Boä Giaùo Luaät
The Code of Canon Law
Baûn dòch vieät ngöõ cuûa:
Ñöùc OÂng Nguyeãn Vaên Phöông, Linh Muïc Phan Taán Thaønh, Linh Muïc Vuõ Vaên Thieän, Linh Muïc Mai Ñöùc Vinh
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
Quyeån VII: Toá Tuïng
Phaàn I: Söï Phaùn Xöû Noùi Chung
Thieân 1:
Toøa AÙn Coù Thaåm Quyeàn
Ñieàu 1404: Khoâng ai coù quyeàn xeùt xöû Ñöùc Thaùnh Cha.
Ñieàu 1405: (1) Trong nhöõng vuï kieän noùi ôû ñieàu 1401, chæ moät mình Ñöùc Thaùnh Cha coù quyeàn xeùt xöû:
1. caùc nguyeân thuû quoác gia;
2. caùc Hoàng Y;
3. caùc Phaùi Vieân Toøa Thaùnh vaø, trong nhöõng vuï aùn hình söï, caùc Giaùm Muïc;
4. nhöõng vuï khaùc maø chính Ngaøi muoán daønh rieâng cho mình quyeàn phaùn xöû.
(2) Khoâng thaåm phaùn naøo ñöôïc quyeàn duyeät xeùt moät haønh vi hay vaên kieän ñaõ ñöôïc chính Ñöùc Thaùnh Cha pheâ chuaån trong moät hình thöùc ñaëc bieät, neáu tröôùc ñoù, khoâng nhaän ñöôïc söï uûy nhieäm cuûa Ngaøi.
(3) Ñöôïc daønh cho Toøa Thöôïng Thaåm Roma quyeàn xeùt xöû:
1. caùc Giaùm Muïc trong nhöõng vuï hoä söï, ñöøng keå quy ñònh cuûa ñieàu 1419, trieät 2;
2. Vieän Phuï Toång Quyeàn, hay Vieän Phuï Hoäi Tröôûng Chi Doøng, vaø caùc Beà Treân Toång Quyeàn cuûa caùc doøng tu thuoäc luaät giaùo hoaøng;
3. caùc giaùo phaän vaø nhöõng theå nhaân hay phaùp nhaân cuûa Giaùo Hoäi maø khoâng coù Thöôïng Caáp naøo khaùc ôû döôùi Ñöùc Thaùnh Cha.
Ñieàu 1406: (1) Neáu quy ñònh ôû ñieàu 1404 bò vi phaïm, thì caùc aùn töø vaø quyeát ñònh ñeàu voâ hieäu.
(2) Trong nhöõng vuï kieän noùi ôû ñieàu 1405, söï voâ thaåm quyeàn cuûa caùc thaåm phaùn khaùc coù tính caùch tuyeät ñoái.
Ñieàu 1407: (1) Khoâng ai coù theå bò kieän tröôùc toøa sô caáp, neáu khoâng phaûi laø tröôùc maët thaåm quyeàn döïa vaøo moät trong nhöõng danh nghóa ñöôïc xaùc ñònh ôû caùc ñieàu 1408-1414.
(2) Söï voâ thaåm quyeàn cuûa thaåm phaùn goïi laø töông ñoái, khi thaåm phaùn khoâng coù moät danh nghóa naøo ñöôïc xaùc ñònh ôû caùc ñieàu khoaûn vöøa noùi.
(3) Nguyeân ñôn phaûi theo toøa aùn cuûa bò ñôn. Neáu bò ñôn coù nhieàu toøa aùn coù thaåm quyeàn, nguyeân ñôn ñöôïc pheùp löïa choïn toøa aùn.
Ñieàu 1408: Baát cöù ai cuõng coù theå bò kieän ra tröôùc toøa aùn ôû nôi naøo maø hoï coù cö sôû hay baùn cö sôû.
Ñieàu 1409: (1) Toøa aùn daønh cho ngöôøi voâ gia cö laø toøa aùn nôi ngöôøi aáy hieän ñang cö nguï.
(2) Ngöôøi maø khoâng ai bieát ñöôïc cö sôû hay baùn cö sôû hoaëc nôi ñang truù nguï, coù theå bò kieän tröôùc toøa aùn cuûa nguyeân ñôn, mieãn laø khoâng coù toøa aùn hôïp leä naøo khaùc ñöôïc chæ ñònh.
Ñieàu 1410: Vì lyù do toïa laïc cuûa ñoà vaät, ñöông söï coù theå bò kieän tröôùc toøa aùn taïi nôi coù ñoà vaät töông tranh, khi toá quyeàn nhaèm tröïc tieáp söï vaät aáy, hay vuï kieän nhaèm truaát ñoaït söï vaät.
Ñieàu 1411: (1) Vì lyù do kheá öôùc, ñöông söï coù theå bò kieän tröôùc toøa aùn taïi nôi laäp kheá öôùc hay nôi kheá öôùc phaûi ñöôïc thi haønh, tröø khi hai beân ñoàng yù choïn moät toøa aùn khaùc.
(2) Neáu vuï kieän lieân quan ñeán nhöõng nghóa vuï phaùt xuaát töø moät danh nghóa khaùc, ñöông söï coù theå bò kieän tröôùc toøa nôi phaùt sinh nghóa vuï hay nôi phaûi chu toaøn nghóa vuï.
Ñieàu 1412: Trong nhöõng vuï aùn hình söï, bò caùo, maëc duø khuyeát tòch, coù theå bò kieän ra tröôùc toøa aùn nôi xaûy ra toäi phaïm.
Ñieàu 1413: Ñöông söï coù theå bò kieän:
1. trong nhöõng vuï kieän lieân can ñeán söï quaûn trò, tröôùc toøa aùn nôi chaáp haønh vieäc quaûn trò aáy;
2. trong nhöõng vuï kieän veà söï thöøa keá hay caùc di saûn ñaïo ñöùc, tröôùc toøa aùn nôi coù cö sôû hay baùn cö sôû hay truù sôû cuoái cuøng cuûa ngöôøi coù lieân can ñeán söï thöøa keá hay caùc vaät di saûn ñaïo ñöùc, theo quy taéc noùi ôû caùc ñieàu 1408-1409. Tuy nhieân, neáu chæ laø vieäc chaáp haønh di saûn, thì phaûi theo caùc quy taéc thoâng thöôøng veà thaåm quyeàn.
Ñieàu 1414: Vì lyù do lieân heä, caùc vuï kieän lieân heä vôùi nhau phaûi ñöôïc xeùt xöû do chính moät toøa aùn vaø trong chính moät vieäc toá tuïng, tröø khi coù söï ngaên caám do moät quy ñònh cuûa luaät.
Ñieàu 1415: Vì lyù do öu tieân, khi hai hay nhieàu toøa aùn coù ñoàng thaåm quyeàn, thì toøa aùn naøo trieäu ñöông söï ra toøa tröôùc tieân caùch hôïp leä, toøa aáy coù quyeàn xeùt xöû vuï kieän.
Ñieàu 1416: Nhöõng vuï tranh chaáp thaåm quyeàn giöõa hai toøa aùn cuøng leä thuoäc moät toøa khaùng caùo, seõ do toøa aùn naøy giaûi quyeát; neáu khoâng leä thuoäc cuøng moät toøa khaùng caùo, seõ do toøa aùn Toái Cao Toøa Thaùnh giaûi quyeát.
(Nhoùm Dòch Thuaät Vieät ngöõ Boä Giaùo Luaät)