Ñöùc Maria, Meï Ñoàng Trinh

Meï Thaùnh Thieän

 

Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia

 

A. Meï Ñoàng Trinh

Phuùc AÂm laø nhöõng baøi thuyeát giaùo nghóa laø nhöõng töôøng thuaät coù muïc ñích khôi daäy vaø cuûng coá ñöùc tin cuûa ngöôøi Kitoâ höõu. Muïc ñích duy nhaát laø coâng boá maàu nhieäm Chuùa Gieâsu.

Nhöng Phuùc AÂm döïa treân nhöõng bieán coá thaät söï xaûy ra vaø do nhöõng chöùng nhaân ñaùng tin caäy keå laïi.

Veà hai vò Thaùnh Söû, taùc giaû phaàn Phuùc AÂm thieáu thôøi, ngaøy nay khoa Thaùnh Kinh hoïc tieán trieån cho bieát caùc Ngaøi ñaõ xöû duïng moät soá taøi lieäu.

Matheâoâ xöû duïng nguoàn tin ñöôïc vieát hay truyeàn khaåu cuûa moät Coäng ñoaøn Do Thaùi ñaõ trôû laïi, trong ñoù coù nhieàu ngöôøi bieát gia ñình Thaùnh Giuse.

Luca, naêm 57 coù maët taïi xöù Palestine vôùi Thaùnh Phaoloâ, tuyeân boá: "Sau khi tra xeùt kyõ caøng moïi söï töø nguoàn goác, thöa oâng Theophin ñaùng kính, toâi cuõng muoán theo thöù töï maø cheùp laïi cho OÂng. Ñeå OÂng hieåu bieát raèng caùc ñieàu OÂng ñaõ hoïc laø chaéc chaén vaø chaân thaät". (Lc 1,3-4).

Luca cuõng xöû duïng nhöõng kyû nieäm cuûa moät coäng ñoaøn Kitoâ höõu ôû xöù Galileâa hoaëc ngöôøi ñaõ ñöôïc tröïc tieáp gaëp gôõ chính Ñöùc Meï.

Söï phuø hôïp caùc döõ kieän chính yeáu cuõng nhö vaøi choã sai bieät ñeàu minh chöùng raèng nhöõng ñieàu hoï keå laïi laø ñuùng lòch söû vaø hoï khoâng moâ phoûng theo nhau. Hoï xöû duïng hai nguoàn truyeàn thoâng ñoäc laäp.

Nhöng caû hai vò Thaùnh Söû ñeàu gaëp nhau trong moät ñieåm ñoàng nhaát: Maria laø Baïn cuûa Giuse ñaõ sinh haï Chuùa Gieâsu taïi Beâlem moät caùch Khieát Trinh, ñaõ soáng ôû Nagiareùt.

1. Trinh Thai, Moät Döõ Kieän

Theo Matheâoâ vaø Luca, Giuse vaø Maria ñaõ "ñính hoân" vôùi nhau. Caû hai taùc giaû ñeàu duøng danh töø aáy (Mt 1,18 vaø Lc 1,27) ñaõ nhaán maïnh söï ñoàng trinh cuûa Ñöùc Meï.

Nhöng theo Luaät Do Thaùi vieäc ñính hoân ñöôïc coi nhö laø moät cuoäc Hoân Nhaân tröôùc phaùp luaät. Nhieàu treû em môùi 6, 7 tuoåi ñaõ ñöôïc Cha Meï gaù nghóa, nhöng taát nhieân chuùng chöa veà chung soáng vôùi nhau, vì chöa ñeán tuoåi, chöa laøm nghi leã chính thöùc ñöa coâ daâu veà nhaø choàng. Tuy nhieân, coâ beù "ñöôïc giao höùa", vaãn ñöôïc coi laø vôï vì tröôùc phaùp luaät, vieäc höùa hoân ñöôïc coi laø moät cuoäc hoân nhaân thaät söï. Neáu ngöôøi hoân phu cheát tröôùc khi veà chung soáng, coâ ñöôïc coi laø moät goùa phuï. Neáu coâ thaát tín, haønh ñoäng cuûa coâ ñöôïc coi laø haønh ñoäng ngoaïi tình vaø bò söï cheá taøi cuûa phaùp luaät.

