Xin ñaêng laïi moät baøi raát caûm ñoäng vaø thaám thía töø taïp chí Kieán Thöùc Ngaøy Nay soá 391 naêm 2001
Vónh Bieät Nkosi Johnson
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
Ngaøy Quoác Teá Thieáu Nhi 1 thaùng 6 naêm nay (2001) khoâng troâi qua moät caùch eâm aû. Trong luùc noù ñang dieãn ra thì ñaõ coù haøng trieäu traùi tim quaën thaét, haøng trieäu göông maët ñaàm ñìa nöôùc maét, xoùt ñau tröôùc caùi cheát cuûa Nkosi Johnson, moät em beù 12 tuoåi bò nhieãm virus HIV luùc môùi chaøo ñôøi, ñaõ töï nguyeän daønh nhöõng ngaøy thaùng ngaén nguûi coøn laïi ñeå vaän ñoäng choáng laïi söï phaân bieät ñoái xöû vôùi treû em bò beänh AIDS vaø gaây quyõ giuùp ñôõ nhöõng con ngöôøi baát haïnh naøy.
Vónh Bieät NKOSI JOHNSON !
Nkosi sinh ngaøy 4.2.1989 vôùi nhöõng con virus HIV coù saün trong cô theå. Meï cuûa em khoâng theå nuoâi con, baø Gail Johnson trôû thaønh meï nuoâi khi em môùi leân hai. Naêm 1997, meï ruoät Nkosi qua ñôøi vì beänh AIDS. Tuoåi thô cuûa em ñaõ troâi qua trong beänh taät trieàn mieân, nhöng theo lôøi ngöôøi meï nuoâi, Nkosi vaãn coù moät oùc haøi höôùc ñaùng yeâu. Em vaãn thöôøng tìm caùch tham gia coâng vieäc gia ñình, "chuyeân traùch" 5 con meøo nuoâi trong nhaø. Cho ñeán nhöõng ngaøy cuoái ñôøi, em vaãn khoâng bao giôø xao laõng nhieäm vuï ñoù. Ñeán khi khoâng coøn göôïng daäy ñöôïc nöõa, Nkosi ñaõ thaønh khaån xin loãi ngöôøi meï nuoâi töø aùi cuûa mình.
Cuoäc ñôøi ngaén nguûi cuûa Nkosi laø moät chuoãi daøi nhöõng cuoäc vaän ñoäng, tranh ñaáu cho nhöõng ngöôøi ñoàng beänh vôùi em, nhöõng ngöôøi thöôøng bò gia ñình xa laùnh vaø coäng ñoaøn xaõ hoäi choái boû nhö nhöõng ñoà thöøa. Hoaït ñoäng cuûa em ñaõ daãn ñeán nhieàu keát quaû cuï theå, tröôùc tieân laø buoäc chính quyeàn Nam Phi phaûi thay ñoåi chính saùch khoâng cho treû em bò nhieãm virus HIV ñöôïc vaøo hoïc ôû caùc tröôøng coâng laäp. Trong nhöõng cuoäc tieáp xuùc coâng khai, em chaân thaønh, thaúng thaén keå veà caên beänh cuûa mình, keâu goïi moïi ngöôøi haõy xeùt laïi thaùi ñoä cuûa hoï ñoái vôùi caùc beänh nhaân AIDS.
Naêm 1997, Nkosi vaø ngöôøi meï nuoâi ñaõ buoäc moät tröôøng tieåu hoïc coâng laäp phaûi nhaän em vaøo hoïc. Töø ñoù, chính quyeàn Nam Phi ñaõ ban haønh moät quyeát ñònh caám caùc tröôøng hoïc kyø thò vôùi nhöõng hoïc sinh ñang bò nhieãm virus HIV vaø coâng boá baûng höôùng daãn phaûi ñoái xöû vôùi chuùng nhö theá naøo. Theo nhöõng soá lieäu thoáng keâ môùi nhaát, ôû Nam Phi, moãi ngaøy coù ñeán 200 treû em bò nhieãm HIV ra ñôøi, ña soá cheát tröôùc khi ñeán tuoåi caép saùch ñeán tröôøng.
Thaùng 7.2000 vöøa qua, phaùt bieåu taïi phieân khai maïc Hoäi Nghò Quoác Teá laàn thöù 13 veà beänh AIDS toå chöùc ôû Durban (Nam Phi), Nkosi ñaõ ñöôïc caû theá giôùi bieát ñeán khi lôùn tieáng ñoøi hoûi cho nhöõng ngöôøi bò beänh AIDS phaûi ñöôïc toân troïng nhaân phaåm vaø ñöôïc taïo nhöõng ñònh kieán toát nhaát ñeå hoøa nhaäp vôùi coäng ñoàng. Trong baøi phaùt bieåu, em cuõng thuùc giuïc chính quyeàn Nam Phi baét ñaàu cung caáp thuoác men cho nhöõng baø meï mang thai ñang bò nhieãm virus HIV ñeå giaûm thieåu tình traïng truyeàn beänh töø meï sang con...
