Suy nieäm Naêm Thaùnh Loøng Thöông Xoùt
Giaùo Hoäi - nôi moïi ngöôøi gaëp ñöôïc loøng thöông xoùt
Giaùo Hoäi - nôi moïi ngöôøi gaëp ñöôïc loøng thöông xoùt.
Töø thôøi raát xa xöa trong Cöïu öôùc, khi ñöa ra nhöõng chæ daãn veà vieäc ñònh cö, xaây caát hoaëc hoaïch ñònh caùc thaønh phoá, qua oâng Moâi-sen, Thieân Chuùa truyeàn daïy cho daân Do Thaùi phaûi xaây caùc thaønh laøm nôi aån naùu cho caùc toäi nhaân. Hoï coù theå laø nhöõng ngöôøi voâ yù gieát ngöôøi, chöù khoâng phaûi do thuø gheùt hay coá yù. Nhöõng thaønh naøy ñöôïc coi nhö nôi "baát khaû xaâm phaïm". Khi coù moät toäi nhaân tìm ñeán nôi naøy aån naùu, ngöôøi aáy seõ tìm ñöôïc söï an toaøn tính maïng. Neáu ñoù laø tröôøng hôïp moät toäi nhaân coá yù, thì söï xeùt xöû coâng minh seõ ñöôïc thöïc hieän sau, theo luaät baùo phuïc "maét ñeàn maét, raêng ñeàn raêng" (x. Ñnl 19,1-10; Ds 35,9-28; Gs 20,1-9).
Caùnh cöûa Naêm Thaùnh Loøng Thöông Xoùt do Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ñeà nghò ñaõ ñöôïc môû. Ñaây laø moät ñònh höôùng muïc vuï coù yù nghóa ngoân söù. Bôûi leõ, xaõ hoäi hoâm nay ñang thieáu vaéng loøng thöông xoùt trong moïi laõnh vöïc. Nhöõng chuyeân vieân nghieân cöùu ñaõ nhaän ñònh vaø ñöa ra nhöõng döï ñoaùn bi quan veà töông lai. Theá giôùi phöông Taây cuõng nhö chaâu Myõ ñang lo sôï tröôùc söùc maïnh vaø möùc ñoä huyû dieät daõ man cuûa Nhaø nöôùc Hoài giaùo töï xöng (IS). Haäu quaû laø raát nhieàu Kitoâ höõu voâ toäi bò saùt haïi, hoaëc boû queâ höông xöù sôû, nôi coù moà maû cha oâng ñeå tìm moät nôi cö nguï môùi. Tieáp ñeán laø nhöõng khuûng hoaûng kinh teá taïi moät soá quoác gia chaâu AÂu, daãn ñeán hieän töôïng di daân ôû möùc ñoä chöa töøng thaáy trong lòch söû. Roài ñeán vaán ñeà an ninh xaõ hoäi, xung ñoät vuõ trang, nhaát laø naïn khuûng boá ñang laø noãi aùm aûnh moät soá quoác gia treân theá giôùi, keå caû nhöõng nöôùc ñöùng ñaàu veà quaân söï vaø kinh teá. Nhöõng hieän töôïng xaõ hoäi naøy chaéc chaén seõ gaây nhieàu heä luî vaø aûnh höôûng laâu daøi ñoái vôùi nhöõng quoác gia coù lieân quan. Tröôùc nhöõng vaán ñeå noùng boûng ñoù, Giaùo Hoäi do Ñöùc Phanxicoâ laõnh ñaïo muoán thoåi vaøo theá giôùi moät thoâng ñieäp: Thöïc thi loøng thöông xoùt laø phöông theá höõu hieäu, coù theå cöùu nhaân loaïi khoûi nhöõng chia reõ haän thuø saâu saéc ôû möùc ñoä toaøn caàu hieän nay, vaø coù theå cöùu theá giôùi khoûi "chieán tranh theá giôùi laàn thöù ba" nhö coù nhieàu ngöôøi ñaõ caûnh baùo. Vì theá maø Naêm Thaùnh Loøng Thöông Xoùt mang tính ngoân söù, laø moät "daáu chæ thôøi ñaïi" nhaèm ñaùp öùng nhöõng nhu caàu vaø giaûi quyeát nhöõng khuùc maéc cuûa xaõ hoäi hoâm nay.
