Suy nieäm Naêm Thaùnh Loøng Thöông Xoùt
Cöûa Thaùnh
Cöûa Thaùnh
Nghi thöùc khai maïc Naêm Thaùnh thöôøng ñi lieàn vôùi vieäc môû Cöûa Thaùnh. Taïi Roâma, coù boán Cöûa Thaùnh, ñöôïc ñaët taïi caùc Ñeàn Thaùnh chính ôû Roâma: Ñeàn thôø thaùnh Pheâroâ, Ñeàn thôø thaùnh Gioan Lateâranoâ, Ñeàn thôø thaùnh Phaoloâ ngoaïi thaønh, vaø Ñeàn thôø Ñöùc Baø Caû. Ngoaøi Naêm Thaùnh, nhöõng cöûa naøy ñöôïc xaây bít kín laïi caùch kieân coá. Ngaøy 8 thaùng 12 naêm 2015, Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ñaõ long troïng môû Cöûa Thaùnh taïi Ñeàn Thôø Thaùnh Pheâroâ, khai maïc Naêm Thaùnh ngoaïi thöôøng veà Loøng Thöông Xoùt.
Noùi ñeán cöûa, chuùng ta nghó ngay ñeán moät giôùi haïn khoâng gian kheùp kín. Ngöôøi ta böôùc qua cöûa ñeå maø vaøo trong nhaø, hoaëc töø trong nhaø ra ngoaøi saân. YÙ nghóa cuûa Cöûa Thaùnh giuùp chuùng ta vöôït qua khaùi nieäm ñôn thuaàn cuûa khoâng gian ñeå vöôn tôùi nhöõng laõnh vöïc khaùc cuûa ñôøi soáng ngöôøi tín höõu.
Khoâng chæ laø moät giôùi haïn khoâng gian, Cöûa Thaùnh laø bieåu töôïng cuûa moät khoaûng thôøi gian thaùnh, ñöôïc khôûi ñaàu bôûi vieäc môû Cöûa Thaùnh. Naêm Thaùnh Loøng Thöông Xoùt khai môû ngaøy 8 thaùng 12 naêm 2015 vaø keát thuùc ngaøy 20 thaùng 11 naêm 2016. Ñaây laø khoaûng thôøi gian cuûa aân suûng. Trong thôøi gian naøy, chuùng ta suy tö caàu nguyeän ñeå taùi khaùm phaù loøng thöông xoùt bao la cuûa Thieân Chuùa, "Ñaáng giaøu loøng thöông xoùt" (Eph 2,4). Vì laø bieåu töôïng cuûa moät thôøi gian thaùnh, neân nhöõng ai khoâng tôùi ñöôïc Roâma trong Naêm Thaùnh, vaãn coù theå ñöôïc höôûng nhöõng aân hueä Chuùa ban, khi coá gaéng soáng tinh thaàn cuûa Naêm Thaùnh. Cöûa Thaùnh môû ra tröôùc heát taïi Roâma, roài sau ñoù taïi caùc nhaø thôø chính toaø treân khaép theá giôùi, daãn ñöa Giaùo Hoäi hoaøn vuõ böôùc vaøo thôøi ñieåm thuaän tieän ñeå ñoùn nhaän ôn cöùu roãi. Trong baøi giaûng khai maïc Naêm Thaùnh Loøng Thöông Xoùt taïi Quaûng tröôøng Thaùnh Pheâroâ ngaøy 8-12-2015, Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ñaõ noùi: "Naêm Thaùnh ngoaïi thöôøng naøy laø moùn quaø cuûa aân suûng. Böôùc vaøo caùnh cöûa naøy nghóa laø khaùm phaù söï saâu saéc cuûa loøng thöông xoùt cuûa Chuùa Cha voán ñoùn nhaän heát thaûy moïi ngöôøi vaø gaëp gôõ töøng ngöôøi caùch caù vò. Chính Thieân Chuùa laø Ñaáng luoân ñi tìm chuùng ta. Vaø cuõng chính Thieân Chuùa ñeán gaëp chuùng ta. Trong Naêm naøy chuùng ta seõ khoâng ngöøng lôùn leân veà söï xaùc tín vaøo loøng thöông xoùt. Quaû laø moät söï hieåu laàm tai haïi veà Thieân Chuùa vaø aân suûng cuûa Ngaøi khi chuùng ta luoân noùi veà söï tröøng phaït töø vieäc Thieân Chuùa phaùn xeùt toäi loãi, maø tröôùc ñoù khoâng noùi ñeán söï tha thöù nhôø vaøo loøng thöông xoùt cuûa Ngaøi".
