Thö Luaân Löu vôùi chuû ñeà
"Coâng Lyù Vaø Hoaø Bình"
cuûa Giaùm muïc giaùo phaän Nha Trang
Phanxicoâ Xavieâ Nguyeãn Vaên Thuaän
Thö Luaân Löu vôùi chuû ñeà "Coâng Lyù Vaø Hoaø Bình" cuûa Giaùm muïc giaùo phaän Nha Trang Phanxicoâ Xavieâ Nguyeãn Vaên Thuaän.
Nha Trang (GP Nha Trang 27-07-2013) - Thö Luaân Löu vôùi chuû ñeà "Coâng Lyù Vaø Hoaø Bình" ñöôïc vieát ra caùch nay treân 42 naêm bôûi moät vò Muïc Töû raát thaân thieát vôùi chuùng ta: Phanxicoâ Xavieâ Nguyeãn Vaên Thuaän, Giaùm muïc giaùo phaän Nha Trang.
Thö Luaân Löu: Coâng Lyù Vaø Hoøa Bình
Kính göûi quyù Linh Muïc,
Tu só nam nöõ, chuûng sinh vaø toaøn theå giaùo daân.
Anh chò em thaân meán trong Chuùa Kitoâ,
Coâng lyù vaø Hoøa bình laø hai danh töø maø anh chò em ñeàu caûm thaáy cao ñeïp, moïi daân toäc ñeàu khao khaùt.
Coâng lyù vaø Hoøa bình laø hai danh töø maø maáy thaùng nay ñaõ khieán cho nhieàu ngöôøi bôõ ngôõ, vì noù ñöa ra moät ñöôøng loái môùi, noù trình baøy moät chuû tröông, moät cô caáu maø anh chò em chöa quen thuoäc.
Ñeå ñaùp laïi thieän chí cuûa anh chò em mong muoán hieåu bieát roõ raøng haàu cuøng öu tö, cuøng khaéc khoaûi, cuøng caàu nguyeän vaø haønh ñoäng vôùi Hoäi Thaùnh, toâi xin nhaéc laïi ñaây: con ñöôøng tieán cuûa Hoäi Thaùnh trong lòch söû, nguyeän voïng cuûa Coâng Ñoàng Vatican II, söï thaønh hình, muïc ñích vaø hoaït ñoäng cuûa Coâng lyù vaø Hoøa bình.
Thôøi Ñaïi Môùi Ñaày Bieán Chuyeån
Thôøi ñaïi môùi, ñoøi hoûi môùi, phöông phaùp môùi. Coâng ñoàng Vatican II ñaõ ghi nhaän moät caùch xaùc tín: "Nhaân loaïi hoâm nay ñang soáng moät kyû nguyeân môùi cuûa lòch söû, ñaùnh daáu vôùi nhieàu thay ñoåi saâu xa vaø nhaûy voït ñang daàn daàn lan ñeán vuõ truï" (MV.4).
"Lòch söû tieán quaù nhanh, ñeán ñoä moãi ngöôøi khoù theo doõi. Coäng ñoàng nhaân loaïi chæ coøn chung moät vaän maïng, khoâng coøn phaân taùn nhö xöa vôùi nhieàu lòch söû rieâng reõ." (MV.5).
Chöa luùc naøo con ngöôøi nhieàu khaû naêng, nhieàu cuûa caûi, nhieàu taøi löïc nhö hieän nay, theá maø 2 phaàn 3 nhaân loaïi ñang ñoùi raùch, vaø 700 trieäu ngöôøi chöa bieát ñoïc bieát vieát.
Chöa bao giôø con ngöôøi yù thöùc maõnh lieät veà tinh thaàn hieäp nhaát, töông trôï, lieân ñôùi baèng hieän nay, nhöng cuõng chöa bao giôø con ngöôøi bò caáu xeù bôûi nhöõng baát hoøa chính trò, xaõ hoäi, kinh teá, chuûng toäc, theá heä, giai caáp nhö giôø naøy.
Chöa bao giôø con ngöôøi khaùm phaù ñòa caàu vaø khoâng gian nhö naêm nay, luùc ñaët chaân leân maët traêng, nhöng cuõng chöa bao giôø con ngöôøi phaûi chaùn naûn, cuoàng loaïn, xaùo troän, maát thaêng baèng, hoang mang vaø bò ñe doïa traàm troïng vì chieán tranh nhö ngaøy nay, maø con ngöôøi vöøa la nguyeân nhaân vöøa laø naïn nhaân".
Nhaân loaïi nhö ngaäp chìm giöõa bieån toái taêm, lo aâu, nhìn veà Hoäi Thaùnh vaø hoûi:
"Hoäi Thaùnh nghó gì veà con ngöôøi?
"Hoäi Thaùnh muoán ñeà nghò ñöôøng höôùng naøo ñeå xaây döïng xaõ hoäi hieän ñaïi?
"Ñaâu laø yù nghóa cuoái cuøng cuûa sinh hoaït nhaân loaïi trong theá giôùi? (MV.11).
Laøm sao traû lôøi ñöôïc caâu hoûi aáy?
Ñöùc Thaùnh Cha Phaoloâ VI, Ñaáng ñaïi dieän Chuùa Kitoâ, Ngöôøi Cha Chung cuûa chuùng ta ñaõ vaïch cho chuùng ta moät ñöôøng loái trong böùc Thoâng ñieäp "Phaùt Trieån caùc Daân Toäc":
"Caùc daân toäc ñoùi khoå haïch saùch caùc daân toäc giaøu sang" (soá 3).
Ta haõy nghe tieáng cuûa hoï.
"Hoäi Thaùnh ñoäng loøng run raåy khi nghe tieáng keâu töø nieàm thao thöùc aáy vaø keâu goïi moïi ngöôøi haõy vì loøng yeâu thöông ñaùp laïi tieáng goïi cuûa anh em mình" (soá 3)
Hoï ñang ngoùng chôø ta.
"Phaûi haønh ñoäng gaáp, bôûi vì soá ngöôøi ñau khoå coøn quaù nhieàu vaø khoaûng caùch giöõa nhöõng keû tieán ngöôøi luøi ngaøy caøng lôùn" (soá 29).
"Söï phaùt trieån ñoøi hoûi nhöõng thay ñoåi taùo baïo, nhöõng ñoåi môùi saâu xa. Phaûi khôûi coâng ngay nhöõng caûi caùch maø khoâng trì hoaõn: moãi ngöôøi phaûi ñaïi ñoä laõnh phaàn cuûa mình" (soá 32).
Khi Ñöùc Thaùnh Cha vaïch roõ nhöõng traùch nhieäm cuûa chuùng ta, ta seõ tham gia caùch naøo? Ta daùm trì hoaõn khoâng?
