Giaûi Nghóa Lôøi Chuùa Naêm C
Nhöõng Baøi Suy Nieäm Lôøi Chuùa Chuùa Nhaät
cuûa Ñöùc coá Giaùm Muïc Bartoâloâmeâoâ Nguyeãn Sôn Laâm
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
Chuùa Nhaät Leã Laù Naêm C
Böôùc chaân theo chaân Chuùa Gieâsu
(Luca 19,28-40; Luca 22,14-23,56)
Kieäu Laù: Baøi Phuùc AÂm: Lc 19, 28-4
"Chuùc tuïng Ñaáng nhaân danh Chuùa maø ñeán".
Khi aáy, Chuùa Gieâsu ñi tröôùc leân Gieârusalem. Vaø xaûy ra laø khi Ngöôøi ñeán gaàn Beátphagheâ vaø Beâtania, giaùp nuùi goïi laø nuùi Caây Daàu, Ngöôøi sai hai moân ñeä ñi vaø baûo raèng: "Caùc con haõy ñeán laøng tröôùc maët kia, vöøa vaøo laøng, caùc con seõ gaëp con löøa con coät saün ñoù chöa ai côõi bao giôø; caùc con haõy môû daây maø daãn veà. Vaø neáu coù ai hoûi caùc con "Taïi sao caùc oâng môû daây?", thì haõy noùi theá naøy: "Vì Chuùa caàn duøng ñeán noù". Hai ngöôøi ñöôïc sai ra ñi, vaø gaëp löøa con ñöùng ñoù nhö Chuùa ñaõ baûo. Hai oâng ñang môû daây löøa con, thì chuû noù hoûi r?ng: "Sao caùc oâng môû daây löøa con?" Hai oâng ñaùp: "Vì Chuùa caàn ñeán noù". Hai oâng daét löøa veà cho Chuùa Gieâsu, traûi aùo leân mình löøa vaø ñaët Chuùa leân treân. Doïc ñaøng, ngöôøi ta traûi aùo treân loái ñi. Khi Ngöôøi ñeán gaàn trieàn nuùi Caây Daàu, taát caû ñoaøn moân ñeä haân hoan lôùn tieáng ca ngôïi Chuùa veà moïi pheùp laï hoï ñaõ thaáy maø raèng: "Chuùc tuïng Ñaáng nhaân danh Chuùa maø ñeán! Bình an treân trôøi vaø vinh quang treân caùc taàng trôøi". Moät vaøi ngöôøi bieät phaùi trong ñaùm ñoâng noùi cuøng Ngöôøi raèng: "Thöa Thaày, xin haõy maéng caùc moân ñeä Ngaøi ñi". Chuùa Gieâsu noùi: "Toâi baûo cho caùc oâng bieát: neáu hoï laøm thinh, thì nhöõng vieân ñaù seõ la leân".
Baøi Thöông Khoù: Lc 22, 14 - 23. 56 (baøi daøi)
Suy Nieäm:
Chuùa nhaät hoâm nay khai maïc tuaàn leã thaùnh. Phuïng vuï seõ cöû haønh nhöõng maàu nhieäm troïng ñaïi nhaát trong lòch söû cöùu ñoä. Ñeå chuùng ta deã daøng tham gia, phuïng vuï coá gaéng cuï theå vaø haàu nhö muoán dieãn laïi taát caû nhöõng gì ñaõ xaûy ra trong tuaàn leã cuoái cuøng cuoäc ñôøi cuûa Chuùa. Chuùng ta seõ ñaùp laïi baèng caùch ñeán döï moïi leã nghi trong tuaàn naøy vaø nhaát laø baèng loøng yeâu meán suy nieäm caùc nghi leã aáy.
Ñeå môû ñaàu chuùng ta haõy yù thöùc haønh vi saép laøm. Chuùng ta seõ caàm laù ñi vaøo nhaø thôø. Chuùng ta goïi ñaây laø cuoäc kieäu laù. Vaø caùc baøi haùt seõ cho chuùng ta coù caûm töôûng ñang cuøng ñi vôùi Chuùa Gieâsu vaøo ñeàn thôø. Chuùng ta ñöøng coù nghó mình röôùc Chuùa ñi; nhöng haõy nhôù chính Ngöôøi ñi tröôùc vaø chuùng ta böôùc chaân theo chaân Ngöôøi.
