Back
to Vietnamese Missionaries in Taiwan Home PageDuø soáng tónh laëng trong suy chieâm hay soáng haønh ñoäng giöõa ñôøi, ta ñeàu coù theå neân thaùnh. Coù ñieàu heã thaùnh, thì duø baän bòu, vaãn an ñònh ôû beà saâu; duø aån mình nôi thanh vaéng, vaãn thoâng hieäp vôùi Hoäi thaùnh vaø quan taâm ñeán haïnh phuùc loaøi ngöôøi. Söï tröôûng thaønh thieâng lieâng laø ôû caû ñoä môû laãn taàm an ñònh aáy. Vaø ñöùc AÙi Chuùa khieán thaùnh nhaân vöøa nghæ ngôi trong Chuùa, vöøa thieát tha vôùi söï höng suy Nöôùc Ngaøi. Hôn nöõa, vì Daân Chuùa cuõng laø Huyeàn thaân Chuùa, trong ñoù caùc thaønh vieân nhö chi theå coá keát vôùi nhau vaø vôùi toaøn khoái, toâi seõ khoâng tieáp nhaän aân Chuùa doài daøo neáu khoâng môû thoâng vôùi Giaùo hoäi nhö maùng chuyeån.
Chaúng nhöõng thoâng vôùi Daân Chuùa, chuùng ta coøn buoäc vôùi vuõ truï. Laø ñích nhaém cuûa Saùng taïo, con ngöôøi coù phaän söï höôùng traû thieân nhieân veà Hoùa coâng trong tri aân vaø chuùc tuïng, söû duïng thieân nhieân ñeå hoaøn thieän mình nhö con caùi Chuùa, nhôø ñoù khieán noù ñöôïc ñoàng phaän vôùi mình trong haïnh phuùc mai sau.
Söï hieäp thoâng Daân Chuùa coù tính ñoäng. Ñaây laø ñoàng haønh veà Ñaát höùa vôùi söï gaáp gaùp caùnh chung. Neân khoâng coù choã naøo cho ta ngôi nghæ ôû ñôøi naøy khi maø taát caû ñang thi ñua nöôùc ruùt, kyø cho chaïm ñích cuûa hoaøn thaønh Nöôùc Chuùa.
Thôøi ñaïi kyõ ngheä hoùa taùch daàn con ngöôøi khoûi thieân nhieân vaø nhoát noù giöõa nhöõng böùc töôøng beâ toâng cuûa chung cö, laøm ñieác tai noù vôùi tieáng gaàm cuûa maùy moùc, nhuoäm ñen phoåi noù baèng khoùi caùc cô xöôûng vaø taøu xe chuyeån vaän. Quen vôùi maùy, noù nhìn thieân nhieân nhö nhìn moät coã maùy, cuøng vôùi naêng löôïng vaø nguyeân lieäu keøm theo. Laøm nhö maùy beân caùc maùy giöõa moät daây chuyeàn saûn xuaát, noù cuõng soáng vôùi nhòp ñieäu maùy nhö chaøng heà Saùc loâ trong moät phim cuûa oâng. Thaäm chí, toân thôø maùy, noù cuõng xem ngöôøi chaû hôn gì moät coã maùy toài, vaø noù saün saøng thao taùc (manipuler) treân coã maùy aáy ñeå hoaøn chænh noù, hoaëc thay theá noù baèng ngöôøi maùy thaät, vöøa laøm vieäc chính xaùc, nhanh choùng hôn, vöøa khoâng bieát ñình coâng vaø gaây phieàn baèng söï laém yù kieán.
Nhìn thieân nhieân baèng caëp maét thôï maùy, con ngöôøi chæ baét gaëp ôû ñaáy nhöõng söï vaät (chose) vaø coâng cuï. Vaø noù vui vôùi caùi khoaùi ñöôïc ñieàu khieån vaø cheá bieán. Vaøo hoài ñaàu cuûa thôøi ñaïi khoa hoïc, kyõ thuaät, Bacon vaø Descartes raát haõnh dieän veà gioáng ngöôøi chuùng ta, cho raèng nhôø khoa hoïc ñöôïc phaùt minh, con ngöôøi ñuû khaû naêng laøm chuû thieân nhieân, nhôø ñoù neân gioáng Thieân Chuùa. Neáu Aristote coi Hoùa coâng laø Coã maùy thöù nhaát (Primum movens, Premier moteur), thì phöông Taây con caùi cuûa oâng cuõng coi ñaëc tính noåi baät cuûa Thieân Chuùa laø söï Toaøn naêng. Vaäy ñeå neân gioáng Ngaøi, chæ caàn toû ra muoán laøm gì cuõng laøm ñöôïc.
Vôùi ai coøn ñöùc tin, hoï chæ muoán gioáng Thieân Chuùa thoâi. Chöù vôùi ai khoâng tin nöõa, thì toaøn naêng ñöôïc nhö theá laø thaønh Thieân Chuùa roài, ñeå theá choã cho Thieân Chuùa loãi thôøi cuûa toân giaùo. Vaâng, theo hoï, chaúng coù Thieân Chuùa naøo heát, maø chæ coù con ngöôøi ñang trôû neân Thieân Chuùa nhôø trí tueä vaø yù chí cuûa mình. Vaø ñaây laø caùm doã cuûa caây Bieát laønh bieát döõ (Stt.3.5).
* * *
Theá nhöng roài giaác moäng laøm Thieân Chuùa nay baét ñaàu tan vôõ. Ngöôøi ta ñaõ nhìn ra nhöõng giôùi haïn cho phaùt trieån vaø nhöõng tai hoïa maø kyõ ngheä gaây neân.
Giôùi haïn thöù nhaát naèm ôû naêng löôïng vaø nguyeân lieäu. Duø cuûi, than, daàu, uranium, taát caû ñeàu coù theå caïn vaø coù theå taïo phaûn, choáng laïi ta. Coøn naêng löôïng maët trôøi thì (gaàn nhö) voâ taän ñaáy, nhöng doøng ñieän tieáp thu laïi yeáu, maø nhieät löôïng phaûi duøng ñeå tinh cheá caùc teá baøo quang ñieän laïi quaù lôùn lao, neân xeùt chung, chaúng coù lôïi chi ñaùng keå. Maët khaùc, hieän töôïng sa maïc hoùa ñang thu heïp dieän tích caáy luùa nuoâi ngöôøi vaø caáy coû nuoâi boø cöøu. Keøm theo ñoù laø vaán ñeà thieáu nöôùc traàm troïng ôû nhieàu nôi, khieán khoâng coøn ñaát soáng.
Thieân nhieân bò laïm duïng cuõng ñang noåi daäy traû thuø. Khí dioxyde caùc bon phuû kín khoâng trung taïo neân hieäu öùng nhaø kính ñeå nung chaûy caùc khoái baêng, khieán nöôùc bieån daâng cao nhaän chìm daàn nhöõng ñoàng baèng vaø thung luõng. Naïn phaù röøng böøa baõi khieán nuùi lôû, ñaát truoài vaø xua duoåi nhöõng côn möa. Vaø vieäc laáp ñaàm laày cuõng ñang phaù vôõ heä sinh thaùi, khi maø nhöõng ñaàm laày aáy raát caàn cho vieäc loïc vaø cung caáp nöôùc ngaàm, cuõng nhö ñieàu hoøa vuõ löôïng. Neáu xe hôi nhaû dioxyde caùc bon gaây hieäu öùng nhaø kính, thì maùy laøm laïnh vaø maùy saáy toùc cuõng nhaû chaát Cl ñeå huûy taàng oâ doân coù chöùc naêng caûn tia cöïc tím traøn vaøo tieâu dieät söï soáng.
Theâm vaøo ñaáy, tình traïng oâ nhieãm ñaõ ñaït möùc baùo ñoäng ñoû, ôû khí quyeån do chì töø xaêng vaø caû traêm thöù hôi ñoäc khaùc, ôû ñaát do pheá thaûi ngaøy caøng nhieàu, keå caû chaát hoùa hoïc ñoäc haïi, ôû doøng soâng do phaân boùn vaø thuoác tröø saâu töø ruoäng chaûy xuoáng, cuõng nhö chaát thaûi hoùa hoïc töø nhaø maùy tuoân ra, coøn ôû maët bieån thì naøo laø daàu loang, naøo laø chaát phoùng xaï, naøo laø raùc röôûi ñoå xuoáng quaù nhieàu.
Tröôùc côn ñaïi hoàng thuûy ñang tôùi, tröôùc nhöõng taän theá mình töï gaây neân, loaøi ngöôøi baét ñaàu hieåu ra raèng, chính mình cuõng laø thaønh phaàn cuûa thieân nhieân, thaønh phaàn thaät beù boûng, ít laø veà maët xaùc theå. Bôûi theá, phaûi trôû veà döôùi maùi nhaø vuõ truï thoâi, phaûi uoán mình theo caùc quy luaät sinh, hoùa, phaûi traân quyù voøng tuaàn hoaøn sinh thaùi trong ñoù thieân nhieân töï ñieàu chænh chính mình.
Thaät ra, töø laâu roài, con ngöôøi ñaõ caûm nhö coù gì truïc traëc trong loái soáng khi rôøi xa ñoàng ruoäng. Noù thaáy nhö baát an, thieáu vaéng gì ñoù khi ôû giöõa maùy moùc, giöõa nhöõng böùc vaùch beâtoâng. Vaø töï nhieân, raát voâ thöùc, noù ñi troàng nhöõng chaäu kieång, nuoâi maáy con caù, con chim, laøm baïn vôùi con meøo, con choù. Theo nhaän ñònh cuûa moät khoa hoïc gia, thì ôû boä nhôù gen cuûa moãi ngöôøi, töø muoân xöa ñaõ ghi ñaäm maøu xanh cuûa ñoàng ruoäng, veû töôi maùt cuûa soâng nöôùc, tieáng líu lo cuûa chim muoâng v.v...., neân ngöôøi ta khoâng theå naøo soáng thoaûi maùi neáu thieân nhieân vaéng maët.