Khoâng nhöõng Ñöùc Thaùnh Cha Phaoloâ VI ñaõ noùi, nhöng Ngaøi ñaõ laøm, ñaõ tieáp tuïc coâng cuoäc do Ñöùc Gioan XXIII khôûi ñaàu.
Göông Ñöùc Thaùnh Cha Phaoloâ VI
Traùi vôùi taäp quaùn cuûa 700 naêm veà tröôùc, Ñöùc Thaùnh Cha Phaoloâ VI trong 7 naêm laøm Giaùo Hoaøng, ñaõ 6 laàn ñích thaân ñeán vôùi theá giôùi.
Ngaøi vieáng Thaùnh Ñòa, Ngaøi thaêm An Ñoä ngheøo ñoùi, Ngaøi sang Lieân Hieäp Quoác tröôùc ñaïi dieän 121 nöôùc ñeå keâu goïi hoaø bình, töông trôï. Ngaøi sang Colombia vaø baùn laâu ñaøi ñeå giuùp nhaân daân xöù aáy moät trieäu Myõ kim, Ngaøi thaêm Ñaïi hoäi Lao Ñoäng Quoác Teá taïi Geneøve, Ngaøi sang Uganda taïi Phi chaâu.
Cöû chæ cao caû cuûa Ngaøi ñaày yù nghóa. Nhöõng chuyeán ñi cuûa Ngaøi laø nhöõng baøi daïy huøng hoàn. Nhaân loaïi ca ngôïi vì ñöôøng loái vaø tinh thaàn môùi do Ngaøi vaïch ra. Thöïc söï Ngaøi chæ laøm vieäc cuûa vò Chuû chaên bieát con chieân, vôùi nhöõng phöông tieän toái taân cuûa thôøi ñaïi. Ngaøi ñaõ suy nghó lôøi Ñöùc Thaùnh Cha Gioan XXIII: "Neáu Hoäi Thaùnh khoâng ñeán vôùi theá giôùi, thì theá giôùi khoâng ñeán vôùi Hoäi Thaùnh."
Haønh ñoäng aáy do hoàn toâng ñoà cuûa Ngaøi thuùc ñaåy, vì nhö lôøi Coâng Ñoàng: "Moïi canh taân ñeàu baét nguoàn töø noäi taâm."
Nguyeän Voïng Cuûa Coâng Ñoàng Vatican II
Chuùa Thaùnh Thaàn ñaõ duøng Coâng Ñoàng Vatican II ñeå ñoå vaøo Hoäi Thaùnh nguoàn sinh khí môùi: Canh taân vieäc huaán luyeän trong Chuûng vieän, canh taân Phuïng Vuï, canh taân caùc Tu hoäi, ñôøi soáng vaø vieäc muïc vuï caùc linh muïc, toâng ñoà giaùo daân, thaùi ñoä hieäp nhaát vaø ñoái thoaïi vôùi caùc toân giaùo, caûi toå giaùo trieàu coù tính caùch quoác teá hôn, hoïp Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc hai naêm moät khoùa.
Vì yù thöùc söï quan troïng cuûa vaán ñeà, tröôùc khi chia tay nhau, caùc nghò phuï döï Coâng Ñoàng Vatican II ñaõ ñöa ra moät nguyeän voïng quan troïng:
"Ñeå löu taâm ñeán nhöõng tai öông to lôùn maø hoâm nay moät phaàn lôùn nhaân loaïi laø naïn nhaân, vaø ñeå phaùt trieån khaép nôi coâng baèng cuõng nhö baùc aùi cuûa Chuùa Kitoâ nhaèm phuïc vuï haïnh phuùc cuûa nhöõng ngöôøi ngheøo, Coâng Ñoàng cho laø raát ñaùng mong öôùc vieäc thieát laäp moät cô quan cuûa Hoäi Thaùnh ñaïi ñoàng maø muïc ñích laø thuùc ñaåy caùc ngöôøi Coâng giaùo phaùt trieån söï môû mang caùc mieàn ngheøo naøn vaø coâng bình xaõ hoäi giöõa caùc quoác gia". Qua caùc chuyeán coâng du, Ñöùc Thaùnh Cha Phaoloâ VI ñaõ ñau xoùt noùi leân: "Chuùng toâi ñaõ ñöôïc tieáp xuùc tröïc tieáp vôùi nhöõng khoù khaên gheâ giôùm ñang boùp ngheït hai luïc ñòa ñaày söùc soáng vaø ñaày hy voïng naøy (Phi Chaâu, Nam Myõ). Chuùng toâi thaáy taän maét vaø nhö sôø taän tay nhöõng noãi khoå cöïc #" (Phaùt Trieån caùc Daân Toäc, soá 3).
Ñöùc Phaoloâ VI Ñaùp Laïi Nguyeän Voïng Cuûa Vatican II
Ngaøy 6-7-1966, Ñöùc Thaùnh Cha Phaoloâ VI ñaõ thieát laäp moät uûy ban laâm thôøi, ñeå chuaån bò toå chöùc "Hoäi ñoàng Toâng ñoà giaùo daân vaø vaên phoøng ñaëc traùch Coâng lyù quoác teá".
Ngaøy 6-1-1967, Ñöùc Thaùnh Cha ban töï saéc "Hoäi thaùnh Coâng giaùo Chuùa Kitoâ" (Catholicam Christi Ecclesiam), coâng boá thieát laäp Hoäi ñoàng giaùo daân vaø Uy Hoäi Giaùo Hoaøng Coâng Lyù vaø Hoøa Bình. Ñeå thí nghieäm, töï saéc phaùc hoïa muïc tieâu, toå chöùc, hoaït ñoäng cuûa hai cô quan.
Ngaøy leã Phuïc Sinh, 26-3-1967, Ñöùc Thaùnh Cha Phaoloâ VI ñaõ coâng boá Thoâng ñieäp "Phaùt Trieån caùc Daân Toäc" (Progressio Populorum). Trong phaàn nhaäp ñeà, Ngaøi daïy roõ:
"Sau heát, vöøa roài ñaây, ñeå theå hieän nguyeän voïng Coâng Ñoàng vaø cuõng ñeå moïi ngöôøi thaáy Toøa thaùnh uûng hoä chính nghóa cuûa caùc daân toäc ñang coá gaéng phaùt trieån nhö theá naøo. Chuùng toâi thaáy coù boån phaän phaûi thieát laäp taïi Giaùo Trieàu Roma moät UÛy ban tröïc thuoäc Giaùo Hoaøng coù nhieäm vuï "laøm cho toaøn theå Daân Chuùa yù thöùc troïn veïn ñöôïc vai troø maø thôøi ñaïi hieän taïi ñang ñoøi hoûi ôû mình, giuùp caùc daân toäc ngheøo ñöôïc thaêng tieán: laøm cho coù söï coâng baèng giöõa caùc daân toäc, vieän trôï cho caùc daân toäc keùm môû mang, ñeå hoï coù theå phaùt trieån. "Coâng Lyù vaø Hoøa Bình laø teân vaø laø chöông trình cuûa Uyû ban naøy" (Phaùt trieån caùc daân toäc, soá 5).
