Phong Traøo Vaø Thaàn Hoïc Phuï Nöõ
Trong Theá Kyû 20
Susan A. Ross
Lm. Nguyeãn Huøng Cöôøng, M.M. chuyeån dòch ra Vieät Ngöõ
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
VI. Keát Luaän
Trong vaøi caùch, söï tieán trieån trong nhöõng vaán ñeà cuûa phuï nöõ trong caùc giaùo hoäi döôøng nhö chaäm chaïp moät caùch naûn loøng - chöùng kieán baûn tuyeân boá cuûa Ñaïi Hoäi cuûa Giaùo Hoäi Thanh Taåy Mieàn Nam vaø vò trí cuûa Vatican veà vaán ñeà truyeàn chöùc cho phuï nöõ - phong traøo phuï nöõ ñaõ coù nhöõng aûnh höôûng maïnh meõ treân thaàn hoïc, nhö chuùng ta ñaõ thaáy. Maëc duø vaäy, moät soá vaán ñeà chaéc chaén naøo ñoù vaãn chöa ñöôïc giaûi quyeát. Moät trong nhöõng vaán ñeà naøy laø tôùi moät möùc ñoä naøo thì "kinh nhgieäm cuûa phuï nöõ" môùi trôû thaønh moät phaïm truø cho söï chuù yù veà thaàn hoïc. Nhö womanist, mujerista, moät soá phuï nöõ khoâng phaûi "vaán ñeà hieän ñaïi", nhö laø baûn tính cuûa con ngöôøi vaø caùc xaõ hoäi ñaõ bò phaân taùn khoâng coøn tính taäp trung nöõa. Vì vaäy, nhöõng söï toång hôïp veà phuï nöõ cuõng chính laø cuøng nhöõng loaïi vaán ñeà, ñaõ moät laàn xaûy ra cho "con ngöôøi". Chuùng ñöa ra moät vò trí khoâng coøn ñuùng nöõa, ñoù laø, moät hình aûnh veà "phuï nöõ" hoaøn vuõ nhö laø coù chung moät baûn chaát töông töï qua moïi thôøi gian vaø vaên hoùa. Nhöng nhöõng tö töôûng gia phuï nöõ nhö Lisa Sowle Cahill, Cristina Traina vaø Martha Nussbaum laäp luaän coù tính thuyeát phuïc raèng neáu khoâng coù söï chuù taâm roõ raøng veà nhöõng nhu caàu ñaëc bieät cuûa phuï nöõ - chaúng haïn nhö söï chaêm soùc söùc khoûe trong thôøi kyø thai ngheùn (döôõng thai), nuoâi döôõng con caùi - nhöõng vaán ñeà cuï theå vaø thöïc teá maø phuï nöõ vaø nhöõng ñöùa beù phaûi ñöông ñaàu vôùi - seõ laïc maát trong cuoäc tranh giaønh cuûa nhöõng vaán ñeà chuû quan cuûa thôøi haäu hieän ñaïi. Söï pheâ bình cuûa hoï trôû laïi töø nhöõng lyù thuyeát veà luaät töï nhieân cuûa Aristotle vaø Thomas coù theå cung öùng moät caùch ca tuïng caû nhöõng nhu caàu thieát thöïc vaø tieáp caän vaên hoùa cuûa con ngöôøi vôùi söï ña daïng cuûa xaõ hoäi toaøn caàu.
