Ngaøy 20 thaùng 10 naêm 2002

Chuùa Nhaät 29 Thöôøng Nieân Naêm A

Ñoïc Tin Möøng  Mt 22,15-21

¹⁵ Baáy giôø nhöõng ngöôøi Phariseâu ñi baøn baïc vôùi nhau, tìm caùch laøm cho Ñöùc Gieâsu phaûi lôõ lôøi maø maéc baãy. ¹⁶ Hoï sai caùc moân ñeä cuûa hoï cuøng ñi vôùi nhöõng ngöôøi phe Heâroâñeâ, ñeán noùi vôùi Ñöùc Gieâsu raèng: "Thöa Thaày, chuùng toâi bieát Thaày laø ngöôøi chaân thaät vaø cöù söï thaät maø daïy ñöôøng loái cuûa Thieân Chuùa. Thaày cuõng chaúng vò neå ai, vì Thaày khoâng cöù beà ngoaøi maø ñaùnh giaù ngöôøi ta. ¹⁷ Vaäy xin Thaày cho bieát yù kieán: coù ñöôïc pheùp noäp thueá cho Xeâda hay khoâng?" ¹⁸ Nhöng Ñöùc Gieâsu bieát hoï coù aùc yù, neân Ngöôøi noùi: "Taïi sao caùc ngöôøi laïi thöû toâi, hôõi nhöõng keû giaû hình! ¹⁹ Ñöa ñoàng tieàn noäp thueá cho toâi coi!" Hoï lieàn ñöa cho Ngöôøi moät ñoàng baïc. ²⁰ Vaø Ngöôøi hoûi hoï: "Hình vaø danh hieäu naøy laø cuûa ai ñaây?" ²¹ Hoï ñaùp: "Cuûa Xeâda". Baáy giôø, Ngöôøi baûo hoï: "Theá thì cuûa Xeâda, traû veà Xeâda; cuûa Thieân Chuùa, traû veà Thieân Chuùa".

Gôïi yù ñeå soáng vaø chia seû Tin Möøng

Baøi Tin Möøng hoâm nay noùi tôùi “nhöõng ngöôøi phe Heâroâñeâ” (c.16). Hoï laø ai? Taïi sao caùc moân ñeä ngöôøi Phariseâu cuøng ñi vôùi hoï ñeå tìm caùch laøm cho Ñöùc Gieâsu lôõ lôøi maø maéc baãy? Vaäy baãy ñoù laø baãy naøo?

Ñuïng chaïm tôùi ngai vaøng

Roõ raøng baøi Tin Möøng hoâm nay lieân quan tôùi vaán ñeà noäp thueá, töùc cuõng lieân quan tôùi chính trò. Ñöùc Gieâsu ñöôïc ñaët tröôùc vaán ñeà noäp thueá khoâng phaûi cho tieåu vöông Heâroâñeâ nhöng cho oâng vua keå nhö lôùn nhaát treân theá giôùi thôøi ñoù, laø hoaøng ñeá Roâma.

Ñaây khoâng phaûi laø laàn ñaàu tieân trong ñôøi, Ñöùc Gieâsu ñuïng chaïm tôùi vaán ñeà chính trò. Luca cho ta bieát thôøi aáy hoaøng ñeá Augustoâ (töùc Augustus Caesar cai trò ñeá quoác Roâma töø naêm 27 tröôùc Coâng Nguyeân tôùi naêm 14 sau Coâng Nguyeân) ra chieáu chæ, truyeàn kieåm tra daân soá trong khaép caû thieân haï (Lc 2,1). Theo leänh ñoù, oâng Giuse vaø baø Maria, ñaõ töø Nadareùt mieàn Galileâ, veà nguyeân quaùn Beâlem khai teân tuoåi. Khi hai oâng baø ñang ôû ñoù, thì baø Maria sinh con trai ñaàu loøng, roài ñaët naèm trong maùng coû, vì hai oâng baø khoâng tìm ñöôïc choã trong nhaø troï (Lc 2,7).