Chöùng töø Tin Möøng cuûa Giaùo Hoäi hoâm nay chæ mang tính khaû tín neáu Giaùo Hoäi loan baùo Lôøi Chuùa vaø thöïc thi loøng thöông xoùt. Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ quaû quyeát nhö theá. "Truï coät naâng ñôõ ñôøi soáng Giaùo Hoäi chính laø loøng thöông xoùt. Taát caû caùc hoaït ñoäng muïc vuï cuûa Giaùo Hoäi caàn phaûi thaám ñaãm söï dòu daøng; khoâng moät söù ñieäp vaø chöùng töø naøo cuûa Giaùo Hoäi tröôùc theá giôùi laïi coù theå vaéng boùng loøng thöông xoùt. Tình yeâu thöông xoùt vaø thoâng caûm chính laø phöông theá ñeå cuûng coá tính caùch ñaùng tin cuûa Giaùo Hoäi" (Misericordiae Vultus, soá 10). Theo Ñöùc Thaùnh Cha, neáu thieáu loøng thöông xoùt, ñôøi soáng Giaùo Hoäi seõ troáng roãng, trôû neân nhö thanh la naõo baït vang reàn cho vui tai nhö moät thöù phöông tieän giaûi trí.
Giöõa moät xaõ hoäi ñaày xaùo troän vaø baát an, Giaùo Hoäi coâng giaùo phaûi laøm gì? Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ traû lôøi: phaûi loan truyeàn loøng thöông xoùt cuûa Chuùa vaø phaûi thöïc thi loøng thöông xoùt ñoái vôùi nhau. Ngaøi öôùc mong Giaùo Hoäi seõ laø nôi aån naùu cuûa nhöõng ai ñang ñi tìm loøng nhaân haäu vaø söï bao dung thöù tha. "Trong caùc giaùo xöù, caùc coäng ñoàng, caùc hieäp hoäi vaø phong traøo, noùi chung, ôû ñaâu coù caùc Kitoâ höõu hieän dieän, thì ôû ñaáy baát cöù ai cuõng seõ gaëp thaáy moät tuï ñieåm chan hoaø loøng thöông xoùt" (Sñd, soá 12). Nhö caùc "thaønh truù aån" cuûa thôøi Cöïu öôùc ñöôïc nhaéc tôùi treân ñaây, Giaùo Hoäi cuûa Chuùa hoâm nay phaûi laø nôi truù aån cho caùc toäi nhaân, nhöõng ngöôøi ñang tìm moät nôi aån naáp cuoái cuøng, khi hoï bò xaõ hoäi xua ñuoåi vaø xa laùnh. Nôi ñoù, con ngöôøi gaëp ñöôïc loøng thöông xoùt vaø nhaân aùi, giöõa moät xaõ hoäi daày raãy nhöõng baát coâng vaø hoãn loaïn. Nhöõng coäng ñoaøn Ñöùc tin ôû caùc caáp ñoä khaùc nhau, phaûi laø nhöõng nôi con ngöôøi thôøi nay tìm ñeán ñeå höôûng moät moâi tröôøng taâm linh thaùnh thieän, caûm nhaän roõ söï hieän dieän cuûa Ñaáng Toái cao. Cuõng trong chieàu höôùng ñoù, Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ coâng boá moät Töï saéc coù teân "Chuùa Gieâsu Thaåm Phaùn Nhaân Töø" (Mitis Iudex Dominus Iesus), vôùi noäi dung caûi toå vaø ñôn giaûn hoaù moät soá thuû tuïc lieân quan ñeán vieäc xeùt xöû vaø tuyeân boá nhöõng tröôøng hôïp hoân nhaân voâ hieäu. Vò Chuû chaên toái cao cuûa Giaùo Hoäi muoán giôùi thieäu vôùi theá giôùi moät hình aûnh Giaùo Hoäi, coù söù maïng cöùu roãi con ngöôøi chöù khoâng phaûi ñeå keát aùn, tröøng phaït hay giam haõm.
