Sô löôïc tieåu söû
Ñöùc Cha Giuse Traàn Vaên Thieän
Sô löôïc tieåu söû Ñöùc Cha Giuse Traàn Vaên Thieän
Ñöùc Cha Giuse Traàn Vaên Thieän sinh ngaøy 13-3-1908 taïi laøng Nguõ Hieäp, töùc Cuø Lao Naêm Thoân, quaän Cai Laäy, tænh Ñònh Töôøng, trong moät gia ñình raát ñaïo ñöùc. Thaân phuï ngaøi ñaûm nhaän chöùc vuï Truøm hoï Nguõ Hieäp. Töø hoài coøn nhoû, caäu Giuse Thieän ñöôïc song thaân göûi theo hoïc taïi tröôøng Trung hoïc Coâng giaùo cuûa Hoï Myõ Tho, do caùc Sö huynh doøng Lasan ñieàu khieån.
Ngoaøi nhöõng giôø hoïc, ngaøy nghæ leã, caäu trôû veà Nguõ Hieäp chung soáng vôùi gia ñình.
Doøng soâng Cöûu Long trieàn mieân xanh bieác, maûnh ñaát phì nhieâu maøu môõ cuûa Cuø Lao Naêm Thoân, nhöõng maùi nhaø thaân yeâu cuûa xoùm noâng daân hieàn löông chaát phaùc... taát caû khung caûnh thieân nhieân ñeïp ñeõ naøy ñaõ taïo trong taâm hoàn caäu Giuse Thieän moät tình yeâu queâ höông maõnh lieät vaø thuùc ñaåy Caäu ñeán moät cao voïng lyù töôûng: hieán thaân laøm toâng ñoà Chuùa Kitoâ phuïng söï Thieân Chuùa vaø phuïc vuï ñoàng baøo.
Vôùi yù chí saét ñaù, caäu Giuse Thieän, sau khi hoïc heát baäc Tieåu hoïc tröôøng caùc Sö huynh, ñaõ töø giaõ gia ñình ñeå nhaäp hoïc Tieåu Chuûng vieän taïi Saøi Goøn. Sau nhöõng naêm chuyeân caàn ñeøn saùch, reøn luyeän ñaïo haïnh, caäu ñaõ ñöôïc tuyeån löïa veà hoïc taïi Ñaïi Chuûng vieän, nôi ñaøo taïo caùc linh muïc töông lai.
Naêm 1935, thaày Giuse Thieän böôùc leân baøn thaùnh hieân ngang sung söôùng nhaän chöùc linh muïc.
Thuï phong xong, Cha Giuse Thieän ñaõ haêng haùi say söa laên mình vaøo coâng cuoäc chieán ñaáu môû roäng nöôùc Chuùa Kitoâ trong nhieäm vuï Cha Phoù Hoï Maëc Baéc (tænh Vónh Bình).
Ñeán naêm 1938, Ñòa phaän Vónh Long ñöôïc thieát laäp ñaët döôùi quyeàn laõnh ñaïo cuûa Ñöùc cha Ngoâ Ñình Thuïc, vò Giaùm muïc Vieät Nam ñaàu tieân cai quaûn ñòa phaän trong mieàn Nam.
Naèm trong chöông trình canh taân ñòa phaän, phong traøo cöû caùc linh muïc chuûng sinh du hoïc taïi AÂu Chaâu ñaõ ñöôïc Ñöùc Cha ñòa phaän ñaëc bieät quan taâm, naâng ñôõ vaø khuyeán khích. Do ñoù, naêm 1940, Cha Giuse Thieän ñaõ ñöôïc choïn löïa trong soá nhöõng linh muïc öu tuù xuaát saéc nhaát cuûa ñòa phaän ñeå ñi du hoïc beân Phaùp.
Sau 7 naêm nghieân cöùu hoïc hoûi vaø quan saùt beân nöôùc ngoaøi, naêm 1947 Cha trôû veà nöôùc vaø ñöôïc Ñöùc Cha ñòa phaän giao phoù moät troïng traùch voâ cuøng quan troïng: chöùc Giaùm ñoác Chuûng vieän AÙ Thaùnh Minh, moät trung taâm huaán luyeän vaø ñaøo taïo nhöõng linh muïc töông lai cuûa ñòa phaän.
YÙ thöùc ñöôïc taàm quan troïng trong nhieäm sôû môùi naày, Cha Giuse Thieän ñaõ taän duïng moïi khaû naêng noã löïc vaø ñem laïi nhieàu keát quaû myõ maõn cho Chuûng vieän.
Nhöng Cha khoâng theå naøo queân ñöôïc tieáng goïi aâm thaàm vaø quyeán ruõ cuûa giaùo daân beân ngoaøi Chuûng vieän, tieáng goïi maø Cha ñaõ töøng ñöôïc nghe thaáy trong nhöõng naêm hoaït ñoäng taïi caùc hoï, cuûa nhöõng ñoàng baøo löông giaùo ñang mong ñôïi nieàm an uûi giuùp ñôõ vaät chaát cuõng nhö tinh thaàn nôi vò linh muïc...
Maõi ñeán ñaàu naêm 1956, Cha Giuse Thieän môùi ñöôïc toaïi nguyeän töø chöùc Giaùm ñoác Chuûng vieän ñeå leân ñöôøng ñi laõnh nhaän chöùc Cha sôû Hoï Baõi Xan (tænh Vónh Bình). Taïi ñaây Cha haân hoan tin raèng töø nay Cha seõ khoâng bao giôø phaûi xa caùch tín höõu vaø coù cô hoäi thuaän tieän hoaø mình vôùi ñoàng baøo löông giaùo ñeå gieo vaõi maàm Tin...
