Coâ Ñôn Vaø Söï Töï Do
(Nhöõng Ñoaûn Khuùc Suy Nieäm vaø Caàu Nguyeän
cuûa Linh Muïc Nguyeãn Taàm Thöôøng, SJ.)
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
- Ñoaûn Khuùc 71 -
Loái Ñi Cuûa Con Kieán
Moät ñaøn kieán ñoâng ñaûo voâ cuøng, khoâng bieát cô man naøo maø keå. AÁy theá maø cheát cuõng khoâng bieát bao nhieâu. Laøm sao chuùng bò cheát? Trong ñoaøn kieán soáng soùt, coù con kieán suoát ñôøi u uaån moät muøa tang cheá trong hoàn noù. Ñoaûn bi ca aáy noù vieát veà söï soáng ñi beân coõi cheát. Ñoaûn ca baét ñaàu nhö theá naøy:
Phaàn moät: Tieáng loøng u uaån cuûa con kieán
Tieáng keøn hoái haû ban haønh. Ñoaøn ñoaøn, luõ luõ böôùc chaân kieán chuùng toâi reùo goïi nhau leân ñöôøng. Moät cuoäc ra ñi tìm ñaát soáng môùi. Daáp daùng bieån ñoû vaø sa maïc, thaáp thoaùng meânh moâng naéng ñaù trong ngaøy con caùi Maisen tìm veà ñaát höùa, chuùng toâi cuõng vaäy. Cuoäc ra ñi thaät yù nghóa laøm sao.
Treân haønh trình aáy, soáng vaø cheát döïa löng nhau nhö ñau khoå vaø haïnh phuùc cuûa nhöõng chuyeän tình. Haïnh phuùc ñaáy, maø ñau khoå cuõng coù theå nhö con soùng xoâ bôø, baát chôït ñeán. Chuùng toâi baêng qua gheành ñaù cheo leo. Chuùng toâi chìm xuoáng vöïc saâu hieåm ngheøo. Ñeâm vaø ngaøy ñeàu taém ñaãm baèng thaùch ñoá gian nan. Nhöng trong tim, chuùng toâi coá giöõ cho nhau lôøi ca vaø tieáng nhaïc. Chuùng toâi thoåi xuoáng chaân mình gioù cuûa tieáng keøn mô öôùc. Chuùng toâi ñaåy goùt chaân nhau baèng noát nhaïc kieân nhaãn. Vì theá, chaân chuùng toâi bôùt moûi, loøng chuùng toâi bôùt uû eâ.
Qua bôø lau, ñaù cuoäi, qua röøng gai gian khoå, chuùng toâi thaáy yù nghóa moät cuoäc leân ñöôøng ñeïp nhö theá naøo. Haønh trình ñi tìm ñaát soáng, ngaøn ngaøn, lôùp lôùp chuùng toâi ñi tôùi nhö röøng sao chuyeån mình. Baêng qua nhöõng vuøng toái taêm cuûa röøng gai, treøo leân nhöõng khe nöùt cuûa ñaù cheo leo, muø mòt, theá maø khoâng ai trong chuùng toâi cheát caû. Caøng gaàn thaùch ñoá, chuùng toâi caøng theâm duõng caûm. Caøng qua taêm toái, chuùng toâi caøng giaêng mình döôùi nhaãn naïi.
Cuoäc ñôøi coù nhöõng khoâng ngôø cuûa noù. Coù ai ngôø, chuùng toâi khoâng cheát ôû röøng saâu nuùi ñaù, chuùng toâi bò cheát tröôùc cöûa ñeàn thôø! Ñeàn thôø laø nôi nhaân aùi, bao dung, thaùnh thieän, theá maø laø moà choân ñôøi chuùng toâi.
Ngaøy ñoù, chuùng toâi bò nghieàn naùt, khoâng bieát cô may naøo maø keå. Cho ñeán bao giôø loaøi kieán chuùng toâi môùi bieát nhöõng bí aån cuûa ñeàn thôø vaø söï cheát aáy.
Toâi vieát baøi ca naøy nhö tieáng thô baên khoaên cuûa loøng ñeå hoûi cuoäc ñôøi veà nhöõng huyeàn bí cuûa cöûa ñeàn thôø vaø söï cheát ôû ñoù. Chuùng toâi baêng mình qua gian truaân, qua goùc toái xoù nhaø, qua khe nöùt töôøng voâi, qua cheo leo vaùch vaùn, qua aåm moác chaân coät, chuùng toâi khoâng cheát. AÁy theá maø, thaáy boùng lôøi kinh, thaáy höông ñaïo haïnh, chuùng toâi laïi cheát töùc töôûi, cheát ngay loái vaøo giaùo ñöôøng.
Ñeàn thôø laø gì?
- Tieáng thaàm thì u uaån trong hoàn toâi laø: Coù khi naøo coõi thaùnh laø nghóa trang buoàn?
- Coù khi naøo coång ñeàn thôø laø loái ra maát taâm ñaïo?
Töø baøi ca cuûa taâm, toâi muoán goïi vaøo coõi ñôøi ñeå hoûi nhöõng vì sao treân trôøi, ñeå hoûi nhöõng boùng toái döôùi vöïc saâu, ñaâu laø ranh giôùi huyeàn bí giöõa soáng vaø cheát, vì sao söï cheát ñaõ naém baét chuùng toâi giöõa nhöõng baäc theàm vaøo coõi thaùnh?
