Caùc thöïc haønh vaø neàn tu ñöùc
cuûa loøng suøng kính Traùi Tim Ñöùc Meï
Caùc thöïc haønh vaø neàn tu ñöùc cuûa loøng suøng kính Traùi Tim Ñöùc Meï.
Vatican (Vat. 21-05-2015) - Linh Muïc Croiset, ngöôøi ñöôïc thaùnh nöõ Margherita Maria Alacoque raát tín nhieäm, toùm taét nhieäm vuï neàn tu ñöùc loøng suøng kính Traùi tim Ñöùc Meï nhö sau: "Thaùnh Taâm Chuùa Gieâsu vaø Thaùnh Taâm Meï Maria quaù baèng nhau vaø keát hieäp khaéng khít vôùi nhau, ñeán ñoä khoâng theå böôùc vaøo trong moät traùi tim maø laïi khoâng böôùc vaøo traùi tim kia. Nhöng vôùi moät khaùc bieät naøy: ñoù laø traùi tim Chuùa Gieâsu chæ chaáp nhaän caùc linh hoàn raát möïc trong saïch, trong khi traùi tim Meï Maria nhôø caùc ôn thaùnh Meï coù ñöôïc, thì thanh taåy caùc linh hoàn khoâng trong saïch vaø ñeå chuùng treân ñoä cao ñöôïc traùi tim Chuùa Gieâsu chaáp nhaän# Khoâng coù moät söï dòu hieàn lôùn lao ñoái vôùi Ñöùc Trinh Nöõ Raát Thaùnh, thì khoâng bao giôø coù hy voïng ñeán vôùi traùi tim raát thaùnh Chuùa Gieâsu Kitoâ".
Trong lòch söû loøng ñaïo ñöùc thaùnh maãu vieäc suøng kính traùi tim Meï Maria ñaõ laøm naûy sinh ra vaøi ñaëc thaùi suøng moä cuï theå, vaø nhaát laø ñaõ khôi daäy moät neàn tu ñöùc coù tính caùch khaéc khoå nhaèm muïc ñích thanh taåy linh hoàn cuõng nhö naâng noù leân cao tôùi möùc thaàn bí. Trong caùc nguoàn goác cuûa noù vaøo thôøi Trung Coå loøng suøng kính naøy ñöôïc keát hieäp vôùi caùc thöïc haønh cuûa thuyeát nhaân baûn ñaàu tieân cuûa theá kyû XII, cuûa caùc lôøi kinh Ave vaø Gaude laøm neàn cho chuoãi Maân Coâi. Josef Hermann, qua ñôøi naêm 1241, haùt möøng Meï Maria nhö sau: "Haõy hæ hoan, haõy vui leân, hôõi ñoùa hoàng trong saùng, haõy laø moät caâu chuyeän dòu eâm cho ngöôøi buoàn khoå; vôùi ngöôøi kính chaøo Meï, vôùi ngöôøi van naøi Meï, vôùi ngöôøi khaån caàu Meï, vôùi ngöôøi yeâu thöông Meï, xin haõy noùi: Ta seõ giöõ gìn con trong Chuùa Kitoâ".
