Nhöõng Ngöôøi Löõ Haønh Treân Ñöôøng Hy Voïng
cuûa Ñöùc Hoàng Y Phanxicoâ Xavieâ Nguyeãn Vaên Thuaän
32- Vieäc Taàm Thöôøng
1. Taàm thöôøng nhöng cao ñeïp
* Muoán neân thaùnh, con haõy laøm nhöõng vieäc thöôøng, coù khi xem ra voâ yù nghóa nhaát. Nhöng con ñaët vaøo ñoù taát caû nieàm meán yeâu cuûa con (ÑHV 814).
* Nhìn caây coå thuï sum seâ, con ñöøng queân raèng, töøng traêm naêm tröôùc noù ñaõ khôûi söï töø moät haït gioáng tí ti (ÑHV 816).
* Töï nhieân coù ai leân ñænh nuùi Hy Maõ Laïp Sôn ñöôïc? Töï nhieân coù ai leân cung traêng ñöôïc? Thöû thaùch, hieåm nguy, oân luyeän, chuyeân caàn moãi ngaøy, nhieàu ngaøy môùi ñaït ñöôïc ñích hoï hy voïng (ÑHV 817).
Thaùnh nöõ Margarita Maria (1647-1690) moà coâi cha töû thuôû coøn beù. Meï chò yeáu ñuoái phaûi caäy nhôø ngöôøi anh choàng ñeán giuùp ñôõ, troâng coi cô nghieäp. OÂng anh vui veû nhaän lôøi vaø cuøng vôùi vôï con doïn deïp ñeán ôû cuøng gia ñình em. OÂng ta coù bieät taøi quaûn lyù troâng nom nhöng laïi raát keo kieät, thu toùm heát moïi quyeàn haønh trong gia ñình. Meï con chò Margarita coù thieáu thoán söï gì cuõng phaûi ngöûa tay xin hai baùc, laém luùc hai baùc laïi töø choái moät caùch taøn nhaãn. Caû baùnh aên cuõng giôùi haïn khieán meï con nhieàu laàn phaûi xaùch bò sang haøng xoùm maø vay. Khoâng nhöõng theá, hai baùc coøn haønh haï chöûi ruûa chaùu beù moät caùch thaäm teä ñaéng cay. Nhieàu khi baùc ñaùnh quaù ñau, Margarita phaûi troán ôû moät goùc chuoàng boø hay xoù vöôøn, maõi ñeán toái môùi daùm moø voâ laïi. Nhieàu laàn khaùc bò maéng nhieác chua cay thaäm teä, coâ beù chaúng bieát laøm sao hôn, beøn luûi thuûi ra vöôøn ngoài khoùc söôùt möôùt, maát caû aên caû nguû...
Tuy chòu ñau ñôùn gian khoå töø beù nhö vaäy, nhöng khoâng bao giôø Margarita chòu hôû moâi keâu traùch moät lôøi. Sau naøy vì vaâng lôøi cha linh höôùng, chò môùi ñôn thaønh thuaät laïi moïi chuyeän aáy. Ñöùc Giaùm muïc Laugnet noùi: "Chò Margarita raát hieàn haäu, khieâm toán. Chò töï ñaët mình laøm ñaày tôù phuïc vuï moïi ngöôøi trong baát cöù coâng vieäc naøo. Khoâng bao giôø ngöôøi ta thaáy chò toû daáu khinh bæ hay laøm maát loøng ai!"
Chính vì nhöõng hy sinh raát taàm thöôøng nhöng cao ñeïp tröôùc maët Chuùa, maø chò Margarita ñaõ ñöôïc Chuùa choïn ñeå rao giaûng söù ñieäp tình yeâu cuûa Thaùnh Taâm Chuùa.
2. Laøm baát cöù boån phaän naøo cuõng coù theå neân thaùnh
* Vieäc nhoû, loøng nhoû; vieäc lôùn, loøng lôùn; vieäc lôùn, loøng nhoû; vieäc nhoû, loøng lôùn. Con haõy thöïc haønh caùch sau heát: Trung tín trong vieäc lôùn, deã; trung tín trong vieäc nhoû, khoù. Chuùa khen keû thöïc haønh caùch sau naøy (ÑHV 807).
* Khoâng coù coâng vieäc naøo heøn haï, chæ coù taâm hoàn heøn haï (ÑHV 811).
Thaùnh Bonaventura (1221-1274) tröôùc khi laøm Hoàng Y coi soùc giaùo phaän, ñaõ laøm Beà treân Caû ñieàu khieån Doøng Phanxicoâ. Ngaøi coù tieáng laø raát thoâng minh xuaát chuùng, vieát neân nhieàu taùc phaåm löøng danh, trong ñoù coù cuoán "Commentaire sur les quatres livres des sentences" vaø nhieàu taùc phaåm thaàn hoïc raát coù giaù trò.
Moät hoâm, thaày naáu beáp xin gaëp ngaøi vôùi neùt maët thaät theâ löông aûm ñaïm, thaày trình baøy:
- Thöa cha, maáy laâu nay con buoàn quaù nhöng vaãn cöù aáp uû maõi trong loøng. Ñeán hoâm nay, con môùi baïo daïn xin pheùp gaëp cha ñeå nhôø cha giaûi quyeát noãi lo aâu cho con.
- Cha saün saøng giuùp con, con cöù töï nhieân trình baøy moïi chuyeän.
- Thöa cha, con troäm nghi: thoâng thaùi thôøi danh nhö cha thì thaät laø haïnh phuùc. Vì nhôø ñoù cha coù theå yeâu meán Chuùa, phuïng söï Chuùa, vaø sau leân thieân ñaøng deã daøng hôn, ngoài gaàn Chuùa hôn!... Nghó laïi phaän con laø moät teân ñaàu beáp raát heøn, con caûm thaáy quaù buoàn tuûi! Khoâng bieát roài ñaây coù ñöôïc leân thieân ñaøng khoâng, thaáy ñöôïc söï vinh hieån Chuùa khoâng, coù gaàn guõi Chuùa nhö cha ñöôïc khoâng!
- OÀ, con ñöøng nghó theá! Chuùa chaúng bao giôø ñoøi hoûi söï thoâng thaùi thôøi danh caû. Chuùa chæ sôï con khoâng meán Chuùa trong caùc coâng vieäc boån phaän taàm thöôøng haèng ngaøy cuûa con thoâi!
- Vaäy doát nhö con cuõng coù theå yeâu meán Chuùa nhö cha Beà treân Caû sao?
- Ñuùng theá! - Maáy baø ngoaøi chôï cuõng theá aø?
- Dó nhieân roài! Mieãn laø maáy baø daâng cho Chuùa moïi coâng vieäc!