Vaäy, khi Thieân Thaàn ñeán Truyeàn Tin cho Ñöùc Meï, haún laø Ñöùc Meï ñaõ ñöôïc ñính hoân hay ñöôïc keát hoân treân phaùp lyù - nhö vöøa noùi - vôùi Giuse, nhöng "hai ngöôøi chöa ôû cuøng nhau" (Mt 1,18), nghóa laø vì coâ Maria coøn nhoû neân ngöôøi ta chöa laøm nghi leã röôùc daâu ñöa veà nhaø choàng. Vaäy Coâ coøn ñoàng trinh. Vaø nhö vaäy, khoâng caàn ñaët ra caâu hoûi: Neáu Coâ muoán giöõ mình ñoàng trinh thì taïi sao laïi keát hoân? Thôøi aáy ngöôøi ta khoâng hoûi yù kieán caùc Coâ thieáu nöõ. Thieân Thaàn loan tin Thieân Chuùa muoán Coâ trôû thaønh baø meï thì Coâ phaûi ñaët ra caâu hoûi: "Ñieàu aáy seõ laøm sao ñöôïc? vì vieäc phu theâ, toâi khoâng nghó ñeán!" (Lc 1,34). Baûn dòch Nguyeãn Theá Thuaán CSsR).

Vieäc trinh thai laø moät döõ kieän roõ reät do Matheâoâ vaø Luca ñoàng quaû quyeát, ñöôïc löu truyeàn töø tröôùc khi phaàn Phuùc AÂm thieáu thôøi cuûa hai vò thaønh hình. Moät Thaùnh Truyeàn ñaõ coù trong coäng ñoaøn tieân khôûi vaøo khoaûng naêm 50.

Sôû dó Thaùnh Truyeàn aáy aên saâu vaøo trong ñôøi soáng Kitoâ höõu töø buoåi ban ñaàu vì chính Thieân Chuùa ñaõ muoán nhö vaäy.

Döõ kieän trinh thai ñi ngöôïc haún laïi quan nieäm cuûa Israel. Trong caû xöù Palestina, naøo coù ai nghó raèng Ñaáng Messia seõ sinh haï bôûi moät Trinh Nöõ? Lôøi cuûa nhaø tieân tri Isaia (7,14) trong nguyeân baûn noùi: "Naøy ñaây, moät thieáu phuï seõ thuï thai" chöù khoâng phaûi laø "moät trinh nöõ".

Vaû laïi, nhö ñaõ noùi tröôùc ñaây, trong Cöïu Öôùc, vaán ñeà trinh tieát khoâng ñöôïc coi laø thaät quan troïng. Khoâng moät ngöôøi phuï nöõ naøo ñaõ choïn ôû ñoàng trinh hay coi ñoù laø moät lyù töôûng. Chöông 11 cuûa Saùch caùc Thaåm Phaùn laø moät baèng chöùng.

Vieäc Ñöùc Meï ñoàng trinh maø sinh con ñi ngöôïc laïi quan nieäm thoâng thöôøng. Khoâng ai coù theå baøy ra.

Neáu noù ñaõ ñi vaøo nieàm tin vaø trôû neân thaønh phaàn cuûa Thaùnh Truyeàn ngay töø buoåi ban ñaàu laø vì ñoù laø moät döõ kieän coù thaät.

2. Moät Tín Ñieàu

Döïa treân lôøi maïc khaûi cuûa hai Phuùc AÂm, Giaùo Hoäi ñaõ tin vaøo vieäc trinh thai nhö moät tín ñieàu caên baûn.

Nieàm tin aáy ñaõ ñöôïc coâng boá trong caùc baûn kinh Tin Kính tuyeân xöng Ñöùc Tin. Töø ñôøi noï sang ñôøi kia, caâu: "Sinh bôûi Baø Maria ñoàng trinh" coøn vang voïng. Töø kinh "Tin Kính cuûa caùc Toâng Ñoà" khoaûng naêm 115-203, nhö Thaùnh Ireâneâ cho bieát, ñeán baûn kinh Tin Kính cuûa Coâng Ñoàng Niceâ naêm 325; töø kinh Tin Kính cuûa Coâng Ñoàng Niceâ-Constantinople ban haønh trong Coâng Ñoàng Constantinople thöù nhaát naêm 381, ñeán baûn kinh Tin Kính cuûa Thaùnh Athanasioâ cuoái theá kyû thöù V.

