Quy Cheá Toång Quaùt
Saùch Leã Roâma
Canh taân theo nghò quyeát cuûa Coâng Ñoàng Chung Vaticanoâ II
coâng boá theo leänh Ñöùc Giaùo Hoaøng Phaoloâ VI
hieäu ñính döôùi söï chæ ñaïo cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Gioan Phaoloâ II
Phieân dòch töø aán baûn maãu thöù ba Nhaø in Vaticanoâ - naêm 2002
UÛy Ban Phuïng Töï tröïc thuoäc Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Vieät Nam 18/06/2009
Chöông III
Nhöõng Nhieäm Vuï
Vaø Thöøa Taùc Vuï Trong Thaùnh Leã
91. Vieäc cöû haønh Thaùnh Theå laø haønh ñoäng cuûa Chuùa Kitoâ vaø Hoäi Thaùnh nghóa laø daân thaùnh ñöôïc quy tuï vaø toå chöùc döôùi quyeàn cuûa Ñöùc Giaùm muïc. Vì theá, vieäc cöû haønh naøy thuoäc veà toaøn Thaân theå Hoäi Thaùnh, noù bieåu loä Hoäi Thaùnh vaø aûnh höôûng tôùi Thaân theå aáy; vieäc cöû haønh lieân heä ñeán moãi thaønh phaàn cuûa Thaân theå aáy moät caùch khaùc nhau, tuøy theo söï khaùc bieät veà chöùc baäc, phaän vuï vaø söï tham döï thöïc teá cuûa moãi ngöôøi. Nhôø theá, daân Kitoâ giaùo, "doøng gioáng tuyeån choïn, linh muïc hoaøng vöông, daân thaùnh, daân ñöôïc cöùu chuoäc" bieåu loä ra beân ngoaøi söï toå chöùc chaët cheõ vaø coù phaåm traät cuûa mình. Chính vì theá, moïi ngöôøi, duø laø thöøa taùc vieân chöùc thaùnh hay Kitoâ höõu giaùo daân, trong khi thi haønh phaän vuï hoaëc nhieäm vuï cuûa mình, thì laøm taát caû vaø chæ nhöõng gì lieân quan ñeán mình maø thoâi.
I. Nhöõng Nhieäm Vuï Cuûa Chöùc Thaùnh
92. Moïi cöû haønh Thaùnh Theå hôïp phaùp ñeàu do Ñöùc Giaùm muïc chuû trì hoaëc tröïc tieáp, hoaëc qua caùc linh muïc laø nhöõng trôï taù cuûa ngaøi.
Khi Giaùm muïc hieän dieän trong Thaùnh leã coù tín höõu tham döï, thì ñieàu thích hôïp hôn caû laø chính ngaøi cöû haønh Thaùnh leã vaø lieân keát caùc linh muïc ñoàng teá laïi vôùi ngaøi trong moät haønh ñoäng thaùnh.
Ñieàu naøy khoâng nhaèm laøm taêng phaàn long troïng beà ngoaøi cho nghi leã, nhöng nhaèm laøm saùng toû hôn maàu nhieäm Hoäi Thaùnh laø bí tích hieäp nhaát.
Neáu Giaùm muïc khoâng cöû haønh Thaùnh leã vaø ñeå cho ngöôøi khaùc cöû haønh, chính ngaøi neân maëc aùo traéng daøi, ñeo thaùnh giaù ngöïc, daây caùc pheùp vaø khoaùc aùo choaøng, chuû toïa phaàn phuïng vuï lôøi Chuùa vaø ban pheùp laønh cuoái leã.
93. Trong Hoäi Thaùnh, linh muïc cuõng ñaõ laõnh nhaän bí tích truyeàn chöùc, ñöôïc quyeàn daâng hy leã trong tö theá cuûa Chuùa Kitoâ 81. Bôûi vaäy, ngaøi chuû toïa ñoaøn daân tín höõu ñang ñöôïc quy tuï laïi nôi ñaây vaø trong luùc naøy ñeå chuû toïa kinh nguyeän cuûa hoï, coâng boá cho hoï söù ñieäp cöùu ñoä, lieân keát hoï vôùi ngaøi ñeå, nhôø Chuùa Kitoâ vaø trong Chuùa Thaùnh Thaàn, daâng hy leã leân Chuùa Cha, ban cho anh em mình baùnh tröôøng sinh vaø cuøng vôùi hoï laõnh nhaän baùnh tröôøng sinh ñoù. Vaäy khi cöû haønh Thaùnh Theå, ngaøi phaûi phuïc vuï Thieân Chuùa vaø coäng ñoaøn caùch trang nghieâm vaø khieâm toán; vaø qua thaùi ñoä cöû chæ cuõng nhö cung caùch ñoïc lôøi Chuùa, phaûi gôïi leân cho caùc tín höõu thaáy söï hieän dieän soáng ñoäng cuûa Chuùa Kitoâ.