Caùnh cöûa moät ngoâi nhaø ñöôïc môû ra ñeå ñoùn tieáp nhöõng ngöôøi thaân thuoäc hoaëc baïn beø ñeán thaêm vieáng. Cöûa nhaø thöôøng xuyeân môû roäng, chöùng toû chuû nhaân laø ngöôøi thaân thieän, haûo taâm vaø bieát quan taâm ñeán ngöôøi khaùc. Caùnh cöûa roäng môû cuõng laø bieåu töôïng cuûa loøng quaûng ñaïi, saün saøng "cho khaùch ñoã nhaø", giuùp ñôõ ngöôøi cô nhôõ baát haïnh. Giaùo Hoäi môû Cöûa Thaùnh ñeå doøng suoái aân suûng khôûi ñi töø Loøng Thöông Xoùt cuûa Chuùa tuoân chaûy ñeán khaép moïi neûo ñöôøng cuûa cuoäc soáng xaõ hoäi hoâm nay, moät xaõ hoäi raát ñang caàn ñeán loøng thöông xoùt. Khi môû Cöûa Thaùnh, Giaùo Hoäi muoán con caùi mình, nhöõng ngöôøi ñang soáng "trong nhaø" haõy nhìn laïi mình vaø coá gaéng soáng toát hôn, vaø haõy dang roäng voøng tay ñeán ñoùn tieáp nhöõng ngöôøi coøn "ôû xa", töùc laø hoï coøn soáng trong laàm laïc, ñaïo ñöùc khoâ khan, hay chöa hieäp thoâng troïn veïn vôùi Giaùo Hoäi. Thay vì keát aùn hoaëc xa laùnh, chuùng ta caàn ñoái thoaïi, gaëp gôõ, vaø môû cho hoï loái veà vôùi ñöôøng ngay neûo chính. Hình aûnh Thieân Chuùa ñöôïc dieãn taû qua duï ngoân Ngöôøi Cha nhaân haäu, phaûi laø nguoàn gôïi höùng cho chuùng ta soáng tinh thaàn Naêm Thaùnh (x. Luc 15,11-32). Vì leõ ñoù, Naêm Thaùnh ñi lieàn vôùi ôn Toaøn Xaù, töùc laø ôn tha thöù heát moïi toäi, vôùi nhöõng ñieàu kieän ñaõ ñöôïc quy ñònh. Ñöùc Thaùnh Cha cuõng coù saùng kieán boå nhieäm nhöõng linh muïc "Thöøa sai cuûa Loøng Thöông Xoùt". Vôùi söï uyû nhieäm cuûa chính Ñöùc Thaùnh Cha, nhöõng vò naøy seõ ñöôïc cöû haønh Bí tích Hoaø giaûi vaø tha caùc vaï chæ daønh rieâng cho Toaø Thaùnh moïi nôi treân theá giôùi.
Cöûa laø ranh giôùi giöõa beân trong vôùi beân ngoaøi cuûa moät caên nhaø. Khi caùnh cöûa môû ra, ranh giôùi aáy khoâng coøn nöõa. Coù bieát bao caùnh cöûa bò ñoùng laïi trong moái töông quan ñoàng loaïi, thaäm chí caû giöõa nhöõng lieân heä thieâng lieâng nhaát nhö cha vaø meï, vôï vaø choàng, con caùi vôùi nhau, giaùo só vaø giaùo daân, ñôøi tu vôùi ñôøi thöôøng. Vì vaäy, Cöûa Thaùnh laø lôøi môøi goïi hoaø giaûi, gôõ boû nhöõng ngaên caùch ñeå cuøng chung soáng haøi hoaø, ñaët ñeå troïn veïn ñôøi soáng Ñöùc tin vaø ñôøi soáng haèng ngaøy treân neàn taûng laø loøng thöông xoùt. Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ñaõ khaúng ñònh: "Loøng thöông xoùt laø luaät cô baûn ngöï trò trong con tim cuûa moãi con ngöôøi ñang nhìn chaân thaønh vaøo ñoâi maét cuûa anh chò em mình treân ñöôøng ñôøi. Loøng thöông xoùt laø caàu noái lieân keát giöõa Thieân Chuùa vaø con ngöôøi" (Misericordiae Vultus, soá 2). Nhaân cuoäc hoïp baùo taïi Roâma ngaøy 4-12-2015, vôùi noäi dung chuaån bò Leã Khai maïc Naêm Thaùnh, Ñöùc Toång giaùm muïc Rino Fisichella, Chuû tòch Hoäi ñoàng Toaø Thaùnh veà Taân Phuùc AÂm hoaù, ñaõ noùi: "Naêm Thaùnh naøy seõ laø moät kinh nghieäm veà loøng thöông xoùt cho moãi ngöôøi, giuùp hoï caûm nhaän saâu ñaäm hôn tình yeâu Thieân Chuùa, nhö moät ngöôøi Cha ñoùn nhaän taát caû moïi ngöôøi khoâng tröø ai".