Ñieàu naøy chính thaùnh Luca laøm chöùng trong caâu ñaàu baøi Tin Möøng. Ngöôøi vieát: Baáy giôø Ñöùc Gieâsu caàm ñaàu caùc moân ñeä ñeå leân Gieârusalem. Ngöôøi ñi moät caùch quaû caûm, ñang khi moân ñeä ruït reø vaø ngaïi nguøng. Ngöôøi bieát nhöõng gì seõ xaûy ra; coøn hoï chæ coù nhöõng caûm tình hoang mang.
Ñeán nuùi caây Daàu, Ngöôøi sai hai moân ñeä ñi ñeán moät laøng tröôùc maët möôïn moät con löøa ñem veà. Moïi söï xaûy ra nhö ñaõ saép ñaët töø tröôùc, vì ñaây laø keá hoaïch cöùu ñoä maø Thieân Chuùa ñaõ aán ñònh töø ngaøn ñôøi. Daãn löøa veà, moân ñeä vöùt aùo cuûa hoï leân löng con löøa vaø ñeå Ñöùc Gieâsu cöôõi leân. Vì sao hoï laøm nhö theá, coù leõ thoaït ñaàu hoï chöa hieåu heát. Hoï laøm theo moät thuùc ñaåy beân trong vaø chæ daàn daàn hoï chæ môùi yù thöùc ñöôïc yù nghóa. Vì kìa, ngöôøi ta ñang traûi aùo choaøng cuûa hoï treân ñöôøng Ngaøi ñi. Thaùi ñoä cuûa ngöôøi ta laøm nöùc loøng moân ñeä. Vaø ñoaøn luõ moân ñeä baét ñaàu lôùn tieáng ca ngôïi Thieân Chuùa vì heát thaûy caùc pheùp laï hoï ñöôïc thaáy.
Roõ raøng taùc giaû Luca ñaõ chuù troïng tôùi hoï. Ngöôøi ít ñeå yù ñeán Ñöùc Gieâsu. Ngöôøi haàu nhö khoâng noùi gì ñeán nhöõng ngöôøi khaùc. Ngöôøi nhìn kyõ caùc moân ñoà. Tröôùc maët Ngöôøi, hoï ñaõ trôû thaønh nhöõng con ngöôøi khaùc. Ñaây khoâng coøn chæ laø ñoaøn 12 ruït reø, ngaïi nguøng khoâng muoán tieán leân Gieârusalem nöõa. Coù theå noùi cuõng khoâng phaûi laø ñoaøn 72 moân ñeä nhö coù laàn naøo ñaõ ñöôïc Chuùa sai ñi töøng ñoäi laøm vieäc truyeàn giaùo.Luca noùi ñeán taát caû ñoaøn luõ moân ñoà baét ñaàu lôùn tieáng ca ngôïi Thieân Chuùa. Ngöôøi aùm chæ Hoäi Thaùnh ôû thôøi ñaïi cuûa Ngöôøi, nhö Ngöôøi ñang nhìn thaáy tröôùc maét. Ñoù laø coäng ñoaøn daân Chuùa ôû buoåi sô khai, vöøa hieåu ra yù nghóa cuûa heát caùc pheùp laï Chuùa Gieâsu ñaõ laøm, töùc laø vöøa nhaän ra Ngöôøi thaät laø Chuùa.
Theá neân hoï tung hoâ Ngöôøi nhö taäp ñoaøn caùc thieân thaàn trong ngaøy Ngöôøi Giaùng sinh. Hoï bieán baøi ca caùc thieân thaàn trôû thaønh baøi ca cuûa mình vaø nhö vaäy hoï cuõng bieán mình neân coäng ñoaøn phuïng vuï thôø phöôïng tung hoâ Thieân Chuùa. Hoï chuùc tuïng Chuùa ñaõ sai Ñöùc Gieâsu ñeán. Hoï chuùc tuïng Ngaøi laø Vua nhaân danh Chuùa. Hoï khoâng coøn nhìn thaáy Ngaøi ôû döôùi ñaát nöõa, nhöng ñang ôû treân trôøi roài; neân hoï môùi tung hoâ: Bình an treân trôøi (chôù khoâng phaûi döôùi ñaát) vaø vinh quang treân choán cao vôøi!