Nhö vaäy anh chò em thaáy laø chính Ñöùc Thaùnh Cha Phaoloâ VI ñaõ laäp ra toå chöùc naøy.
Tinh Thaàn Vaø Muïc Tieâu Cuûa Coâng Lyù Vaø Hoøa Bình
Trong huaán töø ban cho Uyû ban Coâng Lyù vaø Hoøa Bình, ngaøy 21-4-1967, Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ phaùc hoïa moät caùch roõ reät tinh thaàn vaø muïc tieâu cuûa Coâng Lyù vaø Hoøa Bình: "# Tröôùc maét Cha, caùc con tieâu bieåu nguyeän voïng cuoái cuøng cuûa Coâng Ñoàng Vatican II thöïc hieän (MV.90). Nhö ngaøy xöa vaø ngay caû baây giôø, moãi khi ngoâi Thaùnh ñöôøng hoaëc thaùp chuoâng ñaõ hoaøn thaønh, ngöôøi ta ñaët treân noùc nhaø hình con gaø troáng. Hình aûnh naøy töôïng tröng ñôøi soáng Coâng giaùo. Cuõng gioáng theá, ñöôïc ñaët treân ngoâi nhaø thieâng lieâng cuûa Coâng Ñoàng, Uyû Ban naøy khoâng coù nhieäm vuï naøo khaùc baèng gìn giöõ con maét cuûa Hoäi Thaùnh thöùc tænh, quaû tim cuûa Hoäi Thaùnh rung caûm vaø baøn tay cuûa Hoäi Thaùnh saün saøng ñöa haønh ñoäng baùc aí ñeán vôùi theá giôùi, nhö nhieäm vuï cuûa Hoäi Thaùnh ñoøi hoûi, ngoõ haàu xuùc tieán phaùt trieån caùc daân toäc ngheøo khoå, vaø coå vuõ thöïc hieän coâng bình xaõ hoäi giöõa caùc quoác gia."
Ngöôøi Coâng Giaùo Phaûi YÙ Thöùc Traùch Nhieäm Cuûa Mình
Nhieàu ngöôøi coâng giaùo nghó raèng ñi nhaø thôø, xem leã, ñoïc kinh, laøm tuaàn cöûu nhaät laø chu toaøn phaän söï moät ngöôøi Coâng giaùo toát.
Nhöng Chuùa Gieâsu daïy: "Khoâng phaûi keû noùi: Laïy Chuùa, Laïy Chuùa laø ñöôïc cöùu roãi, chæ coù keû thöïc hieän Thaùnh yù Chuùa Cha môùi ñöôïc cöùu roãi". Laïi ñeán ngaøy taän theá, Chuùa seõ phaùn xeùt: "Ta ñoùi caùc con ñaõ cho aên; Ta khaùt caùc con ñaõ cho uoáng; Ta löõ haønh caùc con ñaõ ñoùn nhaän; Ta raùch röôùi, caùc con ñaõ cho aùo maëc; Ta yeáu lieät, caùc con ñaõ vieáng thaêm; Ta ôû tuø, caùc con ñaõ ñeán vôùi Ta # Ta noùi thaät cho caùc con, khi ñoái xöû nhö theá vôùi ngöôøi heøn moïn nhaát trong anh em, thì caùc con ñaõ laøm cho chính mình ta vaäy" (Mt.25, 31-40).
Vì muoán vaïch con ñöôøng soáng ñaïo vaø haønh ñaïo aáy cho giaùo daân maø Hoäi Thaùnh, trong luùc ban haønh theå thöùc môùi veà caùch höôùng caùc aân xaù, ñaõ ban ba caùch AÂn xaù, coù yù giuùp giaùo daân laøm cho nhöõng vieäc thöôøng ngaøy trong ñôøi soáng hoï ñöôïc thaám nhuaàn tinh thaàn Chuùa Kitoâ:
AÂn xaù thöù nhaát ban cho giaùo daân naøo khi laøm vieäc boån phaän vaø chòu khoán khoå ôû ñôøi naøy maø coù loøng khieâm toán troâng caäy Chuùa vaø caàu nguyeän, daàu trong taâm hoàn cuõng ñöôïc.
AÂn xaù thöù hai ban cho giaùo daân naøo vì Ñöùc Tin maø xaû thaân thí cuûa vôùi loøng nhaân aùi ñeå giuùp anh em laâm côn ngaët ngheøo.
AÂn xaù thöù ba ban cho giaùo daân naøo vì muoán ñeàn toäi maø töï yù kieâng boû moät ñieàu mình ñöôïc pheùp laøm maø mình thích thuù.
Khi vaïch ñöôøng loái môùi naøy, Hoäi Thaùnh muoán cho giaùo daân khoâng tìm söï thaùnh thieän vieån voâng, ngöôïc laïi, giaùo daân phaûi hieåu raèng: vieäc hoï laøm thöôøng ngaøy ôû coâng sôû, ngoaøi thò tröôøng, ngoaøi ñoàng aùng ñeàu laø "noái tieáp coâng vieäc cuûa Ñaáng Taïo thaønh, tham gia vaøo vieäc thöïc hieän chöông trình Thieân Chuùa trong lòch söû". Bôûi vì söù ñieäp Kitoâ giaùo, thay vì laøm cho con ngöôøi döûng döng tröôùc nhöõng nhu caàu coâng ích cuûa anh em ñoàng loaïi, thì traùi laïi, thuùc ñaåy con ngöôøi coi ñoù laø nhieäm vuï raát khaån tröông (MV.34).
Moãi khi ngöôøi Coâng giaùo "laõng queân boån phaän ñoái vôùi ñoàng loaïi, töùc queân boån phaän ñoái vôùi Chuùa, vaø laøm nhö theá laø nguy haïi cho phaàn roãi ñôøi cuûa mình". Toâi xin nhaéc laïi ñaây moät laàn nöõa giaùo huaán raát maõnh lieät vaø roõ reät cuûa Coâng Ñoàng: "Taùch rôøi Ñöùc Tin vaø sinh hoaït nhaân loaïi haèng ngaøy cuûa nhieàu ngöôøi phaûi keå laø moät trong nhöõng sai laàm lôùn cuûa thôøi ñaïi chuùng ta. Chuùng ta chôù döïng leân böùc töôøng giaû taïo giöõa sinh hoaït ngheà nghieäp hay xaõ hoäi vôùi ñôøi soáng toân giaùo" (MV.43). Chuùng ta haõy tónh thöùc ñeå thöùc tónh keû khaùc. Neáu ngöôøi Coâng giaùo khoâng yù thöùc traùch nhieäm cuûa mình. "Neáu ñôøi soáng ñaïo cuûa hoï chæ thu heïp trong nhaø thôø vôùi vaøi vieäc ñaïo ñöùc thì laàm laïc laém", vaø coâng vieäc canh taân cuûa Coâng Ñoàng Vatican II voâ ích. Anh chò em haõy theo lôøi Ñöùc Thaùnh Cha: "giöõ con maét Hoäi Thaùnh tænh thöùc" ñeå nhìn caùc daáu hieäu cuûa thôøi ñaïi.