Bôûi theá, ñeå hoäi nhaát (inteùgreù) nhö moät ngöôøi, thaäm chí sieâu hoäi nhaát nhö moät thaùnh nhaân, chuùng ta caàn hoøa giaûi vôùi thieân nhieân, caàn toân troïng vaø naâng niu noù.
Ñoâng phöông khoâng coi nheï vai troø cuûa thieân nhieân trong tu taâm döôõng tính. Caû AÁn ñoä laãn Trung quoác ñeàu ñeà cao ñöùc Sinh, loøng Hieáu sinh. Vôùi AÁn ñoä, Ahimïsaâ (giôùi saùt) ñöôïc hieåu ôû maët tích cöïc cuûa noù laø nieàm kính toân söï soáng, luaät chung cho caû tu phaùi Yoga, AÁn giaùo, laãn Jaina vaø Phaät giaùo. Ñeå traùnh saùt sinh, ngöôøi ta tröôøng trai. Ñeå traùnh gieát coân truøng, ngöôøi ta nghæ ñi ñöôøng muøa möa, mang phaát traàn ñeå phuûi ñaát tröôùc khi ngoài.
Vôùi Trung Hoa, nhö chuùng ta ñaõ roõ, thì ñöùc lôùn cuûa trôøi ñaát laø Sinh:
"Thieân ñòa chi ñaïi ñöùc, vieát sinh" (Kinh dòch, Heä töø haï).
Do Sinh maø coù bieán hoùa. Do Sinh maø coù söùc ñeå bieán hoùa. Vaø söï bieán hoùa aáy khieán trôøi ñaát thònh leân veà höôùng Sinh. Vì theá, phaûi thuaän theo ñaïo Trôøi maø boài boå cho söï soáng. Con ñöôøng naøy ñöôïc goïi laø Lôïi vaät. Maø thaùi ñoä Lôïi vaät cuûa taâm hoàn laïi thuoäc ñöùc Nhaân.
Thôøi Cöïu öôùc laø thôøi cöïc thònh cuûa baùi vaät noù bieán saám seùt, nuùi non, soâng bieån, caây coå thuï, vaät dò kyø thaønh quyû, thaønh thaàn. Ñeå thanh loïc thaàn tính, Cöïu öôùc ñaõ phaûi taùch thaàn ra khoûi thieân nhieân, ñoàng thôøi toân kính Yaveâ nhö vò thaàn duy nhaát. Khoâng theå laãn Yaveâ vôùi caùc hieän töôïng thieân nhieân ñöôïc, vì Yaveâ ñieàu khieån chuùng vaø saùng taïo taát caû. Tính duy nhaát vaø sieâu vieät cuûa Thieân Chuùa ñaït tôùi ñoä trong saùng hoaøn toaøn döôùi thôøi ñaïi caùc ngoân söù vaø caùc saùch hieàn trieát (sapientiel), nhö trong ñoaïn 12.23 ñeán 13.19 cuûa Ñaïi trí hay Khoân ngoan ôû ñoù taùc giaû leân aùn nhöõng keû ngu xuaån, ñi thôø nhöõng vaät heøn, ñaùng khinh (12.24), thôø gioù, nöôùc, löûa voán chæ laø taùc phaåm cuûa Taïo hoùa (13.1-2), chaúng hieåu raèng, taùc phaåm maø coøn ñeïp theá, thì taùc giaû phaûi ñeïp ñeán ñaâu (13.3).
Tính ñoäc thaàn cuûa Do thaùi giaùo vaø tính toaøn naêng cuûa Yaveâ ñöôïc nhaán maïnh ñaõ cöùu thaàn tính ra khoûi söï oâ nhieãm vaät chaát, ñoàng thôøi ñöa Thieân Chuùa vaøo vò trí cuûa moät kieán truùc sö toái cao, ñaáng thieát keá vaø döïng xaây vuõ truï, ñaáng khieán cho bieån gaàm, soùng daâng, saám noå.
Nhöng neáu Thieân Chuùa ñöùng ngoaøi ñeå taïo thieân nhieân baèng lôøi, thì baèng hôi thôû (ruah) Ngaøi laïi laøm voït söï soáng töø chính beân trong vaät chaát. Quaû theá, chính ruah Yaveh ñaõ cho töø nöôùc sinh ra toâm caù, chim muoâng (Stt.,ch.1), cho moät hình ñaát soáng daäy thaønh ngöôøi (2.7). Nghóa laø neáu baèng lôøi, Thieân Chuùa ñöùng ngoaøi vuõ truï, thì baèng hôi thôû cuûa mình, Ngaøi laïi ñi vaøo thieân nhieân ñeå laøm noù soáng. Nhö theá, quan nieäm Saùng theá thö veà saùng taïo, ôû truyeàn thoáng Yaveâ voán cöïu traøo vaø bình daân, luoân keát hôïp aâm döông (buø tröø) giöõa Lôøi vôùi Thaàn khí, giöõa tính sieâu vieät vôùi tính noäi taïi, giöõa tính söï vaät (chose) vôùi tính sinh linh. Thieân Chuùa saùng taïo baèng caû lôøi laãn hôi thôû cuûa mình, coù nghóa laø: "Thieân Chuùa noùi (lôøi) trong hôi thôû cuûa Thaàn khí, hôi thôû noù "laøm soáng ñoäng"", nhö Moltmann nhaän xeùt. Vaø cuõng nhö Moltmann nhaän xeùt, "Lôøi vaø Khí buø tröø cho nhau vì coäng ñoàng tính cuûa thieân nhieân. Lôøi thì xaùc ñònh vaø bieät phaân, Khí thì hôïp nhaát vaø sinh ra hoøa ñieäu".
Vaäy khoâng neân, bôûi aân haän vì tröôùc ñaõ phuï raãy thieân nhieân, maø nay laïi trôû veà vôùi ña thaàn, baùi vaät. Maø cuõng ñöøng tieáp tuïc söï vaät hoùa thieân nhieân nhö ñaõ laøm, khieán noù heát coøn laø ngoâi ñeàn thieâng lieâng trong ñoù ta coù theå chieâm ngöôõng Thieân Chuùa.
Ngay trong quan nieäm cuûa Do thaùi giaùo ñoäc thaàn xöa, thieân nhieân ñaõ coù gì nhö ñeàn thôø Thieân Chuùa, khi maø chính ñeàn thôø Salomon muoán ñöôïc xaây theo kích thöôùc thu nhoû cuûa hoaøn vuõ: moät thöù tieåu sôn haø nhö non boä cuûa phöông Ñoâng chuùng ta! Ñeàn thôø baèng goã ñaù cuûa Yeârusalem môùi chæ laø hình aûnh cuûa ñeàn thôø Taân öôùc, maø ñeàn thôø naøy laø Thaân mình ñöùc Yeâsu. Vôùi thaân mình Chuùa Yeâsu, töø ñaây ta khoâng caàn ñeán Sion hay Samari nöõa, maø cöù "thôø trong Chaân lyù vaø Thaàn khí" laø ñuû roài (Yo. 4.23). Thôø trong Chaân lyù vaø Thaàn khí khoâng phaûi khoâng caàn ñeán hình haøi, xöông thòt ñaâu. Vì thaät ra, ñaõ coù xöông thòt thaät cuûa ñaáng voâ hình nay thaønh höõu hình. Vaø do ñoù, coù daáu hieäu höõu hình cuûa aân suûng voâ hình trong huyeàn tích. Ñöùc Yeâsu Kytoâ quaû laø Ñeàn thôø tieåu vuõ truï noù goàm thaâu (reùcapituler) toaøn vuõ truï. Vaø vaät chaát ñaùng khinh cuûa Platon, vuõ truï maùy moùc cuûa Aristote ñaõ thaønh "Moâi tröôøng thaàn thaùnh" cuûa Teilhard.
* * *
Quaû thaät, thieân nhieân röïc saùng trong aùnh saùng cuûa Tieåu vuõ truï laø thaân mình Chuùa Yeâsu Kytoâ.
Vuõ truï hình thaønh baét ñaàu töø moät löôïng töû duy nhaát caùch ñaây baèng chuïc tæ naêm. Moät quantum quaù nhoû vaø moät tieáng noå quaù lôùn. Ñôn giaûn chæ coù vaäy ôû ñieåm khôûi ñaàu. Theá nhöng böôùc tieán hoùa laïi voâ cuøng daøi laâu, voâ cuøng phöùc taïp. Tuy laâu daøi laø theá vaø phöùc taïp ñeán theá, maø taát caû vaãn ñaâu vaøo ñaáy, ñöôïc tính toaùn chi li vaø laäp trình ngay trong caùi voâ cuøng ñôn, voâ cuøng nhoû luùc ban ñaàu. Vaø nhö theá ñeå roát cuoäc coù söï soáng hoâm nay, vaø giöõa söï soáng coù con ngöôøi vôùi trí thoâng minh vaø khaû naêng töï laäp!