Nghe ñeán ñaây thaày ñaàu beáp chaúng coøn ñeø neùn ñöôïc nieàm phaán khôûi. Khoâng kòp chaøo Beà treân Caû, thaày voäi chaïy ra khoûi phoøng, leo leân thaønh, nhaûy xuoáng ñöôøng, chaïy ñeán phoá chôï vaø la leân: "Anh chò em ôi! Caùc baø baùn haøng ngoaøi chôï ôi! Toâi baùo cho anh chò em moät tin raát vui möøng, anh chò em coù theå neân thaùnh baèng cha Beà treân Caû cuûa chuùng toâi ñöôïc".
Thaày vöøa chaïy vöøa la lôùn tieáng nhö ñieân, quanh caû phoá chôï. Ngöôøi ta thaät khoù maø nhaän ra thaày vì thaày chaïy quaù nhanh, nhöng gioïng noùi cuûa thaày thì ai cuõng nghe: "Cöù laøm boån phaän taàm thöôøng vì meán Chuùa thì seõ neân thaùnh caû. Chính cha Bonaventura môùi cho toâi bieát! Möøng quaù! Vui quaù!"
3. Taám göông cuûa oâng Frank Duff
* Tìm vieäc lôùn, khinh vieäc nhoû, con laïc ñöôøng hy voïng, vì Chuùa höùa: "vaøo höôûng söï vui möøng cuûa Chuùa cho nhöõng ai trung thaønh trong vieäc nhoû" (ÑHV 815).
* Moät baûn nhaïc du döông, moät böùc hoïa thaàn tình, moät taám khaûm quí ñeïp ñöôïc keát tinh baèng nhöõng muõi chæ, nhöõng neùt möïc, nhöõng noát nhaïc ñôn sô, nhöng phaûi coù danh sö nhaãn naïi môùi saùng taïo ra taùc phaåm (ÑHV 823).
* Moät vieäc raát taàm thöôøng maø taïo baàu khí "deã thôû", baàu khí yeâu thöông, khoâng toán cuûa, khoâng maát coâng, khoâng ai thaáy. Nhöng nguyeät caàu toát ñeïp maø khoâng ai soáng vì khoâng coù "baàu khí thôû ñöôïc" (ÑHV 826).
Sinh tröôûng ôû nöôùc Coäng Hoaø AÙi Nhó Lan, OÂng Frank Duff ñaõ soáng moät cuoäc ñôøi raát möïc ñaïo ñöùc thaùnh thieän, hoaøn toaøn daán thaân laøm vieäc toâng ñoà giöõa loøng traàn theá vôùi phöông tieän cuûa traàn theá; ñaëc bieät oâng raát coù loøng suøng kính Ñöùc Meï Maria. OÂng ñaõ suy ngaém taùc phaåm cuûa thaùnh Montfort vaø nhôø ôn soi saùng cuûa Chuùa Thaùnh Linh, oâng ñaõ thaønh laäp Hoäi Ñaïo Binh Ñöùc Meï (Legioâ Mariae) vaøo naêm 1921, ngay taïi queâ höông AÙi nhó Lan cuûa oâng.
Nhö moïi ngöôøi ñeàu bieát, Ñaïo Binh Ñöùc Meï ñaõ phaùt trieån khaép nôi moät caùch nhanh choùng, laøm ích cho muoân vaøn linh hoàn, khieán oâng Frank Duff ñöôïc Ñöùc Thaùnh Cha toû loøng quyù meán öu ñaõi, haøng giaùo phaåm khaép nôi neå nang kính troïng; ngöôøi ta ñaõ môøi oâng ñi dieãn thuyeát nhieàu nôi treân theá giôùi. Theá nhöng, cuoäc ñôøi cuûa oâng bao giôø cuõng ñöôïc khoaùc leân moät veû bình dò khieâm toán. Ban ñaàu khi Ñaïo Binh Ñöùc Meï môùi thaønh laäp, oâng phaûi ñieàu haønh moïi coâng vieäc, nhöng veà sau, tuy vaãn coøn söùc khoûe, chæ coù ñoâi tai hôi suy yeáu, oâng ñaõ töï yù ruùt lui vaø nhöôøng quyeàn ñieàu khieån cho keû khaùc.
Maëc duø ñöôïc nhieàu ngöôøi treân theá giôùi ñeán Dublin, thuû ñoâ AÙi Nhó Lan, vieáng thaêm, hoûi yù kieán, oâng vaãn soáng moät cuoäc ñôøi ngheøo khoù, taän tuïy vôùi coâng vieäc boån phaän khieâm heøn nhaát.
Nghe noùi ñeán coâng vieäc boån phaän khieâm heøn nhaát, chaéc ai cuõng buoät mieäng hoûi: "Vieäc gì vaäy?"
Thöa ñoù laø vieäc phaùt thö, tieáng xöa goïi laø lon-ton hay tuøy phaùi. Ai ñeán taän nôi chöùng kieán taän maét caûnh naøy cuõng ñeàu caûm kích xuùc ñoäng vaø traøo daâng muoân vaøn kính meán. Nguyeân trong thaønh phoá Dublin ñaõ coù treân 500 tieåu ñoäi Ñaïo Binh Ñöùc Meï. Cöù moãi saùng, vöøa ñi leã veà, oâng Frank Duff ñaõ ngoài ngay ngaén treân chieác xe ñaïp cuõ rích, vaø theá roài, duø trôøi naéng hoaëc söông muø hay möa gioù tuyeát sa, chieác xe ñaïp vaãn ñeàu laên baùnh tieán veà phía böu ñieän. Tôùi nôi, oâng Frank Duff nhaûy voäi ñeán hoäp thô laáy heát moïi thö tín mang veà cho trung taâm. Taïi trung taâm, oâng laïi coøn phaân phoái vaø boû vaøo caùc hoäc theo ñòa chæ cuûa moãi vaên phoøng, moãi caù nhaân phuï traùch. Neáu coù thö veà ñòa chæ cuûa moät trong 500 tieåu ñoäi ôû thaønh phoá, oâng laïi mau maén ñaïp xe mang ñi ngay.
Vaøo trung taâm Ñaïo Binh Ñöùc Meï, cöù caùc buoåi hoïp cuûa Ban ñieàu haønh hay caùc buoåi sinh hoaït cuûa nhieàu tieåu ñoäi ôû caùc phoøng beân caïnh; neáu khoâng coù ngöôøi giôùi thieäu chaéc chaén quyù khaùch seõ xem oâng giaø kia laø moät anh phaùt thô laøm möôùn cho trung taâm, moät teân voâ danh tieåu toát cöù maûi meâ thinh laëng soaïn töøng ñoáng thö töø, xeáp ngay ngaén vaøo hoäc... Chæ khi naøo anh em caàn yù kieán oâng ñeå traû lôøi, giaûi quyeát moät vaán ñeà hoùc buùa hoaëc teá nhò naøo töø phöông trôøi xa xoâi gôûi ñeán, baáy giôø oâng môùi vui veû ñoùng goùp yù kieán hoaëc traû lôøi thay...