Moãi Ngöôøi Vaø Moïi Ngöôøi Coâng Giaùo Coù Boån Phaän Ñem Hoäi Thaùnh Vaøo Trong Theá Giôùi Ngaøy Nay
Anh chò em thaân meán trong Chuùa Kitoâ,
Ñöùc Chuùa Cha ñaõ yeâu thöông traàn gian vaø sai Con Moät Ngaøi ñeán cöùu traàn gian. Coâng vieäc cöùu chuoäc vaãn tieáp tuïc. Nhö Chuùa Kitoâ, Hoäi Thaùnh phaûi nhaäp theá, maø Hoäi Thaùnh khoâng phaûi chæ laø Ñöùc Thaùnh Cha hay giaùo trieàu La Maõ. Hoäi Thaùnh laø taát caû Daân Chuùa döôùi quyeàn laõnh ñaïo cuûa Ñöùc Thaùnh Cha, ñaïi dieän Chuùa Kitoâ. Rieâng ñoái vôùi giaùo daân, anh chò em phaûi nhaän ñònh roõ nhieäm vuï ñem Hoäi Thaùnh vaøo trong theá giôùi ngaøy nay.
Trong saéc leänh Toâng Ñoà giaùo daân (soá 1), Coâng Ñoàng nhaén nhuû thieát tha: "Hoaøn caûnh hieän taïi baét giaùo daân phaûi hoaït ñoäng toâng ñoà caùch roäng raõi vaø maïnh meõ hôn. Thöïc vaäy, daân soá caøng ngaøy caøng taêng: khoa hoïc vaø kyû thuaät tieán boä; moái lieân ñôùi giöõa ngöôøi vôùi ngöôøi theâm chaët cheõ. Nhöng ñieàu ñoù khoâng nhöõng môû roäng tôùi voâ taän moâi tröôøng toâng ñoà cuûa ngöôøi giaùo daân, moâi tröôøng naøy moät phaàn lôùn chæ coù hoï (giaùo daân) môùi ñi vaøo ñöôïc, noù coøn naåy ra nhieàu vaán ñeà môùi, ñoøi hoûi hoï ñaëc bieät quan taâm vaø nghieân cöùu".
Hoaëc ngöôøi Coâng giaùo seõ ñem Hoäi Thaùnh vaøo trong theá giôùi.
Hoaëc ngöôøi Coâng giaùo ñeå Hoäi Thaùnh soáng beân leà theá giôùi.
Hoaëc caùc phöông tieän toái taân cuûa thôøi ñaïi seõ phuïc vuï coâng cuoäc cuûa Hoäi Thaùnh.
Hoaëc chính caùc phöông tieän cuûa phaùt minh khoa hoïc thôøi nay trôû laïi laøm khí cuï trôû ngaïi cho haønh ñoäng cöùu roãi cuûa Hoäi Thaùnh.
Anh chò em phaûi laøm gì?
Ngöôøi Coâng giaùo chaân thaønh phaûi khieâm toán, can ñaûm vaø hieän dieän trong xaõ hoäi. Trong Thoâng ñieäp "Hoøa bình theá giôùi", Ñöùc Gioan XXIII ñaõ daïy caùch thieát thöïc: "Caùc hieàn töû cuûa ta seõ khoâng ñöôïc töï maõn, vì cho raèng mình ñaõ ñöôïc aùnh saùng ñöùc tin, hay laø ñang oâm aáp moät hoaøi baõo ñöôïc laøm vieäc thieän. Nhöng hoï coøn phaûi coù maët trong caùc cheá ñoä xaõ hoäi vaø töø beân trong, hoï phaûi gieo aûnh höôûng vaøo caùc cô caáu aáy nöõa" (soá 81).
Coù ñöùc tin nhôø lôøi giaûng daïy, nhöng anh chò em haõy thöû xeùt, moãi tuaàn nghe giaûng nöûa giôø, coøn moãi ngaøy möôøi maáy giôø, vaø moãi tuaàn baûy ngaøy, con caùi anh chò em, nghe bao nhieâu caâu chuyeän, baøi haùt, nghe ñaøi quoác noäi vaø quoác teá, coù khi voâ ích. Hôn theá nöõa trong hai naêm, soá voâ tuyeán truyeàn hình ôû Vieät Nam ñaõ leân ñeán 350,000 chieác, moãi thaùng coù 20 phuùt cuûa Coâng giaùo. Coøn caùc chöông trình khaùc? Hieän giôø thaät ñaùng khen nhöõng coá gaéng cuûa chuyeân vieân, nhöng neáu ta khoâng quan taâm, trong töông lai, coù theå suoát 30 ngaøy, moãi ngaøy 20 giôø, con caùi ta seõ bò ñaàu ñoäc. Khoâng ai khoâng ñau khoå vì naïn cao boài, du ñaõng, hippi, gia ñình tan vôõ, ly dò, thieáu nieân phaïm phaùp (coù luaät sö trong moät naêm ñaõ phaûi xöû ñeán 100 vuï ly dò vaø cuõng chöøng aáy vuï thieáu nieân phaïm phaùp). Moät vieän baûo sanh lôùn ghi trong thoáng keâ naêm 1967, 12,841 treû sô sinh, nhöng trong soá aáy coù 4,470 khai theo hoï cha, coøn 8,371 treû phaûi khai theo hoï meï. Nghóa laø cöù 100 treû thì chæ coù 30 ñöùa treû coù cha meï keát hoân ñaøng hoaøng thoâi. Ñoù laø xaõ hoäi Vieät Nam (1967) chöù khoâng phaûi AÂu Myõ ñaâu xa.
Nhieàu laõnh vöïc xaõ hoäi trôû neân xa xaêm, bieät laäp, ñoái vôùi nhöõng haïng ngöôøi aáy, nhöõng coâng vieäc aáy laém luùc chuùng ta coù thaùi ñoä laõnh ñaïm, neáu khoâng phaûi laø khinh mieät, boû rôi, leân aùn, voâ traùch nhieäm. Nhöng neáu ta vaéng maët, ta khoâng coù tieáng noùi thì ai seõ cöùu roãi hoï, vaø neáu ñeán vôùi hoï laø tieân tri giaû, laø muoâng soùi maëc loát chieân, thì soá phaän hoï khoán khoå quaù, ñaùng thöông quaù!
ÔÛ ñaây toâi khoâng coù yù laøm moät baûng thoáng keâ, nhöng toâi muoán neâu leân moät ít con soá ñeå anh chò em laïi gaàn thöïc teá vaø giuùp anh chò em suy nghó.