Phaûi chaêng caû maàu nhieäm Nhaäp theå cuõng ñöôïc nhaém trong tieáng noå ñaàu tieân, ñeå giöõa loaøi ngöôøi, seõ phaûi coù con ngöôøi goàm thaâu moïi caùi? Con ngöôøi aáy, Yeâsu Nadaret, bôûi laø AÂn suûng (graâce) vieát hoa, töùc cho khoâng (gratuit) hoaøn toaøn, neân khoâng theå laø keát quaû cuûa chuoãi daøi nhöõng taát yeáu (quy luaät töï nhieân), khoâng theå laø ñieåm vöôn tôùi cuûa löôïng töû vaø tieáng noå ban ñaàu. Nhöng con ngöôøi aáy vaãn coù theå laø ñích cuoái maø Yaveâ nhaém trong töï do duø trong tieáng noå ban ñaàu aáy chöù! Vaâng, qua aùnh saùng maàu nhieäm Nhaäp theå, ta thaáy döôøng nhö ngay töø ñaàu, ít laø ngay luùc Thieân Chuùa noùi "Ta haõy taïo con ngöôøi", Ngaøi ñaõ nhaém Con ngöôøi vieát hoa Yeâsu, vaø nôi Con ngöôøi naøy, Ngaøi döùt khoaùt muoán "neân moät" vôùi chuùng ta giöõa vuõ truï vaät chaát. Nhö theá ñeå roài, nhôø Thaàn khí hai phen xuoáng treân hoaøn vuõ, "Lôøi (Thieân Chuùa) ñaõ thuoäc veà sinh thaùi hoïc cuûa chuùng ta".
Neáu saùng taïo toûa ra töø Thieân Chuùa, thì Nhaäp theå laïi ñöa Ngaøi "hoäi nhaäp" thieân nhieân moät caùch saâu ñaäm. Nhaäp thieân nhieân, Lôøi cuõng ñöa ta vaø thieân nhieân theo ta vaøo trong noäi taâm Thieân Chuùa, ôû choã Ngaøi laø tam vò, coäng ñoàng, ñeå roài nôi con ngöôøi aáy phuïc sinh ñaõ hoaøn thaønh söù maïng, Thieân Chuùa cuõng thaønh "Taát caû cho taát caû" (1Cor.15.28). Ñaây cuõng laø luùc thieân nhieân ñöôïc cuoán theo chuùng ta veà phía Vónh haèng, ñeå ñoàng soá phaän vôùi chuùng ta khi thaønh Trôøi môùi ñaát môùi.
Bò loaøi ngöôøi laïm duïng, vaät chaát ñaõ thoáng trò ngöôïc con ngöôøi. Nay töï do roài, loaøi ngöôøi neáu bieát khieâm toán vaø tieát ñoä hôn, thì vaät chaát seõ trôû veà phuïc vuï noù, phuïc vuï khoâng chæ nhö moät coâng cuï, maø coøn nhö moät baïn ñoàng haønh, do ñoù ñoàng sinh ñoàng...baát töû.
Vôùi vaät chaát, heã ta khinh noù, do ñoù laïm duïng noù, thì noù seõ haïi ta. Baèng nhö neáu ta toân kính noù, ta seõ söû duïng theo ñuùng chöùc naêng cuûa noù vaø yù ñònh cuûa Trôøi, nhôø ñoù noù chæ coù theå sinh ích cho ta, thaäm chí thaønh daáu hieäu sinh aân suûng cho ta. Thaät ra, vaät chaát ñaõ "thaønh thaàn" phaàn naøo moät khi Lôøi Thieân Chuùa "thaønh thòt" giöõa chuùng ta roài.
Neáu Lôøi ñaõ voâ vaät chaát, thì Thaàn khí, xöa laøm soáng daäy vaät chaát, seõ caøng daán saâu hôn ñeå trong nöôùc vaø vôùi nöôùc, Ngaøi noái keát ta vôùi Ñöùc Yeâsu vaø bieán ta thaønh con Cha, roài trong röôïu vaø baùnh, laïi bieán con ngöôøi Yeâsu thaønh thöùc aên uoáng cuûa chuùng ta.
Thaàn khí vaø Lôøi ñaõ môû cho chuùng ta ñöôøng vaøo vaät chaát. Vaäy theo chaân caùc Ngaøi, chuùng ta cuõng phaûi dìm saâu trong nöôùc ñeå ñöôïc taùi sinh. Vaø ñaây, ñieàu ñaõ thaønh quaù hieån nhieân: Chuùng ta chæ neân moät hoaøn haûo vôùi con ngöôøi Con Thieân Chuùa neáu ñeå vaät chaát nôi baùnh vaø röôïu thaønh moät vôùi mình. Vaäy neáu ñöùng ôû goùc ñoä Nhaäp theå vaø töø trong Thaùnh Theå maø nhìn, thì nhö Teilhard de Chardin, chuùng ta seõ baøng hoaøng vôùi phaùt giaùc: "Chieàu daøi thôøi gian cuûa taïo theá ñuùng laø ñoä daøi caàn thieát (haèng chuïc tyû naêm) ñeå vuõ truï ñöôïc hieán thaùnh" (Le milieu divin).
Vaäy ñeå deã neân ngöôøi vaø neân thaùnh, haõy coù thaùi ñoä gaàn guõi vôùi thieân nhieân, coi noù nhö quaø Chuùa taëng giuùp ta thöïc hieän chính mình, nhö baïn Chuùa göûi ñeán ñoàng haønh vôùi ta treân ñöôøng veà Ñaát höùa, nhö vaät löu nieäm nhaéc ta veà tình Chuùa yeâu, nhö neùn baïc Chuùa giuùp ñeå ta sinh lôøi, nhö ngoïc thoâ maø ta phaûi ruõa maøi thaønh ngoïc quyù ñeå hieán thaùnh vaø daâng leân.
Söï vuoát ve thuù vaät cuõng nhö söï môn trôùn cuûa gioù maùt traêng thanh seõ laøm hoàn ta dòu laïi vaø thieän caûm vôùi xung quanh. Ñöøng öa nhìn caûnh baïo löïc vaø traùnh taøn nhaãn vôùi thuù vaät, ñeå trong khi nuoâi döôõng ñöùc hieáu sinh, ta cuõng boài boå cho loøng nhaân cuûa mình. Haõy höôùng veà maøu xanh laù maï ñeå loøng vui töôi, maøu xanh da trôøi ñeå loøng theâm cao quyù. Haõy ngaém caûnh trôøi bao la ñeå hoàn ta roäng môû. Vaø khi ñöùng tröôùc ñaïi döông, haõy caûm nhaän söï beù nhoû cuûa mình tröôùc Thieân Chuùa. Vaâng, chuùng ta neân ñi vaøo thieân nhieân vôùi nieàm thieän caûm, haàu tìm Chuùa vaø gaëp gôõ Chuùa trong ñoù, ñoàng thôøi ñeå di döôõng tính tình mình.
Môû ra thieân nhieân moät phaàn, loaøi ngöôøi caøng phaûi môû sang nhau gaáp boäi. Coù keû tuy ngaïi saùt sinh (do phong tuïc hay thoùi quen), nhöng khoâng ngaïi laøm khoå keû ôû quanh mình. Hoï khoâng bieát raèng ñích nhaém cuûa söï soáng laø con ngöôøi, neân neáu caàn choïn löïa, hoï phaûi choïn con ngöôøi, chöù khoâng phaûi con voi, con choù. Tuy sinh ra töø giöõa loøng AÁn ñoä giôùi saùt (ahimïsaâ), Gandhi ñaõ daùm noùi thaúng: Duø khæ maø phaù hoaïi muøa maøng, thì vì söï soáng con ngöôøi, cuõng ñaønh dieät khæ thoâi!
Vaâng, chæ con ngöôøi môùi laø ñích nhaém cuûa taïo theá, nhôø ñoù mang yù nghóa ñeán cho vaïn vaät. Vì chæ con ngöôøi môùi laø vò thaân (le pour-soi) hay baûn vò, coù muïc ñích ôû chính mình, vaø khoâng theå thaønh phöông tieän cho ai, cho baát cöù gì caû.
Neáu vì moâ phoûng nhaát tính Thieân Chuùa maø thieân nhieân laøm neân moät khoái, thì cuõng vì theá, vì moâ phoûng tam vò nhaát theå cuûa Ngaøi, maø loaøi ngöôøi phaûi töï xaây thaønh coäng ñoàng. Kòp ñeán khi Lôøi Ngaøi thaønh ngöôøi ñeå "thu veà moät moái" (reùcapituler), thì khoâng nhöõng moâ phoûng söï hieäp nhaát Ba ngoâi, chuùng ta coøn hoäi nhaäp vaøo ñoù khi noái daøi thaân mình ñaáng Cöùu theá.
Chuùng ta muoán neân hoaøn thieän ö? Neân thaùnh laø neân moät hoaøn haûo vôùi Chuùa Kytoâ, neân cuõng thaønh moät saâu xa vôùi Huyeàn thaân Chuùa, töùc Giaùo hoäi. Noùi caùch khaùc, chaúng nhöõng coù chieàu kích baûn thaân (personnel), söï thaùnh thieän coøn coù chieàu kích coäng ñoàng nöõa. Bôûi theá, neân thaùnh cuõng laø ñi heát möùc cuûa Môû ra vaø Môû sang, khieán khoâng theå coù Thaùnh cho rieâng mình nhö trong moät vaøi toân giaùo khaùc. Tính coäng ñoàng naøy cuûa soáng ñaïo ñöôïc khaúng ñònh raát roõ trong chöông 17 Yoan (c. 21-26) vaø chöông 2 Epheâsoâ (c. 11-22).
Troïng taâm lôøi Chuùa caàu trong chöông 17 Yoan naèm ôû caâu 23:
"Xin cho chuùng neân moät vôùi nhau, nhö (kathoâs) chuùng ta laø moät vôùi nhau."
