Sô löôïc tieåu söû
Ñöùc Hoàng Y Giuse Maria Trònh Nhö Khueâ
Sô löôïc tieåu söû Ñöùc Hoàng Y Giuse Maria Trònh Nhö Khueâ.
Ñöùc Hoàng Y Giuse Maria Trònh Nhö Khueâ (11.12.1898 - 27.11.1978) laø Toång giaùm muïc Haø Noäi töø naêm 1960 cho ñeán khi qua ñôøi. Ngaøi laø hoàng y tieân khôûi cuûa Vieät Nam. Khaåu hieäu Giaùm muïc (Motto): "Haõy theo thaày"
Thôøi thô aáu
Trònh Nhö Khueâ sinh ngaøy 11 thaùng 12 naêm 1899, ngöôøi laøng Traøng Dueä, huyeän Bình Luïc, tænh Haø Nam.
Laø tröôûng nam trong gia ñình 10 anh chò em. Thaân phuï laø cuï Trònh Nhö Thaønh, moät nhaø Nho öùng thí tröôøng Nam Ñònh nhöng bò trieàu ñình caám thi. OÂng cuï môû tröôøng daïy chöõ Haùn nhö bao cuï ñoà lôõ laøng, laøm Chaùnh tröông xöù ñaïo vaø laøm Lyù tröôûng.
Leân 6 tuoåi, Trònh Nhö Khueâ hoïc khai taâm Haùn töï vôùi thaân phuï, raát saùng daï, chaúng bao laâu caäu ñoïc ñöôïc saùch truyeän Töû ñaïo baèng chöõ Noâm.
Con ñöôøng ñi tu
Trònh Nhö Khueâ sôùm coù chí höôùng ñi tu. Chaùnh xöù sôû taïi laø Cha giaø Thoâng nhaän caäu laøm nghóa töû, giôùi thieäu vaøo Tieåu chuûng vieän Hoaøng Nguyeân.
Maõn tröôøng Hoaøng Nguyeân. Trònh Nhö Khueâ ñöôïc phaân coâng ñi giuùp xöù Haøm Long (Haø Noäi). Linh muïc Deùpaulis laïi cho Thaày vaøo hoïc tröôøng Puginier, moät tö thuïc do caùc Sö Huynh Thieän giaùo ñieàu khieàn. Maõn haïn giuùp xöù, Trònh Nhö Khueâ ñöôïc vaøo Ñaïi chuûng vieän Keû Sôû hoïc Trieát.
Vaøo thôøi ñieåm naøy Ñöùc Giaùo Hoaøng Pioâ XI thieát laäp Khaâm söù Toøa thaùnh taïi Vieät Nam (ngaøy 20-05-1925) vaø cöû Giaùm muïc Constantino Ayuti (1876-1928) laøm Khaâm söù ñaïi dieän Toøa Thaùnh. Caàn moät ngöôøi thoâng ngoân vaø xin Giaùm muïc Haø Noäi baáy giôø laø Ñöùc cha Pierre Gendreau cho Trònh Nhö Khueâ laøm thoâng ngoân cho Khaâm söù Ayuti, thaùp tuøng Khaâm söù Toøa Thaùnh ñi kinh löôïc nhieàu nôi.
Sau caùi cheát cuûa Khaâm söù Ayuti taïi Saøigoøn ngaøy 29/07/1928 (Vieät Nam Coâng giaùo Nieân Giaùm 1964, tr. 170) Thaày Trònh Nhö Khueâ trôû veà Haø Noäi vaø ñöôïc cöû ñi giuùp xöù Keû Noi. Sau moät naêm, Thaày ñöôïc goïi veà Ñaïi chuûng vieän Keû Sôû hoïc Thaàn hoïc.
Thôøi gian laøm linh muïc (1933 - 1950)
Ngaøy 01 thaùng 04 naêm 1933, taïi Keû Sôû, Giaùm muïc Haø Noäi Pierre Gendreau phong chöùc linh muïc cho Thaày Trònh Nhö Khueâ. Taân linh muïc ñöôïc boå nhieäm Phoù xöù Khoan Vó.
Sau moät naêm ôû Khoan Vó linh muïc Trònh Nhö Khueâ ñöôïc ñieàu veà laøm giaùo sö Tieåu chuûng vieän Hoaøng Nguyeân. Trònh Nhö Khueâ coù loøng suøng kính ñaëc bieät Ñöùc Meï Maria. Daïy hoïc ñöôïc 7 naêm, Ngaøi laïi ñöôïc boå nhieäm Phoù xöù Haøm Long beân caïnh linh muïc Deùpaulis. Thôøi kyø naøy, ñaát nöôùc chìm ñaém trong chieán tranh, nhaân daân soáng döôùi hai taàng aùp böùc boùc loät thöïc daân Phaùp vaø phaùt xít Nhaät. Naïn ñoùi khuûng khieáp xaûy ra ôû mieàn Baéc vaøo naêm 1945. Linh muïc Trònh Nhö Khueâ tích cöïc hoaït ñoäng cöùu ñoùi.