Coù phaûi oâng Frank Duff thích laøm nhö theá vì baûn tính töï nhieân khoâng? OÂng laøm nhö chæ vì kính meán Chuùa vaø Ñöùc Meï. Chính nhöõng haøng sau ñaây do töø ngoøi buùt oâng vieát ra cho chuùng ta thaáy chí khí phi thöôøng cuûa oâng trong nhöõng vieäc taàm thöôøng heøn moïn aáy:
"Laïy Chuùa con khoâng daùm öôùc voïng laøm nhöõng haønh vi anh huøng cao caû, nhöõng hy sinh lôùn lao nhö vò thöøa sai, nhöõng vieäc ñaùnh toäi ruøng rôïn nhö moät tu só hoaëc nhöõng coâng vieäc to lôùn nhö caùc taâm hoàn quaûng ñaïi ñaõ laøm. Khoâng, con khoâng ao öôùc laøm nhöõng coâng vieäc aáy. Con chæ muoán quyeát taâm soáng moät cuoäc ñôøi bình thöôøng, theâu deät baèng nhöõng thaùng ngaøy ñôn ñieäu noái tieáp nhau vôùi moät taâm hoàn quaû caûm, khoâng heà bieát moûi meät.
"Thaät ra baûn tính töï nhieân con khoâng taùn thaønh caùi yù ñònh soáng moät cuoäc ñôøi aâm thaàm, bình dò, buoàn chaùn, goàm toaøn nhöõng coâng vieäc nhoû nhaët khoâng ñaùng keå. Vaø chính con ngöôøi con cuõng luoân luoân bò thuùc baùch phaûi thoaùt ly ñeå ñi tìm kieám nhöõng ñieàu thích thuù hay môùi laï hôn...
"Hình nhö ngöôøi ta cho raèng, vieäc coù moät taâm hoàn quaû caûm, moät yù chí anh huøng trong nhöõng coâng vieäc nhoû moïn laø moät ñieàu raát ñoãi khoù khaên. Nhöng rieâng con, con bieát raèng ñoù laø con ñöôøng maø Chuùa ñaõ vaïch ra cho con theo, con ñöôøng chöùa voâ soá ôn trôï löïc cuûa Ngaøi, vaø vì theá maø con voâ cuøng yeâu quyù noù.
"Xin Chuùa ban cho con moät ñôøi soáng ñaày trung thaønh vaø quaûng ñaïi".
4. Taâm hoàn thaùnh thieän trong nhöõng vieäc taàm thöôøng
* Theo maét theá gian, coâng vieäc cuûa Ñöùc Meï raát taàm thöôøng: vieäc ôû maùng coû, vieäc guùp baø Isave, vieäc ôû Nazareth, vieäc ñi chaàu leã ôû Jerusalem, vieäc choân caát thaùnh Giuse, vieäc bò sæ nhuïc ñau ñôùn ôû Calvarioâ. Theo maét sieâu nhieân, ñôøi Ñöùc Meï phi thöôøng, vì taát caû nhöõng vieäc aáy Meï ñeàu laøm vì meán Chuùa Gieâsu (ÑHV 808).
* AÜm ñöùa beù laø chuyeän thöôøng, nhöng ñöôïc meï aüm, ñoái vôùi em beù laø haïnh phuùc lôùn nhaát maø em khoâng chòu ñoåi vôùi baát cöù giaù naøo ôû traàn gian (ÑHV 809).
* Muoán ñöôïc phong thaùnh, phaûi chöùng minh coù "nhaân ñöùc anh huøng". Beàn chí laøm nhöõng vieäc taàm thöôøng suoát caû cuoäc ñôøi vì meán Chuùa, haún laø anh huøng; thaùnh Teâreâsa Haøi Ñoàng ñaõ laøm nhö theá (ÑHV 813).
* Thieân haï mua veù leân ñænh nhaø choïc trôøi Manhattan, khen ngôïi kieán truùc taân kyø, nhöng maáy ai nhôù ñeán töøng thanh saét, töøng vieân saïn, töøng haït caùt nhoû nhít laøm neàn moùng vöõng chaéc, gaùnh vaùc noåi ngoâi nhaø aáy (ÑHV 819).
Chò thaùnh Teâreâxa Haøi Ñoàng ñaõ soáng moät cuoäc ñôøi raát ñôn sô bình dò ñeán noãi khi chò oám naëng, moät chò trong doøng ñaõ noùi: "Chöøng naøo chò Teâreâxa cheát, bieát laáy gì ñeå vieát veà chò trong Nhaät kyù cuûa nhaø doøng ñaây?" Theá nhöng trong aâm thaàm khieâm haï vaø qua nhöõng coâng vieäc taàm thöôøng khoâng ai hay, chò thaùnh Teâreâxa ñaõ ñaët vaøo ñoù moät loøng meán Chuùa voâ cuøng cao caû. Chò vieát:
"Trong moät thôøi gian khaù laâu, vaøo giôø gaãm buoåi chieàu, chò ngoài sau löng con hay coù cöû chæ kyø kyø; ñoù laø khi vöøa quyø vaøo choã, chò baét ñaàu laøm ra nhieàu tieáng ñoäng laï, gioáng nhö tieáng voû oác coï vaøo nhau; vaø chæ coù moät mình con nghe thoâi, vì tai con thính laém (ñoâi khi laïi quaù thính). Thöa meï, con khoâng sao dieãn taû cho meï hieåu nhöõng tieáng soät soaït aáy laøm cho con khoù chòu ñeán möïc naøo; con muoán quay xuoáng nhìn moät caùi cho chò hieåu, vì chaéc laø chò khoâng coá yù laøm, vaø ñoù laø phöông theá duy nhaát giuùp chò thaáy. Nhöng con nghó buïng: thaø ñeå nhö vaäy thì hôn, tröôùc laø vì loøng meán Chuùa, sau laø khoûi laøm phieàn loøng chò em. Bôûi ñoù, con ngoài yeân vaø coá gaéng keát hôïp vôùi Chuùa cho queân nhöõng tieáng ñoäng aáy... Nhöng voâ ích, chuùng nhö chaâm chích vaøo maøng nhó, caøng nghe caøng khoù chòu, khoâng theå caàm trí maø nguyeän gaãm ñöôïc. Vì theá, con beøn tìm caùch maø chòu ñöïng vôùi taâm hoàn thö thaùi, nghóa laø coá gaéng cho mình yeâu thích tieáng soät soaït khoù nghe ñoù. Thay vì coá queân ñi thì con laïi taäp trung taát caû trí khoân ñeå nghe cho roõ nhö theå laéng nghe moät khuùc nhaïc tuyeät dieäu. Vaø nhö theá laø vieäc nguyeän gaãm cuûa con (khoâng phaûi laø giôø nguyeän gaãm an tónh ñaâu) ñaõ bieán thaønh vieäc daâng leân Chuùa Gieâsu khuùc nhaïc ñoù.