Tieáng Nhö ôû ñaây laø KATHOÂS, chöù khoâng phaûi Hoâs. Hoâs thöôøng chæ moät söï gioáng maët ngoaøi, coù theå do baét chöôùc maø coù. Thí duï: maàu aùo cuûa coâ Oanh gioáng (hoâs) maàu aùo cuûa em toâi. Hoaëc: neùt chöõ cuûa em gioáng neùt chöõ cuûa baø noäi.
Traùi laïi, Kathoâs thöôøng ngaàm noùi leân, döôùi caùi Gioáng aáy moät goác chung naøo ñoù. Thí duï: ñöùa beù aáy coù khuoân maët gioáng (kathoâs) meï vaø tính ngang böôùng gioáng cha. Nhö theá, trong lôøi caàu treân kia cuûa Chuùa, söï neân moät cuûa chuùng ta, do chöõ Kathoâs (nhö), nghe nhö baét nguoàn töø söï Laø moät cuûa Ba ngoâi Thieân Chuùa. Vaø nhö theá, söï hieäp thoâng (koinoânia) Giaùo hoäi bieán thaønh moät Musteârion (maàu nhieäm vaø huyeàn nhieäm soáng ñoäng) vöøa do yù nghóa, vöøa do söï thaät beân trong. Söï thaät aáy laø: caùi Moät cuûa Giaùo hoäi phaùt sinh töø caùi Moät cuûa Ba ngoâi, khieán moâ phoûng saâu xa caùi Moät naøy. Söï moâ phoûng laø do taùc ñoäng cuûa Thaàn khí hieäp nhaát, khieán "cha naøo con naáy": Ba Ngoâi giöõa loøng Giaùo hoäi ñang hôïp nhaát vôùi nhau ra sao, Giaùo hoäi cuõng ngaøy caøng hieäp nhaát nhö theá. Vaø ñaây laø hieäp nhaát höõu theå hoïc thöïc söï, chöù khoâng phaûi hieäp nhaát tinh thaàn (moral) nhö moïi hieäp nhaát töï nhieân giöõa nhöõng ngöôøi soáng thaân maät vôùi nhau. Nghóa laø, cuøng vôùi hieäp thoâng ñoái vò (interpersonnel), coøn coù neân moät ñoái tính nöõa. Cuõng nhö hieäp thoâng ñoái vò vôùi Thieân Chuùa, con ngöôøi vaø Giaùo hoäi cuõng thaønh nhö ñoàng baûn tính vôùi Ngaøi (theias fuseoâs koinonoi), thì hieäp thoâng vôùi nhau trong Chuùa, chuùng ta cuõng nhö chung phaàn baûn tính Ngaøi vôùi nhau. Hay noùi caùch khaùc: chung phaàn baûn tính cuûa Thaàn khí Ngaøi vôùi nhau, bôûi leõ hieäp nhaát cuûa chuùng ta laø do Thaùnh Thaàn, trong Thaùnh Thaàn, theo Thaùnh Thaàn. Vaâng, theo Thaùnh Thaàn, chöù khoâng theo xaùc thòt, töùc baûn tính ngöôøi töï nhieân.
Söï hieäp nhaát ñoái tính naøy ñöôïc noùi leân khaù roõ trong Lumen gentium soá 13 nhö sau:
"Nhôø söùc maïnh söï phoå hieäp naøy (vi hujus catholicitatis), maø moãi phaàn mang ñeán cho nhöõng phaàn khaùc vaø cho Giaùo hoäi söï höôûng lôïi töø phaàn aân mình ñöôïc, khieán cho taát caû vaø moãi thaønh vieân lôùn daàn leân nhôø trao ñoåi hoã töông vaø toaøn khoái aáy, cuõng nhö nhôø coá gaéng chung ñeå ñaït tôùi söï hieäp nhaát hoaøn toaøn."
* * *
Musteârion cuûa hieäp nhaát naèm ôû Ba ngoâi theo Yoan, ôû Thaàn khí theo Phaoloâ.
Theo Yoan, chuùng ta ñöôïc sinh ra do nöôùc vaø Thaàn khí. Soáng do pheùp Röûa laø soáng gheùp vaøo Chuùa Yeâsu nhö ngaønh vaøo goác nho, ñeå roài trong Chuùa Yeâsu, chuùng ta quan heä maät thieát vôùi Ba ngoâi; ñeå roài theo Ba ngoâi, chuùng ta neân moät vôùi nhau do ñöùc AÙi.
Theo Phaoloâ, nöôùc vaø Thaàn khí aáy cuûa pheùp Röûa cuõng keo keát chuùng ta laïi thaønh moät thaân mình (Eph. 4.4). Hôïp tuï vaø ñöôïc soáng ñoäng hoùa töø beân trong do Thaàn khí, Giaùo hoäi do baûn chaát phaûi coù tính ñoaøn suûng (charismatique). Coù tính ñoaøn suûng theo yù nghóa: Chính Thaùnh Thaàn laø nguyeân uûy vaø moâi tröôøng cuûa söï hieäp thoâng. Vaâng, do Thaùnh Thaàn tröôùc tieân, chöù tröôùc tieân khoâng phaûi do cô cheá, duø cô cheá ñaõ do Chuùa thieát laäp nhö moät trong nhöõng phöông theá caàn thieát cuûa hieäp thoâng.
"Vieäc Giaùo hoäi mang cô caáu, nhö Tillard noùi, chæ ñöôïc bieän minh (se justifie) trong töông quan vôùi söï phuïc vuï taùc ñoäng Thaùnh Thaàn, duø ñoù laø huyeàn tích, laø cô caáu phuïc dòch (ministeøre), laø quy ñònh cuûa luaät Hoäi Thaùnh". Bôûi lyù do "con caùi Thieân Chuùa ñöôïc höôùng daãn bôûi Thaàn khí Chuùa" (Rom. 8.14), neân "baát cöù cô cheá naøo khoâng höôùng veà hoaëc khoâng giuùp cho söï phuïc vuï Thaàn khí ñeàu khoâng coù choã ñöùng trong hieäp thoâng".
Söï hieäp thoâng vöøa laø aân suûng, vöøa laø ñaëc, ñoaøn suûng cuûa Giaùo hoäi. Ñieàu naøy theå hieän raát roõ trong caùc buoåi taäp hôïp Thaùnh Linh hoài ñaàu cuõng nhö hoâm nay, khi maø moãi ñoaøn suûng xem nhö thieáu moät caùi gì ñoù ñeå ñöôïc boå tuùc bôûi moät ñoaøn suûng khaùc. Keû noùi tieáng laï chaúng haïn laïi khoâng theå hieåu ñeå giaûi thích, coøn keû ñöôïc ôn giaûi thích laïi thieáu ôn kia. Baèng caùch phaân phoái ñoaøn suûng nhö theá, Thaùnh Thaàn cho thaáy chuùng ta laø nhöõng phaàn khaùc nhau cuûa cuøng moät thaân theå, do ñoù caàn hôïp taùc vôùi nhau ñeå moãi ngöôøi tuøy phaàn ôn nhaän ñöôïc maø chung xaây thaân mình Chuùa ñeán choã toaøn myõ cuûa thaân mình aáy.
Vì söï hieäp thoâng coù khuoân maãu ôû Ba ngoâi, coù nguyeân uûy ôû Thaàn khí, coù moâi tröôøng vaø ñoái töôïng laø coäng ñoàng Giaùo hoäi, neân ñeå thaùnh hoùa mình vaø phaùt trieån söï hieäp thoâng aáy, chuùng ta phaûi caàu vôùi Thaùnh Thaàn vaø "taäp hôïp" vôùi nhau. Thaùnh hoùa baûn thaân laø ñoàng hoùa vôùi Chuùa Kytoâ, noái keát vôùi Huyeàn thaân cuûa Ngaøi, do ñoù phaûi thaéng khuynh höôùng vò kyû, taäp queân mình vaø môû sang ngöôøi khaùc ñeå soáng maàu nhieäm Hieäp thoâng.
* * *
Phaûi môû ra, môû sang, môû roäng, nhöng ñöøng môû suoâng, moät caùch vu vô:
"Chuùng ta ñöøng yeâu baèng lôøi, baèng ngoân töø suoâng, nhöng baèng haønh ñoäng vaø söï thöïc" (1Yo. 3.18).
Duø môû roäng ñeán bao la, chuùng ta cuõng phaûi choïn moät caùi gì nhoû vaø gaàn, neân cuï theå, ñeå haàu haï vaø yeâu thöông. Roài xuyeân qua caùi nho nhoû aáy, môû daàn ñeán nhöõng khoái lôùn hôn, vì lôùn maø deã trôû thaønh tröøu töôïng:
"Keû khoâng yeâu noåi ngöôøi anh chò em haén thaáy, laøm sao haén yeâu ñöôïc Thieân Chuùa maø haén khoâng thaáy?" (1Yo. 4.20).
Cuõng vaäy, coäng ñoàng Hoäi thaùnh toaøn caàu seõ thaønh tröøu töôïng neáu khoâng coâ ñoïng ôû ñaây, tröôùc maét ta, nôi moät coäng ñoàng cô sôû maø ta ñang soáng vôùi, nhö gia ñình, thoân xoùm, töøng nhoùm soáng ñaïo, töøng nhaø doøng. Vaø chuùng ta coù theå aùp duïng ôû ñaây caâu noùi cuûa Chuùa, vôùi moät vaøi töø thay ñoåi:
Keû khoâng yeâu noåi coäng ñoàng nhoû ñaây maø haén sôø moù thaáy, sao haén coù theå yeâu Hoäi thaùnh toaøn caàu maø haén khoâng thaáy ñöôïc?
