Dung Maïo Hoøa Bình
Söù Ñieäp Hoøa Bình ngaøy 1 thaùng gieâng haèng naêm
do Ñöùc OÂng Peter Nguyeãn Vaên Taøi bieân soaïn
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
- 04 -
Söù ñieäp Hoøa Bình
cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Phaoloâ VI naêm 1971:
"Moïi Ngöôøi Laø Anh Em Toâi"
Söù ñieäp Hoøa Bình cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Phaoloâ VI Naêm 1971: "Moïi Ngöôøi Laø Anh Em Toâi"
Ñaëng Theá Duõng (Ñöùc OÂng Peter Nguyeãn Vaên Taøi)
(RVA News 4-06-1982)
Hoâm nay chuùng ta haõy tìn hieåu dung maïo hoøa bình nhö ñöôïc moâ taû trong söù ñieäp hoøa bình laàn thöù tö cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Phaoloâ VI cho ngaøy muøng 01 thaùng gieâng naêm 1971.
Vaøo thôøi gian naøy, nhaân loaïi ñang soáng trong thôøi gian 25 naêm sau theá chieán thöù 2 chaám döùt. Bôûi ñoù, cho neân söù ñieäp hoøa bình naêm 1971 cuûa Ñöùc Phaoloâ VI baét ñaàu baèng vieäc moâ taû tình traïng nhaân loaïi, tình traïng caùc quoác gia, trong khoaûng thôøi gian naøy, 25 naêm sau theá chieán thöù 2. Tröôùc heát Ñöùc Phaoloâ VI ñaõ nhaän xeùt ñieàu gì?
Lieàn sau traän theá chieán thöù 2 chaám döùt, nhaân loaïi, caùc quoác gia döôøng nhö ñaõ tænh ngoä, thoâi khoâng coøn theøm chieán tranh nöõa maø ñaõ coá gaéng xaây döïng ñeå baêng boù laïi nhöõng veát thöông cuûa chieán tranh. Ai ai cuõng caûm thaáy caàn phaûi ñoåi môùi, caàn phaûi taïo cho traùi ñaát naøy moät boä maët môùi meû, khoâng coøn nhöõng nguyeân nhaân gaây chieán tranh cheát choùc nöõa. Taát caû moïi ngöôøi xem ra saün saøng thay ñoåi taän caên, ñeå traùnh nhöõng xung ñoät môùi. Tröôùc heát ñoåi môùi nhöõng cô caáu chính trò, xaõ hoäi, kinh teá, roài laàn löôït ñeán nhöõng ñoåi môùi treân phöông dieän luaân lyù xaõ hoäi: ngöôøi ta luùc ñoù ñaõ baét ñaàu noùi ñeán coâng baèng, ñeán nhaân quyeàn, ñeán vieäc thaêng tieán giuùp cho nhöõng keû yeáu, ñeán söï chung soáng coù traät töï, ñeán söï coäng taùc coù toå chöùc, ñeán tình lieân ñôùi theá giôùi. Vaø khoâng nhöõng chæ noùi maø thoâi, ñaõ coù nhieàu coâng taùc cuï theå ñaõ ñöôïc thöïc hieän trong thöïc teá: thí duï nhö nhöõng keû chieán thaéng ñaõ bieán mình thaønh nhöõng keû trôï giuùp cho nhöõng keû chieán baïi, roài nhöõng toå chöùc quoác teá ñaõ ñöôïc thaønh laäp, theá giôùi ñaõ baét ñaàu ñöôïc toå chöùc döïa treân neàn taûng nhöõng nguyeân taéc cuûa tinh thaàn lieân ñôùi vaø haïnh phuùc chung. Con ñöôøng daãn ñeán hoøa bình döôøng nhö ñaõ ñöôïc vaïch ra tröôùc maét.