"Meï yeâu meán, con laø moät taâm hoàn thô beù chæ bieát daâng leân cho Chuùa nhöõng leã vaät nhoû moïn nhö theá thoâi, vaø nhöõng vieäc nhoû moïn naøy laøm cho taâm hoàn con luoân thö thaùi an tònh..."
Vaø chính lôøi Chuùa giuùp cho chò hieåu chò coù theå neân thaùnh, coù theå yeâu meán Chuùa baèng nhieàu vieäc taàm thöôøng nhaát. Chò coù vieát nhö sau:
"Thöa meï, nhö meï bieát, con vaãn haèng öôùc ao ñöôïc neân thaùnh. Song than oâi, moãi laàn saùnh mình vôùi caùc thaùnh, con ñeàu nhaän thaáy giöõa caùc thaùnh vôùi con coù moät khoaûng caùch nhö giöõa moät ngoïn nuùi choùt voùt cao vaø moät haït caùt ti tieän döôùi chaân khaùch boä haønh. Con muoán tìm ra moät phöông phaùp leân trôøi baèng moät tieåu loä vöøa thaúng laïi vöøa khoâng quaù ñaøi, moät tieåu loä hoaøn toaøn môùi. Chuùng ta ñang ôû trong theá kyû phaùt minh, baây giôø khoâng phaûi leo töøng baäc thang nöõa; nhöõng nhaø giaøu ñaõ thay thang coå ñieån baèng thang maùy hieän ñaïi thaät laø tieän lôïi. Phaàn con, con cuõng muoán moät caùi thang maùy ñeå naâng con leân vôùi Chuùa Gieâsu vì con nhoû beù quaù söùc, chaû sao leân ñöôïc caùi thang troïn laønh doác daùc. Theá laø con ñi tìm trong Kinh Thaùnh nhöõng chæ daãn cho bieát thöù thang maùy con ao öôùc vaø con ñaõ ñoïc thaáy nhöõng lôøi sau ñaây phaùt xuaát töø mieäng Ñaáng Khoân ngoan muoân ñôøi: "Keû naøo thaät beù nhoû thì haõy ñeán vôùi Ta" (Chaâm ngoân 9,4).
* * *
Toái aùp leã Ñöùc Baø Nuùi Carmeâloâ, moät chò nhaø taäp noùi vôùi chò Teâreâxa raèng: "Neáu saùng mai chò röôùc leã xong roài laäp töùc lìa traàn, coù leõ söï ra ñi toát laønh aáy an uûi em khoûi heát phieàn muoän". Chò thaùnh Teâreâxa ñaùp laïi: "Röôùc leã roài lìa traàn! Lìa traàn trong ngaøy leã troïng! Khoâng, em khoâng muoán theá ñaâu: nhöõng linh hoàn thô aáu khoâng theå hoïc ñoøi nhö vaäy ñöôïc. Trong tieåu loä em ñang ñi, chæ coù nhöõng caùi taàm thöôøng, giaûn dò thoâi. Vieäc gì maø em ñaõ laøm, phaûi laø vieäc caùc linh hoàn thô aáu cuõng laøm ñöôïc heát!"
Trong hoäi ñoàng quyeát ñònh vieäc phong thaùnh cho chò Teâreâxa, coù moät giaùo chöùc thuoäc giaùo trieàu ñaõ noùi: "Ñôøi chò Teâreâxa khoâng coù gì laï caû, chæ toaøn laø nhöõng vieäc taàm thöôøng thoâi". Ñöùc Pioâ XI traû lôøi ngay: "Toâi chaáp nhaän vieäc phong thaùnh cho chò, vì chò ñaõ laøm nhöõng vieäc taàm thöôøng".
5- Hai thaày trôï só
* Thöû laáy kính hieån vi maø xem: moät gioït nöôùc oùng aùnh hôn kim cöông, moät con vi truøng gheâ tôûm ruøng mình; ñöøng khinh nhöõng caùi nhoû (ÑHV 820).
* Ngaøy soáng cuûa con laø moät "chuoãi lôøi nguyeän tin yeâu cuï theå hoùa trong coâng taùc taàm thöôøng" (ÑHV 822)
Maëc duø trong cuoäc ñôøi thaùnh Gieârañoâ Magella vaø Martinoâ Porres coù xuaát hieän nhieàu pheùp laï lôùn lao, cuõng chaúng qua laø vì Thieân Chuùa muoán duøng söï thaùnh thieän cuûa caû hai nhö khí cuï ñeå thöïc tình vaø cöùu giuùp caùc linh hoàn; nhöng chính baûn thaân caùc thaày thì chæ chuyeân tìm kieám nhöõng vieäc taàm thöôøng, luoân haï mình soáng ôû ñòa vò khieâm toán roát heøn trong tu vieän, laøm trôï só, phuï taù cho caùc anh em linh muïc, chöù khoâng thi haønh nhöõng vieäc cao caû hoaëc coù aûnh höôûng beân ngoaøi löøng laãy nhö daâng leã, giaûi toäi, thuyeát giaùo.
Martinoâ Porres, sau khi suy nghó kyõ caøng vaø caàu nguyeän soát saéng, ñaõ ñeán goõ cöûa tu vieän Santo Rosarioâ. Vì loøng khieâm nhu, caäu chæ xin ñöôïc xem nhö moät lao coâng trong nhaø doøng.
Daèng daúng chín naêm tröôøng, cha tu vieän tröôûng Juan de Torenzana thaáy loøng ñaïo ñöùc cuûa Martinoâ quaù phi thöôøng vaø saùng choùi, neân ñaõ cho thaày chính thöùc maëc aùo doøng laøm trôï só. Martinoâ tieáp tuïc vui veû laøm caùc vieäc heøn haï nhaát trong tu vieän. Ngoaøi ra, vì tröôùc khi vaøo doøng thaày coù hoïc ngheà y taù, neân thaày coøn ñöôïc pheùp saên soùc beänh nhaân. Vì quaù yeâu thöông nhöõng ngöôøi xaáu soá khoâng choán nguï cö neân thaày ñaõ xin pheùp mang hoï veà nhaø doøng ñeå taän tình saên soùc cöùu chöõa. Coù nhöõng laàn phoøng thaày heát caû choã, thaøy phaûi ñem hoï sang gôûi gaém ôû nhaø baø chò keá beân.