Vaán ñeà thöù hai chöa ñöôïc giaûi quyeát ñoù laø tôùi moät möùc ñoä naøo phong traøo phuï nöõ thaùch ñoá ñaëc tính cô baûn cuûa truyeàn thoáng Kitoâ giaùo; ví duï, ngöôøi ta coù theå noùi veà Thieân Chuùa theá naøo, ñaëc tính quyeàn bính giai caáp cuûa Giaùo Hoäi Coâng Giaùo Roâma, vaø ñôøi soáng ñoäc thaân cuûa linh muïc. Ngoân ngöõ bao goàm - khoâng nhöõng chæ cho nhaân loaïi nhöng maø laø cho caû Thieân Chuùa - ñaõ laø moät vaán ñeà ñöôïc chuù yù caùch ñaëc bieät; noù ñaõ trôû thaønh bieåu töôïng hoùa cho moät vaøi quan taâm "trieät ñeå caáp tieán" cuûa vaøi nhaø phuï nöõ caùch maïng muoán bieán Kitoâ giaùo thaønh toân giaùo "thôø kính ña thaàn". Nhöõng baûn dòch Kinh Thaùnh duøng ngoân ngöõ bao goàm, ngay caû khi ñaõ ñöôïc chaáp thuaän bôûi hoäi ñoàng giaùm muïc quoác gia, ñaõ bò baùc boû bôûi Vatican, thuùc ñaåy söï thaûo luaän khoâng nhöõng chæ veà ngoân ngöõ nhöng coøn veà caû phaùp quyeàn cuûa chöùc giaùm muïc vaø taäp ñoaøn giaùm muïc. Moät vaøi nhaø pheâ bình phuï nöõ leân aùn raèng nhöõng cô cheá giai caáp ñaõ bò töø choái caùch roõ raøng bôûi Ñöùc Kitoâ vaø töï noù laø toäi loãi. Caùch roõ raøng, caùc neàn thaàn hoïc phuï nöõ ñeà nghò nhöõng thay ñoåi saâu xa trong tö töôûng vaø thöïc haønh cuûa Kitoâ giaùo, nhöng khoâng phaûi taát caû caùc thaàn hoïc gia phuï nöõ ñoàng yù tôùi moät möùc ñoä naøo ñoù cuûa söï caàn thieát cho nhöõng söï thay ñoåi. Nhöõng neàn thaàn hoïc phuï nöõ seõ tieáp tuïc thaùch ñoá giaùo hoäi trung thaønh vôùi söù maïng cuûa mình trong khi tranh ñaáu ñeå giöõ quaân bình giöõa nhöõng tö töôûng vôùi nhu caàu cho nhöõng giaûi phaùp thöïc duïng.
Theo yù kieán cuûa toâi, thaàn hoïc phuï nöõ giôùi thieäu moät phong traøo luoân tieáp tuïc söûa sai trong loøng giaùo hoäi. Theo lòch söû, nhöõng phong traøo caûi caùch toân giaùo ñaõ tranh ñaáu ñeå ñònh nghóa giaùo hoäi töø goùc nhìn cuûa caùch giaûi thích töôi maùt trong saùng cuûa nhöõng goác reã cuûa truyeàn thoáng. Nhöõng phong traøo phuï nöõ ñaõ luoân luoân coù nhöõng tham voïng caû veà toân giaùo laãn chính trò, vaø noù tìm kieám ñeå chuyeån hoùa truyeàn thoáng thaønh moät truyeàn thoáng bao goàm nhöõng quan taâm cuûa phuï nöõ. Cuõng gioáng nhö caùc phong traøo caûi caùch khaùc, moät vaøi nhoùm ñaõ quyeát ñònh taùch ra khoûi truyeàn thoáng - ví duï, tu ñöùc nöõ thaàn, Wicca - trong khi nhöõng nhoùm khaùc coøn giöõ söï khaùc bieät trong moät giôùi haïn naøo ñoù maø hoï tin raèng caùi truyeàn thoáng ñang hieän höõu caàn moät söï chuyeån bieán: coù neân truyeàn chöùc linh muïc cho phuï nöõ khoâng? hoaëc toaøn theå heä thoáng muïc vuï cuûa giaùo só coù neân thay ñoåi khoâng? Theá kyû 21 coù theå khoâng cung öùng taát caû nhöõng caâu traû lôøi. Nhöng söï taùc ñoäng aûnh höôûng cuûa phong traøo phuï nöõ treân thaàn hoïc trong theá kyû 20 thì khoâng theå bò lôø ñi ñöôïc.
(Trích trong cuoán The Twentieth Century - A Theological Overview
Edited by Gregory Baum
Orbis Books - Maryknoll, New York, 1999)