Theá nhöng, sau 25 naêm troâi qua, tình traïng theá giôùi xem ra nhö bò thuït luøi. Chieán tranh laïi baét ñaàu xuaát hieän ñaây ñoù, vaø xem ra nhö laø nhöõng veát gheû lôû khoâng theå ñöôïc chöõa laønh, vaø caøng ngaøy caøng trôû neân naëng hôn. Chuùng ta thaáy xuaát hieän vaø taêng tröôûng nhöõng kyø thò xaõ hoäi, chuûng toäc, toân giaùo. Söù ñieäp hoøa bình cuûa Ñöùc Phaoloâ VI vieát tieáp nhö sau:
"Chuùng ta thaáy xuaát hieän laïi taâm thöùc ngaøy tröôùc, con ngöôøi xem ra trôû veà vôùi nhöõng taâm thöùc taâm lyù, roài chính trò, nhö thôøi tröôùc theá chieán. Nhöõng ñieàu xaáu cuûa ngaøy tröôùc nay laïi soáng laïi. Ngöï trò laïi vieäc ñaët nhöõng lôïi loäc kinh teá leân treân heát, cuøng vôùi söï deã daøng laïm duïng boùc loät nhöõng keû yeáu theá: Ñöôïc trôû laïi taâm thöùc nghieâng veà thuø haän, veà chieán tranh giai caáp, vaø nhö theå xuaát hieän nhö laø moät beänh dòch chieán tranh quoác teá vaø daân söï; xuaát hieän laïi yù muoán ñoäc toân uy quyeàn quoác gia vaø quyeàn haønh chính trò; xuaát hieän laïi baøn tay saét cuûa nhöõng tham voïng ñoái nghòch nhau, cuûa nhöõng tinh thaàn heïp hoøi ñoùng kín ñeà cao chuûng toäc, ñeà cao heä thoáng yù thöùc heä; ngöôøi ta duøng ñeán söï tra taán vaø khuûng boá; ñeán toäi phaïm vaø söï baïo haønh, nhö laø chôi vôùi löûa maø khoâng sôï gì hoûa hoaïn coù theå xuaát phaùt töø ñoù. Ngöôøi ta quan nieäm hoøa bình nhö laø moät söï quaân bình nhöõng löïc löôïng coù theå noå tung baát cöù luùc naøo, nhö laø moät söï quaân bình nhöõng vuõ khí khuûng khieáp..."
Ñoù laø nhaän ñònh veà nhöõng khía caïnh tieâu cöïc, ñang in daáu treân dung maïo nhaân loaïi ngaøy nay, 25 naêm sau theá chieán thöù 2 chaám döùt.
Nhöng thöa quyù vò,
Ñöùc Phaoloâ VI khoâng phaûi chæ nhaän ñònh moät chieàu bi quan nhö vaäy. Söù ñieäp hoøa bình cuûa ngaøi tieáp ñoù cuõng moâ taû cho chuùng ta thaáy moät vaøi tia hy voïng: ñoù laø hoøa bình vaãn ñöôïc töø töø xaây döïng ít ra laø trong taâm trí con ngöôøi, hoøa bình ñaõ chieám ñöôïc choã ñöùng cuûa noù: ai ai cuõng nhìn nhaän hoøa bình laø ñieàu caàn thieát. Nhaân loaïi caøng ngaøy caøng yù thöùc hôn veà söï hieäp nhaát vaø duy nhaát cuûa mình. Hoøa bình vaø hieäp nhaát, khi ñöôïc töï do lieân keát laïi vôùi nhau, thì caû hai laø chò em vôùi nhau. Dö luaän theá giôùi cuõng caøng ngaøy caøng nhìn thaáy khía caïnh phi lyù cuûa chieán tranh... roài moät tình lieân ñôùi caên baûn ñang töø töø ñöôïc xaây leân. Tình lieân ñôùi naøy coå voõ cho hoøa bình. Nhöõng töông quan quoác teá ñöôïc caøng ngaøy caøng phaùt trieån, laøm baûo ñaûm cho söï ñoàng taâm thaät, vaø do ñoù, cho hoøa bình...
