Sô löôïc tieåu söû
Ñöùc Toång Giaùm Muïc Pheâroâ Ngoâ Ñình Thuïc
Sô löôïc tieåu söû Ñöùc Toång Giaùm Muïc Pheâroâ Ngoâ Ñình Thuïc
Sô löôïc tieåu söû
Pheâroâ Ngoâ Ñình Thuïc sinh ngaøy 6 thaùng 10 naêm 1897 taïi Phuû Cam, Hueá trong moät gia ñình voïng toäc. Ngaøi laø con thöù thöù ba trong soá 9 ngöôøi con cuûa Cuï Micae Ngoâ Ñình Khaû (nguyeân quaùn laøng Ñaïi Phong, huyeän Leä Thuûy, tænh Quaûng Bình) - moät quan ñaïi thaàn cuûa trieàu Nguyeãn, thôøi vua Thaønh Thaùi vaø Duy Taân. Gia ñình Ngoâ Ñình cuûa ngaøi coøn coù theå keå ñeán: Ngoâ Ñình Khoâi, Ngoâ Ñình Dieäm, Ngoâ Ñình Nhu, Ngoâ Ñình Caån, Ngoâ Ñình Luyeän (caùc anh em trai), Ngoâ Ñình Thò Giao, Ngoâ Ñình Thò Hieäp, Ngoâ Ñình Thò Hoaøng (caùc chò em gaùi) vaø Hoàng y Phanxicoâ Xavieâ Nguyeãn Vaên Thuaän (con baø Ngoâ Ñình Thò Hieäp). Nhö nhöõng ngöôøi anh em cuûa mình ñeàu ñöôïc thaân phuï ñaët teân baèng chöõ Haùn theo caùc ñöùc tính, teân Thuïc cuûa ngaøi coù yù nghóa laø "Söï chænh teà".
Naêm 1904-1908, Thaày Ngoâ Ñình Thuïc theo hoïc taïi tröôøng Pellerin, moät tröôøng tö thuïc do Sö Huynh Doøng La San ñieàu haønh. Thaùng 9 naêm 1909, caäu vaøo Tieåu Chuûng Vieän An Ninh, Quaûng Trò vaø ñeán thaùng 9 naêm 1917, ñöôïc leân tieáp vaøo Ñaïi Chuûng Vieän Phuù Xuaân thuoäc Giaùo phaän Hueá. Thaùng 11 naêm 1919, Giaùm muïc Eugeøne Allys (teân Vieät laø Lyù, 1852-1936) göûi thaày ñi du hoïc tröôøng Truyeàn giaùo Roâma. Trong quaù trình du hoïc Roma, Thaày Ngoâ Ñình Thuïc ñoã caùc baèng caáp: Tieán só Trieát hoïc naêm 1922, Tieán só Thaàn hoïc naêm 1926, cöû nhaân Vaên chöông vaø ñöôïc vaøo yeát kieán Giaùo hoaøng Pioâ XI naêm 1912. Roài töø Roma, Thaày ñöôïc cöû sang Phaùp daïy ñaïi hoïc Sorbonne ôû Paris.
Linh muïc
Ngaøy 20 thaùng 12 naêm 1925, taïi Roma, thaày ñöôïc thuï phong linh muïc (do Hoàng y Van Rossum truyeàn chöùc). Sau ñoù, linh muïc Ngoâ Ñình Thuïc tieáp tuïc hoïc theâm moät naêm ôû Ñaïi hoïc Appolinaire laáy baèng Tieán só Giaùo luaät naêm 1927. Linh muïc Thuïc sang Phaùp hoïc taïi Institut Catholique de Paris töø thaùng 10 naêm 1927 ñeán thaùng 06 naêm 1929 vaø ñoã Cöû nhaân Vaên chöông.
Naêm 1929, linh muïc Ngoâ Ñình Thuïc quay veà Vieät Nam vaø laøm giaùo sö doøng Thaùnh Taâm ôû Hueá. Töø thaùng 11 naêm 1929 ñeán thaùng 9 naêm 1931, Giaùm muïc Alexandre Chabanon (teân Vieät laø Giaùo, 1873-1936) boå nhieäm Cha laøm giaùo sö Ñaïi Chuûng Vieän Phuù Xuaân, Hueá. Thaùng 10 naêm 1933, Cha laøm Giaùm ñoác tröôøng Thieân Höïu (Providence), moät tröôøng tö thuïc Coâng giaùo taïi Hueá. Naêm 1935, ngaøi laøm Chuû nhieäm baùo Sacerdos Indosinensis.
Giaùm muïc
Ngaøy 8 thaùng 1 naêm 1938, Toøa Thaùnh thaønh laäp taïi Vieät Nam giaùo phaän môùi laø Giaùo phaän Vónh Long, taùch töø Giaùo phaän Saøi Goøn, bao goàm ñòa giôùi tænh Vónh Long, Traø Vinh, Beán Tre vaø 2 quaän thuoäc tænh Caàn Thô. Toøa Thaùnh boå nhieäm linh muïc Pheâroâ Martin Ngoâ Ñình Thuïc laøm giaùm muïc giaùm quaûn taân giaùo phaän naøy (Giaùm muïc Hieäu toaø Saesina). Ngaøy 4 thaùng 5 naêm 1938, taïi nhaø thôø Chính toøa Phuû Cam, Ñöùc Khaâm söù Antonin Drapier chuû leã taán phong giaùm muïc Ngoâ Ñình Thuïc. Ñaây laø vò Giaùm muïc ngöôøi Vieät thöù ba.