Ecberto thaønh Shoenau cuõng dieãn taû töông töï nhö theá trong lôøi naøi van töïa ñeà "Loquar ad cor tuum" "Thoû theû vôùi traùi tim Meï". Trong thôøi ñoù loøng suøng kính Traùi Tim Meï Maria ñöôïc phoå bieán trong caùc hình thöùc cuûa moät khuynh höôùng nhaân baûn ñaïo ñöùc, trong ñoù caùc taùc giaû caûm thaáy hoï keát hieäp vôùi taâm hoàn Meï. Moät baûn vaên cuûa ñoaïn theâm vaøo cuûa taùc giaû Anselmo thaønh Lucca coáng hieán cho chuùng ta moät ñuùc keát cuûa neàn tu ñöùc naøy. Taùc giaû vieát: "OÂi laäy Baø, Ñaáng chinh phuïc caùc con tim vôùi söï dòu daøng cuûa Meï: giôø ñaây Meï cuõng haõy baét coùc traùi tim con; con xin hoûi Meï ñaõ giaáu noù ôû ñaâu ñeå con coù theå tìm noù? OÂi, Ñaáng baét coùc caùc con tim! Khi naøo Meï traû laïi traùi tim cho con? Khi con xin Meï mæm cöôøi vôùi con vaø ngay laäp töùc bò ru nguû bôûi söï dòu hieàn cuûa Meï, con yeân nghæ. Luùc thöùc giaác con laïi xin Meï: Meï oâm con vaøo loøng, oâi Ñaáng voâ cuøng dòu hieàn, vaø laäp töùc con no say tình yeâu cuûa Meï. Giôø ñaây con khoâng phaân bieät traùi tim con vôùi traùi tim Meï, vaø con khoâng bieát xin gì nöõa ngoaøi traùi tim Meï. Nhöng bôûi vì traùi tim con say söa tình yeâu cuûa Meï ñeán theá vaø ñöôïc traán an trong tình yeâu cuûa Meï, xin höôùng daãn con vôùi traùi tim Meï, xin giöõ gìn con trong maùu cuûa Chieân Con vaø ñaët con vaøo trong Traùi Tim cuûa Con Meï". Gautier de Coincy, qua ñôøi naêm 1236, cuõng dieãn taû nhö treân trong lôøi kinh daâng traùi tim cho Ñöùc Meï. Neàn tu ñöùc loøng suøng kính Traùi Tim Ñöùc Meï trong thôøi naøy ñaõ ñaït toät ñænh vôùi hieän töôïng thaàn bí cuûa vieäc "trao ñoåi con tim", nhö xaûy ra trong tröôøng hoïc cuûa ñan vieän Helfta.
Caùc thöïc haønh beà ngoaøi ñaõ chæ trôû thaønh thöôøng xuyeân vaøo cuoái theá kyû XV, trong loøng ñaïo ñöùc cuûa khuynh höôùng Goâtích ñang suy taøn. Chuùng seõ ñöôïc keát hieäp vôùi caùc thoùi quen ñaïo ñöùc khaùc, cuõng gia taêng nhö vieäc ñoïc kinh caùc "giôø cuûa Ñöùc Thaùnh Maria" vaø caùc thoùi quen ñaïo ñöùc khaùc, maø söï chæ trích gay gaét cuûa anh em tin laønh seõ xoùa boû khoûi loøng ñaïo ñöùc bình daân kitoâ. Chuùng cuõng ñöôïc keát hieäp vôùi vieäc gia taêng ñaày daãy caùc kinh Kính Möøng, caùc kinh "Haõy vui leân" vaø caùc "Thaùnh vònh thaùnh maãu". Chuùng ta neân ñeå yù ñeán söï tieán trieån cuûa Kinh Maân Coâi trong thôøi gian naøy. Thôøi phuïc höng ñöôïc ghi daáu bôûi vieäc nôû hoa môùi cuûa caùc huynh ñoaøn vaø caùc doøng tu, maø loøng ñaïo ñöùc ba roác cuûa vieäc choáng tin laønh seõ döïng leân nhö böùc töôøng baûo veä choáng laïi caùc thaùi quùa cuûa phong traøo caûi caùch. Thaùnh Jean Eudes seõ laø moät ngöôøi thaêng tieán lôùn caùc thöïc haønh naøy, vaø vì theá seõ chòu caùc taán kích cuûa phong traøo giansenít hoài theá kyû XVII-XVIII, chuû tröông daán thaân soáng ñôøi luaân lyù nghieâm ngaët khaéc khoå. Lieân quan tôùi vieäc thaùnh hieán moät ngaøy kia seõ trôû thaønh moät phong traøo noøng coát cuûa loøng suøng kính Meï Maria chuùng ta ñaõ noùi ñeán treân ñaây.