Nhieäm vuï cuûa cöûa vöøa laø ñeå ñoùng laïi ñeå xaùc ñònh moät khoâng gian rieâng, vöøa laø ñeå môû ra ñeå soáng chung vôùi haøng xoùm laùng gieàng trong moái töông quan thaân thieän vaø tình lieân ñôùi. Chaúng coù ai cöù ôû trong nhaø maõi maõi, nhöng caàn phaûi ñi ra ñeå hoaø nhaäp vôùi coäng ñoàng. Cöûa Thaùnh vöøa daãn ñöa chuùng ta maïnh daïn tieán vaøo ñeå gaëp gôõ Chuùa, vöøa môøi goïi chuùng ta can ñaûm böôùc ra ñeå ñeán vôùi tha nhaân, loan baùo Ñöùc Kitoâ, Ñaáng ñang hieän dieän giöõa con ngöôøi. Moâ hình moät Giaùo Hoäi "ñi ra" ñöôïc Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ khaån thieát ñeà nghò: "Giaùo Hoäi 'ñi ra' laø moät coäng ñoaøn caùc moân ñeä truyeàn giaùo ñi böôùc tröôùc, daán thaân vaø naâng ñôõ, sinh hoa traùi vaø vui möøng" (Toâng huaán Nieàm Vui Tin Möøng, soá 24). Caûm nhaän ñöôïc loøng thöông xoùt cuûa Chuùa nôi cuoäc ñôøi mình, moãi tín höõu coù boån phaän phaûi keå laïi cho nhöõng ngöôøi xung quanh nhöõng ñieàu kyø dieäu aáy, ñeå nieàm vui cuûa Ñöùc tin ñöôïc lan toaû ñeán moïi neûo ñöôøng cuûa cuoäc soáng. Nhö theá, Cöûa vöøa laø nôi quy tuï cuûa nhöõng ngöôøi trôû veà ñeå ñoùn nhaän loøng thöông xoùt cuûa Chuùa, vöøa laø ñieåm xuaát phaùt cho moät cuoäc leân ñöôøng môùi. Ñöôïc trang bò baèng aân suûng Naêm Thaùnh vaø nghò löïc toâng ñoà, Giaùo Hoäi höôùng tôùi nhöõng muøa gaët boäi thu.
Chuùa Gieâsu ñaõ tuyeân boá Ngöôøi laø cöûa raøn chieân, ai qua Ngöôøi maø vaøo thì seõ ñöôïc cöùu (x. Ga 10,1-9). Cöûa Thaùnh nhaéc chuùng ta nhôù mình laø moân ñeä cuûa Chuùa Gieâsu vaø thuoäc veà Giaùo Hoäi cuûa Ngöôøi. Ngoân ngöõ Vieät Nam xöa kia thöôøng goïi nhöõng ngöôøi uyeân thaâm hoïc thöùc cuûa Ñaïo Nho laø nhöõng ngöôøi ñaõ qua "cöûa Khoång saân Trình". Khi vaøo qua Cöûa Thaùnh, chuùng ta ñöôïc môøi goïi soáng caên tính cuûa ngöôøi Kitoâ höõu, choïn Chuùa Gieâsu vaø giaùo huaán cuûa Ngöôøi laø kim chæ nam cho moïi haønh ñoäng vaø suy nghó cuûa chuùng ta. Bieát bao caùm doã trong cuoäc soáng ñôøi thöôøng muoán ñöa chuùng ta vaøo nhöõng cöûa khaùc, coù theå deã chòu vaø haáp daãn hôn, nhöng khoâng phaûi laø cöûa daãn chuùng ta ñeán söï soáng ñôøi ñôøi.
Cöûa Thaùnh ñaõ môû ra, chuùng ta haõy cuøng böôùc vaøo trong taâm tình caûm taï vaø nieàm vui haân hoan, vôùi hy voïng Naêm Thaùnh seõ ñem laïi cho chuùng ta nhieàu hoa traùi doài daøo. Haõy cuøng taâm nieäm öôùc muoán cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ: Xin cho daàu thöông xoùt tuoân ñeán vôùi taát caû moïi ngöôøi, caû nhöõng tín höõu laãn nhöõng ngöôøi ñaõ lìa xa, nhö moät daáu chæ cho thaáy Nöôùc Thieân Chuùa ñang hieän dieän giöõa chuùng ta roài" (Misericordiae Vultus, soá 5).
Gm Giuse Vuõ Vaên Thieân