Ñoù phaûi laø thaùi ñoä cuûa chuùng ta trong cuoäc röôùc naøy. Chính thaùnh Luca cuõng khoâng noùi roõ Ñöùc Gieâsu ñaõ vaøo Gieârusalem moät caùch long troïng. Ngöôøi cho chuùng ta hieåu Ñöùc Gieâsu ñaõ tieán vaøo ñeàn thôø, ñeå chuùng ta coù taâm traïng toân giaùo vaø phuïng vuï. Chuùng ta khoâng ñöa (hay khoâng theo) Chuùa Gieâsu vaøo Gieârusalem ñeå chòu cheát laïi. Chuùng ta theo Ngöôøi vaøo ñeàn thôø, khoâng phaûi ôû döôùi ñaát maø ôû treân trôøi ñeå chuùng ta chuùc tuïng cuoäc phuïc sinh cuûa Ngöôøi vaø ñeå chuùng ta thaáy mình ñaõ ñöôïc ñöa sang moät theá giôùi khaùc, theá giôùi cuûa söï thaùnh thieän vaø phuïng vuï, ñeå chuùng ta cuõng chuùc tuïng thôø phöôïng Chuùa nhö caùc thieân thaàn.
Theá neân ñöøng ai coi phuïng vuï cuûa Tuaàn Thaùnh nhö dieãn laïi caùc vieäc xöa kia ñaõ xaûy ra. Phuïng vuï nhaéc laïi nhöõng vieäc aáy moät caùch khaùc cuï theå vaø tæ mæ, nhöng khoâng phaûi chuùng ta oân laïi ñieàu cuõ, maø ñeå chuùng ta ngöôõng moä, tham gia nhö caùc thieân thaàn ôû treân trôøi, töùc laø vôùi loøng meán yeâu, thôø laïy vaø nhaän laáy caùc maàu nhieäm cöùu ñoä.
Chính vôùi nhöõng taâm tình nhö theá maø chuùng ta caàm laù röôùc vaøo nhaø thôø. Chuùng ta khoâng ñi nhö ñoaøn luõ moân ñeä cuûa Chuùa, töùc laø nhö Hoäi Thaùnh ñi vaøo cöû haønh Phuïng vuï. Chuùng ta baét chöôùc caùc thieân thaàn soát saéng chuùc tuïng caùc vieäc Chuùa Gieâsu laøm ñeå cöùu ñoä chuùng ta, ñaëc bieät trong cuoäc thöông khoù maø chuùng ta seõ nghe thuaät laïi trong thaùnh leã hoâm nay. Chuùng ta haõy tieán leân ñeå tham döï caùc maàu nhieäm aáy.
* * *
Moãi taùc giaû saùch Tin Möøng coù loái trình baøy rieâng cuoäc khoå naïn cuûa Chuùa. Hoï coù töï do ñeán noãi khoâng boù buoäc phaûi töôøng thuaät tæ mæ ñaày ñuû vaø theo thöù töï nhö moät maùy quay phim. Moïi ngöôøi ñaõ bieát dieãn tieán cuûa caùc söï vieäc, vì ngay töø khi Pheâroâ baét ñaàu thay maët anh em Toâng ñoà rao giaûng Chuùa Gieâsu laàn ñaàu tieân, ngöôøi ta ñaõ ñöôïc nghe keå roõ raøng veà vieäc Chuùa chòu cheát vaø soáng laïi. Do ñoù, nhöõng vieäc maø ai ai cuõng bieát, caùc taùc giaû khoâng caàn keå laïi theo dieãn bieán; nhöng ñoäc giaû chôø ñôïi hoï moät caùi nhìn saâu saéc ñeå hieåu yù nghóa caùc söï vieäc. Vaø taùc giaû caùc saùch Tin Möøng ñaõ laøm coâng vieäc naøy. Moãi oâng cho chuùng ta moät caùi nhìn veà dieãn bieán cuûa cuoäc töû naïn ñeå chuùng ta hoäi nhaäp, tham döï, chia seû. Hoâm nay chuùng ta theo söï höôùng daãn cuûa thaùnh Luca.