Naêm 1947, linh muïc Deùpaulis veà Phaùp, linh muïc Trònh Nhö Khueâ laøm Chaùnh xöù Haøm Long, moät giaùo xöù lôùn cuûa Haø Noäi. Vôùi cöông vò Chaùnh xöù, Ngaøi thaønh laäp ñoaøn theå laáy teân "Ñaïo binh Ñöùc Meï", coøn goïi laø "Ñaïo Binh Xanh", moät toå chöùc môùi meû ñoái vôùi giaùo daân. Ñeán thaùng 02/1950, Haøm Long ñoùn nhaän moät taân linh muïc veà laøm Phoù xöù, ñoù laø linh muïc Giuse Trònh Vaên Caên. Caû hai ngöôøi ñeàu trôû thaønh hoàng y cuûa Vieät Nam.
Thôøi gian laøm giaùm muïc (1950 - 1976)
Ngaøy 18-04-1950 Toøa Thaùnh boå nhieäm Linh muïc Giuse-Maria Trònh Nhö Khueâ laøm Giaùm muïc Hieäu toøa Sinao, laõnh ñaïo giaùo phaän Haø Noäi, laø Giaùm muïc ngöôøi Vieät Nam ñaàu tieân cuûa giaùo phaän Haø Noäi. Leã taán phong cöû haønh ngaøy 15-08-1950.
Ngaøy 24-11-1960 Toaø Thaùnh laäp caùc toaø Giaùm muc Chính toaø taïi Vieät Nam. Ñöùc cha Trònh Nhö Khueâ ñöôïc thaêng Toång Giaùm muc Toång giaùo phaän Haø Noäi.
Ngaøy 02-06-1963, Ñöùc Toång giaùm muïc Trònh Nhö Khueâ phong Giaùm muïc cho linh muïc Trònh Vaên Caên laøm Phoù Toång Giaùm muïc vôùi quyeàn keá vò. Moïi ngöôøi bôõ ngôõ. Lyù do giaûi thích söï phong chöùc naøy, theo thoâng caùo cuûa toøa Giaùm muïc Haø Noäi, ngaøy 03-06-1963: "Söï truyeàn chöùc cho Ñöùc cha Phoù, Ñöùc Toång Giaùm muïc vaãn nghó coøn laâu môùi laøm, vaø khoâng bieát laø bao giôø, nhöng chuùa nhaät ngaøy 26-05-1963, töï nhieân Ñöùc Toång Giaùm muïc thaáy mình trôû neân loøa, haàu nhö muø vaäy, chöõ vieát treân maët ñoàng hoà khoâng coøn troâng thaáy nöõa, troâng ra ngoaøi saân khoâng coøn troâng roõ caây vaø saân coû, khi aên côm khoâng coøn troâng roõ baùt, beänh laïi tieán leân nhanh laém, Ngöôøi nghó raèng seõ muø haún... Trong luùc aáy, Ngöôøi chaúng nghó ñeán vieäc chaïy chöõa thuoác men, chæ nghó ñeán söï truyeàn chöùc cho Ñöùc cha Phoù, vaø keâu xin Chuùa cho beänh giaûm ñi, ít laø troâng roõ chöõ ñeå truyeàn chöùc. Sau khi aên côm xong maáy phuùt, beänh ñaõ giaûn ra, Ngöôøi ñaõ troâng roõ nhö tröôùc, nhöng sôï beänh trôû laïi, Ngöôøi ñaõ voäi vaøng truyeàn chöùc cho Ñöùc cha Phoù..." (Theo Giaùm muïc F.X. Nguyeãn Vaên Sang "Kyû nieäm veà Ñöùc Hoàng Y Giuse-Maria Trònh Vaên Caên ", 1990, tr. 23-24) [1]
Thaùng 05-1974 Toøa Thaùnh môøi Toång Giaùm muïc Trònh Nhö Khueâ döï Hoäi ñoàng Giaùm muïc theá giôùi, nhöng vì söùc khoûe, Toång Giaùm muïc cöû Ñöùc Toång giaùm muïc Phoù Trònh Vaên Caên ñi thay[2].
Töø thaùng 04-1950 trong boái caûnh lòch söû Vieät Nam coù nhieàu bieán coá ñaëc bieät: söï kieän tuyeân ngoân ñoäc laäp ngaøy 2-9-1945, chieán tranh choáng Phaùp ngaøy caøng aùc lieät vaø leân ñænh cao vaøo naêm 1954,cuoäc di cö naêm 1954, roài hieäp ñònh Geneøve ra ñôøi daãn ñeán hoaøn caûnh môùi cuûa ñaát nöôùc: mieàn Baéc tieán leân chuû nghóa Xaõ hoäi, phong traøo caûi caùch ruoäng ñaát naêm 1956. Roài chieán tranh môû roäng ra mieàn Baéc ngaøy caøng khoác lieät. Vaø ñeán thaùng 04-1975, chieán tranh keát thuùc trong caû nöôùc. Suoát 25 naêm laøm Giaùm muïc trong hoaøn caûnh ñaát nöôùc nhö vaäy, Ñöùc Toång Giaùm muïc Trònh Nhö Khueâ ñaõ laõnh ñaïo giaùo daân soáng ñaïo giöõ vöõng ñöùc Tin vaø laøm troøn nhieäm vuï ngöôøi coâng daân yeâu nöôùc[1]. Ñöùc Toång giaùm muïc ñaõ coù Thö Chung nhaén nhuû giaùo daân vaø rao giaûng tình yeâu thöông ñoàng baøo[3].