Vì theá, haõy baét ñaàu vôùi nhöõng keû soáng beân ta, quan taâm ñeán gia ñình hay nhoùm hoäi cuûa ta. Cuøng luùc, xuyeân qua ñoù, phaûi môû roäng daàn, chöù ñöøng vì nhaø mình, quoác gia mình, hay nhoùm soáng ñaïo, nhoùm tu, maø coù thaùi ñoä ngôø vöïc hay döûng döng ñoái vôùi nhöõng coäng ñoàng khaùc. Theâm vaøo ñaáy, haõy vui buoàn trong nhöõng buoàn vui cuûa toaøn Hoäi thaùnh, cuûa nhöõng vuøng trôøi duø xa xoâi.
Trong thöïc haønh vaø trong thôøi khoùa bieåu cuûa mình, haõy daønh ra nhöõng thôøi giôø nhaát ñònh ñeå nghó ñeán ngöôøi naøy ngöôøi kia trong nhoùm, nhaát laø khi mình coù traùch nhieäm veà hoï. Coá nhieân laø beà treân coù traùch nhieäm lôùn nhaát, nhöng neân nhôù, coäng ñoàng khoâng chæ laø coäng ñoàng cuûa beà treân, maø cuûa moïi thaønh vieân.
Theá roài, töø beân trong coäng ñoàng, haõy baéc ra ngoaøi nhöõng chieác aêng ten. Ngaøy nay, soùng thoâng tin phuû kín baàu trôøi. Quan taâm ñeán vuøng naøo, ta deã coù ngay nhöõng tin töùc soát deûo veà vuøng ñoù. Phaûi nghe tin haøng ngaøy, vaø trong khi nghe, haõy rung leân trong nhòp vui lo chung cuûa Giaùo hoäi, khieán cho duø nghe radio hay ñoïc baùo cuõng laø caàu nguyeän nöõa.
Nghó veà Giaùo hoäi laø nghó ñeán coäng ñoàng cuøng vôùi moïi thaønh vieân trong ñoù. Laém khi ngöôøi ta coøn laãn Giaùo hoäi vôùi giaùo quyeàn. Giaùo hoäi khoâng theå thieáu giaùo quyeàn, nhöng Giaùo hoäi ôû choã laø coäng ñoàng caùc baûn vò, thì phaân bieät vôùi giaùo quyeàn, vôùi cô cheá noùi chung. Theo cha K. Rahner, coäng ñoàng vaø caùc baûn vò môùi laø muïc ñích, chöù cô cheá chæ laø phöông tieän thoâi. Vaâng, duø toå chöùc vaø noäi quy, duø quyeàn haønh vaø chöùc vò, taát caû phaûi phuïc vuï caùc baûn vò cuõng nhö ñôøi soáng vaø söï hieäp thoâng cuûa coäng ñoàng. Chính ñöùc Yoan-Phaoloâ II cuõng nghó nhö theá khi noùi raèng:
"Coâng ñoàng (Vat. II) ñaõ nhaéc nhôû: maàu nhieäm Giaùo hoäi thì lôùn hôn caùi maø caáu truùc höõu hình cuûa noù cho thaáy. Sôû dó coù caáu truùc vaø toå chöùc laø ñeå phuïc vuï maàu nhieäm naøy."
Moät khi lieân keát vôùi nhau chæ vì moät soá quyeàn lôïi chung, ngöôøi ta chæ laøm neân nhöõng taäp theå (collectiviteù). Nguyeân nhaân cuûa keát lieân phaûi laø tình caûm, thì môùi coù coäng ñoàng ñöôïc. Coäng ñoàng seõ caøng chaët khi yeâu thöông caøng ñaäm vaø daây buoäc caøng nhieàu. Nhaát laø khi vôùi hieäp thoâng caûm tính, coøn coù soáng chung nöõa.
Thaät ra khi tình ñaõ saâu, ngöôøi ta ñöôïc thuùc ñeå gaàn guõi nhieàu giôø, laøm chung nhieàu caùi, boû chung nhieàu thöù. Ngöôïc laïi, caøng ôû vôùi nhau laâu vaø coù nhieàu caùi chung, ngöôøi ta caøng deã thaân, thaäm chí xa nhau ñaâm nhôù.
Nhöng soáng chung vaø yeâu thöông phaûi tyû leä thuaän vôùi nhau veà möùc ñoä, ñeå roài keùo nhau cuøng taêng tieán daàn daàn. Chöù chöa ñuû thaân hay heát thaân roài, maø ñoái maët nhieàu seõ sinh nhaøm chaùn vaø naëng neà ñaáy. Do ñoù, phaûi "lieäu côm gaép maém", laïi daønh nhöõng khoâng gian cho töï do, thôøi gian cho cuoäc soáng rieâng tö, chöù ñöøng "giaø neùo (khieán) ñöùt daây".
Ngoaøi tình caûm ra, coøn phaûi löu yù ñeán tính tình vaø caù tính moãi beân nöõa. Nhöõng tính tình maø nghòch nhau nhö nöôùc vôùi löûa, gaëp nhau sao khoûi noå ñöôïc. Hai caù tính maïnh, cuøng nghieâng veà thoáng trò, maø laïi soáng chung, thì baàu khí chaúng nhöõng khoù thôû cho hai beân, maø cho caû coäng ñoàng nöõa. Nhö tröôøng hôïp Phaoloâ vaø Barnabeâ maø Martini noùi ñeán.
Khi nhoùm ñaõ ñoâng, theâm vaøo tình thöông, phaûi coù ít nhieàu kyû luaät ñeå traùnh nhöõng loän xoän khieán soáng chung trôû neân khoù. Coù ñieàu cô cheá, caùch tieâu cöïc, chæ coù theå taïo sinh moät moâi tröôøng beân ngoaøi cho soáng chung, chöù caùi noù laøm neân söùc soáng vaø keo dính cuûa coäng ñoàng bao giôø cuõng laø vaø chæ laø tình yeâu: moät yeâu thöông sieâu nhieân noù phaûi hieån hieän ôû taâm tình, moät yeâu thöông caûm tính noù caàn ñöôïc naâng leân vaø taêng theâm ñoä saâu do yù höôùng sieâu nhieân.
Yeâu thöông laø nguyeân nhaân vaø muïc ñích thöù nhaát cuûa coäng ñoàng. Ñeå coäng ñoàng toàn taïi ñuùng nhö moät coäng ñoàng, thì yù thöùc coäng ñoàng noùi cho ñuùng hôn, yù thöùc Thuoäc veà (d'appartenance) (coäng ñoàng) cuûa moãi thaønh vieân phaûi ñaäm saâu vaø khoù xoùa. Nhöõng sinh hoaït coäng ñoàng thaân maät cuøng vôùi kyû nieäm chung khoù queân seõ hun ñuùc daàn neân yù thöùc naøy. Vieäc cuûa thaønh vieân laø phaûi daønh moät phaàn yù nghó, söï quan taâm vaø cuoäc soáng mình cho nhoùm. Coù bôùt cuûa mình ñeå theâm cho nhoùm nhö theá, thì coäng ñoàng môùi toàn taïi vaø lôùn leân, vaø baàu khí coäng ñoàng môùi aám eâm, thaân aùi, ñeå tung taêng giöõa ñoù, con chim laø thaønh vieân môùi nhaän ñöôïc taùc ñoäng ngöôïc laïi ñeå cuõng lôùn theâm vaø phuùc haïnh. Neáu ñaây laø coäng ñoàng Hoäi thaùnh, thì coäng ñoàng aáy coøn laø maùng chuyeån khoâng thieáu ñöôïc cuûa moïi aân, khieán ta khoâng theå taêng tröôûng thieâng lieâng maø laïi khoâng gaén boù vôùi Huyeàn thaân cuûa Chuùa.
Gaén boù vôùi coäng ñoàng khoâng phaûi laø gaëp gôõ thuaàn hình thöùc. Quaù nhieàu nhöõng ñình ñaùm, ñoùn tieáp, aên möøng (nhö taïi Vieät Nam duø giöõa giôùi nhaø tu hay trong giaùo xöù), maø ñích nhaém chæ laø "cho theâm phaàn long troïng", chæ laøm maát thì giôø vaø cuûa caûi voâ ích thoâi.
* * *
Thôøi xöa, ngöôøi ta quen soáng thaønh nhöõng coäng ñoàng lôùn: gia ñình tam töù ñaïi, chuûng vieän maáy traêm ngöôøi, vieän tu nhaø cöûa roäng theânh thang. Trong coäng ñoàng lôùn aáy (neáu coù theå goïi ñoù laø coäng ñoàng), ngöôøi ta ngaên caám vieäc hình thaønh caùc nhoùm nhoû, e raèng nhö theá baát lôïi cho cuoäc soáng chung toaøn khoái. Caùi toaøn khoái coù gì gioáng nhö traïi lính, trong ñoù moãi ngöôøi laø moät con soá, khoâng chaân dung. Vaâng, ñoâng nhö theá, laøm sao coù theå bieát nhau saâu vaø tình thaân ñaäm ñaø?
Ngaøy nay traùi laïi, ngöôøi ta thích soáng thaønh nhoùm nhoû, coù nhieàu caùi ñeå chia seû vôùi nhau hôn. Coù ñieàu phaûi traùnh söï kheùp kín cuûa nhoùm, do ñoù sinh nghi kyï giöõa caùc nhoùm.