Chuùng ta khoâng theå ñi theo Ngöôøi töøng böôùc. Theo loái chia quen thuoäc, chuùng ta döøng laïi ôû maáy chaëng sau ñaây: Luùc Ñöùc Gieâsu bò baét - khi Ngöôøi ôû tröôùc toøa aùn Do Thaùi - roài Philatoâ xöû Ngöôøi - vaø sau cuøng Ngöôøi cheát treân thaäp giaù. Döôøng nhö ôû chaëng naøo chuùng ta cuõng nhaän ñöôïc moät luoàng saùng ñöùc tin khoâng phaûi chæ ñeå nhìn thaáy söï vieäc xaûy ra maø coøn ñöôïc höôùng daãn ñeå ñeán gaàn Chuùa Gieâsu hôn.
Vaäy, ñang luùc Ngöôøi coøn noùi vôùi moân ñeä thì moät ñoaøn luõ ñaõ keùo ñeán maø ñi ñaàu laø Giuña. Y laïi gaàn maø hoân Ngöôøi nhö thoùi quen cuûa moân sinh sau laâu ngaøy gaëp laïi Thaày mình. Nhöng Ngöôøi thaáy roõ yù xaáu cuûa y; vaø Ngöôøi boäc loä yù xaáu cho y hieåu. Ngöôøi baûo: "Giuña ngöôi duøng caùi hoân ñeå noäp Con Ngöôøi sao?".
Nhöõng keû ñöùng quanh Ngöôøi thaáy Ngöôøi khoâng phaûi chæ laø baäc Thaày trong caû thaùi ñoä vaø lôøi noùi. Hoï xin pheùp "Chuùa" cho pheùp duøng göôm. Vaø moät ngöôøi trong hoï ñaõ laøm lieàn. Y cheùm vaøo tai teân ñaày tôù thaày "Thöôïng teá". Nhöng Ñöùc Gieâsu thaät laø Chuùa. Ngöôøi baûo "thoâi cöù ñeå nhö vaäy", töùc laø cöù ñeå theo yù Chuùa Cha vaø Ngöôøi chöõa tai cho teân ñaày tôù kia. Roài Ngöôøi nhaéc laïi cho moïi ngöôøi nhôù: haèng ngaøy Ngöôøi ñaõ ôû nôi Ñeàn thôø maø chaúng ai daùm tra tay vaøo Ngöôøi; nhöng baây giôø laø thôøi cuûa caùc quyeàn löïc toái taêm.
Nhö vaäy, chuùng ta khoâng thaáy Ñöùc Gieâsu bò baét nhö moät ngöôøi coù toäi. Ngöôïc laïi, chuùng ta vaãn thaáy Ngöôøi laø Chuùa. Taùc giaû Luca luoân luoân chuù yù ñeán ñieåm naøy. Trong suoát baøi töôøng thuaät, caùi ñeøn pha cuûa Ngöôøi vaãn pha aùnh saùng vaøo tö caùch cao caû cuûa Chuùa, ñeán noãi nhöõng gì xuùc phaïm ñeán Chuùa nhö ñoøn voït, xæ nhuïc ñeàu nhö bò dìm trong boùng toái. Taùc giaû chæ löôùt qua moät caùch nheï nhaøng ñeå döøng laïi treân khuoân maët khaû aùi vaø khaû kính cuûa Ñöùc Gieâsu.
