñieàu Kieän ñeå giaûng daïy Baát Khaû Ngoä
Veà nhöõng ñieàu kieän ñeå Ñöùc Giaùo Hoaøng thöïc thi ôn baát khaû ngoä trong vieäc giaùo huaán, vaên kieän cuûa caùc Coâng Ñoàng Chung Vatican I vaø II daïy raèng: Ñöùc Giaùo Hoaøng phaûi haønh ñoäng “trong tö caùch laø chuû chaên vaø thaøy daïy cuûa toaøn theå caùc Kitoâ höõu”, tuyeân boá veà nhöõng chaân lyù coù lieân heä tôùi ñöùc tin vaø phong hoaù, vôùi nhöõng lôøi leõ bieåu loä roõ raøng yù höôùng cuûa ngaøi nhaém tuyeân ñònh moät chaân lyù naøo ñoù vaø ñoøi söï chaáp nhaän cuûa taát caû moïi Kitoâ höõu ñoái vôùi chaân lyù aáy. Ñaây laø ñieàu ñaõ xaûy ra, ví duï khi Ñöùc Pioâ IX tuyeân boá tín ñieàu Ñöùc Meï Maria Voâ Nhieãm Nguyeân Toäi vaø ngaøi daïy raèng: “Ñoù laø moät ñaïo lyù ñöôïc Thieân Chuùa maïc khaûi vaø vì theá phaûi ñöôïc taát caû moïi tín höõu maïnh meõ vaø lieân tuïc tin nhaän” (DS 2803), hoaëc Ñöùc Pioâ 12, khi tuyeân boá tín ñieàu Ñöùc Meï Hoàn Xaùc Leân Trôøi, ñaõ noùi raèng: “Vôùi quyeàn cuûa Chuùa Gieâsu Kitoâ Chuùa chuùng ta, cuûa hai thaùnh Toâng Ñoà Pheâroâ vaø Phaoloâ, vaø quyeàn cuûa chuùng toâi, chuùng toâi tuyeân boá vaø xaùc ñònh ñaây laø moät tín ñieàu ñöôïc Thieân Chuùa maïc khaûi...” (DS 3903)
Khi hoäi ñuû nhöõng ñieàu kieän treân ñaây, ngöôøi ta coù theå noùi ñoù laø Huaán Quyeàn ngoaïi thöôøng cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng: nhöõng tuyeân ñònh cuûa ngaøi laø ñieàu khoâng theå söûa ñoåi ñöôïc, töï baûn chaát cuûa söï vieäc chöù khoâng phaûi vì söï ñoàng yù cuûa Giaùo hoäi (ex sese, non autem ex consensus Ecclesiae). Ñieàu naøy coù nghóa laø caùc tuyeân ñònh caùc baát khaû ngoä aáy cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng, ñeå thaønh söï vaø höõu hieäu, khoâng caàn söï ñoàng yù tröôùc ñoù hoaëc sau ñoù cuûa caùc Giaùm Muïc, bôûi leõ ñoù laø nhöõng tuyeân ñònh ñöôïc ñeà ra vôùi ôn phuø trôï cuûa Chuùa Thaùnh Linh, ñöôïc höùa cho Ñöùc Giaùo Hoaøng qua thaùnh Pheâroâ, vaø khoâng caàn söï pheâ chuaån cuûa ngöôøi khaùc vaø khoâng chaáp nhaän moät söï khieáu naïi vôùi moät thaåm quyeàn phaùn ñoaùn naøo khaùc. Ñaây laø ñieàu ñöôïc Coâng Ñoàng Chung Vatican II tuyeân daïy trong soá 25 cuûa Hieán Cheá AÙnh Saùng Muoân Daân.