Nhöng... chính neáp soáng ñaïo ñöùc vaø loøng nhieät thaønh vì lyù töôûng cuûa Cha trong Hoï ñaõ voâ tình vang doäi khaép nôi khieán cho caùc giaùm muïc trong vaø ngoaøi ñòa phaän ñeàu löu yù.
Do ñoù, naêm 1958, vöøa khi caùc ñöùc giaùm muïc quyeát ñònh, theo toân yù cuûa Toaø Thaùnh, môû moät vieän Ñaïi hoïc Coâng giaùo taïi Ñaø Laït, thì coâng trình vó ñaïi khoù khaên naøy lieàn ñöôïc Hoäi ñoàng Giaùm muïc uyû thaùc cho Cha Giuse Thieän.
Baét tay nhaän coâng taùc, vôùi hai baøn tay traéng vaø moät yù chí phuïc tuøng, nhaãn naïi, hy sinh, Cha ñaõ laàn löôït khaéc phuïc moïi khoù khaên, vöôït qua moïi gian lao trôû ngaïi treân nhieàu phöông dieän: taøi chính, vaät lieäu, trang bò, toå chöùc...
Vaøo cuoái naêm 1958, moät cô sôû kieán truùc nguy nga ñoà soä ñaõ ñöôïc hoaøn thaønh. Vieän Ñaïi hoïc Coâng giaùo Ñaø Laït khai giaûng vôùi soá sinh vieân luùc ñaàu töø 100 ñaõ taêng leân 300.
Moät vaán ñeà voâ cuøng teá nhò, haàu nhö nan giaûi trong vieäc toå chöùc Vieän laø vieäc cung caáp giaùo sö. Nhöng nhôø ôû taøi ngoaïi giao kheùo leùo, loãi laïc, theâm vaøo thieän caûm vaø uy tín saün coù, Cha ñaõ vaän ñoäng ñöôïc moät soá ñoâng giaùo sö danh tieáng trong vaø ngoaøi nöôùc veà daïy, trong soá ñoù coù nhieàu linh muïc vaø tu só loãi laïc thuoäc caùc Doøng tu chuyeân ngaønh giaùo duïc nhö: Doøng Teân, Ña Minh, Xuaân Bích, La San...
Kinh nghieäm laõnh ñaïo, khaû naêng toå chöùc, hoïc vaán uyeân thaâm, nhaát laø neáp soáng giaûn dò vaø tình thöông yeâu sinh vieân moät caùch chaân thaønh thaém thieát cuûa Cha ñaõ laøm cho caùc vò giaùo sö vaø sinh vieân trong Vieän caûm phuïc meán yeâu.
Tröôùc söï thaønh coâng röïc rôõ, nhaân dòp sang Vieät Nam chuû toaï Ñaïi hoäi Thaùnh Maãu naêm 1958, Ñöùc Hoàng y Agagianian, Ñaëc söù cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Gioan XXIII, khi ñeán vieáng thaêm Vieän Ñaïi hoïc Coâng giaùo Ñaø Laït, ñaõ khoâng ngôùt lôøi khen ngôïi nhieät lieät Cha Vieän tröôûng Giuse Thieän.
Neáu moïi bieán coá xaûy ra trong ñôøi moïi ngöôøi coù theå ñeàu do Thaùnh yù cuûa Thieân Chuùa xeáp ñaët, thì ngaøy 8-12-1960, moät tin töø ñieän Vatican, kinh ñoâ Giaùo hoäi La Maõ, bay sang Vieät Nam ñaõ ñaûo loän cuoäc ñôøi khieâm toán cuûa Cha Giuse Thieän: Ñöùc Thaùnh Cha Gioan XXIII long troïng vaø öu aùi phong nhaän Cha leân Giaùm muïc taân Ñòa phaän Myõ Tho.
Ngaøy 22-1-1961, vò linh muïc ñaïo ñöùc, baùc aùi - maø giôùi sinh vieân, hoïc sinh ñaõ meänh danh laø "Linh muïc cuûa Thanh nieân" ñaõ long troïng tieán leân Thaùnh ñaøi taïi Vöông cung Thaùnh ñöôøng ôû Thuû ñoâ, tröôùc söï hieän dieän cuûa traêm ngaøn giaùo daân döï leã, ñeå chòu taán phong Giaùm muïc.
Ñöùc cha Giuse Traàn Vaên Thieän ñaõ laáy khaåu hieäu "Phaàn roãi trong Thaùnh giaù", moät khaåu hieäu bao haøm troïn nghóa Hy sinh, Ñau khoå vaø Thöông yeâu, ñeå laøm phöông chaâm hoaït ñoäng cho ñôøi ngaøi.
Ngaøi töø traàn ngaøy 24-2-1989 taïi Toaø Giaùm muïc Myõ Tho, höôûng thoï 81 tuoåi. An taùng taïi Nhaø thôø Chính toaø Myõ Tho.
(Theo Ninh Hoøa, taân Ñòa phaän Myõ Tho, Nhaø in Phan Thanh Giaûn, Saøi Goøn, ngaøy 3-2-1961, tr. 5-9)