10. Khai Thaùc Nhöõng
Thaønh Quaû Thaâu Löôïm Ñöôïc
by Rev. Kim Ñònh, Vietnamese Philosopher
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
Thaønh quaû ñoù laø Vieät coù tröôùc Taøu cuõng nhö Vieät ñaõ ñaët neàn vaên hoùa, coøn Taøu xeùt nhö moät daân toäc xuaát hieän sau quaõng töï nhaø Haï loái 20 theá kyû tröôùc Coâng Nguyeân, ñaõ hoaøn chænh vaên hoùa cuûa Di Vieät, toâi goïi laø coâng thöùc hoùa. Treân ñaây ñaõ coù moät baøi toùm löôïc nhöõng keát quaû cuûa khaûo coå môùi ñöôïc caäp nhaät hoùa ñeå coù ñöôïc caùi gì cuï theå trong vieäc khaùm phaù neàn taûng vaên hoùa nöôùc nhaø.
ÔÛ ñaây haõy noùi veà vieäc aùp duïng ñieàu ñoù theá naøo cho ôn ích, bôûi vì vieäc khaùm phaù ñoù ñaõ laøm cho moái lieân heä Taøu Vieät trôû neân teá nhò, coù theå gaây chia reõ. Toâi thieát nghó ta seõ coá traùnh ñieàu ñoù baèng trình baøy theo loái tin möøng chung cho caû hai daân toäc, töùc laø tìm laïi ñöôïc nguoàn goác chung, ñoù laø goác vaên hoùa: ñöøng xeùt ñeán chuûng toäc. Vì nöôùc Vieät xöa goïi laø Vaên Lang ñaõ chöùng toû yeáu toá vaên hoùa ñöôïc ñeà cao. Coøn Taøu thì caùc hoïc giaû quoác teá côû lôùn ñeàu cho laø moät thöïc theå vaên hoùa chöù khoâng laø chuûng toäc, noùi kieåu khaùc khoâng coù chöõ Nho vaø ñaïo Nho laøm coát thì khoâng coù nöôùc Taøu nhö nay maø chæ laø moät chaâu xuyùt xoaùt nhö AÂu Chaâu goàm loái vaøi chuïc nöôùc; nhöng nhôø Nho (töùc vaên hoùa ñoù) maø Taøu coù ñöôïc neàn thoáng nhaát lôùn lao, nhöng vì yeáu toá chính trò laán aùt laøm cho ngöôøi Taøu cuõng nhö ngöôøi Vieät queân goác vaên hoùa chung, chæ coøn thaáy coù hai nöôùc coi nhau nhö thuø nghòch.
Söï thöïc thì phaàn lôùn laø anh em moät nhaø trong moät neàn vaên hoùa thoáng nhaát, ñieàu ñoù coøn aûnh höôûng vaøo loái bang giao Taøu Vieät, töùc hai nöôùc soáng beân nhau töông ñoái hoøa bình. Coù ñieàu chính ngöôøi Vieät ñaõ queân ñieàu ñoù nhieàu hôn neân söû saùch xöa raøy chæ nhaán maïnh coù khía caïnh dò bieät vaø haèn thuø. Gaàn ñaây hoïc giaû Nguyeãn Thaønh Nhôn ñaõ chuù yù ñeán khía caïnh thoáng nhaát khi nhaän ra raèng, töø ngaøy Vieät Nam ñoäc laäp naêm 937 ñeán ñaàu theá kyû 20 chæ coù 5 cuoäc chieán, maø caû 5 ñeàu lieân heä ñeán vieäc pheá laäp. Theá maø pheá laäp laïi lieân can ñeán vieäc phong vöông vaø trieàu coáng, cho neân vieäc xin phong chính laø moät thöù hieäp öôùc traù hình ñeå giöõ theå dieän cho ñaïi quoác, coøn vieäc trieàu coáng cuõng theá, thöïc ra chæ coù tieáng maø khoâng coù mieáng. Coøn hao taøi laø khaùc, do caùi toân chæ "Haäu vaõng lai baïc lai", tôùi coáng thì ít, maø lì xì phaûi nhieàu. Thí duï coù laàn Vieät coáng 15 con voi. Taøu van xin mua laïi maø Vieät khoâng chòu. Vì neáu mua ñöôïc thì ñeå voi ñi ñaâu cuõng xong, baèng khoâng thì ñoù laø vaät coáng thieân trieàu, ñoaøn söù giaû ñi tôùi ñaâu phaûi nghinh ñoùn vaø cung phuïng ngöôøi, ñaõ vaäy laïi coøn ñoaøn voi. Nghó ñeán vieäc 15 con voi cöù thuûng thænh vöøa ñi vöøa töông ra töï Nam chí Baéc nöôùc Taøu maø ngaùn, chæ duy vieäc xuùc phaân voi ñaõ ñuû meät. Theá maø vaãn phaûi giöõ theå dieän.