Tín ñieàu laïi coøn ñöôïc coâng boá trong Coâng Ñoàng Lateâranoâ thöù tö naêm 1215 cuõng nhö trong Coâng Ñoàng thöù hai hoïp taïi Lyon naêm 1274. Tín ñieàu noùi leân raèng Chuùa Gieâsu Kitoâ laø Con Thieân Chuùa vaø Ngaøi chæ coù moät ngöôøi Cha duy nhaát, Ñaáng ngöï treân trôøi.

Caùc giaùo phuï coi vieäc trinh thai cuûa Ñöùc Meï, Meï Chuùa Cöùu Theá, nhö laø daáu chæ söï sieâu vieät cuûa Thieân Chuùa. "Ngoâi Lôøi maëc thaân xaùc nhôø moät trinh nöõ ñeå ban cho chuùng ta heát thaûy moät baèng chöùng roõ reät: Ngaøi laø Thieân Chuùa; vì laøm nhö vaäy Ngaøi toû ra laø Ñaáng taïo döïng muoân loaøi" (Thaùnh Athanasioâ) - Giaùo Huaán veà maàu nhieäm Nhaäp Theå soá 18).

Ñoàng thôøi nhieàu Giaùo Phuï coi ñoù laø daáu chæ moät söï taïo döïng môùi maø caùc tieân tri ñaõ loan baùo. Cuõng nhö trong laàn thöù nhaát Thieân Chuùa moät mình ñaõ chuû ñoäng taïo döïng thì ôû ñaây trong söï thai sinh nhieäm laï, Thieân Chuùa ñaõ muoán caûi thieän moïi söï caùch tuyeät ñoái, khoâng coù söï tham döï cuûa ngöôøi nam nhaân...

Meï Maria laø Meï Thieân Chua nhöng ñoàng thôøi laø ngöôøi Trinh Nöõ muoân ñôøi ñöôïc ca tuïng.

3. Troïn Ñôøi Ñoàng Trinh

Töø ban ñaàu, Giaùo Hoäi ñaõ yù thöùc vaø xöng tuïng Meï laø Ngöôøi Trinh Nöõ tuyeät vôøi, toaøn veïn. Meï ñoàng trinh tröôùc khi sinh con trong khi sinh con vaø sau khi sinh con, nghóa laø troïn ñôøi ñoàng trinh (Aipartheos). Coâng Ñoàng Vatican II, trong Hieán Cheá Giaùo Hoäi ñaõ khaúng ñònh laïi nieàm Tin khi tuyeân boá: "Meï Thieân Chuùa ñaõ vui möøng giôùi thieäu vôùi caùc muïc ñoàng vaø caùc nhaø baùc hoïc ñöùa Con ñaàu loøng cuûa mình, maø khi sinh ra ñaõ khoâng laøm giaûm bôùt nhöng coøn thaùnh hieán söï khieát trinh toaøn veïn cuûa Ngaøi". (Giaùo Hoäi soá 57).

Meï coøn laø Meï ñoàng trinh sau khi sinh haï Chuùa Gieâsu, ngöôøi Con duy nhaát cuûa Meï. Ñoù laø nieàm tin roõ reät cuûa Giaùo Hoäi töø buoåi ban ñaàu. Ñaønh raèng Thaùnh Matheâoâ coù vieát: "Giöõa oâng vaø baø khoâng coù vieäc tri giao vôï choàng, cho ñeán luùc Baø sinh con" (1,25), nhöng ñaây chæ laø moät töø ngöõ Do Thaùi khoâng xaùc ñònh gì veà töông lai; cuõng nhö Saùch Samuel vieát veà Mikhal, con cuûa Vua Saoleâ: "Maõi cho ñeán khi cheát, vaãn khoâng coù con" (II Sam 6,23).

Cuõng nhö veà nhöõng "Anh em Chuùa Gieâsu": Giacoâbeâ, Joset, Simon vaø Giuña, maø Matheâoâ nhaéc ñeán (Mt 12,15...) theo töø ngöõ Do Thaùi thôøi aáy chæ laø nhöõng anh em hoï. Matheâoâ vaø Marcoâ phaân bieät roõ raøng Maria, Meï Chuùa Gieâsu vaø Maria, Meï cuûa Giacoâbeâ vaø Joset. (Gio 2,1; 19,25; Coâng vuï 1,14) vaø (Mc 40; Mt 27,56; 15,47).