Naêm 1969 daân soá Vieät Nam 17,867,000 ngöôøi, trong soá ñoù:
- Coù 5,628,271 thieáu nieân döôùi 18 tuoåi vôùi tyû soá 33.1% vôùi toaøn daân.
- Coù 2,267,412 hoïc sinh tieåu hoïc, 570,627 hoïc sinh trung hoïc, 39,944 sinh vieân ñaïi hoïc, 1,096,000 binh só, ñoä 300,000 thanh nieân du ñaõng, 300,000 gaùi maõi daâm, 250,000 coâng nhaân sôû Myõ.
Xaõ hoäi Vieät Nam ta coøn giöõ ñöôïc moät hình thöùc leã ñoä, khuoân pheùp, nhöng vôùi soá ngöôøi ñöùng tuoåi daàn daàn ra ñi vaø theá heä môùi ñang leân, Hoäi Thaùnh coù ñi saâu vaøo caùi theá giôùi Vieät Nam naøy khoâng? Coù thaám nhuaàn loøng ngöôøi daân Vieät Nam khoâng? Coù nhaäp vaøo cuoäc soáng cuûa ngöôøi Coâng giaùo Vieät Nam khoâng?
Chuùng ta xin cho "Nöôùc Cha trò ñeán", Chuùa ñaõ ban ôn, coøn ta, ta laøm gì? Ôn Chuùa ôû trong ta ñaõ voâ ích roài sao?
Chuùng ta öôùc mong vaø caàu nguyeän cho Hoøa bình, nhöng ngöôøi Coâng giaùo ñaõ chuaån bò Hoøa Bình chu ñaùo chöa? Vôùi moät soá binh só seõ giaûi nguõ, vôùi maáy möôi vaïn coâng nhaân thaát nghieäp, vôùi töøng vaïn sinh vieân toát nghieäp ñaïi hoïc khoâng ñuû coâng sôû, xí nghieäp, kyõ ngheä, thì caûnh ngheøo khoù baàn cuøng, chia reõ, tranh chaáp, troäm cöôùp, truïy laïc, seõ laø moät noãi ñe doïa khuûng khieáp cho neàn vaên minh, cho luaân lyù, cho toaøn daân Vieät Nam. Caàu nguyeän cho Hoøa bình maø khoâng suy nghó, khoâng lo laéng laø thöû pheùp Chuùa. Kinh caùo mình môùi coù caâu: "vaø nhöõng ñieàu thieáu soùt", coù khi ñoù laø ñieàu troïng vaø nhieàu nöõa. Anh chò em haõy nghe lôøi Ñöùc Thaùnh Cha: "Khoâng ai coù quyeàn thaûn nhieân nhìn soá phaän cuûa con ngöôøi anh em mình ñang chìm ñaém trong baàn cuøng, ñang bò ngu doát daøy voø, ñang khoå cöïc vì thieáu an ninh. Ngöôøi tín höõu cuõng phaûi chaïnh loøng nhö Chuùa Kitoâ, Ñaáng ñaõ noùi raèng: "Ta thöông xoùt quaàn chuùng" (Nc. 8.2). Taát caû moïi ngöôøi cuøng thaønh taâm khaån caàu Thieân Chuùa cho nhaân loaïi, moät khi ñaõ yù thöùc ñöôïc nhöõng tai hoïa to lôùn aáy thì ñeå loøng trí maø tìm caùch ñaåy lui noù (Td. Phaùt Trieån caùc daân toäc 74,74). Anh em haõy trôû neân quaû tim cuûa Hoäi Thaùnh, bieát rung caûm tröôùc caûnh töôïng ñau xoùt aáy.
Ngöôøi Coâng Giaùo Phaûi Laøm Moät Cuoäc Caùch Maïng Xaõ Hoäi
Ñöùng tröôùc moät töông lai quaù muø mòt, nhöõng vaán ñeà quaù bao la vaø phöùc taïp, loøng anh chò em rung caûm vì xoùt xa. Tieáng Ñöùc Thaùnh Cha keâu goïi laïi caøng thuùc baùch:
"Söï phaùt trieån ñoøi hoûi nhöõng thay ñoåi taùo baïo, nhöõng ñoåi môùi saâu xa, phaûi haønh ñoäng gaáp, bôûi vì soá ngöôøi ñau khoå coøn quaù nhieàu..."
Cuoäc caùch maïng xaõ hoäi aáy, Ñöùc Thaùnh Cha toùm laïi trong danh töø "phaùt trieån".
Moät ñieàu toái quan troïng laø phaûi hieåu ñuøng nghóa tieáng phaùt trieån. Ngöôøi ta thöôøng hieåu: phaùt trieån nghóa laø laøm cho giaøu coù (enrichissement); hoaëc laø laøm taêng giaù trò nhôø caùc phöông phaùp khoa hoïc (mise en valeur), hoaëc khueách tröông baønh tröôùng (expansion); hay laø naêng suaát toái ña (maximation). Taát caû quan nieäm aáy chæ nhaém beân ngoaøi, chæ chuù yù ñeán "soá löôïng", maø khoâng quan taâm ñeán giaù trò con ngöôøi toaøn dieän vaø taát caû moïi ngöôøi.
"Phaùt trieån" theo yù Ñöùc Thaùnh Cha Phaoloâ VI laø thaêng tieán con ngöôøi toaøn dieän, vaø thaêng tieán moïi ngöôøi, thaêng tieán moïi quoác gia, moïi taàng lôùp xaõ hoäi.
"Trong yù ñònh cuûa Thieân Chuùa, moãi ngöôøi sinh ra laø ñeå ñöôïc phaùt trieån, vì moãi ñôøi soáng laø moät söù maïng" (soá 15).
Ñi cho ñeán cuøng, phaùt trieån khoâng theå rôøi khoûi ôn thieân trieäu, nghóa laø tieáng Chuùa goïi con ngöôøi thaêng tieán ngaøy caøng "gioáng hình aûnh Con Moät Chuùa Cha" (Rm 8.29).
Moät neàn nhaân baûn sieâu vieät laøm cho con ngöôøi soáng ñaày ñuû toät ñoä cuõng chöa ñuû laøm sao cho con ngöôøi phaùt trieån toaøn dieän, tuy laø toát ñeïp vaø ñaùng mong laém. Anh chò em haõy xem nöôùc Nhaät, Thuïy Ñieån, laø nhöõng quoác gia coù toå chöùc xaõ hoäi hoaøn bò nhaát, soá con trong gia ñình ít nhaát, maø cuõng laïi laø nôi coù tæ soá töï töû cao vaøo baäc nhaát.
Phaùt trieån chaân chính laø soáng "ra ngöôøi hôn" theo thieân nhieân phuù baåm cho ta vaø ôn thaùnh suûng Chuùa ñaõ ñoå vaøo taâm hoàn ta.