Töø cuoái thaùng 12 naêm 2000, beänh cuûa Nkosi baét ñaàu trôû naëng. Tình traïng toån thöông naõo khieán em khoâng theå aên uoáng hay noùi naêng gì ñöôïc nöõa. Cuoäc soáng cuûa em nhö moät ngoïn ñeøn caïn khoâ daàn chaát ñoát. Ngaøy 31.5.2001, em laâm vaøo tình traïng nöûa hoân meâ, ngöôøi chæ coøn laø moät boä xöông khoâ ñeùt. Theo ngöôøi meï nuoâi, töø moät naêm qua, em khoâng theå aên nhöõng thöùc aên cöùng vaø ñaõ traûi qua nhieàu tai bieán ngaäp maùu.
Cuoái cuøng, saùng ngaøy 1.6.2001, em vónh vieãn ra ñi, trong moät giaác nguû yeân bình. Caû ñaát nöôùc Nam Phi vaø coäng ñoàng theá giôùi xuùc ñoäng tröôùc hung tin naøy, duø hoï bieát raèng ñaáy laø ñieàu khoâng theå traùnh ñöôïc. Cöïu Toång thoáng Nam Phi Nelson Mandela goïi Nkosi laø "bieåu töôïng cuûa söï ñaáu tranh cho cuoäc soáng" vaø "treû em, nhö Nkosi Johnson, caàn ñöôïc taän höôûng moät cuoäc soáng ñaày nieàm vui, tieáng cöôøi vaø haïnh phuùc..."
Coøn Edwin Cameron, thaåm phaùn Toøa Thöôïng Thaåm Nam Phi, moät ngöôøi ñoàng beänh vôùi Nkosi, thì cho raèng: "Em ñaõ nhaän thöùc ñöôïc nguy cô ñoái vôùi cuoäc soáng cuûa mình vaø taàm quan troïng cuûa söï soáng cuûa em trong vieäc laøm giaûm nheï nhöõng moái ñe doïa ñoái vôùi ngöôøi bò beänh AIDS. Nkosi laø moät ngöôøi maø söï chín chaén ñaõ vuôït xa tuoåi taùc; söï khoân ngoan vaø loøng quaû caûm baèng nhieàu ngöôøi lôùn chuùng ta hôïp laïi".
Theo Winnie Madikezela - Mandela, ñaïi bieåu Quoác Hoäi Nam Phi, Nkosi laø bieåu töôïng cuûa söï ñeà khaùng, tröôøng hôïp cuûa em laø moät baøi hoïc cho chính quyeàn trong vieäc thöïc hieän nhöõng ñieàu toát ñeïp ñoái vôùi naïn nhaân cuûa beänh AIDS. Khi coøn soáng, chính em ñaõ giuùp vaøo vieäc gaây quyõ xaây döïng neân Nkosi's Haven, moät nôi nöông töïa daønh cho nhöõng phuï nöõ bò nhieãm HIV vaø con caùi hoï. Nhöõng vieäc laøm cuûa em khieán cho nhieàu ngöôøi khoâng coøn e ngaïi khi tieát loä tình traïng nhieãm HIV cuûa mình.
Tuoåi 12 raát ñeïp neáu nhö ñöôïc soáng döôùi söï chaêm soùc, ñuøm boïc cuûa cha meï, anh em. Coøn tuoåi thô cuûa Nkosi khoâng heà coù buùp-beâ, xe löûa, phim hoaït hình..., maø chæ laø moät chuoãi naêm thaùng ñaáu tranh cam go vôùi beänh taät, ñaáu tranh vôùi söï nhaãn taâm, kyø thò maø xaõ hoäi coâng nghieäp daønh cho nhöõng beänh nhaân AIDS nhö em. Em ñaõ chieán thaéng treân nhöõng chaëng ñöôøng ñaáu tranh vöøa qua, nhöng cuoái cuøng ñaõ khuaát phuïc tröôùc töû thaàn, ñeå laïi cho nhöõng ai ñang coøn soáng treân haønh tinh naøy moät taám göông voâ giaù veà söï quaû caûm, loøng vò tha, söùc chòu ñöïng voâ bôø beán.
Haõy yeân nghæ nheù Nkosi! Söùc phaán ñaáu cuûa em laø moät baøi hoïc lôùn cho khoâng ít ngöôøi lôùn chuùng toâi, nhöõng keû ñang traàm luaân trong côn hoàng thuûy cuûa lôïi danh, cuûa ích kyû vaø heïp hoøi. Vónh bieät Nkosi!
Leâ Nguyeãn toång hôïp töø Internet - Taïp chí Kieán Thöùc Ngaøy Nay, soá 391 naêm 2001
(Trích daãn töø Epahta Vieät Nam soá 23, naêm 2001)