Khi hai oâng baø coøn ôû Beâlem thì moät bieán coá khaùc xaûy ra ñuïng chaïm tôùi ngai vaøng cuûa Heâroâñeâ Caû, ngöôøi goác xöù Iñumeâa, cai trò xöù Heâroâñeâ (37-4 tröôùc CN) maø laõnh thoå bao goàm caû Beâlem. Soá laø khi coù maáy nhaø chieâm tinh töø phöông ñoâng tôùi Gieârusalem vaø hoûi cho bieát “Ñöùc Vua daân Do thaùi môùi sinh, hieän ôû ñaâu? Chuùng toâi ñaõ thaáy vì sao cuûa Ngöôøi xuaát hieän beân Phöông Ñoâng, neân chuùng toâi ñeán baùi laïy Ngöôøi” (Mt 2,2). Tin aáy khieán nhaø vua boái roái vaø caû thaønh Gieârusalem xoân xao (Mt 2,3). Nhaø vua ñaõ kheùo leùo daën caùc nhaø chieâm tinh raèng “Xin quí ngaøi ñi doø hoûi töôøng taän veà Haøi Nhi, vaø khi ñaõ tìm thaáy, xin baùo laïi cho toâi, ñeå toâi cuõng ñeán baùi laïy Ngöôøi? (Mt 2,8). Vaø ngöôøi ta bieát nhaø vua ñaõ phaûn öùng döõ tôïn nhö theá naøo, khi nghe bieát caùc nhaø chieâm tinh ñaõ laëng leõ ñi loái khaùc maø veà xöù sôû mình: oâng lieàn sai ngöôøi ñi gieát taát caû caùc con treû ôû Beâlem vaø toaøn vuøng laân caän, töø hai tuoåi trôû xuoáng (Mt 2,16).

Thöïc ra, cuoäc taøn saùt vöøa keå chöa thaám vaøo ñaâu vôùi nhöõng cuoäc thanh toaùn noäi boä bao goàm caû nhöõng cuoäc saùt haïi vôï con cuûa chính nhaø vua, vì baèng moïi giaù, vua muoán baûo veä ngai vaøng cuûa mình.

Naêm 47 tröôùc CN, Heâroâñeâ khi aáy môùi 25 tuoåi ñaõ daønh ñöôïc chöùc vò toaøn quyeàn xöù Galileâ. Ñeán naêm 37 tröôùc CN, oâng ñöôïc hoaøng ñeá Roâma phong vöông. Thaäp nieân sau ñoù ñöôïc ghi daáu baèng nhöõng cuoäc ñoå maùu ñeå cuûng coá ngai vaøng, keå caû cuoäc ñoå maùu ngöôøi vôï yeâu daáu nhaát cuûa oâng laø Mariamma I, cuøng vôùi hai con trai maø ngöôøi vôï naøy ñaõ sinh ra cho oâng. Ñoù laø thôøi kyø Heâroâñeâ saùt haïi taát caû nhöõng ngöôøi hoï haøng nam giôùi, ñeå cho ngai vaøng cuûa oâng ñöôïc an toaøn.

Chæ sau nhöõng cuoäc thanh tröøng ñaãm maùu aáy, Heâroâñeâ môùi baét ñaàu nhöõng döï aùn xaây döïng lôùn lao, maø lôùn nhaát laø cuoäc xaây döïng Ñeàn Thôø Gieârusalem. Coâng trình naøy ñöôïc vua Heâroâñeâ Caû khôûi coâng naêm 19 tröôùc CN, coâng trình aáy keùo daøi maõi tôùi naêm 64 môùi hoaøn taát. Ñoù chính laø coâng trình maø caùc moân ñeä taéc löôõi ngôïi khen khi noùi: “thöa Thaày, Thaày xem: ñaù lôùn thaät! Coâng trình kieán truùc vó ñaïi thaät!” (Mt 13,1). Nhöng chæ 6 naêm sau khi hoaøn taát, töùc naêm 70, Ñeàn Thôø vó ñaïi aáy ñaõ bò quaân Roâma döôùi quyeàn chæ huy cuûa töôùng Titoâ, phaù tan taønh “khoâng coøn taûng ñaù naøo treân taûng ñaù naøo” nhö Ñöùc Gieâsu ñaõ tieân baùo (Mt 24,2).

Soá phaän rieâng cuûa Heâroâñeâ Caû cuõng chaúng hôn gì Ñeàn Thôø ñöôïc oâng xaây döïng. Chæ naêm ngaøy tröôùc khi qua ñôøi, nhaø vua ñaõ ra leänh haønh quyeát ngöôøi con trai chính oâng ñaõ chæ ñònh leân ngoâi keá vò oâng. Theá roài tröôùc ngaøy taän soá, Heâroâñeâ ñaõ ra leänh cho caùc nhaân vaät noåi nang nhaát töø khaép nôi trong nöôùc tuï hoïp laïi taïi Gieârusalem. Nhöõng ngöôøi naøy ñeàu ñöôïc giam vaøo nguïc toái vôùi chæ thò ñaõ coù saün cuûa nhaø vua, laø phaûi gieát hoï lieàn ngay sau khi nhaø vua qua ñôøi. Ñoù laø caùch duy nhaát, theo suy nghó cuûa Heâroâñeâ, ñeå baûo ñaûm coù ñaïi tang treân toaøn quoác!

