Sô löôïc tieåu söû
Ñöùc Cha Giacoâbeâ Nguyeãn Ngoïc Quang
Sô löôïc tieåu söû Ñöùc Cha Giacoâbeâ Nguyeãn Ngoïc Quang
Ñöùc cha Giacoâbeâ Nguyeãn Ngoïc Quang sinh ngaøy 23-07-1909 taïi hoï ñaïo Phöôùc Leã, tænh Baø Ròa. Thuï phong linh muïc ngaøy 21-09-1935. Naêm 1940 ñöôïc Ñöùc cha Pheâroâ Martinoâ Ngoâ Ñình Thuïc, Giaùm muïc Giaùo phaän Vónh Long göûi qua Phaùp du hoïc, ñoã Cöû nhaân Lòch söû vaø Ñòa lyù. Naêm 1946, cha trôû veà Vieät Nam phuïc vuï Giaùo phaän Vónh Long. Trong thôøi gian 1946-1960, cha ñaûm traùch caùc nhieäm vuï: Giaùm ñoác Tieåu Chuûng vieän Vónh Long, cha sôû hoï Chính toaø Vónh Long, Toång Ñaïi dieän kieâm Giaùm ñoác Coâng giaùo Tieán haønh giaùo phaän.
Ngaøi ñöôïc thuï phong giaùm muïc ngaøy 05-05-1965, vaø nhaän giaùo phaän ngaøy 06-05-1965 vôùi chöùc vuï Giaùm muïc phoù. Naêm 1968 khi Ñöùc cha Philippheâ Nguyeãn Kim Ñieàn chính thöùc trôû thaønh Toång Giaùm muïc Hueá thì Ñöùc cha Giacoâbeâ Nguyeãn Ngoïc Quang cuõng chính thöùc trôû thaønh Giaùm muïc Chính toaø Caàn Thô. Ngaøi laø vò Giaùm muïc thöù ba cuûa giaùo phaän keå töø khi giaùo phaän ñöôïc thaønh laäp.
- Naêm 1966, Ñöùc cha môû Tieåu Chuûng vieän "AÙ Thaùnh Quyù" ôû Caùi Raêng.
- Cuõng naêm 1966, Ñöùc cha ñöôïc baàu giöõ chöùc Toång Thö kyù Hoäi ñoàng Giaùm muïc mieàn Nam Vieät Nam, nhieäm kyø 1966-1970.
- Naêm 1967, Ñöùc cha thaønh laäp Doøng Con Ñöùc Meï ôû laøng Bình Thuyû.
- Naêm 1970-1975, Ñöùc cha ñöôïc tín nhieäm giöõ chöùc Chöôûng aán Vieän Ñaïi hoïc Ñaø Laït.
Ngaøy 20-6-1990, luùc 07 giôø 40 phuùt, Ñöùc cha Giacoâbeâ Nguyeãn Ngoïc Quang qua ñôøi taïi Caàn Thô, thoï 81 tuoåi vôùi 25 naêm Giaùm muïc Chính toaø Caàn Thô.
Khi noùi veà "Chaân dung linh muïc" coù leõ chuùng ta khoâng neân nghó raèng mình ñang noùi veà nhöõng vò thaùnh nhöng laø nhöõng con ngöôøi "raát ngöôøi" maø coù khi chuùng ta ñaõ töøng quen bieát, tieáp caän vôùi nhieàu kyû nieäm vui buoàn, caùc ngaøi ñaõ soáng trong thieân chöùc linh muïc cuûa mình vôùi taát caû nhöõng noã löïc vaø ñeå laïi nhöõng baøi hoïc ñaùng traân quyù cho chuùng ta.
Ñöùc cha Giacoâbeâ ñaõ laø moät con ngöôøi nhö theá. Ai ñaõ töøng soáng gaàn guõi ngaøi ñeàu thaáy ngaøi coù nhöõng ñöùc tính nhaân baûn noåi baät nhö:
- Ñuùng giôø: Luoân chính xaùc trong caùc giôø chung ñeán töøng phuùt giaây, Cha thö kyù cuûa ngaøi cho bieát vaøo cuoái ñôøi ngaøi yeáu beänh, ñi xuoáng nhaø côm phaûi nghæ moät luùc, neân ngaøi ñaõ ñi sôùm hôn ñeå ñeán nhaø côm ñuùng giôø. Trong caùc cuoäc ñoùn röôùc giaùm muïc, neáu taøi xeá chaïy nhanh ñeán sôùm seõ ñöôïc daïo phoá vaøi voøng ñeå coù theå ñöa Ñöùc cha ñeán nôi ñuùng giôø khoâng sôùm khoâng muoän.