Thöïc thi loøng thöông xoùt laø moät trong nhöõng ñieàu kieän caên baûn, laøm cho lôøi rao giaûng vaø chöùng taù cuûa Giaùo Hoäi coù tính khaû tín ñoái vôùi con ngöôøi thôøi nay. Ñeå coù theå thöïc hieän ñöôïc ñieàu naøy, chuùng ta phaûi khôûi ñi töø nhöõng canh taân noäi boä, töø chính ñôøi soáng cuûa caùc giaùm muïc, linh muïc, tu só vaø giaùo daân. Giaùo Hoäi coâng giaùo Vieät Nam, sau nhöõng naêm thaùng "nguû ñoâng", do nhöõng khoù khaên khaùch quan vaø chuû quan, hieän ñang chuyeån mình vaø phaùt trieån trong nhieàu laõnh vöïc: muïc vuï, giaùo huaán, baùc aùi, hoäi ñoaøn, môû mang kieán thieát caùc coâng trình# Ñoù laø nhöõng tín hieäu ñaùng möøng cho moät ñaát nöôùc vaø Giaùo Hoäi ñaõ traûi qua bao taøn phaù cuûa chieán tranh. Tuy theá, ñeå Giaùo Hoäi dieãn taû trung thöïc chaân dung Ñöùc Gieâsu, "göông maët cuûa loøng thöông xoùt Chuùa Cha", thì nhöõng hoaït ñoäng beà noåi chæ laø moät phaàn. Moãi tín höõu, tuyø theo ñòa vò vaø chöùc naêng cuûa mình trong Giaùo Hoäi, caàn canh taân baûn thaân, nhaän ra mình ñang raát caàn ñoùn nhaän loøng thöông xoùt cuûa Chuùa vaø coù söù maïng trôû thaønh caùnh tay noái daøi cuûa Chuùa Gieâsu, ñem ñeán cho con ngöôøi thôøi ñaïi naøy, ôn chöõa laønh vaø loøng nhaân haäu cuûa Thieân Chuùa. Beân bôø gieáng Giacoùp, Chuùa Gieâsu ñaõ giuùp ngöôøi phuï nöõ xöù Samaria thay ñoåi loái suy nghó, chaám döùt thaønh kieán, queân ñi haän thuø, vaø hôn nöõa, chò ñaõ trôû thaønh moân ñeä cuûa Ñöùc Gieâsu, nhieät thaønh voäi vaõ leân ñöôøng giôùi thieäu Ñaáng Thieân Sai cho nhöõng ngöôøi quen bieát. Chò ñaõ caûm nhaän loøng thöông xoùt ñeán vôùi mình tröôùc heát, vaø roài caûm nhaän aáy laø nguoàn nghò löïc giuùp chò can ñaûm noùi veà Chuùa Gieâsu. Cuoäc gaëp gôõ giöõa Chuùa Gieâsu vaø ngöôøi phuï nöõ Samaria phaûi laø nguoàn gôïi höùng cho nhöõng hoaït ñoäng truyeàn giaùo cuûa chuùng ta, trong boái caûnh xaõ hoäi hoâm nay.
Moät ngöôøi baïn nöôùc ngoaøi môùi ñaây ñaõ ñaët cho ngöôøi vieát baøi naøy caâu hoûi: "Toâi ñeán Vieät Nam, raát khaâm phuïc moät Giaùo Hoäi coâng giaùo, maëc duø khoù khaên moïi beà, caùc nhaø thôø ñaày ngöôøi tham döï thaùnh leã Chuùa nhaät, caùc chuûng vieän, doøng tu ñaày nhöõng tu só vaø chuûng sinh, nhöng taïi sao coäng ñoaøn coâng giaùo Vieät Nam chæ laø hôn 7% trong toång daân soá taïi ñaát nöôùc naøy?". Caâu traû lôøi khoâng ñôn giaûn. Chuùng ta coù theå neâu nhieàu nguyeân nhaân khaùch quan cuõng nhö chuû quan, nhöng chaéc chaén moät ñieàu, trong cuoäc soáng cuï theå cuûa chuùng ta vôùi tö caùch laø moân ñeä cuûa Chuùa Gieâsu, chuùng ta chöa dieãn taû ñöôïc göông maët thöông xoùt cuûa Chuùa Cha, nhö Chuùa Gieâsu ñaõ laøm vaø luoân keâu goïi chuùng ta haõy baét chöôùc Ngöôøi.
Giôùi thieäu loøng thöông xoùt cuûa Thieân Chuùa vaø thöïc hieän loøng thöông xoùt trong cuoäc soáng haèng ngaøy, ñoù laø söù maïng cuûa moãi chuùng ta. Ñaây laø con ñöôøng Ñöùc Phanxicoâ ñaõ löïa choïn, laøm ñònh höôùng cho Giaùo Hoäi coâng giaùo, ñeå höôùng tôùi moät Giaùo Hoäi phaûn aùnh trung thöïc hình aûnh cuûa Chuùa nôi traàn gian.
Gm Giuse Vuõ Vaên Thieân