94. Sau linh muïc, thì phoù teá, do chöùc thaùnh ñaõ laõnh nhaän, laø ngöôøi thöù nhaát trong nhöõng ngöôøi phuïc vuï vieäc cöû haønh Thaùnh Theå. Quaû vaäy, thaùnh chöùc phoù teá ñaõ raát ñöôïc toân troïng trong Hoäi Thaùnh ngay töø ban ñaàu thôøi caùc Toâng ñoà. Trong Thaùnh leã, phoù teá giöõ nhöõng phaän vuï rieâng bieät trong vieäc coâng boá Tin Möøng vaø ñoâi khi trong vieäc giaûng lôøi Chuùa, trong vieäc xöôùng caùc yù caàu nguyeän cuûa lôøi nguyeän chung, trong vieäc phuï giuùp linh muïc, chuaån bò baøn thôø vaø giuùp cöû haønh hy leã, cho tín höõu röôùc leã, nhaát laø döôùi hình röôïu, vaø thænh thoaûng höôùng daãn caùc cöû chæ vaø ñieäu boä cuûa toaøn theå coäng ñoaøn.
II. Phaän Vuï Cuûa Daân Chuùa
95. Trong khi cöû haønh Thaùnh leã, caùc tín höõu hôïp thaønh daân thaùnh, daân ñöôïc cöùu chuoäc laøm daân rieâng cuûa Thieân Chuùa, hoaøng toäc chuyeân lo teá töï, ñeå taï ôn Thieân Chuùa, daâng leân Chuùa leã vaät tinh tuyeàn, khoâng nhöõng nhôø tay linh muïc, nhöng coøn cuøng daâng vôùi ngaøi, vaø ñeå hoïc cho bieát daâng chính mình nöõa. Hoï phaûi chuù taâm bieåu loä nhöõng ñieàu aáy nhôø moät tinh thaàn ñaïo ñöùc saâu xa vaø nhôø loøng baùc aùi ñoái vôùi anh em cuøng chung tham döï moät cöû haønh.
Vì theá, hoï phaûi traùnh moïi caùch soáng caù nhaân vaø chia reõ; nhöng phaûi nhôù raèng: hoï chæ coù moät Cha ôû treân trôøi vaø nhö vaäy moïi ngöôøi ñeàu laø anh em vôùi nhau.
96. Hoï phaûi hôïp thaønh moät thaân theå, caû khi nghe lôøi Chuùa, caû khi tham gia caàu nguyeän vaø ca haùt, ñaëc bieät khi cuøng nhau daâng hy leã vaø tham döï baøn tieäc cuûa Chuùa. Söï hôïp nhaát naøy ñöôïc bieåu loä caùch toát ñeïp qua nhöõng cöû chæ vaø ñieäu boä moïi tín höõu cuøng laøm nhö nhau.
97. Caùc tín höõu khoâng neân töø choái phuïc vuï daân Chuùa caùch vui töôi, khi ñöôïc yeâu caàu thi haønh moät thöøa taùc vuï rieâng bieät naøo hay moät phaän vuï naøo trong vieäc cöû haønh.
III. Nhöõng Thöøa Taùc Vuï Rieâng Bieät
Thöøa taùc vuï cuûa thaày Giuùp leã vaø Ñoïc saùch
98. Thaày giuùp leã laõnh taùc vuï ñeå phuïc vuï baøn thôø, giuùp linh muïc vaø phoù teá. Coâng vieäc chính cuûa thaày laø chuaån bò baøn thôø vaø caùc bình thaùnh; neáu caàn, thaày coøn laø thöøa taùc vieân ngoaïi leä cho tín höõu röôùc leã.