Do ñoù, taùc giaû muoán moân ñeä cuûa Chuùa phaûi xöùng ñaùng ñeå tham döï Maàu nhieäm Töû naïn. Ngöôøi keå ngay ñeán caâu chuyeän Pheâroâ choái Chuùa tröôùc khi ngöôøi ta ñöa Chuùa ra toøa. Coù veû Ngöôøi thoâng caûm vôùi Pheâroâ khoâng ñeå cho oâng sa ngaõ ñeán choã phaûi theà ñeå choái Chuùa. Nhaát laø Ngöôøi ñaõ ñeå cho Pheâroâ trôû laïi, roài môùi keå ñeán vieäc ngöôøi ta haønh haï vaø xeùt xöû Chuùa. Döôøng nhö Ngöôøi muoán taùch rôøi toäi cuûa moân ñeä vaø toäi cuûa ngöôøi ta. Moân ñeä sa ngaõ vì yeáu ñuoái vaø ñaõ ñöôïc caùi nhìn ñaày thöông xoùt cuûa Chuùa laøm cho khoùc loùc röûa saïch linh hoàn ñeå tham döï cuoäc töû naïn cöùu ñoä cuûa Ngöôøi.
Thaät ra raát hieám nhöõng neùt taû veà caùi cheát ñau thöông vaø nhuïc nhaõ cuûa Ñöùc Gieâsu. Ngöôïc laïi nôi toøa aùn Do Thaùi, cuõng nhö tröôùc maët Philatoâ vaø treân caây thaäp giaù, Ngöôøi vaãn laø Chuùa. Taïi toøa Do Thaùi, chaúng coù theå noùi laø ñoái dieän vôùi Ngöôøi. Thaày Thöôïng teá cuõng bò chìm ôû giöõa "ngöôøi ta". Hoï khoâng hoûi Ngöôøi nhöõng ñieàu baát xöùng. Hoï chæ muoán bieát Ngöôøi coù phaûi laø Ñaáng Thieân Sai khoâng? Con Ngöôøi thì boäc loä taâm tö cuûa hoï ra vaø cho hoï thaáy nay ñaõ ñeán luùc Con Ngöôøi ngöï beân höõu Thieân Chuùa toaøn naêng. Nhö vaäy, ai ñang xöû ai? Ñeán noãi chính hoï ñaõ phaûi thoát ra: "Vaäy ra oâng laø Con cuûa Thieân Chuùa!" Vaø hoï cuõng chaúng daùm coi lôøi khaúng ñònh cuûa Ngöôøi laø phaïm thöôïng. Töùc laø ôû ñaây, taïi toøa Do Thaùi, taùc giaû Luca cuõng vaãn cho chuùng ta thaáy Ñöùc Gieâsu laø Chuùa.
Ñieàu naøy taùc giaû cuõng chaúng queân khi keå laïi vieäc ôû tröôùc toøa Philatoâ. OÂng naøy luoân trôû ñi trôû laïi nhaän ñònh "khoâng tìm ra toäi traïng naøo nôi ngöôøi aáy". OÂng naïi ñeán caû thaùi ñoä cuûa Heâroâñeâ cuõng khoâng thaáy Ngöôøi coù toäi gì. Luca nhaán maïnh ñeán söï voâ toäi, nhöng coù theå ñeå an uûi caùc moân ñeä cuûa Chuùa Kitoâ bò ñöa ra toøa xeùt xöû. Hoï haõy nhôù laïi phieân toøa Philatoâ. Ñöùc Gieâsu coù caàn traû lôøi gì ñaâu. Ngöôøi noùi duy nhaát moät caâu ñeå ñaùp laïi caâu Philatoâ hoûi: OÂng laø vua daân Do Thaùi sao? Ngöôøi baûo: Chính oâng noùi theá. Ngöôøi noùi ñeå khaúng ñònh baûn chaát cao caû cuûa mình; ñang khi ñoái phöông luùng tuùng vaø loay hoay trong vaán ñeà toäi traïng.