Vì theá, nhöõng nhaø saùng laäp phong traøo Theä Phaûn nhö Lutheâroâ vaø Calvinoâ, döïa treân Thaùnh Kinh ñeàu nhìn nhaän Ñöùc Meï laø Ñaáng troïn ñôøi ñoàng trinh; cuõng nhö ngaøy nay taïi Taizeù, Sö Huynh Max Thurian cuõng toân vinh Ñöùc Meï, Ngöôøi Trinh Nöõ veïn tuyeàn (1).

Meï Maria laø ngöôøi ñaàu tieân ñaõ tìm ra con ñöôøng taän hieán baèng cuoäc soáng ñoàng trinh. Tuy raèng trieát gia Philon ngöôøi Do Thaùi soáng ñoàng thôøi vôùi caùc Toâng Ñoà cho hay trong nhoùm Essenieno cuõng coù nhöõng coäng ñoaøn phuï nöõ coù tuoåi soáng ñoàng trinh, trong saïch, nhöng ñaây chæ laø giöõ söï trong saïch theo nghi leã. Meï Maria ñaõ soáng ñöùc khieát trinh nhö moät cuoäc taän hieán hoaøn haûo vaø tuyeät ñoái cho Thieân Chuùa.

Meï ñaõ choïn con ñöôøng aáy tröôùc ngaøy Truyeàn Tin vôùi moät yù thöùc saùng suoát nhö moät bieåu töôïng tình yeâu. Caùc Giaùo Phuï noùi: Meï ñaõ cöu mang Chuùa Kitoâ trong loøng - nhôø ñöùc tin - tröôùc khi cöu mang Ngaøi trong theå xaùc. Vaø söï taän hieán aáy khoâng laøm cho cuoäc ñôøi Meï trôû neân caèn coãi, traùi laïi caøng neân phong phuù, "moät thaønh traêm" nhö Phuùc AÂm noùi, ñem gieo tình baùc aùi cho ngöôøi xung quanh. Moät ngöôøi taän hieán nhö Meï Teâreâsa beân AÁn Ñoä laø moät baèng chöùng ngaøy nay.

Vì theá, Thaùnh Ambroâsioâ, Thaùnh Hieâroânimoâ vaø Thaùnh Augustinoâ ñaõ ñeà cao ñöùc khieát trinh toaøn veïn cuûa Meï vaø goïi Meï laø maãu göông cho ngöôøi nöõ tu soáng ñôøi taän hieán, cho ñaïo binh huøng haäu cuûa moät trieäu nöõ tyø cuûa Chuùa treân theá giôùi hieän nay. "Meï laø ngöôøi nöõ tu ñaàu tieân cuûa Thieân Chuùa" (L. Colin CSsR).

B. Meï Thaùnh Thieän

Chuùng ta thöôøng goïi Ñöùc Meï laø Ngöôøi Trinh Nöõ raát thaùnh thieän - La treø Sainte Vierge - Ñaây coøn laø moät vinh quang cuûa Ñöùc Meï, moät ñieåm nöõa trong Nieàm Tin cuûa Giaùo Hoäi.

Meï laø Ñaáng raát thaùnh thieän. Nhöng söï thaùnh thieän laø gì?

Trong Taân Öôùc, Chuùa Gieâsu laø Ñaáng toaøn thaùnh vaø Ngaøi thoâng chia söï thaùnh thieän cho chuùng ta qua ñöùc tin vaø pheùp Röûa toäi vaø chuùng ta ñöôïc thaùnh hoùa trong Ñöùc Kitoâ (1Cor 1,2). Nhôø ôn thaùnh suûng chuùng ta thoâng hieäp vaøo söï soáng cuûa Chuùa, caùch rieâng baèng söï thöïc thi ba nhaân ñöùc ñoái thaàn laø Tin, Caäy vaø Meán. Noùi toùm laïi neân Thaùnh laø Yeâu Meán. Ai Yeâu Meán nhieàu laø neân Thaùnh nhieàu.

Ñöc Meï laø Ñaáng raát Thaùnh vì Ngaøi ñaõ Yeâu Meán Chuùa nhieàu vaø ñöôïc Thieân Chuùa suûng aùi.