Trong khi phuïc vuï baøn thôø, thaày giuùp leã coù nhöõng phaän vuï rieâng phaûi thi haønh (x. soá 187-193).
99. Thaày ñoïc saùch laõnh taùc vuï ñeå ñoïc caùc baøi ñoïc Thaùnh Kinh, tröø baøi Tin Möøng. Thaày cuõng coù theå xöôùng caùc yù nguyeän cuûa lôøi nguyeän chung, vaø, khi khoâng coù ngöôøi xöôùng thaùnh vònh, thaày cuõng coù theå ñoïc thaùnh vònh giöõa caùc baøi ñoïc.
Trong khi cöû haønh Thaùnh Theå, thaày ñoïc saùch coù phaän vuï rieâng (x. soá 194-198), maø thaày phaûi ñích thaân thi haønh.
Nhöõng phaän vuï khaùc
100. Khi khoâng coù thöøa taùc vieân ñöôïc chính thöùc thieát laäp, ñeå phuïc vuï baøn thôø vaø giuùp linh muïc vaø phoù teá, coù theå cöû nhöõng thöøa taùc vieân giaùo daân mang thaùnh giaù, ñeøn neán, bình höông, baùnh, röôïu, nöôùc, vaø cuõng coù theå ñöôïc cöû laøm thöøa taùc vieân ngoaïi leä trao Mình Thaùnh Chuùa.
101. Khi khoâng coù thaày ñoïc saùch ñöôïc chính thöùc thieát laäp, thì coù theå cöû nhöõng giaùo daân khaùc ñeå ñoïc Saùch Thaùnh. Hoï phaûi laø nhöõng ngöôøi coù khaû naêng thi haønh nhieäm vuï naøy vaø ñöôïc chuaån bò kyõ löôõng ñeå, khi nghe ñoïc Saùch Thaùnh, caùc tín höõu caûm nghieäm ñöôïc trong loøng söï ngoït ngaøo vaø söùc soáng cuûa Saùch Thaùnh.
102. Ngöôøi xöôùng thaùnh vònh coù nhieäm vuï ñoïc hoaëc haùt thaùnh vònh hay ca khuùc Thaùnh Kinh, xen vaøo giöõa caùc baøi ñoïc. Ñeå chu toaøn phaàn vieäc cuûa mình, ngöôøi xöôùng thaùnh vònh caàn bieát ngheä thuaät haùt thaùnh vònh, coù khaû naêng phaùt aâm vaø ñoïc cho ñuùng.
103. Trong haøng tín höõu, ca ñoaøn coù phaän vuï cuûa hoï trong phuïng vuï, hoï phaûi lo chu toaøn caùch thích ñaùng caùc phaän vuï rieâng cuûa mình, tuøy theo caùc loaïi ca khuùc khaùc nhau; hoï laïi phaûi lo giuùp tín höõu tham döï caùch linh ñoäng vaøo vieäc ca haùt. Nhöõng ñieàu noùi veà ca ñoaøn cuõng coù giaù trò ñoái vôùi caùc nhaïc coâng khaùc, nhaát laø ñoái vôùi ngöôøi söû duïng phong caàm, tröø nhöõng gì phaûi giöõ rieâng.
104. Neân coù ca vieân hay ca tröôûng ñeå ñieàu khieån vaø trôï giuùp coäng ñoaøn khi hoï haùt. Hôn nöõa, neáu khoâng coù ca ñoaøn, ca vieân seõ ñieàu khieån caùc baøi haùt, coøn coäng ñoaøn seõ tham döï haùt phaàn daønh cho hoï.
105. Nhöõng ngöôøi sau ñaây cuõng coù phaän vuï trong phuïng vuï:
a) Ngöôøi coi phoøng thaùnh phaûi saép ñaët caån thaän caùc saùch phuïng vuï, leã phuïc vaø nhöõng thöù khaùc caàn thieát trong vieäc cöû haønh Thaùnh leã.