Vôùi caùi nhìn löôõng dieän, toát vaø xaáu laãn loän, veà hieän traïng nhaân loaïi ngaøy nay, Ñöùc Phaoloâ VI, trong söù ñieäp hoøa bình naêm 1971 maø chuùng ta ñang phaân tích hoâm nay, ñaët ra caâu hoûi:
Ñaâu laø yeáu toá chung xuaát hieän leân töø caùi nhìn löôõng dieän naøy? Hay ñaët caâu hoûi caùch khaùc nhö sau: ñieàu gì ngaøy nay laøm giaûm thieåu hoøa bình? Vaø ñieàu gì ngaøy nay laøm phaùt trieån hoøa bình? Vaø Ñöùc Phaoloâ VI ñaõ traû lôøi lieàn cho chuùng ta:
"Thöa ñoù laø con ngöôøi. Con ngöôøi bò haï giaù thì laøm giaûm thieåu hoøa bình, vaø con ngöôøi ñöôïc kính troïng, laøm phaùt trieån hoøa bình. Töø ñoù, Ñöùc Thaùnh Cha Phaoloâ VI keát luaän:
"Chæ tình thöông ñoái vôùi con ngöôøi laø giaù trò ñaàu tieân cuûa traät töï theá traàn naøy. Tình thöông vaø hoøa bình laø hai thöïc theå lieân keát vôùi nhau. Hoøa bình laø haäu quaû cuûa tình thöông".
Söù ñieäp coøn ñi xa hôn nöõa, khi ngaøi vieát nhö sau:
"Neáu chuùng ta muoán hoøa bình, chuùng ta phaûi nhìn nhaän söï caàn thieát phaûi thieát laäp hoøa bình treân nhöõng neàn taûng vöõng chaéc hôn, vaø neàn taûng vöõng chaéc ñoù khoâng neân laø hoaëc laø söï thieáu nhöõng lieân laïc vôùi nhau ñeå khoûi coù chuyeän xích mích (bôûi vì ngaøy nay nhöõng töông quan lieân laïc laø ñieàu khoâng theå traùnh ñöôïc), hoaëc laø neàn taûng nhöõng töông quan lôïi loäc ích kyû (bôûi vì neáu nhö theá thì nhöõng töông quan ñoù moûng doøn, khoâng soáng laâu ñöôïc), hoaëc laø neàn taûng nhöõng töông quan thuaàn tuùy vaên hoùa vaø tuøy phuï maø thoâi (vì nhöõng loaïi töông quan nhö vaäy laø con dao hai löôõi, cho hoøa bình maø cuõng coù theå cho chieán tranh). Hoøa bình chaân thaät caàn phaûi ñöôïc thieát laäp treân coâng baèng, treân yù thöùc veà phaåm giaù con ngöôøi khoâng theå bò xuùc phaïm, treân söï nhìn nhaän söï bình ñaúng khoâng theå xoùa ñöôïc giöõa moïi ngöôøi vôùi nhau, treân chaân lyù neàn taûng tình huynh ñeä nhaân loaïi. Nghóa laø treân neàn taûng söï kính troïng vaø yeâu thöông phaûi coù ñoái vôùi töøng ngöôøi, bôûi vì laø con ngöôøi, bôûi vì ñoù laø ngöôøi anh em, laø ngöôøi anh em toâi, laø ngöôøi anh em cuûa chuùng ta".
Töø ñoaïn trích treân ñaây, chuùng ta nhaän thaáy tö töôûng veà hoøa bình cuûa Ñöùc Phaoloâ VI ñaõ ñöôïc quaûng dieãn roäng theâm. Chuùng ta coøn nhôù roõ, tröôùc ñaây trong söù ñieäp hoøa bình ñaàu tieân (naêm 1968): Ñöùc Phaoloâ VI ñaõ noùi caàn phaûi xaây döïng hoøa bình treân nhöõng ñöùc tính tinh thaàn: söï thaät, chaân thaønh, coâng baèng, yeâu thöông vaø töï do. Ñeán vôùi söù ñieäp Hoøa bình thöù tö naøy, Ñöùc Phaoloâ VI theâm moät ñieåm môùi: ñoù laø xaây döïng hoøa bình treân söï kính troïng, treân tình thöông ñoái vôùi con ngöôøi laø anh em chuùng ta.