Phaùt trieån nhö theá ñaõ trôû neân moät boån phaän. Boån phaän moãi caù nhaân, moãi daân toäc, phaûi laøm lôïi nhöõng taøi ñöùc (Phuùc AÂm goïi laø neùn baïc) Chuùa ñaõ trao cho. Ngaøy tröôùc Ñöùc Pioâ XII ñaõ daïy: "Phaûi laøm cho nhaân loaïi töø moät theá giôùi man rôï ñeán moät theá giôùi xöùng vôùi con ngöôøi ñeán moät theá giôùi xöùng vôùi con Chuùa."
Nhöõng Trôû Ngaïi Cho Vieäc Phaùt Trieån
1 - Tham lam
Ñoái vôùi giaùo daân cuõng nhö daân toäc, muïc ñích toái haäu cuûa phaùt trieån khoâng phaûi laø theâm nhieàu cuûa; tuy nhieân chuùng ta coâng nhaän cuûa caûi vaät chaát caàn cho con ngöôøi ñöôïc an ninh, töï do vaø haân hoan naåy nôû.
Duø theá, con ngöôøi coøn tham lam quaù ñoä, luùc aáy "loøng con ngöôøi trôû neân chai ñaù vaø kheùp kín laïi, con ngöôøi khoâng coøn ñeán vôùi nhau vì tình nghóa nhöng chæ vì lôïi loäc, lôïi loäc ñaõ laøm cho con ngöôøi choáng ñoái nhau vaø chia reõ nhau" (Td. Phaùt Trieån. 19)
Anh chò em thaáy ñuû moïi hình thöùc tham lam: tham lam cuûa caù nhaân, tham lam cuûa ñoaøn theå, tham lam cuûa giai caáp xaõ hoäi, tham lam cuûa caùc quoác gia. Con ngöôøi laø ñoàng thuû phaïm vaø laø tuø nhaân cuûa söï tham lam aáy.
Anh chò em thaân meán trong Chuùa Kitoâ,
Laø daân Chuùa, anh chò em haõy suy nghó, haõy töï vaán löông taâm, haõy goùp phaàn xaây döïng hoøa bình an laïc cho ñaát nöôùc, nhöng neáu "thöôïng haï giai chinh lôïi" tham nhuõng, baát coâng baèng baát cöù hình thöùc naøo, coâng khai hay aâm thaàm, coù toå chöùc khoa hoïc hay loä lieãu, ñeàu laø nhöõng toäi ñoái vôùi ñoàng baøo vaø keâu ñeán taän trôøi. Thaùnh Gioan daïy: "Keû coù cuûa caûi treân ñôøi, neáu thaáy anh em mình tuùng baán maø khoùa loøng daï laïi, khoâng thöông noù, thì loøng meán Chuùa ôû trong keû aáy theá naøo ñöôïc?" (1Gio. 3,12).
Anh chò em haõy soáng tinh thaàn thanh baàn cuûa Phuùc aâm vaø haõy nhôù lôøi khuyeân baûo ñôn sô vaø xaùc thöïc cuûa Ñöùc Gioan XXIII: "Caùc con ñöøng nghó ñeán mình vì caùc con seõ thaáy mình thieáu nhieàu, caùc con haõy nhìn ñeán keû ngheøo khoå, roài caùc con seõ nhìn thaáy mình coøn nhieàu cuûa dö thöøa vaø xa xæ" (trieàu yeát 11-9-1962).
2- Tinh thaàn duy vaät
Khi maõi tìm tieän nghi vaø cuûa caûi, con ngöôøi seõ muø quaùng vaø queân boû caùc giaù trò thieâng lieâng. Ñoù laø duy vaät thöïc teá, soáng ñoäng maø xaõ hoäi ta ñaõ khôûi söï hoâ haáp, vaø moãi ngaøy töø AÂu Myõ traøn ngaäp sang. Thaät laø ñieân daïi ñoái vôùi con ngöôøi vaø caùc daân toäc trong luùc "vì ham soáng vaät chaát maø hy sinh lyù do cuûa cuoäc soáng" (Td. Phaùt Trieån, 40).
Nhöõng chieán dòch choáng naïn ñoùi, choáng beänh taät, muø chöõ, raát höõu ích. Nhöng neáu noù cuõng mang theo caùc teä ñoan duy vaät thì voâ tình noù ñaàu ñoâc daân chuùng.
Neáu phaùt trieån chæ nhaém maët kinh teá, vaät chaát, thì neàn nhaân baûn aáy chæ coù theå thaéng lôïi ngoaøi bì phu.
3- Baïo ñoäng
Giöõa caêng thaúng cuûa côn khuûng hoaûng haàu nhö khoâng loái thoaùt, con ngöôøi deã bò loâi cuoán phaûn öùng baïo ñoäng.
Hoäi Thaùnh ñaõ toá caùo nhöõng "tình traïng baát coâng keâu taän trôøi" maø laïi caám baïo ñoäng sao?
Xin thöa, Hoäi Thaùnh khuyeân traùnh "nhöõng cuoäc noäi loaïn vaø caùch maïng laøm cho theâm baát coâng, ñem ñeán cheânh leäch vaø gaây theâm taøn phaù" (Phaùt Trieån, 31).
Nhöng chuùng ta cuõng khoâng queân raèng Ñöùc Thaùnh Cha cho laø hôïp lyù trong "tröôøng hôïp ñeå ñaùnh ñoå moät cheá ñoä ñoäc taøi roõ reät vaø keùo daøi quaù laâu, laøm thöông toån naëng neà ñeán nhöõng quyeàn lôïi caên baûn cuûa con ngöôøi, voán nguy haïi lôùn cho ích chung cuûa xöù sôû".
Hoäi Thaùnh khoâng daïy chaáp nhaän caùch nhaãn nhuïc caùc baát coâng, ngöôïc laïi, daïy caùch roõ reät: "Tình traïng hieän taïi phaûi ñöôïc ñöông ñaàu moät caùch can ñaûm, nhöõng baát coâng phaûi ñöôïc deïp tan vaø löôùt thaéng, nhöõng caûi caùch khaån caáp phaûi ñöôïc aùp duïng khoâng trì hoaõn" (Td. P.T; 32).
Tieáng noùi ñanh theùp cuûa Ñöùc Thaùnh Cha keâu goïi, tænh thöùc tinh thaàn traùch nhieäm cuûa anh chò em, thay vì taëng quaø, giuùp ñôõ vôùi tinh thaàn treân döôùi, giaøu ngheøo, quan thaày vôùi baày toâi, anh chò em haõy hoøa mình vaøo cuoäc soáng cuûa hoï, chia seû noãi khoå nhuïc cuûa hoï, giuùp hoï tìm laïi phaåm giaù vaø khaû naêng.