Ngaøy 23 thaùng 6 naêm 1938, Giaùm muïc Ngoâ Ñình Thuïc chính thöùc nhaän giaùo phaän vôùi khaåu hieäu "Chieán só Chuùa Kitoâ". Ñaây laø vò giaùm muïc tieân khôûi cuûa giaùo phaän Vónh Long vaø coù nhieàu ñoùng goùp xaây döïng giaùo phaän naøy suoát 23 naêm ñöông nhieäm.
Treân cöông vò giaùm muïc Vónh Long, ngaøi ñaõ mua moät kieán truùc tö gia ñeå laøm truï sôû Toøa Giaùm muïc, laäp Tieåu Chuûng vieän AÙ Thaùnh Minh naêm 1944 goàm 3 lôùp, khai giaûng ngaøy 15 thaùng 8 naêm 1944 ban ñaàu coù 15 chuûng sinh. Doøng Thaày giaûng Caùi Nhum ñöôïc truøng tu vaø mang teân môùi laø Doøng Sö Huynh Kitoâ Vua. Caûi tieán Doøng Meán Thaùnh Giaù Caùi Môn vaø Caùi Nhum, caùc nöõ tu ñöôïc göûi ñi hoïc caùc tröôøng trung hoïc vaø ñaïi hoïc. Toå chöùc khoaù huaán luyeän thanh nieân, hoaït ñoäng Coâng giaùo Tieán haønh.
Toång Giaùm muïc
Naêm 1960, Coâng giaùo taïi Vieät Nam ñöôïc Toøa Thaùnh thieát laäp Haøng giaùo phaåm Chính toøa vôùi ba Toång giaùo phaän: Haø Noäi, Hueá, Saøi Goøn. Giaùm muïc Ngoâ Ñình Thuïc ñöôïc thaêng chöùc Toång giaùm muïc vaø veà nhaän söù vuï taïi Toång giaùo phaän Hueá vaøo ngaøy 12 thaùng 4 naêm 1961. Ñaây laø laàn ñaàu tieân moät ngöôøi Vieät Nam laøm giaùm muïc chính toøa cai quaûn moät giaùo phaän. Giaùo phaän Vónh Long luùc naøy do taân giaùm muïc Antoân Nguyeãn Vaên Thieän cai quaûn.
Khi ñöông nhieäm Toång giaùm muïc Hueá, Giaùm muïc Ngoâ Ñình Thuïc ñaõ kieán taïo hoaøn toaøn Nhaø Thôø Chaùnh toaø Phuû Cam. Nhaø thôø coå kính naøy ñöôïc xaây caát töø 1898 neân xuoáng caáp traàm troïng, Giaùm muïc Thuïc cho phaù huûy vaø xaây môùi theo ñoà aùn thieát keá cuûa kieán truùc sö Ngoâ Vieát Thuï. Cuõng trong thôøi gian töø naêm 1962-1963, Giaùm muïc Ngoâ Ñình Thuïc ñaõ thöïc hieän cho toång giaùo phaän naøy nhieàu coâng trình:
* Truøng tu Toøa Giaùm muïc vaø Nhaø Chung.
* Söûa sang Ñaïi Chuûng Vieän Phuù Xuaân Hueá, môøi caùc linh muïc giaùo sö thuoäc Hoäi Xuaân Bích (Sulpice) veà giaûng daïy.
* Thaønh laäp Tieåu Chuûng vieän Hoan-Thieän (laáy teân hai vò thaùnh Töû ñaïo Ñoaøn Trinh Hoan vaø Traàn Vaên Thieän). Sau ñoù tieán haønh thaønh laäp Lieân Chuûng vieän cho toaøn Toång Giaùo phaän Hueá.
* Naêm 1962, thoáng nhaát caùc Doøng Meán Thaùnh Giaù trong toång giaùo phaän: Di Loan (dôøi vaøo La Vang), Tam Toaø (dôøi vaøo Kim Long), Keû Baøng (saùt nhaäp vaøo Phuû Cam), Phuû Cam, Döông Sôn, Trí Böu. Saùu nhaø Doøng naøy taïo thaønh Doøng Meán Thaùnh Giaù Thöøa sai Hueá, nay laø Doøng Meán Thaùnh Giaù Hueá.
* Ñaëc bieät, ngaøi tieán haønh truøng tu vaø toân taïo khu vöïc La Vang trôû thaønh trung taâm haønh höông cuûa giaùo daân Vieät Nam. Xin Toøa Thaùnh naâng nhaø thôø La Vang leân baäc Vöông cung thaùnh ñöôøng. Laäp tôø Nguyeät san "Ñöùc Meï La Vang", thu huùt ñoâng ñaûo ngöôøi ñoïc vaø ngöôøi vieát coäng taùc.
Do cuoäc ñaûo chính thaùng 11 naêm 1963 vôùi caùi cheát cuûa caùc em ruoät laø Toång thoáng Ngoâ Ñình Dieäm, coá vaán Ngoâ Ñình Nhu vaø Ngoâ Ñình Caån, Ñöùc Toång Giaùm Muïc Pheâroâ Ngoâ Ñình Thuïc buoäc phaûi löu vong roài sa vaøo khuûng hoaûng nieàm tin vaø cuoäc soáng. Töø ñoù ngaøi ngaû theo nhoùm Giaùo hoäi La Maõ Chính thoáng (Orthodox Roman Catholic Movement, ORCM) neân bò Toøa Thaùnh ra vaï tuyeät thoâng. Ngaøi soáng taïi Rochester, New York ñeán naêm 1984 thì veà laïi vôùi Giaùo hoäi Coâng giaùo Roâma vaø ñöôïc giaûi vaï.
Ngaøi maát taïi Joplin, Missouri ngaøy 13 thaùng 12 naêm 1984.
(Tö Lieäu "Giaùo Hoäi Vieät Nam / Giaùm Muïc Vieät Nam)