Töø ñieåm môùi naøy, Ñöùc Phaoloâ VI ñi ñeán keát luaän cho haønh ñoäng maø moïi ngöôøi chuùng ta ñeàu bieát: ñoù laø haõy giaùo duïc cho nhöõng theá heä môùi coù ñöôïc xaùc tín raèng: moïi ngöôøi laø anh em mình.
Xaây döïng cho hoøa bình, nhöõng ai daán thaân vaøo coâng vieäc naøy.
Xaây döïng cho hoøa bình, nhöõng ai ñöa vaøo trong dö luaän chung yù thöùc veà tình huynh ñeä ñaïi ñoàng.
Xaây döïng cho hoøa bình, nhöõng ai quan nieäm khoâng duøng haän thuø vaø tranh chaáp ñeå baûo veä nhöõng lôïi ích chính trò.
Xaây döïng cho hoøa bình, nhöõng ai daán thaân giuùp cho keû khaùc bieát khaùm phaù ra söï bình ñaúng giöõa con ngöôøi, vöôït qua beân kia nhöõng khaùc bieät chuûng toäc, theå xaùc... nhöõng ai bieát bieán ñoåi traùi ñaát nhö laø trung taâm cuûa nhöõng chia reõ, choáng ñoái, thuø haän, traû thuø, trôû thaønh moâi tröôøng laøm vieäc vôùi coäng taùc vôùi nhau ñeå xaây döïng söï chung soáng daân söï.
Söù ñieäp quaû quyeát maïnh meõ: "Bôûi vì baát cöù ôû ñaâu tình huynh ñeä giöõa moïi ngöôøi bò hieåu sai ôû goác reã cuûa noù thì ôû ñoù hoøa bình cuõng bò hö haïi ôû goác reã cuûa noù".
Vaø thöa quyù vò, keát thuùc söù ñieäp hoøa bình laàn thöù tö naêm 1971, Ñöùc Phaoloâ VI nhaéc laïi cho nhöõng ngöôøi Coâng giaùo nhôù laïi chaân lyù neàn taûng Ñöùc Kitoâ ñaõ daïy, ñoù laø moïi ngöôøi laø anh chò em vôùi nhau, vì cuøng coù moät Cha chung treân trôøi. Chuùng ta, ngöôøi Coâng giaùo - nhö söù ñieäp nhaéc nhôû tröôùc - bò caûn "khoâng ñöôïc tieán ñeán baøn thôø daâng cuûa leã neáu tröôùc ñoù chính chuùng ta khoâng deïp boû trôû ngaïi baèng vieäc giao hoøa vôùi ngöôøi anh em" (Mt 5: 23tt). Ñoù laø ñieåm thôøi söï vaø heát söùc quyù baùu cuûa Ñaïo Chuùa Kitoâ, ñeå xaây döïng thaät söï hoøa bình.
Baøi giaûng trong Thaùnh leã ngaøy Hoøa bình Quoác teá muøng 1 thaùng gieâng naêm 1971: "Moïi Ngöôøi Laø Anh Em Toâi"
Trong baøi giaûng Thaùnh leã ngaøy Quoác teá Hoøa bình muøng 01 thaùng gieâng naêm 1971, Ñöùc Giaùo Hoaøng Phaoloâ VI ñaõ quaû quyeát: Hoøa bình laø boån phaän cuûa taát caû moïi ngöôøi, laø boån phaän cuûa nhöõng nhaø caàm quyeàn cuõng nhö boån phaän cuûa nhöõng ngöôøi thöôøng daân.