Ñeå deã soáng thaønh nhoùm nhoû nhö theá, neân ñeå phaàn naøo töï do cho nhöõng ai deã thaân nhau coù theå hôïp laïi vôùi nhau. Theá nhöng vì ñöùc AÙi Chuùa Kytoâ, nhoùm caàn môû cöûa ñeå tieáp nhaän moät hai keû khoâng coù chi ñeå goùp, thaäm chí thaønh gaùnh naëng cho coäng ñoàng do giaø laõo hay taät nguyeàn. Vaø bieát ñaâu, do khoù tính khoù neát nöõa. Bôùt thoaûi maùi moät tí ñaáy, nhöng ñöùc AÙi thuaàn khieát hôn.
Neáu phaàn ñoâng trong nhoùm hôïp tính nhau, thì soá ngöôøi naøy seõ laø neàn taûng vöõng cho coäng ñoàng. Hôïp nhau khoâng coù nghóa laø gioáng nhau moïi maët, nhöng duø khaùc nhau vaãn coù theå buø tröø cho nhau, ít laø dung hoøa ñöôïc vôùi nhau.
Chuùng ta soáng chung vôùi nhau khoâng chæ ñeå chung soáng, maø ñoàng haønh chung söùc vì söï hoaøn thaønh cuûa Vöông quoác caùnh chung. Bôûi theá, khoâng neân sôï maâu thuaãn khi maø chæ trong maâu thuaãn môùi coù "aâm döông töông thoâi, nhi sinh bieán hoùa", cuõng nhö chæ trong tranh luaän, aùnh saùng môùi voït ra, chæ trong ganh ñua, môùi tieán nhanh, tieán maïnh ñöôïc.
Noùi cho ñuùng ra, maâu thuaãn cuõng coù ba baûy ñöôøng, chöù khoâng phaûi chæ coù taän cuøng ñoái khaùng thöù maâu thuaãn Heùgel. Vôùi maâu thuaãn Heùgel, ñeà vaø phaûn ñeà ñoái khaùng phaûi huûy dieät nhau ñeå ñöôïc vöôït qua baèng moät caùi môùi haún ôû toång ñeà. Vôùi bieän chöùng phaùp aâm döông, beân thöù ñoái khaùng trieät ñeå aáy, coøn coù ñoái khaùng oân dòu vôùi hai beân coù theå maøi ruõa cho nhau nhöõng choã goà gheà, saéc caïnh, haàu ñi tôùi dung hoøa. Theâm vaøo ñaáy, coøn thöù maâu thuaãn buø tröø cuûa beân thieáu beân thöøa, beân cao beân thaáp, beân nhu beân cöông. Vì caàn nhau ñeå boå khuyeát cho nhau, neân söï hôïp tuï seõ laøm giaøu cho nhau vaø cho khoái.
Ñeå coäng ñoàng toàn taïi vaø taêng tröôûng, caàn khuyeán khích hai loaïi maãu thuaãn sau. Coøn vôùi loaïi ñoái khaùng trieät ñeå, thì moät laø phaûi loaïi tröø, hai laø laøm cho dòu bôùt ñeå chuyeån hoùa thaønh ñoái khaùng oân dòu, nhôø ñoù dung hoøa ñöôïc.
* * *
Ñeå coäng ñoàng sinh toàn, caàn phaûi traùnh nhöõng löïc caûn hoaëc voâ hieäu hoùa chuùng. Laàn theo Toâng ñoà coâng vuï vaø thö Phaoloâ, Martini ñaõ loïc ra moät soá nhöõng löïc caûn chính cho vieäc duy trì coäng ñoàng cuõng nhö cho böôùc tieán Giaùo hoäi.
Löïc caûn thöù nhaát laø oùc tính toaùn, maø ñieån hình laø tröôøng hôïp vôï choàng Anani (Tñcv. 5.1-2). Vì quaù lo xa, laïi thieáu tin töôûng vaøo Chuùa. hoï ñaõ khoâng theå quaûng ñaïi heát mình ñeå boû heát nhöõng gì mình coù laøm cuûa chung.
Löïc caûn thöù hai laø ganh tò, maø tröôøng hôïp tieâu bieåu tìm thaáy trong Toâng ñoà coâng vuï 6.1: Nhoùm Hy laïp (nhöõng keû khoâng phaûi Do thaùi cuõng chaúng phaûi ñaùm La maõ thöïc daân) keâu ca raèng coù phaân bieät ñoái xöû vôùi caùc baø goùa cuûa hoï. Söï ganh gheùt hay ñoá kyï thöôøng khieán baøn taùn xaàm xì (goggusmos). Xöa trong hoang maïc cuõng theá, vôùi ñoái töôïng cuûa chæ trích laø ñaïi dieän Thieân Chuùa: Maisen (Xh. 14.11-12; 15.24...). Kieåu xaàm xì aáy deã sinh oùc beø phaùi vaø söï chia reõ. Vaäy phaûi choáng laïi noù, ñoàng thôøi trong tinh thaàn sieâu nhieân haõy khaùch quan nhaän ñònh, vaø neáu caàn, coâng khai ñöa ra nhöõng baát ñoàng ñeå cuøng giaûi quyeát vôùi nhau.
Löïc caûn tieáp theo thuoäc laõnh vöïc quan ñieåm vaø caù tính.
Söï khaùc bieät quan ñieåm, duø trong lyù thuyeát hay thöïc haønh, deã sinh va chaïm naûy löûa. Khoù chaáp nhaän yù kieán khaùc vôùi yù mình nhieàu khi chæ do töï aùi hay thaønh kieán, thoùi quen aên saâu, nhö trong tröôøng hôïp giöõa moät beân laø Phaoloâ vôùi Barnabeâ, vaø beân kia laø ñaùm theo Do thaùi hoùa chuû nghóa (Tñcv. 15.1-2). Neáu nguyeân do laø töï aùi, thì thuoác chöõa laø söï khieâm nhu. Coøn neáu ñaây laø thaønh kieán, thì phaûi coá taùch ra khoûi noù, ñöùng veà phía ngöôøi maø khaùch quan xem xeùt lyù do hoï ñöa ra.
Nhöõng caù tính maïnh quen soáng töï laäp, coù khi muoán ngöôøi khaùc theo mình, chöù mình chaúng chòu theo ai caû. Hoï phaûi cöôõng laïi baûn naêng thoáng trò baèng caùch uoán mình theo yù ngöôøi trong nhöõng gì khoâng traùi vôùi löông taâm. Khi chöa ñöôïc khieâm toán nhö theá, hoï haõy traùnh gaàn guõi nhieàu vôùi moät keû tính tình gioáng hoï, do ñoù deã xung khaéc vôùi hoï. Vaâng, cöông ôû ñöôïc vôùi nhu, chöù hai cöông thì khoù ñoäi chung moät trôøi.
Nhieàu coäng ñoàng xöa, ñeå traùnh chia reõ, thöôøng ngaên chaën vieäc tranh luaän vaø nguyeân nhaân gaây tranh luaän laø caùc tö töôûng môùi. Neân nhôù raèng "töø trong tranh luaän voït ra aùnh saùng", vaø neáu khoâng coù saùng kieán vaø ganh ñua, thì chæ coøn söï bình laëng cuûa ao tuø hay nghóa ñòa. Theá maø loaøi ngöôøi chuùng ta laïi coù troïng traùch hoaøn thaønh taùc phaåm cuûa Chuùa baèng nhöõng saùng taïo keá tieáp. Neân vaán ñeà khoâng phaûi laø ngaên tranh caõi, maø traùnh cho tranh caõi khoûi ñöa ñeán caõi nhau.
Theâm vaøo maáy löïc caûn Martini neâu ra, caàn phaûi noùi ñeán tính nhoû nhen cuûa moät soá ngöôøi, tính nhoû nhen khieán hoï soi moùi ñeán caû nhöõng gì nhoû nhaët nhaát cuûa ngöôøi khaùc, khieán xung quanh khoâng ai soáng thoaûi maùi ñöôïc. Ngöôøi nhoû nhen thöôøng cuõng laø ngöôøi deã chaáp nhaát, khoù queân, khoâng theå tha cho ai lôõ ñuïng ñeán mình.
Ngaøy nay, ngöôøi ta noùi nhieàu ñeán oâ nhieãm moâi tröôøng, xöû lyù chaát thaûi v.v..., taát caû naèm trong moân hoïc môùi goïi laø Sinh thaùi hoïc (eùcologie, ecology). Cuøng vôùi thöù sinh thaùi hoïc theå xaùc aáy, thieát töôûng cuõng neân phaùt trieån moät thöù Sinh thaùi hoïc thieâng lieâng, maø muïc tieâu laø phaùt minh nhöõng nguyeân lyù vaø ñeà ra nhöõng phöông thöùc kieán taïo moät baàu khí coäng ñoàng saïch trong vaø giaøu oxy tình ngöôøi, trong ñoù chuùng ta coù theå bôi löôïn tung taêng nhö caù. Ñeå ñöôïc theá, phaûi coù nhieàu coá gaéng cuûa caù nhaân cuõng nhö taäp theå ñeå ñi vaøo caùc ngoùc ngaùch cuûa taâm lyù coäng ñoàng, cuõng nhö ñeå thanh loïc moâi tröôøng vaø khuyeán khích söï hieäp thoâng.
Vaøo thôøi noâng nghieäp, caùc thaønh vieân gia ñình soáng quaàn tuï vôùi nhau vaø quanh moät ngaønh ngheà duy nhaát. Rieâng ngöôøi meï ôû nhaø, chaêm lo cho maùi aám vaø saên soùc ñaùm con nhoû. Beân caïnh noâng nghieäp vaø chaên nuoâi, nhöõng ngheà nhö reøn, moäc, baùn buoân thì cha truyeàn con noái, laøm vieäc chung taát caû. Gaàn guõi nhau vôùi cuøng moái baän taâm vaø nhieàu caùi ñeå chia seû, thieát töôûng ngöôøi ta soáng coäng ñoàng thaät deã.