Laøm nhö theá chuùng ta töï giuùp mình thoaùt khoûi tình traïng keùm môû mang thieâng lieâng, xaõ hoäi vaø coâng daân.
Xin anh chò em töï hoûi mình: "Toâi ñaõ soáng xöùng vôùi tieáng goïi cuûa Chuùa chöa?"
Phaùt trieån toaøn dieän phaûi ñi lieàn vôùi phaùt trieån toaøn theå nhaân loaïi.
Moät chi theå phaûi yeáu ñau thì toaøn thaân phaûi cöïc khoå.
Muoán ñaït muïc tieâu phaùt trieån toaøn dieän vaø lieân ñôùi; Ñöùc Thaùnh Cha Phaoloâ VI neâu leân 3 khía caïnh cuûa boån phaän:
1- Boån phaän lieân ñôùi
Anh em cuûa toâi laø ngöôøi khoâng côm aên, khoâng aùo maëc, laø ngöôøi muø chöõ, laø ngöôøi thaát voïng.
"Choáng baàn cuøng, tuy caáp baùch vaø caàn thieát nhöng khoâng ñuû. Vaán ñeà chính laø thieát laäp moät xaõ hoäi, trong ñoù moãi ngöôøi, khoâng phaân bieät noøi gioáng, toân giaùo, quoác tòch, coù theå soáng moät ñôøi soáng ñaày ñuû laø con ngöôøi" (Phaùt Trieån, 47).
Lieân ñôùi khoâng phaûi chæ laø boån phaän giöõa caù nhaân vôùi caù nhaân, maø coøn laø boån phaän giöõa daân toäc vôùi daân toäc.
Trí khoân nhaân loaïi ñaõ ñaåy lui caùc bieân giôùi cuûa vuõ truï: khoâng gian vaø ñaïi döông ñaõ môû caùc bí maät cho con ngöôøi; beänh taät ñaõ ñaàu haøng tröôùc khaùm phaù vaø tieán boä laï luøng cuûa khoa hoïc, kyõ thuaät. Nhöng coøn naïn ñoùi laø thaûm kòch xöa nhaát, maø cuõng laø thaûm kòch cuûa thôøi ñaïi. Töông lai cuûa vaên minh vaø hoøa bình theá giôùi bò ñe doïa naëng neà, vì nhö nhaø baùc hoïc dinh döôõng tröù danh Josueù de Castro noùi: " Ngöôøi ta laøm ra naïn ñoùi". Xaâm laêng, trôû ngaïi cuûa thieân nhieân, ngu doát khoâng söû duïng kyõ thuaät toái taân, meâ tín theo moät soá tuïc leä toân giaùo, ñoäc quyeàn cuûa moät soá quoác gia treân caùc nguyeân lieäu, taïo ra ñoùi khoå: trong 3 ngöôøi treân theá giôùi coù hai ngöôøi ñoùi. Haèng naêm coù 20 trieäu ngöôøi cheát ñoùi, vaø treân theá giôùi coù 500 trieäu ngöôøi khoâng bao giôø no. Ñöùc Thaùnh Cha noùi: "Ñaây laø vaán ñeà soáng coøn cuûa caùc daân toäc ngheøo, cuûa söï hoøa hôïp daân toäc trong caùc nöôùc keùm môû mang vaø cuûa hoøa bình theá giôùi" (Phaùt Trieån, 55).
2- Boån phaän coâng bình xaõ hoäi
Ñeå thöïc hieän boån phaän lieân ñôùi, Ñöùc Thaùnh Cha Phaoloâ VI ñaõ hoâ haøo, giuùp ñôõ nhieàu chính trò gia, nhieàu nhaø kinh teá hoïc treân con ñöôøng choáng naïn ñoùi, daønh phaàn dö thöøa cuûa nöôùc giaøu ñem giuùp caùc nöôùc ngheøo. Taïi Bombay, Ngaøi ñaõ keâu goïi thieát laäp moät ngaân quyõ quoác teá, ñoùng goùp bôûi moät phaàn kinh phí, ñeå ñem giuùp caùc nöôùc ñoùi keùm nhaát. Treân thöïc teá ñaõ coù nhieàu tieán boä, caùc nöôùc daàn daàn yù thöùc tham gia. Neáu khoâng coù caùc bieän phaùp aáy thì tuyeân ngoân nhaân quyeàn, keâu goïi hoøa bình, chæ laø aûo töôûng vaø giaû hình.
Nhöng taát caû caùc bieän phaùp aáy phaûi ñaët treân coâng bình xaõ hoäi, neáu khoâng, "caùc nöôùc ngheøo seõ heát tín nhieäm ôû nöôùc giaøu khi hoï coù caûm töôûng laø tay naøy cho, tay kia laáy laïi" (Phaùt Trieån, 56).
Söï caïnh tranh thöông maõi voâ löông taâm, keû yeáu bò boùc loät vaø chaáp nhaän ñieàu kieän cuûa keû maïnh, laø "cheá ñoä cuûa con caùo töï do trong chuoàng gaø töï do".
Neáu chuû nghóa töï do caïnh tranh thöông maõi vi phaïm coâng bình xaõ hoäi, thì chuùng ta cuõng khoâng queân chuû nghóa quoác gia quaù khích vaø chuû nghóa chuûng toäc quaù khích. Noù taïo neân tuûi nhuïc, haän thuø, chia reõ, tranh chaáp ngay giöõa loøng caùc daân toäc; coâng lyù, cuoäc soáng an bình vaø sinh maïng bò ñe doïa, nhaát laø khi coù tranh chaáp vuï lôïi beân ngoaøi nhuùng tay vaøo. Nigeria Biafra laø naïn nhaân ñieån hình: treân 2 trieäu ngöôøi cheát ñoùi trong hai naêm nay vì tranh chaáp boä laïc, vì giaønh giöït daàu hoûa.
Coâng lyù laø toân troïng laãn nhau. Muoán coù coâng lyù ta haõy töï ñaët mình vaøo ñòa vò cuûa ngöôøi kia. Coâng lyù chæ ñöôïc hoaøn haûo khi ñi ñeán choã thieän caûm vôùi nhau, thaân thieát vôùi nhau.
3 - Boån phaän baùc aùi huynh ñeä
Ñöùc Thaùnh Cha Phaoloâ VI nhaän ñònh: "Xaõ hoäi loaøi ngöôøi ñau ñôùn traàm troïng. Nguyeân nhaân cuûa beänh tình naøy khoâng phaûi laø taøi nguyeân cuûa thieân nhieân kieät queä hay loøng tham cuûa moät soá ngöôøi vô veùt, maø chính laø thieáu tình huynh ñeä giöõa ngöôøi vôùi ngöôøi, cuõng nhö giöõa daân toäc vôùi daân toäc" (Phaùt Trieån, 66).