* * *
* Con baûo ñôïi luùc naøo coù thôøi cô, con seõ laøm vieäc vó ñaïi; khoâng bieát ñôøi con thôøi cô seõ ñeán maáy laàn! Nhöng haõy cöôùp thôøi cô moãi ngaøy ñeå thöïc hieän caùch phi thöôøng nhöõng vieäc taàm thöôøng (ÑHV 818).
* Xin nöôùc baø Samaritana, möôïn löøa côõi vaøo thaønh Jerusalem, möôïn thuyeàn ngoài giaûng, möôïn phoøng laäp pheùp Thaùnh Theå, nhìn ñoàng tieàn baø goùa boû vaøo hoøm cuùng; chuû nhaân ñaâu ngôø vieäc khoâng ñaâu maø mình ñöôïc haân haïnh ñeán theá! (ÑHV 825).
Thaày Gieârañoâ Magella, luùc coøn tuoåi thanh nieân, ñaõ sôùm oâm aáp mong öôùc ao trôû thaønh moät tu só doøng Chuùa Cöùu Theá, nhöng meï thaày khoâng chaáp thuaän, bôûi leõ thaày laø con trai caû ñoäc nhaát cuûa baø; hôn nöõa, caùc cha trong nhaø doøng cuõng cheâ thaày, chaúng muoán nhaän thaày vaøo Tu vieän laøm chi. Moät ñeâm kia sau nhieàu naêm thaùng caàu nguyeän vaø thao thöùc, Gieârañoâ ñaõ ñi ñeán moät haønh ñoäng quyeát lieät: caäu laáy caùi khaên phuû giöôøng trong nhaø chaép noái laïi vôùi nhau, buoäc moät ñaàu vaøo song cöûa soå, ñaàu kia thaét ngang hong roài tung mình nhaûy xuoáng ñaát troán ra khoûi nhaø, ñeå laïi treân baøn moät maûnh giaáy vôùi doøng chöõ: "Con töø giaõ meï vaø caùc em ñeå ñi laøm thaùnh, xin ñöøng maát coâng tìm kieám con".
Bieát saùng hoâm aáy caùc cha doøng ñi giaûng ôû Rionoro, neân Gieârañoâ laën loäi suoát ñeâm, nhaém höôùng aáy maø tieán. Trôøi vöøa saùng, nhaùc troâng thaáy caùc cha doøng ôû ñaøng xa, caäu vöøa vaãy tay vöøa lôùn tieáng goïi caùc cha. Caùc ngaøi döøng laïi. Caäu chaïy ñeán thôû hoån heån, nöôùc maét raøn ruïa van naøi: "Xin caùc cha nhaän con vaøo doøng. Con quaù khaùt khao trôû thaønh ngöôøi toaøn hieán cuoäc ñôøi cho Chuùa". Caùc cha cöông quyeát töø choái: "Con khoâng theå laøm trôï só trong doøng ñöôïc ñaâu, veà nhaø ñi". Loøng Gieârañoâ voâ cuøng ñôùn ñau nhöng vaãn khoâng naûn chí; caäu tieáp tuïc noùi: "Ít laø xin caùc cha cho con thöû moät thôøi gian, neáu khoâng ñöôïc thì ñuoåi con veà". Caùc cha laúng laëng tieáp tuïc con ñöôøng, Gieârañoâ kieân nhaãn leûo ñeûo theo sau. Ñeán xöù Rionore, caäu doác heát khaû naêng, ngoân ngöõ, naøi xin tha thieát moät laàn nöõa: "Xin caùc cha cho con thöû moät thôøi gian ngaên ôû nhaø doøng cuõng ñöôïc". Caùc vò vaãn laéc ñaàu. Gieârañoâ moät möïc khoâng chòu trôû veà nhaø, caäu ôû laïi giuùp thaày trôï só cuûa caùc cha. Moät hoâm, khoâng theå caàm mình ñöôïc nöõa, caäu can ñaûm quyø xuoáng tröôùc maët cha Cafra, vöøa khoùc vöøa nöùc nôû keâu xin: "Neáu cha khoâng nhaän con thì haèng ngaøy con seõ nhaäp ñoaøn cuøng caùc keû khoù ñeán xin aên ôû cöûa tu vieän!" Thaáy loøng khieâm nhöôøng nhaãn naïi cuûa Gieârañoâ, cha Cafaro xuùc ñoäng vaø thaàm nghó: "Chaéc caäu ta coù ôn Chuùa nhieàu môùi beàn ñoã ñöôïc nhö theá". Vì vaäy sau ñoù, ngaøi ñaõ goïi caäu ñeán cuøng cha Lorenzoâ d'Antonio, tu vieän tröôûng ôû Illiceâtoâ vôùi maáy doøng chöõ giôùi thieäu sau ñaây: "Con xin gôûi ñeán cha moät thanh nieân môùi chæ xin vaøo doøng. Chaéc caäu ta chaúng laøm ñöôïc vieäc gì, vì söùc keùm laém; nhöng con xeùt ñaùng nhaän, vì caäu ta naøi xin con raát tha thieát, vaû laïi caäu ta cuõng coù tieáng laø ñaïo ñöùc thaùnh thieän ôû xöù Muroâ". Ñöôïc söï chaáp thuaän cuûa cha Lorenzoâ, Gieârañoâ voâ cuøng sung söôùng, caäu lieân læ caûm taï Chuùa vaø haêng haùi trong moâi tröôøng cuûa mình.
Quaû thöïc, ñuùng nhö lôøi giôùi thieäu cuûa cha Cafaro, thaày Gieârañoâ khoâng laøm ñöôïc vieäc gì ích lôïi cho nhaø doøng. Thaày chæ chuyeân vieäc giöõ cöûa, queùt doïn nhaø côm vaø khaâu may aùo xoáng cho anh em. Theá nhöng lôøi cha Cafaro laïi caøng ñuùng hôn, Gieârañoâ raát möïc ñaïo ñöùc thaùnh thieän. Bôûi theá, caùc cha ñi giaûng ñaïi phuùc ôû ñaâu cuõng ñoøi thaày ñi cho baèng ñöôïc. Thaày naáu côm, giaët giuõ quaàn aùo giuùp caùc cha, nhaát laø caàu nguyeän ôû nhaø thôø vaø khuyeân baûo caùc toäi nhaân. Coù nhöõng keû quaù cöùng loøng, caùc cha khoâng laøm gì ñöôïc, beøn phaûi trao cho thaày Gieârañoâ khuyeân lôn an uûi, vaø laàn naøo thaày cuõng ñaït ñöôïc thaønh quaû toát ñeïp, ñeán noãi coù moät cha phaûi thoát leân: "Söï hieän dieän cuûa thaày Gieârañoâ trong tuaàn ñaïi phuùc caàn thieát cho chuùng toâi hôn laø coù moät traêm vò linh muïc!"