Thaùnh Kinh ñaõ minh chöùng:

Phuùc AÂm Thaùnh Gioan vaø Thaùnh Matheâoâ ñaõ moâ taû söï thaùnh thieän cuûa Meï.

Nhaát laø Phuùc AÂm Thaùnh Luca caøng ñi saâu vaøo noäi taâm cuûa Meï vaø quaûng giaûi saâu roäng:

Meï laø "Ñaáng ñaày ôn phuùc" (Lc 1,28). "Ñaày ôn phuùc" nhö laø teân rieâng cuûa Meï, khi Thieân Thaàn, cuùi ñaàu chaøo.

Meï ñaõ ñöôïc hieån thaùnh bôûi Chuùa Thaùnh Thaàn khi Ngaøi ñeán bao phuû Meï. (Lc 1,35).

Meï laø Ñaáng dieãm phuùc trong giôùi phuï nöõ (Lc 1,41).

Meï laø Ngöôøi coù phuùc vì ñaõ tin moïi ñieàu Chuùa truyeàn phaùn (Lc 1,45).

Vì theá, nôi Meï moïi ñieàu Chuùa höùa ñaõ vieân maõn (Lc 1,45).

Vaø chính Meï ñaõ daâng lôøi caûm taï Thieân Chuùa ñaõ laøm nhöõng vieäc lôùn lao nôi Meï.

1. Lyù Do Suy Dieãn

Lòch Söû Ôn Cöùu Ñoä laø moät cuoäc taïo döïng môùi vaø söï thaùnh thieän cuûa Meï laø hoa quaû ñaàu muøa vaø vieân maõn cuûa "trôøi môùi, ñaát môùi".

Neáu chuùng ta suy dieãn töø nhöõng döõ kieän maïc khaûi, chuùng ta thaáy raèng söï thaùnh thieän daønh cho Meï thaät hôïp lyù vaø caàn thieát nöõa.

Vì Thieân Chuùa muoán choïn Meï nhö moät ngöôøi coäng taùc vieân caàn thieát cho coâng cuoäc Cöùu Theá, taát nhieân Chuùa phaûi trau doài taâm hoàn vaø theå xaùc Meï baèng nhöõng veû ñeïp töông xöùng. Ngöôøi Con thaûo hieáu naøo laïi khoâng laøm nhö vaäy ñoái vôùi Meï yeâu quí cuûa mình.

Vaø Chuùa ñaõ tuyeån choïn Meï. Ngaøi khoâng choïn moät vó nhaân, moät Nöõ Hoaøng, moät Coâng Chuùa. Ngaøi choïn moät ngöôøi nöõ thaáp heøn tö xöng laø "nöõ tyø heøn moïn" (Lc 1,38 vaø 48). Chuùa ñaõ ban cho caùc thieân thaàn vaø loaøi ngöôøi ñaëc suûng töï do nhöng Ngaøi ñaõ phaûi thaát voïng khi Luciphe maø Thaùnh Kinh goïi laø Chuùa theá gian cuõng nhö nguyeân toå nhaân loaïi boäi phaûn. Meï Maria khoâng boäi phaûn, traùi laïi hôn taát caû moïi taïo vaät Meï ñaõ ñaùp öùng Tình Yeâu Thieân Chuùa moät caùch tuyeät haûo. Söï thaùnh thieän nôi Meï laø moät söï kieän phaûi coù nhöng khoâng phaûi chæ laø moät ôn thieân phuù thoâi maø laø do söï ñaùp öùng tuyeät dieäu cuûa Meï nöõa. Meï ñaõ töï do laõnh nhaän söù maïng laøm Meï Thieân Chuùa.

2. Giaùo Hoäi Nhaän Thöùc

Neáu töø ban ñaàu, Giaùo Hoäi ñaõ nhaän thöùc vai troø cuûa Meï Thieân Chuùa, laø Meï khieát trinh, thì ñoái vôùi giaùo thuyeát söï thaùnh thieän cuûa Meï, vieäc yù thöùc coù phaàn chaäm treã hôn.

Sôû dó coù nhö vaäy vì coù vaøi ñieåm giaùo lyù chöa ñöôïc saùng toû hoaëc vì moät soá quan nieäm coå kính loãi thôøi.