Thôøi noâng nghieäp cuõng laø thôøi cuûa ñan vieän, trong ñoù caùc tu syõ caàu nguyeän chung, aên ôû vaø laøm vieäc chung, cuøng moät nôi choán. Tieáp caän laâu giôø vaø chia seû moïi thöù, töôûng nhö khoâng gì ñaàm aám baèng.
Coù ñieàu nhöõng caùi chung hình thöùc noùi treân chæ laø nhöõng ñieàu kieän khaùch quan cuûa hieäp thoâng, vaø chöa chaéc vôùi nhöõng thöù aáy coù theå taïo sinh moät hieäp nhaát thaät giöõa nhöõng chuû theå. Nhìn thaáy nhau haêm boán treân haêm boán (giôø), neáu khoâng phaûi vôï choàng môùi cöôùi, hay meï treû con thô, lieäu coù thaáy nhaøm vaø naëng khoâng? Bôûi theá, môùi coù nhaän xeùt: "Soáng chung laø thaùnh giaù naëng nhaát". Vaø phaûi phaân bieät soáng chung (vie commune) vôùi soáng coäng ñoàng (vie communautaire), moät ñaèng noùi veà hình thöùc (hai keû thuø ñöôïc nhoát chung moät phoøng giam vaãn coù soáng chung), ñaèng kia thieân veà söï gaén boù beân trong, vaø ñaây laø hieäp thoâng caûm tính (communion affective). Coù ñieàu hai ñaèng vaãn lieân quan ñaáy. Vì "xa maët caùch loøng", neân neáu khoâng coù moät toái thieåu gaàn guõi, thì cuõng khoù duy trì yù thöùc coäng ñoàng vaø yù thöùc Thuoäc veà. Theá nhöng caùi möùc toái thieåu naøy caû möùc toái ña nöõa laïi tuøy ngöôøi (do tính tình, khuynh höôùng, töông quan, möùc ñaïo haïnh) maø thay ñoåi, nöõ khaùc nam, ñoâng khaùc taây, trí thöùc khaùc ngöôøi ít hoïc.
Sang thôøi kyõ ngheä, daân queâ ñoå xoâ ra thaønh phoá. Gia ñình tuy vaãn ñoâng con (ít laø vaøo thôøi ñaàu), nhöng con laïi buïi ñôøi. Soá laø nhu caàu vaät chaát taêng leân ôû thaønh thò, maø vieäc laøm phaûi giaønh nhau môùi coù. Nhaø ôû laïi oå chuoät, vaéng boùng caây xanh cuøng gioù maùt traêng thanh. Taát caû taêm toái vaø bieát bao caùi töø boùng toái sinh ra: moät oâng choàng nghieän röôïu, chöûi vôï ñaùnh con; moät ngöôøi vôï lao löïc vaø ñeû nhieàu neân kieät söùc, sinh baún gaét; moät khoâng gian u aùm, töø ñoù vang ra tieáng caõi loän khoâng ngôi... Soáng chung tuy coøn ñaáy, maø hieäp thoâng maát roài.
Cuøng luùc, caùc nhaø doøng cuõng môû tung cöûa, boû ñôøi soáng vaùch caûn raøo vaây ñeå vaøo ñôøi phuïc vuï, vaø chæ trôû veà nhaø luùc aên côm, coù khi ngöôøi tröôùc ngöôøi sau nöõa. May maén neáu phaàn lôùn thaønh vieân coøn coù theå laøm chung trong moät nhaø tröôøng, nhaø thöông hay vieän coâ nhi, döôõng laõo. Söï soáng chung coù gì thoaùng hôn, neân coù leõ bôùt doàn neùn cho moät soá ngöôøi. Nhöng nguy cô laø khi ngöôøi ta bieán nhaø doøng thaønh quaùn troï, neáu quan taâm cuûa moãi ngöôøi chæ coøn laø coâng vieäc vaø hieäu quaû, cuøng nhöõng lieân heä vôùi beân ngoaøi thoâi.
Ngaøy nay, khoâng gian soáng chung ngaøy caøng thu heïp. Trong nhieàu nhaø, choàng laøm moät ngheà, vôï laøm ngheà khaùc, trong khi con caùi ñi hoïc moãi ñöùa moãi nôi. Teä hôn caû, giôø laøm vieäc coù theå khaùc nhau, ngöôøi ca moät, keû ca hai, ca ba; ngay côm toái cuõng veà aên moãi keû moãi giôø. Cuoái cuøng, caùi nhaø chæ coøn laø nhaø ôû suoâng, chöù khoâng phaûi toå aám. Thaäm chí vì coâng vieäc, nhö kinh doanh chaúng haïn, cha hay meï laém khi ñi xa caû thaùng môùi veà. Thôøi "taân du muïc" maø! ÔÛ moät hai nöôùc taân tieán, ngöôøi ta baét ñaàu laøm vieäc taïi gia nhö hoài xöa, vôùi nhöõng cô sôû kinh doanh nhoû, hoaëc vôùi caùch ñieàu khieån töø xa baèng maùy vi tính. Daãu theá, caùch laøm vieäc naøy chaéc khoâng theå phoå bieán roäng.
Du muïc thôøi xöa di chuyeån vôùi toaøn boä gia ñình. Du muïc ngaøy nay phaân chia moãi ngöôøi moãi ngaõ. Caûm giaùc xa caùch coù theå giaûm phaàn naøo do chuyeån vaän nhanh, do lieân laïc vieãn thoâng deã. Daãu sao, söï gaëp gôõ qua tieáng noùi hay hình aûnh vaãn khoâng theå thay theá ñöôïc vieäc tay trong tay, maët ñoái maët.
Veà phía nhaø tu, bieán chuyeån cuõng raát lôùn, trong ñoù coù suy giaûm maïnh veà soáng chung. Vôùi loøng yeâu töï do vaø tinh thaàn phoùng khoaùng cuûa con ngöôøi hoâm nay, laïi do nhu caàu nhaäp theá giöõa moät xaõ hoäi ñaõ tuïc hoùa vaø ña daïng hoùa, caùc vieän trieàu moïc leân khaép ñoù ñaây, vôùi thaønh vieân moãi ngöôøi moät ngheà, moãi ngöôøi moät choã ôû. Cuøng luùc, nhieàu doøng hoaït ñoäng toâng ñoà cuõng boû daàn nhöõng cô sôû laøm vieäc chung nhö nhaø thöông, tröôøng hoïc ñeå ñi laøm thueâ: y taù ôû nhaø thöông coâng, giaùo vieân ôû tröôøng hoïc ñôøi, coâng nhaân vieân trong ñuû loaïi xí nghieäp. Keát quaû laø soáng chung chæ coøn toái thieåu, gaàn ñeán soá khoâng.
Döïa vaøo ñieàu nghieân, Michel Dortel-Claudot quy nhöõng yeáu toá khaùc bieät khaùch quan (lieân quan ñeán coâng vieäc cuûa nhöõng thaønh vieân moät doøng) vaøo ba loaïi:
1. Theo baûn chaát coâng vieäc:
ngöôøi ñi daïy hoïc, keû laøm
coâng nhaân.
2. Theo nôi choán: ngöôøi laøm ôû
quaän 1, keû hoaït ñoäng ôû ngoaïi
thaønh.
3. Theo baûn chaát moâi tröôøng: ngöôøi
phuïc vuï giôùi trí thöùc, keû
sinh hoaït vôùi ngöôøi lao ñoäng
chaân tay.
Vôùi ba yeáu toá aáy, Dortel-Claudot toå hôïp thaønh ba caáp khaùc bieät nhö sau: caáp ñôn dò, caáp löôõng dò vaø caáp tam dò.
Coäng ñoàng thuoäc caáp ñôn dò khi caùc thaønh vieân, tuy laøm khaùc coâng vieäc, nhöng laøm cuøng nôi vaø phuïc vuï cuøng loaïi ngöôøi. Cuõng ôû caáp ñôn dò khi ngöôøi ta chæ laøm khaùc nôi hay chæ phuïc vuï caùc ñoái töôïng xaõ hoäi khaùc nhau.
Coäng ñoàng thuoäc caáp löôõng dò khi caùc thaønh vieân chæ coøn moät caùi chung, vaø thuoäc caáp tam dò khi moïi caùi chung ñeàu khoâng caû: ñaõ khaùc ngheà, laïi laøm khaùc nôi, ñoái töôïng phuïc vuï cuõng khaùc loaïi noát.
Theâm vaøo ba yeáu toá cuûa Dortel-Claudot noùi treân, thieát töôûng caàn ñöa voâ moät yeáu toá khaùc, toái quan troïng, maø coù leõ beân Phaùp ít coù nhöng laïi gaëp ôû nhieàu nôi: yeáu toá thôøi gian. Toâi coù yù noùi thôøi gian laøm vieäc noù keùo theo thôøi gian ngôi nghæ trong ñoù thaønh vieân coù theå gaëp nhau hay khoâng theå. Vaâng, neáu thôøi gian laøm vieäc khaùc nhau, ngöôøi laøm ca hai, keû laøm ca ba, ngöôøi nghæ thöù hai, keû nghæ chuû nhaät, thì laøm sao coù theå ngoài laïi vôùi nhau ñeå cuøng aên, giaûi trí hay baøn chuyeän nhaø?
Neáu soáng coäng ñoàng laø moät chieàu kích cuûa soáng ngöôøi vaø soáng ñaïo, thì gia ñình vaø hoäi tu khoâng theå khoâng quan taâm ñeán soáng chung, do ñoù coá sao giaûm thieåu nhöõng dò bieät khaùch quan cuõng nhö ñeå tinh thaàn hieäp thoâng toàn taïi ñöôïc giöõa nhöõng dò bieät coøn laïi.