A. Hoøa bình, boån phaän cuûa nhöõng nhaø caàm quyeàn:
Hôn ai heát, nhöõng nhaø laõnh ñaïo chính quyeàn laø nhöõng keû coù boån phaän xaây döïng hoøa bình, coå voõ cho nhöõng moái töông quan yeân laønh, hoøa thuaän vaø hoøa bình giöõa caùc daân toäc. Caùc vò ñoù laø nhöõng keû quyeát ñònh veà vaän meänh cuûa caùc daân toäc, caùc quoác gia, laø nhöõng keû coù traùch nhieäm quaân bình nhöõng lôïi ích caùc quoác gia vôùi nhau, ñeå coå voõ cho hoøa bình theá giôùi. Taïi sao phaûi chieán tranh, phaûi ñoå maùu? Ñieàu naøy khoâng phaûi laø vaên minh. Nhaân loaïi ñaõ tieán boä nhieàu, ñaõ vaên minh, thì caøng phaûi coù nhieàu phöông theá, khaùc hôn laø phöông theá chieán tranh, ñeå ñònh ñoaït cho nhöõng moái töông quan giöõa caùc daân toäc vôùi nhau. Ñöùc Phaoloâ VI ñaõ noùi tieáp nhö sau:
"Chuùng ta, nhöõng keû caàm quyeàn, phaûi quyeát ñònh veà nhöõng lôïi ích cuûa caùc daân toäc moät caùch khaùc, baèng nhöõng thöông thuyeát. Chuùng ta phaûi baûo veä baèng nhöõng phöông theá khaùc, neàn coâng baèng, quyeàn lôïi ñuùng, vaø lôïi ích hôïp phaùp, baûo veä baèng moät caùch khaùc, chöù khoâng phaûi baèng maùu vaø söùc maïnh, laø ñieàu maø sau ñoù thöôøng luoân gaây ra söï baát coâng".
Ñoù laø nhöõng lôøi heát söùc thôøi söï cuûa Ñöùc Phaoloâ VI cho nhöõng nhaø caàm quyeàn giöõ vaän meänh caùc daân toäc trong tay. Lieàn sau ñoù, vì hoøa bình laø boån phaän cuûa taát caû moïi ngöôøi, neân Ñöùc Phaoloâ VI trình baøy tö töôûng cuûa ngaøi veà vieäc nhöõng ngöôøi thöôøng daân coù theå goùp phaàn xaây döïng hoøa bình. Vaø ñaây laø tö töôûng thöù hai cuûa baøi giaûng trong Thaùnh leã cöû haønh trong ngaøy Quoác teá Hoøa bình, muøng 01 thaùng gieâng naêm 1971.
B. Hoøa bình, boån phaän cuûa taát caû moïi ngöôøi thöôøng daân:
Nhöõng thöôøng daân, hoï khoâng coù quyeàn ñeå quyeát ñònh tröïc tieáp veà nhöõng lôïi ích toái cao cuûa quoác gia. Nhöng hoï coù quyeàn hôïp phaùp vaø khoâng theå bò choái boû ñöôïc, ñeå ñoøi hoûi nhöõng nhaø caàm quyeàn phaûi ñieàu haønh coâng vieäc laøm sao, ñeå hoï ñöøng phaûi khoå ñau, ñöøng phaûi bò haïi do bôûi nhöõng vuõ khí khuûng khieáp cuûa chieán tranh. Trong moät theå cheá daân chuû, ngöôøi daân coù quyeàn trình baøy nhöõng nguyeän voïng cuûa mình, vaø do ñoù, treân vaán ñeà hoøa bình naøy, ngöôøi daân caàn phaûi noùi roõ cho caùc nhaø caàm quyeàn bieát raèng mình khoâng muoán coù chieán tranh, khoâng muoán gieát nhau. Ñaây laø caùch thöù nhaát, ñeå thöïc hieän boån phaän xaây döïng hoøa bình cuûa moïi ngöôøi thöôøng daân.