Nhoùm Heâroâñeâ vaø Nhoùm Phariseâu

Taát caû nhöõng ñieàu gheâ gôùm ñoù ñaõ xaûy ra laâu roài tröôùc khi Ñöùc Gieâsu xuaát hieän coâng khai rao giaûng Tin Möøng. Nhöng ngöôøi keá vò Heâroâñeâ Caû laø Antipaùt cai trò xöù Galileâ vaø xöù Peâreâa (naêm 4 tröôùc Coâng Nguyeân - naêm 39 sau Coâng Nguyeân), chaúng phaûi laø ngöôøi thaân thieän vôùi Ñöùc Gieâsu. Tin Möøng Maùccoâ sôùm cho bieát nhoùm Phariseâu baøn tính vôùi phe Heâroâñeâ ñeå tìm caùch gieát Ñöùc Gieâsu sau vuï Ngöôøi chöõa laønh moät ngöôøi baïi tay nôi hoäi ñöôøng (Mc 3,1-6). Coøn Tin Möøng Luca cho thaáy coù maáy ngöôøi Phariseâu baén tieáng cho bieát chính Heâroâñeâ Antipaùt ñang muoán gieát Ngöôøi (x.Lc 13,31). Thöû hoûi nhöõng ngöôøi Phariseâu ñaõ baøn baïc vôùi nhoùm Heâroâñeâ nhö theá naøo ñeå gaøi baãy Ñöùc Gieâsu trong lôøi noùi (Mt 22,15)?

1.  Moät vaán ñeà gaây baên khoaên  Ñeá quoác Roâma baét ñaàu ñoâ hoä ñaát Paleùttin töø naêm 63 tröôùc Coâng Nguyeân. Daân chuùng ñöôïc phaân laøm ba loaïi: nhöõng ngöôøi coù quyeàn coâng daân Roâma, nhöõng ngöôøi töï do khoâng coù quyeàn coâng daân Roâma vaø caùc noâ leä. Ñöùc Gieâsu thuoäc loaïi thöù hai, moät thöù thöôøng daân. Thöôøng daân thì phaûi noäp thueá thaân, laø thueá aùp duïng cho moïi ngöôøi nhö nhau, chæ tröø ngöôøi giaø vaø treû em laø ñöôïc mieãn.

Ngöôøi Do Thaùi vaãn baên khoaên veà thueá naøy. Caùc ngöôøi thuoäc phe Heâroâñeâ hay Xañoác chaáp nhaän noäp thueá cho hoaøng ñeá Roâma (Xeâda). Ñoù laø caùch baûo veä choã ñöùng cuûa hoï döïa vaøo chính quyeàn Roâma. Ngöôøi Phariseâu, ngöôïc laïi, chæ chaáp nhaän noäp thueá caùch mieãn cöôõng. Hoï coi ñoù nhö moät hình phaït do Thieân Chuùa; caàn phaûi tu thaân tích ñöùc ñeå ñöôïc Thieân Chuùa tha thöù. Cuoái cuøng laø nhöõng ngöôøi khoâng chaáp nhaän chính quyeàn ngoaïi ñaïo treân Ítraen, vaø chuû tröông duøng vuõ löïc ñeå ñaùnh ñuoåi quaân Roâma ra khoûi bôø coõi. Trong Nhoùm Möôøi Hai, coù oâng Simon thuoäc nhoùm Quaù Khích theo chuû tröông naøy (x. Mt 10,4).

Ñöùc Gieâsu ñöôïc ñaët tröôùc moät caâu hoûi gaây nguy hieåm cho Ngöôøi: “Coù neân noäp thueá cho Xeâda chaêng?”  Neáu Ngöôøi traû lôøi raèng “Neân”, Ngöôøi seõ maát tín nhieäm vôùi daân chuùng vì daân chuùng khoâng öa gì chính quyeàn ngoaïi ñaïo Roâma vaø tin vaøo quyeàn toái thöôïng cuûa Thieân Chuùa treân Ítraen, daân rieâng cuûa Ngöôøi. Coøn neáu Ngöôøi traû lôøi raèng “Khoâng neân”, Ngöôøi seõ trôû thaønh keû khích ñoäng daân chuùng noåi loaïn choáng ñeá quoác Roâma. Ñoù seõ laø toäi khoâng nhoû veà chính trò maø phe Heâroâñeâ seõ khoâng boû qua.