Nhaát laø taïi Ñoâng Phöông, nhieàu Giaùo Phuï coù thaønh kieán vôùi ñaøn baø, cho raèng ngöôøi phuï nöõ laø thaønh phaàn yeáu keùm, laø khuyeát ñieåm cuûa nhaân loaïi. Hoï khoâng theå nghó raèng Ñöùc Meï khoâng coù moät soá khuyeát ñieåm vaø yeáu ñuoái maø caùc Toâng Ñoà ñaõ coù. Ñoù laø yù töôûng cuûa Origeâneâ, cuûa Cyriele thaønh Alexandria, tuy raèng thaùnh nhaân ñaõ nhieät lieät beânh vöïc giaùo ñieàu Meï Thieân Chuùa.

Nhaát laø caùc Ngaøi phaûi ñeà cao Chuùa Kitoâ laø Ñaáng thaùnh duy nhaát, laø Ñaáng Cöùu Chuoäc moïi ngöôøi. Vì moïi ngöôøi ñeàu laø keû toäi loãi, khoâng ai loït ra ngoaøi chöông trình Cöùu Ñoä.

Taïi Taây Phöông, caùc Giaùo Phuï yù thöùc mau choùng hôn veà ñieåm aáy. Thaùnh Augustinoâ laø ngöôøi ñaàu tieân ñaõ quaû quyeát Ñöùc Meï khoâng vöôùng maéc toäi loãi. Thaùnh nhaân chòu aûnh höôûng Manicheâ, voán quaû quyeát aûnh höôûng toaøn dieän cuûa toäi loãi. Bò Pelage chaát vaán cho raèng nhö theá, ngöôøi ñaõ laøm toån thöông, hoen oá caû Ñöùc Meï. Augustinoâ lieàn beânh vöïc Thaùnh Truyeàn vaø tuyeân boá phaûi ñaët Ñöùc Meï ra ngoaøi luaät hoaøn vuõ aáy. Ngöôøi noùi: "Caàn phaûi nhaän thöùc raèng Ñöùc Meï khoâng coù toäi" (De natura et gratia 42 CSEL 60).

Tuy nhieân, khi ñaët vaán ñeà toäi toå toâng vaø Ôn Cöùu Ñoä phoå caäp, Thaùnh nhaân chæ tuyeân boá Meï Maria khoâng bao giôø bò ñaët döôùi quyeàn cuûa ma quæ nhöng khoâng giaûi quyeát ñöôïc vaán ñeà Voâ Nhieãm Nguyeân Toäi.

Vaán ñeà naøy seõ ñöôïc giaûi quyeát vaøo theá kyû XIX, khi Ñöùc Pioâ IX tuyeân boá Tín Ñieàu Ñöùc Meï chaúng heà maéc toäi toå toâng truyeàn, ngaøy 8 thaùng 12 naêm 1854.

Vaäy Ñöùc Trinh Nöõ Maria laø ngöôøi: Meï Thaùnh Thieän, khoâng vöông maéc toäi loãi, toäi toå toâng di truyeàn cuõng nhö toäi mình chuû ñoäng. Meï ñaày caùc nhaân ñöùc nhaát laø caùc nhaân ñöùc ñoái thaàn, thöïc thi ñeán ñoä tuyeät haûo. Ñoù laø moät tín ñieàu cuûa Giaùo Hoäi.

Vì theá, Coâng Ñoàng vieát: "Ngöôøi Kitoâ höõu ngöôùc maét nhìn leân Ñöùc Maria laø moät maãu göông nhaân ñöùc saùng ngôøi cho toaøn theå nhöõng ngöôøi ñöôïc choïn. Nhôø thaønh kính töôûng nhôù Ñöùc Maria vaø chieâm ngöôõng Ngaøi. Giaùo Hoäi cung kính tieán saâu vaøo maàu nhieäm nhaäp theû cao sieâu vaø caøng gioáng phu quaân mình hôn". (Giaùo Hoäi: soá 65).

 

Chuù Thích:

(1) Max Thurian, Marie Meøre du Seigneur, Figure de L'Eglise - Presse de Taizeù 1962.

 

Linh Muïc Hoàng Phuùc, CSsR

 

(Trích daãn töø Taùc Phaåm "Meï Maria" cuûa Lm Hoàng Phuùc, CSsR,

Nhaø Saùch Ñöùc Meï Haèng Cöùu Giuùp taùi baûn naêm 1992)

 

 


Back to Vietnamese Missionaries in Asia Home Page