- YÙ chí: Coù moät chuyeän vui laø sau naêm 1975 caùc giaùm muïc khoâng coøn ñi xe hôi neân ngaøi taäp chaïy xe Honda, nhöng taäp maõi maø khoâng ñöôïc, coù ngöôøi noùi chaéc ngaøi naûn chí neân baùn chieác xe Honda 50 cho Cha Antoân Vuõ Huy Chöông (baây giôø laø Giaùm muïc Ñaø Laït). Tuy nhieân khoâng phaûi vaäy, ngaøi ñaõ kieân trì vaø ñaõ thaønh coâng. Ngaøi vaãn chaïy chieác Honda leân nhaø doøng Bình Thuyû daâng leã cho caùc Soeur.
- Khoù ngheøo, caàn kieäm vaø töï laäp: Ñöùc cha Giacoâbeâ töï giaët quaàn aùo, khaâu vaù hay töï lo cho nhöõng nhu caàu tieâng tö cuûa mình. Ñöùc cha chæ coù ba chieác quaàn daøi maøu ñen vaø ba chieác aùo vaûi traéng. Chuùng toâi quen goïi laø ñoà baø ba. Nhöng thöïc söï ñoù chæ laø ñoà maëc trong nhaø. Ngaøi maëc aùo doøng döôøng nhö caû ngaøy, nhaát laø khi ra khoûi phoøng. Neân aùo doøng nhieàu hôn aùo thöôøng. Coù ñeán gaàn 10 chieác, keå caû aùo coù vieàn ñoû, phaåm phuïc giaùm muïc vaø loaïi ñôn giaûn cuûa linh muïc. Sau naøy khi phaûi maëc quaàn taây vaø aùo sô mi ñeå chaïy xe Honda ñi daïy hoïc trong Chuûng vieän, doøng Bình Thuyû hay doøng Chuùa Quan Phoøng... ngaøi môùi nhôø thôï may ngöôøi Coâng giaùo ôû khu Toaø Giaùm muïc Caàn Thô saém cho ngaøi hai boä ñoà: quaàn taây vaø aùo sô mi. Neáu ai coù yù quan saùt thì seõ thaáy ngay ñaây laø loaïi vaûi reû tieàn nhaát vì noù nhaên nheo vaø bò co ruùt ngaén daàn. Chuùng toâi thöôøng noùi ñuøa: "quaàn choù taùp ba ngaøy khoâng tôùi!"
Khoâng bao giôø Ñöùc cha sai ai queùt doïn phoøng oác hay saép xeáp vaät duïng cho ngaøi. Ngaøi quaùn xuyeán heát moïi chuyeän! Ñöùc cha töï laøm bao thö baèng caùch laáy giaáy quay roneùo moät maët vaø söû duïng maët coøn laïi. Nhöõng giaáy nhaùp hay ghi chuù khoâng bao giôø laø tôø giaáy môùi nguyeân. Hoa kieång, caây coái trong Toaø Giaùm muïc, moät mình ngaøi caét tæa, vun queùn, thaùp raùp hay chæ baûo ngöôøi khaùc phuï giuùp. Toaø Giaùm muïc Caàn Thô coù chuoái aên traùng mieäng quanh naêm, coù xoaøi caùt ngon traùi chín oaèn caây... taát caû ñeàu do söï xeáp ñaët raát tieát kieäm cuûa Ñöùc cha Giacoâbeâ theo chuû tröông "caây nhaø laù vöôøn".
- Kieán thöùc: Ngaøi thích tìm hieåu vaø coù kieán thöùc baùch khoa. Ngaøi ñaõ töøng laøm baøi phuù möøng Ñöùc cha Gioan Baotixita Nguyeãn Baù Toøng naêm 1933, vaø cuõng khoâng phaûi tình côø maø ngaøi ñöôïc môøi laøm chöôûng aán Vieän Ñaïi hoïc Ñaø Laït.
- Trung thöïc nhöng bieát thoâng caûm laéng nghe: Quyù cha Caàn Thô ñeàu coù kinh nghieäm veà moät chieâu thöùc ñaëc bieät cuûa ngaøi: ñoù laø "ñaùnh phuû ñaàu" nhöng sau ñoù ngaøi laéng nghe quyù cha trình baøy vaø raát thoâng caûm neáu quyù cha trình baøy roõ raøng vaø thaønh thaät. Ngaøi soáng raát lyù trí nhöng cuõng giaøu tình caûm ñuùng nhö caâu "thaáu tình, ñaït lyù". Caùc cha, caùc thaày gaëp khoù khaên ngaøi taïo ñieàu kieän giuùp ñôõ deán nôi ñeán choán. Coù moät cha luoân keïp aûnh Ñöùc cha Giacoâbeâ trong saùch Phuïng Vuï Giôø Kinh ñeå caàu nguyeän cho ngaøi vì cha noùi ngaøi ñaõ giuùp cha "khoûi moät baøn thua troâng thaáy".