Caùch ñaây vaøi naêm, trong Giaùo Hoäi Coâng giaùo coù nhieàu tranh luaän veà vieäc truyeàn chöùc linh muïc cho phuï nöõ. Moät vaøi giaùm muïc ôû Myõ cuõng leân tieáng uûng hoä vieäc truyeàn chöùc naøy, tuy raèng ÑTC ñaõ nhieàu laàn tuyeân daïy raèng Giaùo hoäi khoâng coù thaåm quyeàn ñi ngöôïc vôùi yù muoán cuûa Chuùa Kitoâ veà vieäc khoâng truyeàn chöùc linh muïc cho nöõ giôùi. Ngaøy 30-5-1994, ngaøi coâng boá Toâng Thö Ordinatio Sacerdotalis (Truyeàn Chöùc Linh Muïc), long troïng minh xaùc raèng:
Vì theá, ñeå khoâng coøn hoà nghi naøo veà moät vaán ñeà quan troïng lieân quan tôùi cô caáu giaùo hoäi do Chuùa thieát laäp, toâi nhaân danh söù maïng cuûng coá caùc anh em toâi (cf Lc 22,32) maø tuyeân boá raèng Giaùo hoäi khoâng heà coù quyeàn truyeàn chöùc linh muïc cho phuï nöõ vaø laäp tröôøng naøy phaûi ñöôïc taát caû caùc tín höõu cuûa Giaùo hoäi tuaân giöõ. (n. 4)
Tuy coù lôøi xaùc quyeát cuûa ÑTC, nhöng moät toå chöùc giaùo daân Coâng giaùo Hoa Kyø laø Keâu goïi haønh ñoäng (Call to action), trong ñaïi hoäi töø ngaøy 3 ñeán 5-11-1995 taïi Chicago, cho bieát baét ñaàu töø thöù tö leã tro, 21-2-1996, hoï seõ phaùt ñoäng moät chieán dòch lôùn treân toaøn nöôùc Myõ ñeå coå voõ vieäc truyeàn chöùc linh muïc cho phuï nöõ vaø baõi boû luaät ñoäc thaân linh muïc, ñeå ñoái phoù vôùi tình traïng thieáu linh muïc taïi Hoa Kyø (CNS 9-11-1995).
Ñeå ñaùnh tan nghi ngôø aáy, ngaøy 18-11-1995, Boä giaùo lyù ñöùc tin ñaõ ra thoâng caùo xaùc nhaän ñaïo lyù cuûa ÑTC, trong Toâng Thö “Ordinatio Sacerdotalis” laø ñieàu thuoäc veà “kho taøng ñöùc tin” cuûa Hoäi Thaùnh, coù tính chaát chung keát vaø baát khaû ngoä.
Vaãn theo giaùo huaán cuûa Coâng Ñoàng Chung Vatican II, vì traùch nhieäm naëng neà trong vieäc giaùo huaán, neân ngaøi caàn phaûi tìm hieåu “caûm thöùc cuûa Giaùo Hoäi” (Sensus Ecclesiae) tröôùc khi tuyeân ñònh moät chaân lyù ñöùc tin, vôùi yù thöùc raèng vieäc xaùc ñònh cuûa ngaøi laø trình baøy hoaëc baûo veä ñaïo lyù ñöùc tin Coâng giaùo.
Ñoù cuõng laø ñieàu maø Ñöùc Pioâ 9 vaø 12 ñaõ laøm tröôùc khi tuyeân boá tín ñieàu Ñöùc Meï Voâ Nhieãm Nguyeân Toäi vaø Ñöùc Meï Linh Hoàn Vaø Xaùc Leân Trôøi. Trong soá 25 cuûa Hieán Cheá AÙnh Saùng Muoân Daân, Coâng Ñoàng Chung Vatican II daïy raèng: “Ñeå chaân lyù caàn giaûng daïy ñöôïc ñieàu tra vaø tuyeân boá moät caùch thích hôïp, Ñöùc Giaùo Hoaøng vaø caùc Giaùm Muïc, do chöùc vuï vaø theo taàm quan troïng cuûa vaán ñeà, laøm vieäc caån thaän baèng nhöõng phöông theá thích hôïp.”
Töø nhöõng ñieàu treân ñaây, chuùng ta thaáy raèng söï kieän ÑTC tuyeân boá Giaùo hoäi khoâng coù quyeàn truyeàn chöùc Linh Muïc cho phuï nöõ vaø xaùc ñònh ñaây laø ñieàu thuoäc veà “kho taøng ñöùc tin cuûa Giaùo Hoäi”, thöïc ra ñaây khoâng phaûi laø moät ñieàu môùi meû gì. Truyeàn thoáng 20 theá kyû cuûa Giaùo hoäi vaãn tin nhaän nhö theá, vaø haøng giaùm muïc cuõng haàu nhö taát caû caùc tín höõu trong giaùo hoäi qua doøng thôøi gian vaãn xaùc tín.
V. Boä Giaùo Lyù Ñöùc Tin
Cuõng neân noùi theâm raèng, cô quan trôï giuùp ñaéc löïc cho ÑTC vaø Giaùo hoäi hoaøn vuõ trong vieäc thi haønh Huaán Quyeàn vaø baûo veä giaùo lyù tinh tuyeàn cuûa Hoäi Thaùnh laø Boä Giaùo Lyù ñöùc tin.
Ñieàu 48 cuûa Hieán Cheá Pastor Bonus (Muïc Töû Nhaân Laønh), do ÑTC ban haønh hoài cuoái thaùng 6 naêm 1988 veà vieäc caûi toå caùc cô quan Trung Öông Toøa Thaùnh, 48 xaùc ñònh raèng: “Nhieäm vuï rieâng cuûa Boä Giaùo Lyù Ñöùc Tin laø thaêng tieán vaø baûo veä ñaïo lyù veà ñöùc tin vaø phong hoùa trong toaøn theå theá giôùi Coâng giaùo: vì theá, taát caû nhöõng gì coù lieân heä moät caùch naøo ñoù tôùi vaán ñeà giaùo lyù ñöùc tin ñeàu thuoäc thaåm quyeàn cuûa boä naøy”.