Tröôùc heát, neân traùnh nhöõng tröôøng hôïp tam, töù dò. Keá ñeán giaûm bôùt nhöõng dò bieät coøn laïi baèng nhöõng Döï aùn toâng ñoà coäng ñoàng (projet apostolique communautaire) ñöôïc phaùc hoïa chung trong suy tö vaø caàu nguyeän, maø muïc ñích laø phoái hôïp bao nhieâu coù theå hoaït ñoäng ña daïng cuûa caùc thaønh vieân.
Rieâng veà giôø giaác, phaûi lieäu sao cho moïi ngöôøi veà kòp ñeå baét ñaàu böõa côm chieàu vôùi giaûi trí chung sau côm, vaø kinh toái chung sau giaûi trí. Laïi haèng naêm, phaûi coù moät soá ngaøy, ñeå moïi vieäc sau löng, ngöôøi ta seõ soáng chung, caàu nguyeän chung, vaø baøn chuyeän cuûa coäng ñoàng.
Ñoái vôùi ai vì söù meänh maø soáng xa coäng ñoàng, thì phaûi naêng coù trao ñoåi baèng thö töø vaø ñieän thoaïi, sao ñeå coäng ñoàng toû ra quan taâm ñeán ngöôøi anh chò em, sao ñeå ngöôøi naøy caûm nhaän söï gaàn guõi vaø ñöôïc naâng ñôõ...
* * *
Veà phía caù nhaân, trôû löïc soáng chung do ñieàu kieän taâm lyù ngaøy nay gia taêng raát nhieàu. Soá laø vì theá giôùi thay ñoåi quaù nhanh, caû veà maët xaõ hoäi laãn vaên hoùa, khieán ai theo khoâng kòp seõ thaáy khoù hoøa nhaäp vôùi moïi ngöôøi.
Nhòp soáng ñaõ doàn daäp, va chaïm thöôøng khi laïi maïnh nöõa, khieán sinh truïc traëc taâm lyù nhö lo hoaûng vaø sôï hoaûng, maø haäu quaû laø ngöôøi ta khoâng côûi môû ñöôïc.
Beänh kheùp kín naøy thöôøng coù nguyeân nhaân ôû tuoåi aáu thô. ÔÛ tuoåi aáu thô, ñöùa beù quan heä gaàn nhö duy nhaát vôùi meï cha. Baét ñaàu coá nhieân laø vôùi meï. Noù caûm giaùc moái quan heä naøy thaät voâ cuøng maät thieát. Trong quan heä, noù baét ñaàu nhaän ra mình, ra ngöôøi vaø töông quan ñoâi beân. Baøi hoïc thöù nhaát, cuõng laø neàn taûng cho moïi quan heä veà sau.
Moái quan heä giöõa meï vôùi beù ñaët neàn treân thaân theå. Meï cuûa beù laø meï - söõa khoâng theå thieáu, neân moâi giôùi cuûa quan heä khôûi ñaàu ôû mieäng. Vaø ñaây laø phaùt hieän cuûa S. Freud. Bowby nôùi roäng phaïm vi moâi giôùi sang caû muõi, tai, tay, maét. Beù quen vôùi chaân dung, gioïng noùi vaø da thòt cuûa meï. Caû caùi muøi vò thaân thöông cuûa meï nöõa. Vôùi meï, noù caûm thaáy ñöôïc ñuøm boïc, noù coù caûm giaùc ñaày ñuû vaø an toaøn.
Quan heä naøy duø sao cuõng môùi chæ laø töông quan - ñoái töôïng (object-relations), töông quan maø lyù do laø nhu caàu. Roài beù phaûi taäp, vaø cha meï giuùp beù taäp, ñeå bieán töông quan aáy daàn daàn thaønh töông quan-chuû theå, giöõa nhöõng baûn vò vôùi nhau, vaø ñaây cuõng laø töông quan yeâu thöông thöïc, yeâu thöông daâng hieán (amour oblatif).
Ñöùa beù thaät yeáu ñuoái caû veà maët sinh lyù laãn taâm lyù. Neân caûm giaùc ñöôïc ñuøm boïc trong quan heä vôùi meï ôû naêm tuoåi thöù nhaát raát quan troïng cho söï phaùt trieån caûm tính vaø cho caùc quan heä suoát ñôøi sau naøy. Caûm giaùc ñöôïc ñuøm boïc aáy sinh ra nieàm tin caäy. Theo Erikson nghó, caùi kinh nghieäm troïng yeáu cuûa naêm soáng thöù nhaát aáy laø söï thuû ñaéc caûm giaùc tin caäy noùi treân. Caûm giaùc tin caäy, neáu ôû tuoåi aáy khoâng ñaït ñöôïc hay bò phaù vôõ, thì haäu quaû thaät khoù löôøng.
Theá maø hoâm nay, gia ñình thì deã tan vôõ, caûnh baïo ñoäng dieãn ra tröôùc maét thöôøng xuyeân, laøm sao ñöùa beù gaëp caûnh ngoä aáy khoâng sinh beänh lo hoaûng, maát nieàm tin vaøo con ngöôøi. Haäu quaû veà sau laø noù seõ khoâng soáng côûi môû vaø nhaân haäu ñöôïc, tröø phi beänh chöõa khoûi, vaø vôùi coá gaéng caù nhaân, söï thieän caûm vôùi con ngöôøi ñöôïc khoâi phuïc daàn daàn.
* * *
Söï côûi môû vaø tinh thaàn coäng ñoàng raát caàn cho vieäc thaùnh hoùa baûn thaân cuõng nhö hieäp nhaát Daân Chuùa. Söï hieäp nhaát naøy coøn caàn cho vieäc laøm chöùng noù vöøa laø nhieäm vuï cuûa moãi caù nhaân, vöøa laø nhieäm vuï cuûa caùc coäng ñoàng. Giaùo hoäi laø hieàn theâ Chuùa Kitoâ, maø söï maät thieát cuûa ñoäng ñoàng (duø ñaây laø gia ñình, vieän tu hay coäng ñoàng cô sôû naøo khaùc) laø daáu chæ, daáu chæ cuûa söï maät thieát Kytoâ-Hoäi thaùnh.
Bôûi theá, phaûi tìm moïi caùch ñeå loaïi tröø nhöõng söùc caûn cuõng nhö ñeå tích cöïc phaùt trieån ñôøi soáng coäng ñoàng. Baèng caàu nguyeän, baèng caùc phöông theá töï nhieân, nhaát laø baèng leã Taï aân soát saéng noù thieát laäp vaø hoaøn thaønh söï hieäp nhaát Giaùo hoäi.
Trong saùng taïo, con ngöôøi thuoäc thieân nhieân qua thaân xaùc. Trong taân saùng taïo, thieân nhieân laø baïn ñoàng haønh cuûa con ngöôøi, ñeå roài seõ ñoàng phaän caùch naøo ñoù trong Vónh cöûu. Neân phaûi toân kính thieân nhieân vaø söû duïng noù theo ñuùng chöùc naêng. Vaû laïi, thaân caän vôùi thieân nhieân, thì trong thieân nhieân ta cuõng deã baét gaëp Thieân Chuùa vaø con ngöôøi.
Giöõa thieân nhieân aáy, con ngöôøi mang troïng traùch töï kieán thieát mình thaønh coäng ñoàng. Neáu coäng ñoàng töï nhieân moâ phoûng nhaát tính Ba ngoâi, thì coäng ñoàng sieâu nhieân Hoäi thaùnh laïi hoäi nhaäp vaøo ñoù. Soáng coäng ñoàng vaø hieäp thoâng vôùi Giaùo hoäi laø chieàu kích khoâng theå thieáu cho soáng ñaïo vaø neân thaùnh.
Ñeå baûo veä coäng ñoàng, caàn ñeán cô cheá. Nhöng nguyeân nhaân thöïc cuûa hieäp nhaát phaûi vaø chæ laø yeâu thöông, laø ñöùc AÙi Chuùa Kytoâ.
Ñeå phaùt trieån coäng ñoàng, caùc thaønh vieân phaûi nuoâi yù thöùc nguyeân caên (d'identiteù), yù thöùc thuoäc khoái. Ñeå duy trì coäng ñoàng, caàn phaù boû nhöõng löïc caûn, nhö oùc tính toaùn, loøng ghen tò, tính nhoû nhen, v.v... Laïi phaûi caàu ôn Thaùnh Thaàn vaø ñeán vôùi pheùp Thaùnh theå voán laø nguyeân nhaân cuûa söï thieát laäp vaø hoaøn thaønh Giaùo hoäi.
Ngaøy nay, do ñieàu kieän sinh soáng hay hoaït ñoäng toâng ñoà, caùc thaønh vieân deã bò phaân taùn, neân phaûi coá giöõ moät möùc toái thieåu soáng chung thì môùi duy trì coäng ñoàng ñöôïc.
Cuõng ngaøy nay, do nhòp soáng quaù nhanh vaø töï do quaù lôùn, neân deã sinh baát oån. Neáu do ñoù maø bò chaán thöông taâm lyù ôû tuoåi aáu thô, con ngöôøi seõ khoù soáng côûi môû sau naøy. Vì vaäy, quan taâm ñeán ñôøi soáng coäng ñoàng, khoâng theå ngöôøi ta khoâng lo giaûi quyeát söï an toaøn taâm lyù cho aáu nhi vaø söï chöõa trò taâm lyù cho raát ñoâng ngöôøi maéc beänh.
Back
to Vietnamese Missionaries in Taiwan Home Page