Vai troø quan troïng
cuûa ngöôøi Cha trong gia ñình
Meán chaøo taát caû caùc baïn.
Ñeå môû ñaàu, môøi caùc baïn nghe taâm söï cuûa moät thieáu nieân bò giam trong Tuø Thanh Thieáu Nieân nhö sau:
Ñoái vôùi toâi, ba toâi laø ngöôøi laïnh nhaït tình thöông vaø ít thoâng caûm. Hoài toâi coøn beù, ba raát thöông yeâu toâi. Toâi coøn nhôù roõ, moät laàn bò loãi phaïm, vaø töø ngaøy ñoù, ba toâi khoâng coøn can ñaûm ñeán gaàn toâi vaø oâm hoân toâi nhö tröôùc nöõa. Tình thöông maø ba ñaõ daønh cho toâi töø thuôû beù boãng döng bieán ñaâu maát. Hoài aáy, toâi môùi leân 13 tuoåi, ba toâi ñaõ caét ñöùt moái daây tình thöông chính trong luùc toâi caàn ñöôïc yeâu thöông naâng ñôõ hôn caû. Toâi khoâng coøn ai ñeå taâm söï vaø giaõi baøy nhöõng noãi khoå taâm cuûa toâi nöõa. Toâi thieát nghó moät phaàn cuõng laø loãi cuûa ba maø ngaøy hoâm nay toâi bò rôi vaøo hoá saâu cuûa ñau khoå nhö theá naøy. Neáu nhö toâi ôû ñöùng trong choã ñöùng cuûa ba, toâi seõ xöû lyù moät caùch khaùc. Chaéc chaén toâi seõ khoâng boû rôi con toâi trong giai ñoaïn khoù khaên nhö vaäy, chaéc haún toâi seõ ñoäng vieân vaø naâng ñôõ ñeå con toâi quay trôû veà ñöôøng ngay neûo chính, vôùi söï thoâng caûm vaø tình thöông cuûa moät ngöôøi cha thaät vaø nhaân töø. Nhöng raát tieác laø toâi ñaõ khoâng nhaän ñöôïc nhöõng ñieàu ñoù.
Caùc baïn thaân meán, laàn tröôùc chuùng ta ñaõ laéng nghe lôøi taâm söï vaø than phieàn cuûa moät baø meï, vì caûm thaáy baát löïc tröôùc söï voâ kyû luaät cuûa con caùi. Qua nhöõng lôøi taâm söï ñöôïm maøu teâ taùi cuûa thieáu nieân treân ñaây, chuùng ta cuõng coù theå hieåu ñöôïc phaàn naøo lyù do cuûa söï voâ kyû luaät cuûa con caùi, nhaát laø con caùi ôû tuoåi vò thaønh nieân. Qua kinh nghieäm, caùc nhaø taâm lyù nhaän ñònh raèng: Nhieàu luùc beân caïnh ñöùa con quaù boàn choàn hieáu ñoäng, laø mình ngöôøi meï hoaëc ngöôøi cha quaù baên khoaên aùy naùy. Moät ñöùa beù tính tình quaù thaát thöôøng laø hoa traùi cuûa söï baát an cuûa ngöôøi lôùn. Vaäy ñaâu laø traùch nhieäm cuûa ngöôøi cha trong gia ñình? Ñaâu laø nhöõng ñöùc tính ngöôøi cha caàn coù trong vieäc giaùo duïc con caùi? Môøi caùc baïn cuøng tìm hieåu.
Boån phaän tröôùc tieân cuûa ngöôøi cha ñoái vôùi con caùi laø yeâu thöông vôï mình laø meï cuûa con caùi. Gia ñình laø moät cô caáu chæ ñöùng vöõng ñöôïc treân neàn taûng cuûa tình yeâu thöông. Khoâng phaûi laø thöù tình yeâu lyù töôûng hay mô öôùc, nhöng laø tình yeâu thöông chaân thaät vaø thöïc teá. Khoâng coù tình yeâu thöông, haïnh phuùc gia ñình khoâng theå laø haïnh phuùc laâu beàn ñöôïc, tröôùc nhöõng phong ba baõo toá cuûa cuoäc soáng. Khoâng theå chæ ñoùng vai troø laøm cha meï vì boån phaän, nhöng tröôùc heát vaø treân heát laø vì tình thöông. Giaùo duïc con caùi cuõng khoâng phaûi laø coâng vieäc caù nhaân nhöng phaûi laø coâng vieäc cuûa caû cha laãn meï, trong tinh thaàn ñoàng traùch nhieäm vaø cuøng chia seû moïi vui buoàn gian khoå. Giöõa cha meï cuõng nhö ñoái vôùi con caùi, caàn coù söï yù hôïp taâm ñaàu, lieân keát chaët cheõ vaø saâu xa, ñeå coå voõ söï phaùt trieån cuûa con caùi treân neàn taûng vöõng chaéc. Ngöôøi cha khoâng theå chæ bieát ñeán coâng vieäc laøm aên, lo kieám tieàn vaø cung caáp nhu caàu vaät chaát cho gia ñình, trong khi laïi phuûi tay ñeå cho ngöôøi meï phaûi gaùnh vaùc heát moïi coâng vieäc trong cuõng nhö ngoaøi nhaø vaø daïy doã con caùi. Nhöng cha meï caàn bieát thay phieân nhau ñeå moãi ngöôøi coù söï tieáp xuùc gaàn guõi vôùi con caùi, ñoàng thôøi cuõng tìm ñöôïc chuùt thôøi giôø nghæ ngôi thuaän tieän vaø caàn thieát cho baûn thaân nöõa.