Phaàn hai: Moät loái ñi, moät con ñöôøng.
Haïnh phuùc coù loái ngaõ rieâng. Ñöôøng vaøo coõi cheát coù teân goïi khaùc. "Haõy vaøo cöûa heïp vì ñöôøng roäng seõ daãn ñeân hö vong." Baày kieán ñeán baäc cöûa ñeàn thôø, oâi! nhöõng bôø ñaù meânh moâng, eâm nhö doøng soâng khoâng gôïn soùng. Buoàn laøm sao! ñònh meänh cuûa nhöõng con ñöôøng theânh thang. Chuùng ñaâu ngôø con ñöôøng theânh thang aáy daãn vaøo coõi cheát. Nhìn con ñöôøng theânh thang, baày kieán queân raèng moãi ngöôøi coù moät loái ñi, moãi loái ñi coù moät con ñöôøng. Vaø, moãi con ñöôøng daãn ñeán moät khung trôøi khaùc nhau: Söï soáng hay coõi cheát.
Nhìn thaáy theàm ñaù vaøo ñeàn thôø roäng meânh moâng, phaúng phiu, cöù theá chuùng toâi uøa leân maø ñi. Cöù moãi böôùc chaân con ngöôøi daãm leân baäc theàm, haøng traêm nhaø kieán chuùng toâi bi nghieàn naùt. Nhìn baäc cöûa ñeàn thôø meânh moâng, baày kieán chuùng toâi queân raèng con ñöôøng an toaøn cuûa kieán laø bôø vaùch, laø goùc ñaù, khoâng phaûi maët phaúng cuûa caùc baäc theàm, khoâng phaûi con ñöôøng theânh thang.
Con kieán vieát nhöõng tieáng loøng u uaån treân ñaây laø con kieán ñaõ choïn cho mình moät loái ñi raát heïp, noù khoâng böôùc treân theàm ñaù roäng cuûa caùc baäc tam caáp maø cöù men theo keõ goùc maø ñi. Con kieán naøo boø saùt trong goùc cuûa baäc theàm laø baêng qua ñöôïc söï cheát. Ngöôøi ta cöù baäc theàm roäng maø giaãm chaân leân, neân khoâng bieát cô man naøo laø kieán ñaõ bò gieát cheát.
Cuõng vaäy thoâi, con ñöôøng heïp seõ daãn vaøo Nöôùc Trôøi, coøn con ñöôøng theânh thang seõ daãn tôùi hö vong.
* * *
Con kieán hoûi taïi sao, giöõa cöûa vaøo ñeàn thôø maø cuõng coù söï cheát. Noù muoán hoûi boùng toái döôùi vöïc saâu, taïi sao loái vaøo coõi thaùnh maø coù u buoàn nghóa trang. Tieáng baên khoaên coõi loøng cuûa noù, cuõng coù theå laø tieáng Chuùa voïng leân moät aâm vang ñaõ laëng leõ trong hoàn con ngöôøi töø laâu.
Ngöôøi ta coù theå böôùc vaøo ñeàn thôø maø loái aáy khoâng daãn ñeán coõi taâm cuûa Ñaïo.
Ngöôøi ta coù theå töø ñeàn thôø böôùc ra maø taâm vaãn khoâng coù hoàn ñaïo.
Bôûi, con ñöôøng daãn tôùi coõi taâm vaãn laø con ñöôøng Chuùa ñaõ caên daën: "Haõy qua cöûa heïp maø vaøo, vì cöûa roäng vaø ñöôøng theânh thang thì ñöa ñeán dieät vong, maø nhieàu ngöôøi laïi ñi qua ñoù. Coøn cöûa heïp vaø ñöôøng chaät thì ñöa ñeán söï soáng, nhöng ít ngöôøi tìm ñöôïc loái naøy" (Mt. 7:13-14).
Xa giôùi luaät Chuùa, thì coù böôùc vaøo ñeàn thôø vaãn laø böôùc ngoaøi taâm ñaïo. Caùi chaät choäi cuûa con ñöôøng heïp laø ñöa mình vaøo giôùi luaät. Vôùi con ñöôøng heïp aáy thì ñi ñaâu cuõng gaëp Ñaïo, vì coõi taâm luùc aáy chính laø Ñöôøng roài.
Cöù hoûi loøng mình chöù ñöøng nhìn böôùc chaân mình ñang ôû ñaâu. Coù theå trong ñeàn thôø maø hoàn Ñaïo khoâng coù trong taâm. Coù theå trong ñeàn thôø maø tính toaùn chuyeän khoâng thaùnh. Con ñöôøng heïp ôû trong coõi loøng.
* * *
Laïy Chuùa,
Khoâng phaûi cöù böôùc vaøo ñeàn thôø laø tìm thaáy Ñaïo. Khoâng phaûi cöù böôùc ra khoûi ñeàn thôø laø coù Ñaïo.
Qua tieáng u uaån trong loøng con kieán nhoû, phaûi chaêng Chuùa nhaéc nhôû con veà söï cheát nguy hieåm cuûa ñöôøng roäng deã daõi ngay trong ñeàn thôø.
Chuùa muoán con hoài taâm, muoán con nhìn laïi loái soáng hoâm nay vaø veõ laïi cho mình moät loái ñi.