- Phuïc thieän: Coù moät thay ñoåi lôùn trong tính tình cuûa ngaøi, ñoù laø tröôùc ñaây ngaøi raát noùng naûy, la raày lôùn tieáng, coù khi ñaäp baøn... nhöng sau naøy coù leõ töø 1975 trôû ñi ngaøi trôû neân raát hieàn laønh, nhaãn naïi, nhoû nheï... nhö moät ngöôøi cha nhaân töø.
- Loøng yeâu meán Hoäi Thaùnh: Öu tö lôùn nhaát cuûa Ñöùc cha Giacoâbeâ laø vaán ñeà ñaøo taïo linh muïc. Töø khi môùi laøm Giaùm muïc Caàn Thô, ngaøi ñaõ taäp trung moïi coâng söùc cho vieäc xaây döïng cô sôû Tieåu Chuûng vieän Caùi Raêng.
Vôùi taàm nhìn ngoân söù ngay töø ñaàu naêm 1975, taát caû 80 ñaïi chuûng sinh Giaùo phaän Caàn Thô hoïc ôû ba Ñaïi chuûng vieän Ñaø Laït, Long Xuyeân vaø Vónh Long ñeàu ñöôïc Ñöùc cha chuaån bò tinh thaàn cho bieán coá lôùn lao cuûa ñaát nöôùc. Sau bieán coá 30-4-1975, ngaøi phaân chuûng sinh thaønh nhieàu nhoùm nhoû, töï laäp sinh soáng trong caùc hoï ñaïo, laøm nhieàu ngheà nuoâi thaân vaø phuïc vuï hoï ñaïo. Trong hoaøn caûnh khoù khaên thôøi bao caáp cuõng coù nhieàu chuûng sinh tìm caùch "vöôït bieân". Ngaøi noùi vôùi caùc chuûng sinh khi daïy moân Giaùo söû: "Caùc nhaø thöøa sai ngaøy xöa thì vaát vaû 'nhaäp bieân' ñeå truyeàn giaùo, coøn caùc thaày baây giôø thì laïi muoán 'vuôït bieân' ñeå troán traùnh gian khoå!" Phöông phaùp gaén boù vôùi hoï ñaïo nhö vaäy ñaõ ñaøo taïo nhöõng linh muïc raát gaàn vôùi daân vaø raát nhaäp cuoäc: bieát ñoàng haønh vôùi daân toäc vaø bieát caûm thoâng vôùi ngöôøi khaùc, bieát "khoùc vôùi ngöôøi ñau khoå vaø cöôøi vôùi nguôøi vui!" Phaûi noùi ñaây laø theá heä linh muïc raát ñuùng nghóa linh muïc do Ñöùc cha Giacoâbeâ ñaøo taïo.
Naêm 1988, Ñaïi Chuûng vieän Thaùnh Quyù ñöôïc chính thöùc khai giaûng. Ngoâi nhaø chính cuûa Chuûng vieän ñöôïc söûa sang, sôn pheát khang trang cho kòp ngaøy khai giaûng nhöng coù maáy ai bieát laø Ñöùc cha Giacoâbeâ ñaõ baùn chieác Peugeot 404 ñeå lo coâng vieäc naøy.
Khoâng ai bieát roõ gia ñình hay thaân nhaân ruoät thòt cuûa Ñöùc cha Giacoâbeâ nhö theá naøo. Cuõng khoâng bao giôø nghe ngaøi noùi ñeán laø ba meï ngaøi maát hoài naøo, coøn bao nhieâu anh chò em vaø hoï ñang ôû ñaâu. Con chaùu theá naøo vaø laøm gì ôû ñaâu. Ngaøi ñuùng laø ngöôøi ñaõ caàm caøy vaø khoâng bao giôø quay laïi phía sau.
Vieát veà moät ngöôøi cha thì coù leõ bao nhieâu cuõng chaúng ñuû nhaát laø neáu thu thaäp döõ lieäu cuûa taát caû nhöõng ngöôøi con. Chæ xin gôïi leân vaøi neùt ñaëc tröng veà moät "chaân dung linh muïc" ñaõ ñöôïc chính caùc linh muïc Giaùo phaän Caàn Thô trong tuaàn tónh taâm linh muïc ñaàu naêm 2010 bình choïn vaø giôùi thieäu, ñeå goùp phaàn laøm phong phuù nhöõng chaân dung linh muïc Vieät Nam vaø cuõng ñeå moãi ngöôøi chuùng ta suy nghó vaø ruùt ra nhöõng baøi hoïc cho cuoäc soáng cuûa mình, nhaát laø trong Naêm Linh Muïc naøy.
Giaùo Phaän Caàn Thô