Chæ coù tình baùc aùi huynh ñeä môùi tieâu huûy ñöôïc nhöõng nguyeân nhaân cuûa baát coâng, cuûa toäi aùc, cuûa khoán cuøng.
Chæ coù tình baùc aùi huynh ñeä môùi ngaên caûn ñöôïc "söï tieán boä cuûa nhöõng ngöôøi naøy khoûi thaønh trôû ngaïi cho söï phaùt trieån cuûa nhöõng ngöôøi khaùc". Vì ñoù laø daáu hieäu cuûa söï baát coâng taän goác reã.
Tính baùc aùi huynh ñeä aáy phaûi ñöôïc thöïc hieän ñoái vôùi lôùp ngöôøi treû caàn ñöôïc tieáp ñoùn, ñoái vôùi nhöõng ngöôøi di daân caàn ñöôïc naâng ñôõ. Tình baùc aùi huynh ñeä aáy phaõi ñöôïc thöïc hieän bôûi caùc nhaø kinh doanh, nhöõng chuyeân vieân ñi giuùp phaùt trieån ôû nöôùc ngoaøi.
Tình baùc aùi huynh ñeä aáy phaûi ñöôïc thöïc hieän qua caùc hieäp öôùc quan troïng giöõa caùc quoác gia.
Tình baùc aùi huynh ñeä aáy chæ ñöôïc thaønh hình vaø toàn taïi khi coâng nhaän moät uy quyeàn quoác teá höõu hieäu, moät cô caáu phaùp lyù ñeå chuaån bò, phoái hieäp vaø ñieàu haønh.
Khoâng coù baùc aùi huynh ñeä thì khoâng theå naøo xaây döïng hoøa bình chaân chính vaø vónh cöûu ñöôïc. Caùc daân toäc ngaøy caøng khoù chòu caùc noãi baát coâng, vaø söï giaän döõ cuûa hoï ñaõ rung ñoäng theá kyû 20 naøy! Caùc daân toäc giaøu ñaõ xung ñoät nhau trong theá kyû 20 naøy cuõng vì maâu thuaãn trong vieäc phaùt trieån, vì hoï nhaèm phaùt trieån theá löïc thay vì phaùt trieån nhaân ñaïo. OÂng Reneù Maheu, Giaùm ñoác cô quan vaên hoùa quoác teá Unesco ñaõ noùi: "Phaùt trieån laø moät traïng thaùi tinh thaàn, nhaát laø, phaùt trieån laø moät vieäc cuûa löông taâm" (Tuyeân ngoân 19-4-1967).
Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ tröng lôøi vaên haøo Nicolas Bardiaeff, raát ñaùng cho ta suy nghó: "Baùnh toâi aên laø vaán ñeà vaät chaát, baùnh toâi cho anh em laø vaán ñeà thieâng lieâng" (Huaán töø 20-4-1967).
Nhaân loaïi khoâng mua hoøa bình baèng baùc aùi huynh ñeä thì phaûi traû giaù hoøa bình raát cao baèng söï khuûng khieáp. Ngay töø 1963, nghóa laø 7 naêm tröôùc ñaây, ngöôøi ta tính raèng khoái bom nguyeân töû cuûa theá giôùi leân tôùi 320,000 megatoân (moãi megatoân laø moät trieäu taán). Neáu ñem chia ra cho nhaân loaïi treân theá giôùi thì moái ngöôøi ñöôïc 10 taán. Ñang luùc 2 phaàn 3 nhaân loaïi ñoùi thì moãi giôø chieán tranh tieâu thuï heát 14 tæ Myõ kim. Vôùi giaù moät chieác oanh taïc cô thoâi, ngöôøi ta coù theå xaây 75 beänh vieän, moãi caùi coù 100 giöôøng, taëng 50,000 chieác maùy caøy cho caùc nöôùc keùm môû mang, saên soùc taát caû caùc ngöôøi phong cuøi treân theá giôùi vaø traû löông cho 250,000 giaùo vieân trong moät naêm.
Anh chò em thaân meán trong Chuùa Kitoâ,
Toâi chaéc anh chò em hieåu vì sao maø Ñöùc Thaùnh Cha keâu goïi hoøa bình, vì sao ngöôøi saùng laäp Coâng Lyù vaø Hoøa Bình, vaø tinh thaàn cuûa Coâng Lyù vaø Hoøa Bình laø gì?
Xin anh chò em haõy nghe lôøi Ñöùc Thaùnh Cha tha thieát môøi goïi:
"Giôø haønh ñoäng ñaõ ñieåm # Heát thaûy moïi ngöôøi vaø heát thaûy moïi daân toäc ñeàu phaûi laõnh laáy traùch nhieäm# Ngöôøi Coâng giaùo phaûi saün saøng ñöùng ñaàu haøng nguõ nhöõng keû khoâng töø choái moät coá gaéng naøo ñeå xaây döïng, trong thöïc teá, moät neàn luaân lyù quoác teá hôïp ñaïo coâng bình" (Phaùt Trieån, 81).
Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ keâu goïi caùc Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc, caùc Chuûng vieän, caùc Ñaïi hoïc, caùc Hoäi Ñoàng, caùc nhoùm nghieân cöùu, moïi ñoaøn theå giaùo daân, ñaëc bieät giôùi treû, trong chöông trình hoïc vaán, trong caùc cuoäc tónh taâm, giaûng thuyeát, daïy giaùo lyù, phaûi "hoïc hoûi ñeå haønh ñoäng" (eùtude pour l'action).
Ñöùc Thaùnh Cha daïy cuõng phaûi hôïp taùc chaët cheõ vôùi caùc toân giaùo baïn, vôùi caùc toå chöùc quoác gia vaø quoác teá ñeå hoïc hoûi vaø haønh ñoäng cho coâng lyù vaø hoøa bình.
Anh Chò em thaân meán trong Chuùa Kitoâ,
Toâi chaân thaønh caùm ôn caùc anh em trong chöùc Linh Muïc, caùc tu só, caùc chieán só ñaõ hy sinh nhieàu cho Coâng Lyù vaø Hoøa Bình trong naêm qua. Toâi xin duøng tieáng cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phaoloâ VI: "Coù theå noùi anh em laø toâng ñoà cuûa coâng cuoäc phaùt trieån vaø höõu ích" (Td. Phaùt Trieån, 86).
Trong nieàm tin töôûng voâ bieân cuûa ôn Chuùa vaø loøng töø aùi cuûa Ñöùc Meï Maria, chuùng ta haõy hy sinh caàu nguyeän vaø daán thaân phuïc vuï trong naêm môùi 1970.
Xin Thieân Chuùa Ba Ngoâi ban phuùc laønh cho anh chò em vaø xin caàu nguyeän cho toâi.
Nha Trang ngaøy 1 thaùng 1 naêm 1970
Ngaøy Quoác Teá Hoøa Bình
Fr. X. Nguyeãn Vaên Thuaän
Giaùm Muïc