Thôøi gian laøm Hoàng Y (1976 - 1978)
Sau khi Vieät Nam thoáng nhaát, ngaøy 24 thaùng 5 naêm 1976, Ñöùc Giaùo hoaøng Phaoloâ VI trong aâm thaàm (in pectore) boå nhieäm Ñöùc Toång giaùm muïc Trònh Nhö Khueâ laøm Hoàng y linh muïc vôùi Toøa Hoàng Y ôû St. Francesco di Paolo of Monti[4]. Ñaây laø vò Hoàng Y ñaàu tieân cuûa Vieät Nam.[1]
Ngaøy 6 thaùng 8 naêm 1978, Ñöùc Giaùo hoaøng Phao loâ VI qua ñôøi. Laø thaønh vieân trong Hoàng Y ñoaøn, Ñöùc Hoàng y Trònh Nhö Khueâ sang Roma tham döï tröïc tieáp baàu taân Giaùo Hoaøng laø Ñöùc Gioan Phaoloâ I. Moät thaùng sau, Ñöùc Giaùo hoaøng Gioan-Phaoloâ I qua ñôøi ñoät ngoät, Ñöùc Hoàng y Trònh Nhö Khueâ löu laïi Roma tieáp tuïc döï Hoäi ñoàng baàu cöû Giaùo hoaøng Gioan-Phaoloâ II. Nhö vaäy, Ñöùc Hoàng y Trònh Nhö Khueâ laø ngöôøi ñaàu tieân cuûa Vieät Nam ñaõ tham döï hai laàn baàu Giaùo hoaøng[5].
Ngaøy 24 thaùng 11 naêm 1978, Hoàng y Trònh Nhö Khueâ veà ñeán Haø Noäi. Tuy nhieân, do söùc khoûe keùm ñi töø tröôùc, 2 ngaøy sau, ngaøi laâm beänh vaø qua ñôøi ñoät ngoät vaøo ngaøy 27 thaùng 11 naêm 1978, thoï 79 tuoåi, sau 28 naêm laøm Giaùm muïc, 2 naêm thuï chöùc Hoàng Y.
Thaùnh leã an taùng cuûa ngaøi ñöôïc toå chöùc troïng theå vaøo ngaøy 30 thaùng 11 naêm 1978 taïi quaûng tröôøng Nhaø thôø Lôùn Haø Noäi, do Toång Giaùm muïc keá vò Giuse Maria Trònh Vaên Caên chuû söï cuøng ñoàng teá vôùi 11 Giaùm muïc, 50 linh muïc.
----------------------------------------------------
1. Giuse Maria Trònh Nhö Khueâ
2. Hoäi ñoàng giaùm muïc Vieät Nam
3. Trang web cuûa Giaùo phaän Haø Noäi
4. Trang tinh thaàn - tieåu söû caùc hoàng y
5. Loùe leân chuùt naéng tröa
----------------------------------------------------
Joseph Marie Trinh-nhu-Khueâ (December 11, 1898-November 27, 1978) was a Vietnamese Cardinal of the Roman Catholic Church. He served as Archbishop of Haø Noâi from 1960 until his death, having previously served as its Apostolic Vicar, and was elevated to the cardinalate in 1976.
Joseph Trinh-nhu-Khueâ was born in Trang-Dueâ, and ordained to the priesthood on April 1, 1932. On April 18, 1950, he was appointed Apostolic Vicar of Haø Noâi and Titular Bishop of Synaus by Pope Pius XII. Trinh received his episcopal consecration on the following August 15 from Bishop Thaddeùe Le Huu Tu, OCist, with Bishops Francisco Gomez de Santiago, OP, and Pierre Pham-Ngoc-Chi serving as co-consecrators, in the Cathedral of Haø Noâi. He was later raised to the rank of a Metropolitan Archbishop upon his vicariate's elevation to a metropolitan see on November 24, 1960.
The Archbishop was reserved as a cardinal in pectore by Pope Paul VI when the consistory was announced on April 28, 1976, and was published and created Cardinal Priest of S. Francesco di Paola ai Monti at the consistory on May 24 of that same year. Trinh attended the consistory in the purple robes of a bishop, because he did not have time to get red ones. He was the first cardinal to hail from Vietnam, and was also one of the cardinal electors who participated in the conclaves of August and October 1978, which selected Popes John Paul I and John Paul II respectively.
Cardinal Trinh died in Haø Noâi, at the age of 80; he had been the ecclesiastical leader of Haø Noâi for twenty-eight years. He is buried in the cathedral of the same city.
(Tö Lieäu "Giaùo Hoäi Vieät Nam / Giaùm Muïc Vieät Nam)