Thoùi quen daønh ngaøy thöù baåy ñeå kính Ñöùc Trinh Nöõ Maria ñaõ coù töø thôøi chaân phöôùc thaàn hoïc gia vaø chuyeân vieân phuïng vuï Alcuino thaønh York soáng hoài theá kyû thöù VIII (735-804), ngaøy nay ñaõ trôû thaønh thöïc haønh "ngaøy thöù baày ñaàu thaùng" kính Traùi Tim Ñöùc Meï, coù leõ do gioáng thoùi quen caùc thöù saùu ñaàu thaùng kính Thaùnh Taâm Chuùa Gieâsu. Vieäc thöïc haønh caùc thöù baåy ñaàu tieân coù hình thöùc vónh vieãn vôùi caùc maïc khaûi cuûa baø Pontevedra, xaùc ñònh noù trong "naêm thöù baåy ñaàu thaùng" vaø linh hoaït noù vôùi lôøi höùa lôùn cuûa Traùi Tim Ñöùc Maria nhö sau: "Haõy xem, hôõi con gaùi Meï, Traùi tim Meï bò gai bao quanh, maø loaøi ngöôøi voâ ôn ñaâm vaøo vôùi caùc lôøi noùi phaïm thöôïng vaø caùc thaùi ñoä voâ ôn. Ít nhaát laø con haõy laøm sao an uûi Meï vaø haõy cho bieát: "Taát caû nhöõng ai trong naêm thaùng lieàn vaøo ngaøy thöù baåy ñaàu thaùng xöng toäi, röôùc leã, laàn moät chuoãi Maân Coâi vaø ñoàng haønh vôùi Meï möôøi laêm phuùt, baèng caùch suy nieäm 15 maàu nhieäm chuoãi Maân Coâi nhaèm phaït taï caùc xuùc phaïm ñeán Meï, thì Meï höùa trôï giuùp hoï trong giôø cheát vôùi taát caû caùc ôn thaùnh caàn thieát cho ôn cöùu roãi cuûa hoï".
Vaên baûn lôøi höùa noùi treân, caû khi coù bò pheâ bình treân phöông dieän vaên chöông vaø bieân soaïn, nhöng hoaøn haûo treân bình dieän thaàn hoïc vaø coù caùc baûo ñaûm ñaày ñuû treân bình dieän lòch söû. Khi noù ñöôïc phoå bieán, vaø nhaát laø töø naêm 1942 noù ñaõ khôi daäy moät phong traøo ñaïo ñöùc thaùnh theå thaùnh maãu, gioáng phong traøo 9 thöù saùu ñaàu thaùng kính Thaùnh Taâm Chuùa Gieâsu.
Chuùng ta ñaõ nhaán maïnh caùc nhieäm vuï cuûa nhieàu doøng tu thaêng tieán vieäc suøng kính Traùi Tim Ñöùc Meï chieáu theo lòch söû vaø neàn tu ñöùc teân goïi cuûa chuùng. Coù theå xem trong cuoán Nieân Giaùm cuûa Toøa Thaùnh. Ñieàu naøy cuõng coù giaù trò ñoái vôùi caùc Toång huynh ñoaøn. Trong thôøi ñaïi cuûa chuùng ta phong traøo tinh thaàn naøy cuõng bò pheâ bình chæ trích nhö bieát bao nhieâu cô caáu ñaùng kính khaùc cuûa Giaùo Hoäi. Ñöông nhieân laø ñoái vôùi loøng suøng kính Traùi Tim Ñöùc Meï cuõng caàn phaûi trieät ñeå loaïi boû moät vaøi thöïc haønh, nhöng caàn phaûi thích öùng vôùi sö nhaäy caûm cuûa con ngöôøi thôøi nay.