2.  Caùch Ñöùc Gieâsu giaûi quyeát vaán ñeà  Tröôùc heát, Ñöùc Gieâsu toá giaùc söï giaû hình cuûa ñoái phöông (Mt 22,18). Keá ñeán, Ngöôøi yeâu caàu hoï cho Ngöôøi xem ñoàng tieàn ñeå noäp thueá cho Xeâda. Ñoù laø moät ñoàng tieàn baèng baïc, naëng 3,8 gam. Ñoàng tieàn naøy ñaõ ñöôïc löu haønh trong theá giôùi Roâma töø naêm 268 tröôùc Coâng Nguyeân, maõi ñeán naêm 200 sau Coâng Nguyeân vaãn coøn ñöôïc söû duïng. Treân maët ñoàng tieàn naøy coù hình thaân cuûa hoaøng ñeá Tibeârioâ trò vì töø naêm 31 tröôùc Coâng Nguyeân ñeán naêm 14 sau Coâng Nguyeân. Ñöùc Gieâsu caàm ñoàng tieàn trong tay vaø hoûi: “Hình vaø danh hieäu naøy laø cuûa ai ñaây?” Khi ñöôïc traû lôøi laø “cuûa Xeâda,” Ñöùc Gieâsu lieàn tuyeân boá “theá thì cuûa Xeâda traû veà Xeâda; cuûa Thieân Chuùa traû veà Thieân Chuùa.” (c.21).

Nhö vaäy, Ñöùc Gieâsu ñaõ vöôït ra khoûi caùi baãy laø coù neân noäp thueá cho Xeâda hay khoâng baèng caùch vaïch cho thaáy moät caùch cuï theå laø: ñoàng tieàn naøy coù ghi hình vaø teân hoaøng ñeá Tibeârioâ neân haõy traû veà oâng ta. Ñoàng thôøi Ñöùc Gieâsu neâu moät nguyeân taéc quan troïng vaø bao quaùt hôn nhieàu, khi Ngöôøi noùi “cuûa Thieân Chuùa, traû veà Thieân Chuùa.” (c.21).

3.  Vaán ñeà chính yeáu laø thuoäc veà ai?  Phaûi nhìn nhaän raèng caâu noùi baát huû treân ñaây cuûa Ñöùc Gieâsu khoâng phaûi laø deã hieån. Moïi söï ôû ñôøi naøy chæ ñöôïc ban cho con ngöôøi söû duïng moät thôøi gian maø thoâi; cho neân sau khi hoaøng ñeá Tibeârioâ taét thôû, ta muoán traû veà cho oâng ta ñoàng tieàn coù mang hình vaø teân oâng ta cuõng chaúng ñöôïc. Vaäy chæ coøn caùch traû veà cho Thieân Chuùa nhöõng gì Ngaøi ñaõ döïng neân theo yù Ngaøi, nhö moät taùc giaû daøy coâng suy nghó vaø caàu nguyeän, ñaõ vieát vaøo naêm 1548: “Con ngöôøi ñöôïc döïng neân ñeå taùn döông, toân kính vaø phuïng söï Thieân Chuùa, Chuùa chuùng ta, vaø nhôø ñoù cöùu roãi linh hoàn mình; vaø caùc söï vaät khaùc treân maët ñaát ñöôïc döïng neân cho con ngöôøi, vaø ñeå giuùp hoï trong vieäc theo ñuoåi cöùu caùnh maø vì noù hoï ñöôïc döïng neân. Do ñoù, con ngöôøi phaûi duøng chuùng chæ ôû trong möùc ñoä chuùng giuùp hoï ñaït tôùi cöùu caùnh cuûa hoï, vaø gôõ mình khoûi chuùng trong möùc ñoä chuùng caûn trôû hoï ñaït tôùi cöùu caùnh ñoù” (I-Nhaõ Loyola, Nhöõng baøi Linh Thao, soá 23).

Moät soá caâu hoûi gôïi yù

1. Bieán coá naøo trong ñôøi Ñöùc Gieâsu ñaõ ñuïng chaïm tôùi ngai vaøng cuûa moät oâng vua? OÂng vua aáy sau naøy xaây laïi Ñeàn Thôø Gieârusalem vó ñaïi nhö theá naøo nhöng ñöôïc Ñöùc Gieâsu tieân baùo seõ bò phaù tan taønh nhö theá naøo?

2. Vaán ñeà noäp thueá cho Xeâda gaây baên khoaên nhö theá naøo vaø ñöôïc Ñöùc Gieâsu giaûi quyeát ra sao?

Back to Home Page