Ngoaøi ra, coøn caùch thöùc thöù hai ñeå ngöôøi daân ñoùng goùp phaàn xaây döïng hoøa bình: ñoù laø huaán luyeän chính con ngöôøi mình cho hoøa bình. Kính môøi quyù vò theo doõi ñoaïn trích sau ñaây töø chính baøi giaûng cuûa Ñöùc Phaoloâ VI:
"Chuùng ta, nhöõng ngöôøi daân, chuùng ta caàn phaûi huaán luyeän mình, giaùo duïc mình, caàn phaûi laøm laïi taâm thöùc chuùng ta, laøm laïi taâm lyù chuùng ta. Nhöng thöû hoûi caùc baïn coù thaät söï saün saøng loaïi boû nhöõng moái töông quan döïa treân söï ñaáu tranh, söï haän thuø, söï baïo haønh hay khoâng? Thöû hoûi caùc baïn coù saün saøng ñöùng veà phía nhöõng ngöôøi coå voõ hoøa bình, vaø laø nhöõng ngöôøi muoán raèng: nhöõng lôïi ích khaùc bieät nhau, vaø ñoâi khi ñoái nghòch nhau, khoâng neân ñöôïc ñieàu chænh baèng haän thuø, baèng söï ñaáu tranh, cuõng khoâng baèng söùc maïnh cuûa baïo löïc vaø cuûa con soá, caùc baïn coù saün saøng laøm nhö vaäy khoâng?
Chuùng ta phaûi giaùo duïc mình bieát nghó vaø muoán nhö theá. Caùc baïn haõy nhìn xem, döôùi khía caïnh naøy, chuùng ta coøn ñöùng treân nguyeân taéc. Taïi sao? Bôûi vì chuùng ta töø laâu ñaõ bò ñaàu ñoäc do bôûi tö töôûng naøy, laø chæ vôùi söï haän thuø, chæ vôùi baïo löïc, chæ vôùi nhöõng con ñöôøng thöïc haønh nhö vaäy maø ngöôøi ta môùi coù theå thaønh coâng laøm ñöôïc moät caùi gì. Neáu khoâng ñi ñeán nhöõng haønh ñoäng cöïc ñoan, thì ngöôøi ta khoâng ñaït ñöôïc gì caû. Ñaây laø moät taâm thöùc caàn phaûi ñöôïc vöôït qua.
Ñieàu ñau buoàn laø töø kinh nghieäm, töø söï kieän cuï theå, chuùng ta coøn thaáy nhöõng giai caáp ích kyû, nhöõng giai caáp baát ñoäng khoâng muoán thay ñoåi gì caû, hoï laøm chuû cho mình nhöng khoâng muoán cho ñi gì caû, hoï muoán duøng söùc maïnh vaø ñòa vò cuûa hoï ñeå khai thaùc laïm duïng nhöõng ngöôøi khaùc nhaèm laøm lôïi cho chính hoï. Ñaây khoâng phaûi laø caùch soáng daân chuû, cuõng khoâng phaûi caùch soáng tinh thaàn xaõ hoäi toát. Laïi caøng khoâng phaûi laø caùch soáng tình baùc aùi maø Chuùa ñaõ daïy chuùng ta.
Chuùa ñaõ daïy chuùng ta moät söï thaät to lôùn, taát caû chuùng ta laø anh chò em vôùi nhau. Thöû hoûi chuùng ta ñaõ coù ñöôïc ñöôïc tö töôûng veà tình huynh ñeä ñaïi ñoàng naøy chöa? Caâu traû lôøi laø: coù vaø khoâng. Nhieàu laàn chuùng ta ñaõ noùi leân tö töôûng naøy treân moâi mieäng, vöøa nghó raèng ñoù laø moät ñieàu ñeïp ñeõ, nhöng coù tính caùch aûo töôûng, nghóa laø khoâng theå thöïc hieän ñöôïc. Laø moät giaác mô toát ñeïp nhöng khoâng thöïc teá, khoâng theå aùp duïng trong thöïc taïi. Vaø nhö theá, chuùng ta caàn phaûi thuyeát phuïc chính baûn thaân chuùng ta, tröôùc khi ñi thuyeát phuïc nhöõng keû khaùc, raèng tình huynh ñeä phaûi laø ñònh luaät, laø nguyeân taéc, laø tieâu chuaån chính cho moät töông quan giöõa con ngöôøi vôùi nhau.