Trong doøng lòch söû loøng toân suøng Traùi Tim Ñöùc Meï ñaõ luoân luoân hieän höõu vaø noù ñaõ laø suoái nguoàn laøm phaùt sinh ra bieát bao nhieâu linh hoàn yeâu meán Ñöùc Meï. Caùc tröôøng phaùi Helfta, Bieån Ñöùc, Phan Sinh vaø Ña Minh trong suoát thôøi Trung Coå coáng hieán cho chuùng ta caùc vaên baûn coù giaù trò khoå haïnh vaø thaàn bí khoân saùnh. Tieáp ñeán chuû thuyeát nhaân baûn ñaïo ñöùc cuûa thaùnh Phanxicoâ de Sales khieán cho Traùi Tim Ñöùc Trinh Nöõ Maria trôû thaønh nôi caùc linh hoàn gaëp gôõ Chuùa Thaùnh Thaàn. Tröôøng phaùi Berulle taùch rôøi khoûi khuynh höôùng nhaân baûn ñaïo ñöùc naøy vaø höôùng tôùi moät neàn tu ñöùc thoaùt xaùc vaø chæ daønh ñeå cho caùc linh hoàn ñöôïc naâng cao nhaát. Chaúng haïn nhö leã "söï thaân tình cuûa Ñöùc Trinh Nöõ Maria" theo tinh thaàn Sulpice tuy coù giaù trò treân bình dieän thaàn hoïc, nhöng laøm hö hoûng yù nghóa loøng toân suøng Traùi Tim Ñöùc Maria. Thaùnh Jean Eudes, tuy bò aûnh höôûng maïnh meõ bôûi Olier, nhöng ñaõ khoâng ñeå cho mình bò loâi keùo bôûi khuynh höôùng thieân thaàn thaùi quùa naøy. Trong taùc phaåm yù nghóa nhaát cuûa mình laø cuoán "Traùi tim ñaùng khaâm phuïc cuûa Meï Thieân Chuùa" thaùnh nhaân taùi laäp theá quaân bình giöõa khuynh höôùng duy linh cuûa ÑHY Berulle vaø chuû thuyeát nhaân baûn traøn ñaày cuûa caùc tu só doøng Teân Phaùp. Nhöng aûnh höôûng cuûa Paray-le-Monial laïi beû gaãy theá quaân bình trôû laïi moät caùch nguy hieåm, gaây lôïi cho moät chuû thuyeát duy theå lyù, khi ñeà cao taàm quan troïng cuûa con tim nhö cô phaän laøm sai laïc yù nghóa tinh tuyeàn neàn tu ñöùc cuûa loøng suøng moä naøy.
Vaøo thôøi cuûa chuùng ta ngaøy nay, neàn tu ñöùc suøng kính Traùi Tim Ñöùc Meï ñöôïc phong phong phuù nhôø caùc nghieân cöùu môùi lieân quan tôøi loøng toân suøng Thaùnh Taâm Chuùa Gieâsu. Vaø chuùng ta khoâng ñöôïc queân raèng caùc buùt tích cuoái cuøng cuûa chò Lucia, nhaát laø cuoán "Kyù öùc thöù tö" cuûa chò ñaõ coáng hieán raát nhieàu yeáu toá phong phuù cho moät neàn tu ñöùc veà söù ñieäp Fatima coù chieàu kích thaàn bí. Ñaøng khaùc caùc linh hoàn vó ñaïi coù loøng suøng kính Traùi Tim Ñöùc Meï ngaøy nay laø moät thí duï roõ raøng cuûa möùc ñoä tinh thaàn cao, maø moät neàn tu ñöùc toân suøng Traùi Tim Ñöùc Meï ñích thaät coù theå ñaït ñöôïc.