6. Giaùm muïc baùn söõa vaø Giaùm muïc söûa xe
* Vieäc nhoû, nhöng do söùc moà hoâi nöôùc maét maø quí, vieäc thöôøng nhöng tình yeâu tha thieát maø troïng. Ngöôøi con thaûo maëc chieác aùo len cuõ rích nhöng khoâng chòu ñoåi vôùi baát cöù aùo ñaét tieàn naøo khaùc, vì moãi muõi len ñoái vôùi anh ta laø moät cöû chæ yeâu thöông cuûa meï (ÑHV 821).
* Duø con coù töû ñaïo, "noäp mình chòu thieâu," duø con coù laøm toâng ñoà: giaûng daïy baèng "caùc thöù tieáng nhaân loaïi vaø thieân thaàn", duø con coù hoaït ñoäng töø thieän "ñem caû tö gia voán lieáng maø phaùt chaån", maø con "laïi khoâng coù loøng meán thì cuõng hö khoâng voâ ích" cho con. Vieäc con laøm khoâng quan heä. "Caùch" con laøm môùi quan heä (ÑHV 831).
Cha Trochta, ngöôøi Tieäp khaéc, ñaõ bò baét giam döôùi thôøi Ñöùc quoác xaõ vaø bò ñem ñi xöû baén ban ñeâm vôùi moät soá ñoâng ñaûo tuø nhaân khaùc. Moät loaït suùng maùy noå doøn. Taát caû ñeàu ngaõ guïc xuoáng ñaát. Sau ñoù, caùc töû thi ñöôïc vöùt leân xe. Chuyeán xe naëng neà chuyeån baùnh trong ñeâm höôùng veà loø thieâu xaùc.
Naèm giöõa caùc xaùc cheát, linh muïc Trochta daàn daàn tænh laïi, moät oáng chaân cuûa ngaøi ñaõ bò gaõy, maùu me beâ beát khaép caû vaø mình. Ngaøi coá heát söùc ñeå chui ra khoûi ñoáng töû thi ñang phuû treân ngöôøi; vaø khi ñeán moät khuùc quanh, xe chaïy chaäm laïi, ngaøi voäi vaøng tuït xuoáng ñaát, neùp mình döôùi moät bôø ao. Saùng sôùm hoâm sau, ñoàng baøo gaëp ñöôïc cha, hoï tìm heát caùch ñeå thu giaáu ngaøi vaø ra söùc chaïy chöõa thuoác men cho oáng chaân bò gaõy...
Sau ñaïi chieán, Ñöùc quoác xaõ baïi traän, ngaøi ñöôïc choïn laøm Giaùm muïc, nhöng laïi phaûi bò caàm tuø vì toäi phaûn ñoäng moät thôøi gian sau. Maõi nhieàu naêm troâi qua, ngaøi môùi ñöôïc traû töï do, trôû veà giaùo phaän cuõ. Kyø hoïp Thöôïng Hoäi ñoàng Giaùm muïc naøo cuõng ñeàu coù maët ngaøi taïi Roâma caû. Daân chuùng raát kính yeâu quyù chuoäng ngaøi, vì ngaøi thaät thaùnh thieän vaø bình daân. Hoï taëng cho ngaøi moät bieät hieäu raát deã thöông: "Giaùm muïc baùn söõa". Thöïc vaäy, ngaøi coù moät chieác xe nhoû, saùng naøo cuõng laùi ñeán haõng söõa, laõnh söõa chôû ñi phaân phoái cho caùc tö gia ñaõ ñaët mua haøng naêm, roài nhaët caùc chai khoâng mang veà naïp cho haõng söõa. Xong coâng vieäc, ngaøi laïi laùi xe veà Toøa Giaùm muïc chaêm lo vieäc muïc vuï, giaûng huaán...
Naêm 1974, Ñöùc Phaoloâ VI tuyeân boá Ñöùc Cha Trochta laø moät trong hai vò Hoàng Y maáy laâu nay chöa ñöôïc coâng boá. Nhaø Nöôùc Tieäp Khaéc ñaõ quan taâm giuùp ñôõ cho ngaøi sang Roma ñeå laõnh muõ ñoû trong moät nghi thöùc long troïng ñöôïc toå chöùc rieâng cho moät mình ngaøi.
* * *
* Vôùi taâm hoàn cao caû, vieäc taàm thöôøng hoùa ra cao caû: Ai cho moät baùt nöôùc laõ vì danh Chuùa seõ ñöôïc thöôûng treân thieân ñaøng (ÑHV 812).
* Treân ñöôøng "daâng hieán", khoâng coù vieäc gì laø taàm thöôøng caû, moät cöû chæ nhoû nhaët nhaát vì keû khaùc laø moät böôùc ñeán tình yeâu, do tình yeâu, laø moät söï phaùt trieån con ngöôøi (ÑHV 827).
Ñöùc Cha Alfred Ancel (1898- ), Giaùm muïc phuï taù toång giaùo phaän Lyon, laø Beà treân Toång quyeàn cuûa Tu Hoäi linh muïc Prado, keá vò cha Chevrier, ñoàng thôøi cuõng laø moät dieãn giaû raát noåi tieáng, ñaõ ñöôïc môøi ñi khaép ñoù ñaây ñeå giuùp caùc tuaàn tónh taâm, caùc buoåi hoäi thaûo cho haøng giaùo phaåm, giaùo só, tu só cuõng nhö giaùo daân moïi haïng.
Ñeå hoaø mình vôùi giôùi lao ñoäng theo göông Chuùa Gieâsu ôû Nazareth, ngaøi laøm vieäc muïc vuï nöûa ngaøy, coøn nöûa ngaøy mang buùa, keàm, moû leùt, côø-leâ... ra xöôûng söûa xe, neâu cao giaù trò cuûa nhöõng coâng vieäc taàm thöôøng nhöng raát ñeïp loøng Chuùa. Naêm 1963, ngaøi cho xuaát baûn moät cuoán saùch noùi veà kinh nghieäm "Giaùm muïc thôï" aáy, mang teân: "Naêm naêm trôøi vôùi caùc baïn thôï".
7. Nhöõng cöû chæ ñôn sô phaûn aûnh moät taâm hoàn cao caû
* Ngaøy soáng cuûa con laø moät "chuoãi lôøi nguyeän tin yeâu cuï theå hoùa trong coâng taùc taàm thöôøng" (ÑHV 822).