Theo hieäp öôùc khoâng teân ñoù thì vua Taøu phaûi baûo veä trieàu vua Vieät ñaõ ñöôïc phong ñeá khoâng cho ai cöôùp ngoâi. Vì theá khi nhaø Hoà tieáp thu giang sôn nhaø Traàn thì nhaø Minh beân Taøu baét phaûi tìm cho ñöôïc doøng toäc nhaø Traàn. Chính vì tìm khoâng ra neân môùi coù chieán tranh. Ñeán traän chieán vôùi nhaø Thanh khôûi ñaàu cuõng laø do nhaø Leâ caàu cöùu. Coøn hai traän ñaùnh vôùi nhaø Nguyeân thì keå laø do Moâng Coå, nhöng cuõng laáy côù nhaø Lyù bò nhaø Traàn chieám ñoaït. Coøn traän ñôøi Toáng 1087, thì thöïc ra do Vieät ñaùnh Taøu tröôùc: naêm 1075 Lyù Thöôøng Kieät sang vaây Khaâm Chaâu vaø Lieâm Chaâu, coøn Toân Ñaûn ñaùnh sang Ung Chaâu... gieát sô sô coù 58 ngaøn ngöôøi Taøu! OÂng gheâ maø baø cuõng gôùm chöù khoâng hieàn laønh gì ñaâu. Toùm laïi trong quaõng moät ngaøn naêm chæ xaûy ra coù 5 traän chieán, thì phaûi keå laø moät thöù thoáng nhaát, moät haäu quaû hieám coù.
Tuy ñoù laø töông ñoái, nhöng neáu coù ai laøm moät luaän aùn so caùc traän ñaùnh ñoù vôùi beân AÂu thì chaéc seõ thaáy nhieàu ñieàu hay, nhö nhöõng traän chieán 30 naêm, 100 naêm, v.v... Trong quyeån The Anatomy of Human Destructiveness (Faucet Crest Book, 1973) trang 243 oâng Eric Fromm coù cho baûng sau veà soá caùc traän chieán xaûy ra beân AÂu Chaâu:
Theá kyû 16 coù 87 traän.
Theá kyû 17 coù 234 traän.
Theá kyû 18 coù 781 traän.
Theá kyû 19 coù 651 traän.
Töø 1900-1942 coù 892 traän.
Taát nhieân ñaây keå caû nhöõng traän nhoû, ngöôøi laøm luaän aùn seõ xeùt kyõ bao nhieâu laø traän giöõa quoác gia, vôùi giöõa caùc nhoùm, v.v... Duø sao thieát nghó so saùnh roài seõ thaáy beân Vieät Nho "hoøa bình" hôn raát nhieàu. Toùm laïi, khi nhìn bao quaùt nhö vaäy ta môùi thaáy ñöôïc lieân heä giöõa Taøu vôùi ta khoâng thieáu tình ngöôøi vaø tình doøng toäc, neáu khoâng chuûng toäc thì ít nhaát veà vaên hoùa ñeå ta trình baøy vôùi ngöôøi Taøu veà moái tình xa xöa maø nay caùc khoa hoïc ñang giuùp chuùng ta tìm laïi (ngöôøi vieát neân traùnh nhöõng danh töø naëng nhö kieåu aên caép, pickpoket, esroquerie,... caû trong khi vieát laãn trong caâu chuyeän).
Chính vì theá maø sau naøy toâi seõ duøng chöõ Nguyeân Nho hay Nho thay cho Vieät Nho. Luùc ñaàu coøn caàn noùi Vieät Nho ñeå moïi ngöôøi deã nhìn ra goác gaùc cuõng nhö ñeå noùi leân raèng Nho nôi Vieät coøn chính truyeân hôn beân Taøu. Toùm laïi, khi vieát cuõng nhö noùi chuyeän ta nhaán maïnh yeáu toá chung kieåu nhaän hoï ñeå chuùng ta Taøu cuõng nhö Vieät, cuõng nhö caùc nöôùc Ñoâng AÙ: Haøn, Nhaät, Phi, Maõ, Mieán, Thaùi, Mieân, Laøo cuøng chung vui xieát caùnh ñeå thieát laäp moät "Ñaïo tröôøng chung" ñaëng doïn mình leân nhaän chöùc "trieát lyù öu thaéng" trong thieân haï, maø hoäi nghò quoác teá trieát hoïc 1949 ñaõ trao nhaân danh Khoång Töû, nhöng "Khoång Töû" khoâng nhaän ñöôïc vì Vieät Nho chöa yù thöùc ñöôïc taàm quan troïng cuûa cöû chæ ñoù, töùc chöa ai phuïc hoaït noåi ñaïo xöa ñeå laøm cho mình xöùng ñaùng. Vì theá ta haõy hôïp nhau ñeå laøm cho mình ñuû tö caùch laõnh nhaän gheá danh döï maø quoác teá khi khoâng ñaõ taëng cho mình. Vì theá taát caû neân qui tuï taøi boài cho di saûn xa xöa ñeå coù chuû ñaïo ra goùp maët vôùi theá giôùi cuõng nhö ñoùng goùp vôùi thieân haï.