Tuy nhieân, loøng suøng moä Traùi Tim Ñöùc Meï caàn duyeät xeùt laïi bieåu töôïng ñaõ söû duïng cho tôùi nay. Neáu khi vöôït thaéng söï suy ñoài yù nghóa môùi ñaây, chuùng ta seõ duøng töø "traùi tim" trong nghóa nguyeân thuûy cuûa noù, noù seõ khôi daäy trong ta moät hình aûnh raát saâu xa vaø coù noäi dung phong phuù, khoâng bò haïn heïp trong laõnh vöïc trìu meán tình caûm. Ñeå laøm ñieàu naøy caàn phaûi vöôït qua hai theá kyû lòch söû, trong ñoù töø chìa khoùa cao quyù naøy ñaõ bò sa laày, ban ñaàu trong caùc vuõng caïn cuûa "khuynh höôùng raát chaâu baùu Phaùp" thaám nhieãm caùc vaên baûn cuûa thaùnh nöõ Marguerita Maria Alacoque, roài sau ñoù laïi maéc caïn trong thuyeát thô moäng Ñöùc thuoäc theá kyû XIX. Tuy nhieân, trong neàn vaên chöông kitoâ töø chìa khoùa naøy vaãn roäng môû cho moät yù nghóa hoaøn toaøn nhaân baûn vaø vôùi caùc goác reã thaàn hoïc vöõng chaéc.
Neáu chuùng ta hieåu töø "traùí tim" trong taát caû söï phong phuù cuûa noù trong yù nghóa semít vaø kitoâ coi noù nhö laø ñieåm tham chieáu, nôi taäp trung baûn theå vaø töø ñoù phaùt xuaát ra caùc lôøi noùi vaø haønh ñoäng cuûa noù, vaø khi ñöôïc hieåu nhö vaäy chuùng ta seõ aùp duïng töø naøy cho Ñöùc Trinh Nöõ, chuùng ta seõ thaáy raèng hình aûnh noù gôïi leân laø daáu chæ thaùnh thieâng cuûa con ngöôøi vaø caùc haønh ñoäng cuûa chính Ñöùc Trinh Nöõ.
Thaät höõu ích nhaán maïnh treân tính caùch bí tích cuûa traùi tim: noù laø moät cô phaän daáu aån tuy noù töï bieåu loä; ta khoâng troâng thaáy noù, nhöng thaáy tröôùc ñöôïc caùc haønh ñoäng cuûa noù; noù laø moät thöïc taïi sinh ñoäng nhöng quy höôùng veà caùc thöïc taïi cao hôn, nhaân baûn vaø sieâu nhieân.
Loøng suøng kính Traùi Tim Meï Maria khoâng theå bò giaûn löôïc vaøo vieäc chieâm ngöôõng "daáu chæ cuûa traùi tim", nhö ñaõ xaûy ra trong caùc thôøi ñaïi cuûa söï öa thích suy ñoài. Noù phaûi oâm goïn toaøn thöïc taïi cuûa Ñöùc Maria ñöôïc tieáp nhaän nhö maàu nhieäm cuûa ôn thaùnh, tình yeâu vaø sö hieán daâng troïn veïn cuûa Meï cho Thieân Chuùa vaø loaøi ngöôøi.
Ñeå keát luaän, chuùng ta noùi raèng neàn tu ñöùc loøng suøng moä Traùi Tim Meï Maria ñöôïc môøi goïi chu toaøn ba nhieäm vuï quan troïng trong neàn tu ñöùc thaùnh maãu: ñoù laø thoâng tin, noäi taâm hoùa vaø thanh taåy.
Tröôùc heát vì caùc lyù do ñaõ ñöôïc ñeà caäp tôùi noù thoâng tin taát caû caùc vieäc suøng moä tinh tuyeàn ñoái vôùi Ñöùc Trinh Nöõ.
Theá roài noù noäi taâm hoùa baèng caùch ñoøi hoûi tín höõu soáng trung thöïc trong con tim mình caùc kieåu dieãn taû beà ngoaøi loøng suøng moä ñoái vôùi Ñöùc Trinh Nöõ.
Sau cuøng, noù thöïc thi nhieäm vuï thanh taåy ñoái vôùi caùc kieåu dieãn taû loøng toân suøng Ñöùc Maria, ñeå taát caû ñaït tôùi möùc ñoä tinh thaàn cao; ñeå khoâng maát ñi tính töï phaùt vaø loøng chaân thaønh, chuùng ñöôïc thanh taåy khoûi caùc caën baõ cuûa moät thöù bình daân suy thoaùi, vaø laøm saùng leân vaøng cuûa loøng suøng moä tinh tuyeàn.
(Meï Maria 452)
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)