Ñöùc Hoàng Y Agagianian, queâ ôû Armeùnie (Lieân Soâ), töø thuôû coøn beù ñaõ coù trí thoâng minh laï thöôøng. Môùi 13 tuoåi ñaàu maø caäu ñaõ ñöôïc giaùo phaän gôûi sang du hoïc ôû Roma. Vì phaûi ñôn thöông ñoäc maõ ñi taøu thuûy ñeán Napoli, roài töû Napoli laïi phaûi sang xe löûa leân Roma vaø tìm ñöôøng ñeán tröôøng neân gia ñình caäu, sôï caäu beù thaát laïc ôû giöõa ñaát khaùch queâ ngöôøi, beøn laøm moät taám baûng, baét caäu mang tröôùc ngöïc, treân ñoù ghi ñaày ñuû teân tuoåi vaø ñòa chæ caàn thieát ñeå nhôø haønh khaùch höôùng daãn cho. Maáy naêm sau, hoïc heát thaàn hoïc maø thaày Agagianian vaãn chöa ñuû tuoåi ñeå laõnh chöùc linh muïc...
Böôùc ñaàu leân caáp baäc trong Hoäi Thaùnh, Ñöùc Hoàng Y Agagianian suyùt ñaéc cöû Giaùo Hoaøng naêm 1958 trong maät tuyeån vieän baàu Ñöùc Gioan XXIII.
Vaøo khoaûng naêm 1965, ngaøi bò ung thö ôû thaän. Vì quyù troïng taøi ñöùc cuûa ngaøi neân Ñöùc Phaoloâ VI yeâu caàu ngaøi hy sinh tieáp tuïc ñieàu khieån Thaùnh Boä Phuùc AÂm hoaù cho ñeán tuoåi veà höu (75 tuoåi). Moät baùc só cuõng goác Armeùnie ñöôïc trieäu ñeán ñeå chaån beänh cho ngaøi. Vò baùc só cho bieát vì ngaøi ñaõ quaù giaø chaúng neân giaûi phaåu laøm chi. Tuy raát ñau ñôùn vaø nhoïc meät, ngaøi vaãn luoân phaán ñaáu, bình tónh vaø vui töôi cho ñeán hôi thôû cuoái cuøng. Moïi ngöôøi ñeàu bieát ngaøi maéc beänh ung thö, nhöng chính ngaøi thì khoâng bao giôø noùi ñeán beänh taät cuûa mình caû. Ngaøi vaãn töôi cöôøi nieàm nôû tieáp ñoùn caùc Giaùm muïc khaép nôi ñeán Thaùnh boä. Ai hoûi ñeán söùc khoûe cuûa ngaøi, ngaøi chæ mæm cöôøi traû lôøi: "Chuùng ta ñang ôû trong loøng baøn tay nhaân töø cuûa Thieân Chuùa".
* * *
* Duø con coù töû ñaïo, "noäp mình chòu thieâu," duø con coù laøm toâng ñoà: giaûng daïy baèng "caùc thöù tieáng nhaân loaïi vaø thieân thaàn", duø con coù hoaït ñoäng töø thieän "ñem caû tö gia voán lieáng maø phaùt chaån", maø con "laïi khoâng coù loøng meán thì cuõng hö khoâng voâ ích" cho con. Vieäc con laøm khoâng quan heä. "Caùch" con laøm môùi quan heä (ÑHV 831).
Ñöùc OÂng Don Luigi, tröôùc laø ngöôøi phuï traùch caùc traïi huaán luyeän tuyeân uùy höôùng ñaïo Coâng giaùo taïi YÙ, sau ñöôïc Ñöùc Phaoloâ VI choïn laøm Giaùm muïc haàu caän Giaùo Hoaøng taïi Vatican, ñaõ tieát loä: "Chuùng toâi laø nhöõng ngöôøi haân haïnh ôû saùt caïnh Ñöùc Thaùnh Cha taïi Toøa Thaùnh cuõng nhö caùc chuyeán coâng du raát baän roän vaø meät moûi cuûa ngaøi. Sau bao naêm chung soáng, ñieàu ñaùnh ñoäng chuùng toâi nhaát, laø Ñöùc Phaoloâ VI khoâng keâu meät keâu ñau bao giôø. Chuùng toâi bieát ngaøi lôùn tuoåi, ngaøi ít nguû, ngaøi bò thaáp khôùp naëng nhöng chí khí saét ñaù vaø yù chí maõnh lieät veà söù meänh cuûa ngaøi ñaõ löôùt thaéng vaø chaáp nhaän taát caû, nhö ngaøi vaãn thöôøng noùi: "Taát caû vì Hoäi Thaùnh".
* * *
* Ba möôi naêm khoân taû ôû Nazareth, chuùng ta khoâng bieát Chuùa, Meï Maria laøm gì caû; leân thieân ñaøng chuùng ta seõ hieåu ñöôïc phaàn naøo (ÑHV 828).
* Chuùng ta coù theå nghó raèng ba möôi naêm naøy ñaày maàu nhieäm, maàu nhieäm thoâng hieäp, maàu nhieäm hieäp nhaát. Tình yeâu nhaân loaïi khoâng hieåu thaáu vì laø maàu nhieäm cuûa Tình Yeâu Thieân Chuùa (ÑHV 829).
* Ba möôi naêm chæ xieát nhìn troâng. Maáy hoài thaàm laëng noùi khoâng ra lôøi. Gieâsu nhìn Giuse, Maria, cha meï nhìn Gieâsu. Caû nhaø nhìn leân Chuùa Cha; ba möôi naêm haïnh phuùc, laøm vieäc taàm thöôøng nhaát trong caùi nhìn thoâng hieäp thaàn linh nhaát (ÑHV 830).
Trong hoà sô ñieàu tra ñeå phong thaùnh cho moät vò tu só, coù moät chöùng tích raát ñôn sô nhöng giaøu yù nghóa. Nhaân chöùng khai raèng: "Toâi laø moät nhaân chöùng ôû caïnh phoøng thaày. Loái kieán truùc coå ñieån trong caùc tu vieän thöôøng xeáp hai daõy phoøng ñoái dieän nhau, doïc theo moät haønh lang ôû giöõa. Soáng chung laâu ngaøy, thaønh thöû tuy ñoùng cöûa, nhöng heã nghe tieáng giaøy khua treân neàn gaïch töø xa tieán laïi laø chuùng toâi ñoaùn ñöôïc deã daøng böôùc ñi cuûa ai. Coù nhöõng ngöôøi anh em böôùc ñi thaät maïnh doäi vang khaép caû nhaø. Thaäm chí coøn coù keû böôùc nhöõng böôùc thaät naëng neà hoaëc naêng ñoùng cöûa caùi "raàm" khieán cho moïi ngöôøi maát caû nghæ ngôi, an tónh. Coøn thaày tuy ôû saùt phoøng toâi suoát maáy möôi naêm trôøi, nhöng duø ñeâm hay ngaøy, thaày vaãn böôùc nhöõng böôùc raát nheï nhaøng, ñoùng môû cöûa thaät dòu daøng caån thaän ñeán noãi anh em cuõng nhö toâi khoâng bao giôø bieát ñöôïc thaày ñi, thaày veà luùc naøo. Toâi nghó ñaây chæ laø moät cöû chæ nhoû moïn, nhöng noùi leân taát caû söï teá nhò cuûa taâm hoàn ñaày baùc aùi yeâu thöông".