Thöù hai, ngöôøi cha caàn phaûi coù maët vaø coù choã ñöùng trong gia ñình. Söï hieän dieän cuûa ngöôøi cha noùi leân taàm quan troïng cuûa vôï con trong cuoäc soáng mình. Tieác thay, treân thöïc teá, keát quaû cuûa caùc cuoäc thaêm doø yù kieán cho thaáy, phaàn lôùn caùc ngöôøi cha thöôøng chæ thöïc söï coù maët trong gia ñình moãi ngaøy trung bình khoaûng naêm möôøi phuùt vôùi tö caùch laø ngöôøi giaùo duïc con caùi. Keát quaû caùc cuoäc thaêm doø aáy cuõng cho thaáy, söï töông quan töông ñoái giöõa söï hieän dieän cuûa ngöôøi cha vôùi haïnh kieåm toát hay xaáu, thaønh coâng hay thaát baïi trong vieäc hoïc cuõng nhö möùc ñoä trí thoâng minh vaø toäi phaïm cuûa con caùi. Söï hieän dieän cuûa ngöôøi cha trong gia ñình noùi leân nhu caàu caàn thieát cuûa ñoái thoaïi, trao ñoåi tö töôûng ñeå coù söï chia seû maät thieát vaø tham döï tích cöïc vaøo cuoäc soáng giöõa phuï huynh vaø con caùi. Ñoàng thôøi cuõng laø dòp toát ñeå nhaän ra nhöõng daáu hieäu con caùi göûi tôùi vaø kòp thôøi can thieäp moät caùch höõu hieäu trong nhöõng hoaøn caûnh khoù khaên con caùi caàn phaûi ñöông ñaàu vôùi.
Thöù ba, duø muoán duø khoâng, ngöôøi cha vaãn laø taám göông con caùi luoân ñeå maét nhìn leân vaø theo saùt. Ngaøy nay, hôn bao giôø heát vai troø cuûa ngöôøi cha giöõa moät taàm quan troïng raát lôùn trong vieäc höôùng daãn vaø ñoäng vieân con caùi. Lyù do laø vì con caùi caàn taám göông ñeå hoïc caùch cö xöû vaø nhö söï kích thích khích leä con caùi choïn löïa caùch soáng phuø hôïp vôùi nhöõng giaù trò chaân thöïc, nhö söï ngay thaúng, lieâm chính, loøng nhaân töø, vaân vaân... Caû khi con caùi khoâng toû loä ra beân ngoaøi vaø coù khi coøn tröïc tieáp phuû nhaän, nhöng thöïc ra con caùi thöôøng raát quan taâm ñeå yù tôùi coâng vieäc laøm vaø caùch laøm vieäc cuûa ngöôøi cha hôn laø lyù do cuûa vieäc laøm aáy.
Thöù boán, ngöôøi cha ban taëng söï an bình, yeân oån, vì laø ngöôøi baûo veä che chôû con caùi. Taát caû moïi ngöôøi trong gia ñình ñeàu mong ñôïi söï che chôû cuûa ngöôøi cha. Ngöôøi cha baûo veä söï an bình caû khi phaûi cöùng raén ñaët ra nhöõng giôùi haïn vaø kyû luaät treân bình dieän khoâng gian cuõng nhö thôøi gian. Bieát traû lôøi khoâng, ñuùng luùc ñuùng choã, laø caùch toát ñeïp ñeå noùi leân söï quan taâm cuûa ngöôøi cha ñeán moãi phaàn töû trong gia ñình.
Thöù naêm, ngöôøi cha khích leä, ñoäng vieân vaø truyeàn ñaït söùc maïnh, söï tin töôûng, toân troïng, laéng nghe vaø chaáp nhaän con caùi. Ñieàu ñoù noùi leân raèng, baát cöù ñieàu gì xaûy ra, cha seõ luoân ôû gaàn beân con, nhôø ñoù laøm naûy sinh trong taâm hoàn con caùi loøng tin töôûng vaø söï töï tin. Ngöôøi cha luoân saün saøng trôï giuùp con caùi ñeå buø vaøo söï yeáu ñuoái cuûa chuùng.