"Chuùng ta caàn phaûi trôû thaønh - neáu chuùng ta chöa laø nhö vaäy - ngöôøi anh em cuûa keû khaùc, vaø phaûi quen nhìn thaáy nôi göông maët cuûa ngöôøi khaùc nhö laø moät taám göông soi cho chính chuùng ta, nhìn thaáy nôi nhöõng ngöôøi khaùc "chính moät caùi toâi khaùc" saün nôi ñoù. Chuùa ñaõ noùi: "Chuùng con haõy thöông nhau nhö chính ñoù laø chuùng con", nghóa laø chuùng ta caàn phaûi ñaët vaøo nôi nhöõng keû khaùc taâm tình veà nhaân caùch ñang xaùc ñònh chính nhaân caùch chuùng ta..., nghóa laø nôùi roäng, laø phoå quaùt hoùa nhaân caùch chuùng ta, ñeå sao cho nhöõng keû khaùc cuõng ñöôïc ñoái xöû nhö theå laø chính chuùng ta muoán ñöôïc ñoái xöû nhö vaäy. Ñoù laø Lôøi Chuùa. Ñoù laø ñieàu cao caû vaø khoù, maø chuùng ta phaûi huaán luyeän mình... Khoù, nhöng ñoù laø ñöôøng loái chính trò cao caû coù tính caùch nhaân baûn vaø Kitoâ. Chuùng ta phaûi bieát nhìn nhöõng ngöôøi khaùc, khoâng phaûi nhö laø nhöõng ngöôøi choáng ñoái, khoâng phaûi nhö laø nhöõng keû thuø cuûa mình, cuõng khoâng phaûi nhö laø nhöõng keû tranh ñua vôùi mình, nhöng nhö laø nhöõng ngöôøi anh em".
Kính thöa quyù vò, ñoïc ñeán ñaây, chuùng ta nhaän ra ñöôïc tö töôûng neàn taûng cuûa söù ñieäp hoøa bình naêm 1971 maø chuùng ta ñaõ phaân tích trong baøi tröôùc: "Moïi ngöôøi laø anh chò em vôùi chuùng ta". Vaø ñoàng thôøi chuùng ta cuõng nhaän ra ñöôïc moái quan taâm to lôùn cuûa Ñöùc Phaoloâ VI ngay töø nhöõng söù ñieäp hoøa bình ñaàu tieân, ñoù laø moái quan taâm: caàn phaûi giaùo duïc con ngöôøi, caàn phaûi huaán luyeän chính baûn thaân chuùng ta cho noù trôû thaønh toát vaø bieát phuïc vuï cho hoøa bình. Khoâng ai coù theå choái boû tính caùch thaät thôøi söï cuûa nhöõng tö töôûng naøy cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Phaoloâ VI.
Vaø thöa quyù vò,
keát thuùc baøi giaûng Thaùnh leã cöû haønh ngaøy Hoøa bình Quoác teá muøng 01 thaùng gieâng naêm 1971, Ñöùc Phaoloâ VI coøn tieán ñeán moät ñieåm cuï theå quan troïng khaùc nöõa, trong cuoäc soáng tình huynh ñeä ñaïi ñoàng. Ñoù laø: söï tha thöù cho nhau. Ñöùc Phaoloâ VI ñaõ hoûi: "Chuùng ta coù ñuû söùc maïnh ñeå tha thöù cho nhau hay khoâng? Neáu ruûi chöa coù, thì chuùng ta caàn phaûi ñaït ñeán cho mình. Ñaëc bieät, Ñöùc Phaoloâ VI nhaéc nhöõng ngöôøi Kitoâ haèng ngaøy ñoïc Kinh Laïy Cha: "Xin Cha tha nôï chuùng con, nhö chuùng con tha keû coù nôï chuùng con". Chuùng ta muoán ñöôïc Chuùa tha thöù, thì phaûi bieát tha thöù cho nhau. Chuùng ta phaûi laøm sao huaán luyeän mình ñeå thaønh coâng coù ñöôïc söùc maïnh naøy, söùc maïnh cuûa tình thöông, söùc maïnh cuûa tha thöù, ñeå goùp phaàn xaây döïng hoøa bình. Moät laàn nöõa, hoøa bình baét ñaàu töø con tim con ngöôøi.