8. Moãi thaùng ñi thaêm Giaùm muïc moät laàn
* Vôùi naêm caùi baùnh vaø hai con caù cuûa em beù, Chuùa ñaõ laøm pheùp laï nuoâi naêm ngaøn ngöôøi. Chuùa vaãn toaøn naêng, nhöng Chuùa yeâu thöông thieän chí cuûa con (ÑHV 824).
* Coù hai ñöôøng ñeå soáng giaây phuùt hieän taïi: Thöïc hieän yù con hay thöïc hieän yù Chuùa (ÑHV 832).
Cha Thomas Brophy, thuoäc ñòa phaän Melbourne (UÙc), ñaõ chia seû kinh nghieäm soáng nhö sau:
"Toâi thuï phong linh muïc ñaõ 27 naêm, töøng laøm phoù xöù, laøm chaùnh xöù. Toâi muoán xaây döïng xöù ñaïo toâi thaønh moät coäng ñoàng môùi, taïo lyù töôûng yeâu meán Chuùa baèng caùch giuùp giaùo daân yù thöùc luoân coù Chuùa Gieâsu ñang soáng trong hoï. Nhöng chöông trình aáy khoâng thaønh coâng. Nghe noùi coù khoaù tu nghieäp ôû YÙ daønh cho caùc linh muïc, neân nhaân dòp naêm ngaân khaùnh cuûa toâi, toâi xin pheùp sang tham döï. Toâi chung soáng huynh ñeä vôùi 62 linh muïc vaø tu só thuoäc nhieàu quoác tòch khaùc nhau. Thôøi gian ñoù giuùp toâi khaùm phaù ñöôïc caâu traû lôøi cho nhöõng baên khoaên cuûa cuoäc ñôøi toâi:
Soáng giaây phuùt hieän taïi vaø
yeâu meán Chuùa trong anh em.
Toâi caûm thaáy nhö sôø ñöôïc chính Thieân Chuùa trong anh em vaø trong vaïn vaät. Toâi laáy laïi nieàm tin vaø sung söôùng veà laïi vôùi giaùo phaän. Nhöng roài, ngoaøi vieäc xaây döïng laïi giaùo xöù, moät hoâm toâi ñaõ suy nghó: Ñöùc Giaùm muïc R. Knox cuûa toâi thöïc laø coâ ñôn, chính ngaøi laø Chuùa Gieâsu bò boû rôi. Maëc duø ngaøi tieáp nhieàu khaùch, coù nhieàu nhaân vieân phuï traùch nhieàu vaên phoøng, nhöng heát giôø ai veà nhaø naáy. Ngöôøi ta chæ gaëp ngaøi vì coâng vuï. Toâi beøn quyeát ñònh moãi thaùng seõ ñi thaêm ngaøi moät laàn. Toâi goïi ñieän thoaïi xin pheùp gaëp ngaøi, ngaøi heïn giôø, toâi ñeán. Noäi dung caâu chuyeän chæ laø trình baøy coâng vieäc muïc vuï trong xöù, hoûi thaêm söùc khoûe. Sau nöûa tieáng ñoàng hoà, toâi ruùt lui. Maáy thaùng sau toâi cuõng laøm nhö vaäy. Ñeán thaùng thöù tö, Ñöùc Toång Giaùm muïc R. Knox hoûi toâi: "Tröôùc kia cha khoâng thaêm toâi, sao baây giôø thaùng naøo cha cuõng ñeán? Cha cöù noùi thöïc, cha coù vaán ñeà gì khoù khaên khoâng? Coù yù kieán gì caàn trình baøy khoâng?"
- Thöa Ñöùc Toång, con khoâng coù vaán ñeà gì caû. Giaùo xöù con vaãn vui veû vaø tieán trieån toát; nhöng thuù thöïc, con ñaõ doác loøng moãi thaùng ñi thaêm Ñöùc Toång moät laàn, vì con nghó Ñöùc Toång laø Chuùa Gieâsu bò boû rôi, con phaûi yeâu meán, thaêm vieáng, chia seû noãi loøng cuûa Ñöùc Toång...
Nghe toâi noùi, ngaøi raát bôõ ngôõ vaø caûm ñoäng:
- Maáy laâu nay toâi khoâng ngôø vaø khoâng ñeå yù ñeán loøng toát cuûa cha. Caùm ôn cha laém! Quyù hoaù quaù!
Theá roài ngaøi noùi heát lo aâu cuûa ngaøi, nhöõng khoù khaên ngaøi gaëp phaûi, nhöõng chöông trình ngaøi döï ñònh... Toâi chæ vieäc ngoài nghe. Luùc toâi kieáu veà, ngaøi baét tay thaân maät vaø daën:
- Heïn thaùng sau nheù! Nhôù ñeán thaêm toâi!
Vaø moãi laàn toâi ñeán, ngaøi giöõ toâi laïi noùi chuyeän suoát maáy tieáng ñoàng hoà, thao thao baát tuyeät...
Baây giôø toâi hieåu: Tuy ngaøi coù bao nhieâu laø Giaùm muïc Phuï taù, Toång ñaïi dieän quaûn haït. Nhöng coù leõ taát caû chæ tieáp xuùc vôùi ngaøi vì coâng vieäc thoâi. Coøn toâi, tuy chæ laø moät linh muïc tieåu toát voâ danh, chæ laøm moät vieäc raát taàm thöôøng, laø moãi thaùng ñi thaêm Giaùm muïc cuûa toâi moät laàn, vaø chaêm chæ nhaãn naïi ngoài nghe ngaøi. Nhöng toâi thieát nghó vieäc nhoû moïn naøy cuõng coù giaù trò phaàn naøo vaø caàn thieát, vì Ñöùc Giaùm muïc cuûa toâi coøn coù ngöôøi bieát laéng nghe bao taâm söï ñang chaát chöùa trong loøng.