Thöù saùu, ngöôøi gia tröôûng trong gia ñình cuõng laø ngöôøi baûo veä nhöõng kyû nieäm ghi nhôù caùc bieán coá vaø truyeàn laïi gia saûn tinh thaàn cho con caùi töø ñôøi naøy sang ñôøi khaùc. Ñeå ñöôïc nhö theá caàn bieát choïn ñieàu kieän thuaän tieän taïo cô hoäi toát ñeïp ñeå gia ñình ñöôïc ñoaøn tuï vaø chia seû vui buoàn trong baàu khí thaân maät haøi hoøa. Trong quaù khöù, ngöôøi cha coù theå duøng uy quyeàn cuûa mình ñeå aùp ñaët vaø truyeàn ñaït caùc giaù trò. Nhöng ngaøy nay, caùc giaù trò caàn ñöôïc truyeàn ñaït baèng vieäc laøm vaø göông ñôøi soáng. Nhöng ñieàu ñaùng tieác laø cuoäc soáng quaù bon chen cuûa xaõ hoäi taân tieán laïi khoâng taïo ñieàu kieän ñeå thöïc hieän ñieàu ñoù ñöôïc. Laøm theá naøo coù theå baøy toû vaø truyeàn ñaït cho con caùi ñieàu gì trong khi laïi khoâng theå daønh ñöôïc chuùt thôøi giôø ñeå ñoái thoaïi thaân maät vôùi con caùi, ñeå ôû vôùi gia ñình caùch thoaûi maùi, ñeå trao ñoåi tö töôûng, döï tính, hy voïng, nieàm vui cuõng nhö thaát baïi.
Thöù baûy, ngöôøi cha ñöôïc coi nhö tôø thoâng haønh coù giaù trò ñeå böôùc vaøo theá giôùi beân ngoaøi. Nôi ngöôøi cha, quy tuï khaû naêng laøm chuû tình theá vaø taøi kheùo ñoái phoù vôùi theá giôùi ñang soáng. Coù theå noùi ñöôïc raèng, ngöôøi cha laø ngöôøi phaûi chæ cho con caùi baûn ñoà cuûa cuoäc soáng. Ñoù laø yeáu toá caàn thieát trong vieäc kieán taïo cô caáu giuùp phaùt trieån baûn laõnh vaø nhaân vò cuûa con caùi.
Thöù taùm, ngöôøi cha luoân roäng loøng tha thöù. Tuoåi treû laø moät chuoãi ñaày nhöõng vaáp ngaõ. Tuy nhieân nhöõng thaát baïi ñoå vôõ khoâng phaûi laø nhöõng ngoõ cuït trong cuoäc soáng, nhöng laø baøn ñaïp ñeå vöôn leân cao hôn. Tha thöù laø ñieàu cao caû nhaát maø con caùi mong ñôïi caùch naùo nöùc hôn caû nôi cha cuûa mình. Tình thöông tha thöù ñem laïi an bình vaø söùc maïnh ñeå choãi daäy vaø baét ñaàu laïi. Tha thöù laø nhö chaép caùnh ñeå con caùi tieán xa vaø tieán nhanh hôn.
Thöù chín, ngöôøi cha vaãn luoân maõi laø ngöôøi cha, caû khi xa vaéng hoaëc xa caùch. Moãi ngöôøi con ñeàu ñöôïc quyeàn coù ngöôøi cha yeâu thöông. Bò cha mình boû rôi queân laõng quaû laø veát thöông ñau ñôùn saâu xa trong taâm hoàn con caùi raát khoù maø ñöôïc chöõa laønh haún.
Sau cuøng, ngöôøi cha laø hoïa aûnh cuûa Thieân Chuùa. Thieân chöùc laøm cha khoâng chæ laø söï löïa choïn caù nhaân maø thoâi, nhöng quaû laø moät ôn goïi cao troïng. Kinh nghieäm cuûa caùc nhaø taâm lyù ñeàu khaúng ñònh raèng, treû em thöôøng taïo cho mình moät hình aûnh vaø khaùi nieäm veà Thieân Chuùa döïa treân hình aûnh cuûa ngöôøi cha cuûa caùc em. Trong Phuùc AÂm, Chuùa Gieâsu daïy chuùng ta caàu nguyeän vôùi Thieân Chuùa vaø goïi Ngaøi laø Cha. Moät ngöôøi meï daïy con caàu nguyeän vaø caàu nguyeän chung vôùi con caùi quaû laø ñieàu toát ñeïp. Nhöng moät ngöôøi cha caàu nguyeän vôùi con caùi mình seõ ñeå laïi trong taâm hoàn con caùi moät kyû nieäm raát eâm ñeïp vaø laø daáu veát khoâng theå naøo bò xoùa môø ñöôïc.
Meán chaøo vaø heïn gaëp laïi caùc baïn trong laàn tôùi.
Mai An
Thöù Tö, ngaøy 9/04/2008