Ñeå thi haønh nhieäm vuï treân ñaây, Boä Giaùo Lyù Ñöùc Tin, theo nieân giaùm 2000 cuûa Toøa Thaùnh, coù 14 Hoàng Y vaø 5 Giaùm Muïc thaønh vieân, khoâng keå caùc nhaân vieân caùc caáp vaø gaàn 30 vò coá vaán. Boä ñöôïc chia thaønh 4 phaân boä: ñaïo lyù, kyû luaät, hoân phoái vaø linh muïc. Ñaëc bieät “Phaân boä ñaïo lyù” coù traùch vuï coå voõ caùc saùng kieán thích hôïp nhaém phoå bieán ñaïo lyù laønh maïnh vaø baûo veä nhöõng ñieåm giaùo lyù Coâng giaùo ñang phaûi chòu söï taán kích cuûa nhöõng giaùo thuyeát môùi khoâng theå chaáp nhaän ñöôïc. Phöông phaùp laøm vieäc cuûa phaân boä ñaïo lyù coù tính caùch taäp theå, ñoøi hoûi söï coäng taùc cuûa nhieàu ngöôøi ôû caùc caáp ñoä khaùc nhau: tröôùc tieân laø vieäc nghieân cöùu sô khôûi do caùc chuyeân vieân thöïc hieän, tieáp ñeán laø söï cöùu xeùt cuûa hoäi ñoàng coá vaán. Caùc vò naøy thöôøng hoïp moãi tuaàn moät laàn vaøo saùng thöù hai döôùi quyeàn chuû toïa cuûa vò toång thö kyù cuûa Boä.
Boä Giaùo Lyù Ñöùc Tin coøn ñöôïc söï hoã trôï cuûa uûy Ban Thaàn Hoïc quoác teá, goàm khoaûng 30 nhaø thaàn hoïc teân tuoåi, vaø UÛy Ban Toøa Thaùnh veà Kinh Thaùnh, cuõng coù khoaûng 30 thaønh vieân. Caû hai cô quan naøy ñeàu do Ñöùc Hoàng Y Toång Tröôûng Boä Giaùo Lyù Ñöùc Tin laøm Chuû Tòch.
Boä Giaùo Lyù Ñöùc Tin cuõng coäng taùc vôùi Boä Phuïng Töï vaø Kyû Luaät Bí Tích ñeå cöùu xeùt vaø pheâ chuaån caùc baûn dòch môùi nhöõng coâng thöùc bí tích; vôùi Boä Giaùo Só ñeå cöùu xeùt vaø pheâ chuaån caùc saùch giaùo lyù; vôùi Boä Phong Thaùnh ñeå cöùu xeùt caùc taùc phaåm cuûa caùc vò thaùnh ñöôïc ñeà nghò toân phong laøm Tieán Só Hoäi Thaùnh. Ngoaøi ra, vieäc boå nhieäm caùc giaùo sö thöïc thuï taïi caùc ñaïi hoïc vaø caùc Hoïc Vieän Coâng Giaùo giaûng daïy caùc moân hoïc ñaïo ñoøi phaûi coù giaáy pheùp cuûa Boä Giaùo Duïc Coâng Giaùo; vaø tröôùc khi caáp giaáy pheùp naøy, Boä Giaùo Duïc Coâng Giaùo caàn phaûi coù giaáy cuûa Boä Giaùo Lyù Ñöùc Tin chöùng nhaän laø khoâng coù gì ngaên trôû (Nulla Osta) vieäc boå nhieäm naøy. Sau cuøng Boä Giaùo Lyù Ñöùc Tin coäng taùc vôùi Hoäi Ñoàng Toøa Thaùnh hieäp nhaát caùc Kitoâ höõu veà caùc vaán ñeà ñaïi keát, nhaát laø ñeå cöùu xeùt caùc vaên kieän vaø tuyeân ngoân chung do caùc UÛy Ban ñoái thoaïi ñaïi keát soaïn thaûo.
Boä Giaùo Lyù Ñöùc Tin coå voõ vieäc thaønh laäp UÛy Ban Giaùo Lyù Ñöùc Tin taïi caùc Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc ñeå giuùp caùc Giaùm Muïc thaêng tieán vaø baûo veä giaùo lyù tinh tuyeàn cuûa Giaùo Hoäi trong caùc Giaùo Hoäi ñòa phöông.
Linh Muïc Ñöùc Anh, OP.
(Trích daãn Nguyeät San Traùi Tim Ñöùc Meï soá 271, thaùng Baûy naêm 2000)