b) Ngöôøi daãn leã laø ngöôøi tuøy nghi noùi vaøi lôøi vaén taét giaûi thích vaø höôùng daãn, ñeå ñöa tín höõu vaøo Thaùnh leã vaø giuùp hoï hieåu Thaùnh leã hôn. Nhöõng lôøi höôùng daãn cuûa ngöôøi daãn leã phaûi ñöôïc soaïn kyõ tröôùc vaø phaûi vaén taét roõ raøng. Trong khi lo phaàn vuï cuûa mình, ngöôøi daãn leã seõ ñöùng ôû nôi thuaän tieän, tröôùc maët coäng ñoaøn, nhöng khoâng ñöôïc ñöùng ôû giaûng ñaøi.
c) Nhöõng ngöôøi laøm nhieäm vuï xin tieàn trong nhaø thôø.
d) Trong moät vaøi mieàn, coøn coù nhöõng ngöôøi ñoùn tieáp tín höõu ôû cöûa nhaø thôø, daãn hoï vaøo choã xöùng hôïp vaø xeáp ñaët choã cho hoï khi ñi röôùc.
106. Neân coù moät thöøa taùc vieân coù khaû naêng chuyeân moân goïi laø tröôûng nghi, ít nhaát laø trong caùc nhaø thôø chaùnh toøa vaø nhaø thôø lôùn, ñeå lo cho caùc haønh ñoäng phuïng vuï ñöôïc dieãn tieán caùch thích hôïp vaø ñöôïc caùc thöøa taùc vieân thaùnh chöùc vaø caùc tín höõu giaùo daân thöïc hieän caùch trang nghieâm, traät töï vaø ñaïo ñöùc.
107. Nhöõng phaän vuï phuïng vuï khoâng phaûi laø phaän vuï cuûa rieâng linh muïc hay phoù teá, nhö ñaõ noùi treân (soá 100-106), coù theå ñöôïc cha sôû hoaëc cha quaûn thuû thaùnh ñöôøng trao cho nhöõng giaùo daân coù khaû naêng baèng söï chuùc laønh theo phuïng vuï hoaëc baèng söï uûy nhieäm taïm thôøi. Coøn veà vieäc giuùp linh muïc taïi baøn thôø thì haõy tuaân theo nhöõng chæ thò do Giaùm muïc ban haønh cho giaùo phaän mình.
IV. Phaân Phoái Phaän Vuï Vaø Chuaån Bò Cho Vieäc Cöû Haønh
108. Cuøng moät linh muïc phaûi chuû toïa moïi phaàn cuûa Thaùnh leã, ngoaïi tröø nhöõng ñieàu lieân quan tôùi Thaùnh leã coù giaùm muïc hieän dieän (x. soá 92).
109. Neáu coù nhieàu ngöôøi coù theå thi haønh cuøng moät taùc vuï, thì khoâng coù gì caûn trôû, neáu hoï chia nhau caùc phaàn vuï vaø nhieäm vuï ñeå thi haønh. Ví duï: phoù teá naøy phuï traùch caùc phaàn ca haùt, phoù teá kia phuï traùch coâng vieäc baøn thôø. Neáu coù nhieàu baøi ñoïc, thì neân chia cho nhieàu ñoäc vieân vaø caùc vieäc khaùc cuõng vaäy. Nhöng hoaøn toaøn khoâng neân ñeå nhieàu ngöôøi chia nhau cuøng moät yeáu toá trong moät cöû haønh. Ví duï: hai ngöôøi cuøng ñoïc moät baøi ñoïc, moãi ngöôøi moät nöûa, tröø baøi Thöông Khoù.
110. Neáu trong Thaùnh Leã coù coäng ñoaøn tham döï maø chæ coù moät thöøa taùc vieân, thì ngöôøi naøy coù theå thi haønh nhieàu phaän vuï khaùc nhau.
111. Moïi ngöôøi coù traùch nhieäm, hoaëc veà nghi thöùc, hoaëc veà muïc vuï vaø aâm nhaïc, phaûi ñoàng taâm nhaát trí vôùi nhau ñeå chuaån bò caùch thieát thöïc cho cuoäc cöû haønh phuïng vuï döôùi söï ñieàu khieån cuûa vò quaûn thuû thaùnh ñöôøng. Cuõng phaûi nghe yù kieán caùc tín höõu trong nhöõng gì tröïc tieáp lieân quan ñeán hoï. Coøn linh muïc chuû toïa Thaùnh leã luoân coù quyeàn saép ñaët nhöõng gì thuoäc phaïm vi cuûa mình.