Khuoân maët cuûa Heâroâñeâ ñaõ ñöôïc taùc giaû Luca chuù yù ñaëc bieät. Caû taâm lyù cuûa oâng cuõng bò phôi baøy ra. Töø laâu roài oâng chæ mong coù ngaøy ñöôïc giaùp maët Ñöùc Gieâsu ñeå thaáy moät pheùp laï. OÂng khoâng bieát raèng Ngöôøi ñaõ khoâng ñeán cho haïng ngöôøi coù taâm lyù nhö vaäy. Nöôùc Trôøi khoâng phaûi laø chuyeän kyø laï, nhöng laø ôn ñoä trì ñoåi môùi con ngöôøi. Theá neân Ñöùc Gieâsu ñaõ laëng thinh tröôùc maët Heâroâñeâ, vaø ñaïo cuûa Ngöôøi seõ chaúng bao giôø noùi gì vôùi nhöõng con ngöôøi hieáu kyø, chuoäng laï. Vaø nhöõng keû chæ thaáy nhöõng söï laï trong ñaïo cuûa Ngöôøi seõ chaúng bao giôø ñöôïc nghe thaáy tieáng Ngöôøi thöïc söï. Ngöôïc laïi caùc moân ñeä chaân chính cuûa Ngöôøi phaûi coù can ñaûm nhìn thaúng vaøo caây thaäp giaù ñaõ ñöôïc mang ñeán cho Ngöôøi ñeå Ngöôøi vaùc ñi vaø roài hoï cuõng vaùc laáy thaäp giaù cuûa mình haèng ngaøy maø ñi theo Ngöôøi nhö Simon, ngöôøi Kyreâneâ vaø ñaùm daân ñoâng ñaûo cuøng phuï nöõ hoâm nay ñaõ theo sau Ngöôøi treân ñaøng ñeán nuùi Soï.
Nhöõng ngöôøi naøy ñaõ ñöôïc Chuùa nhaén nhuû phaûi aên naên thoáng hoái. Hoï tieáp tuïc ñi theo Ngöôøi vaø ñöôïc thaáy khoâng nhöõng Ñöùc Gieâsu caàu xin Chuùa Cha tha thöù cho ngöôøi ta; maø Ngöôøi coøn ban thieân ñaøng cho keû toäi loãi keâu xin. Hoï ñöôïc thaáy vaïn vaät u saàu chia seû söï ñau khoå cuûa Ngöôøi vaø chính Ngöôøi ñang cheát ngoan ngoaõn trong tay Ñöùc Chuùa Cha. Hoï thaáy ñoaøn luõ ra veà ñaám ngöïc aên naên vaø oâng Giuse ñeán taùng lieäm xaùc Chuùa moät caùch trung thaønh. Taát caû nhöõng ñieàu maét thaáy tai nghe aáy laøm cho caùc phuï nöõ thaáy roõ reät Chuùa ñaõ cheát cho keû coù toäi vaø nhöõng ngöôøi naøy ñaõ baét ñaàu thoáng hoái aên naên. Cuoäc töû naïn cuûa Chuùa thaät sinh ôn cöùu ñoä.
Ñoù chính laø ñieàu maø taùc giaû Luca muoán duøng ñeå keát thuùc baøi töôøng thuaät. Ngöôøi muoán chuùng ta thaáy Chuùa ñaõ cheát cho chuùng ta vaø chuùng ta haõy trôû veà vôùi Chuùa. Chuùa khoâng caàn chuùng ta khoùc thöông caùc veát thöông cuûa Ngöôøi vì taùc giaû Luca ñaõ khoâng chuù yù ñeán khía caïnh ñau khoå cuûa cuoäc töû naïn. Taùc giaû muoán chuùng ta thaáy Ñöùc Gieâsu laø Chuùa; Ngöôøi bieát roõ taâm can moïi ngöôøi; Ngöôøi khoâng chaáp toäi chuùng ta; Ngöôøi hieán thaân chòu cheát ñeå bieåu loä loøng thöông xoùt; Ngöôøi keâu goïi moïi ngöôøi thoáng hoái aên naên vaø ñoä trì moïi keû keâu caàu Ngöôøi. Söï cheát cuûa Ngöôøi ñaõ ñem laïi ôn cöùu ñoä chuùng ta. Theá neân chuùng ta phaûi coù taâm hoàn moân ñeä ñeå tham döï cuoäc khoå naïn hoàng phuùc cuûa Ngöôøi. Chuùng ta phaûi khoùc loùc toäi loãi mình tröôùc. Nhö Pheâroâ, roài chuùng ta gia nhaäp ñoaøn luõ ñi theo Ngöôøi cuøng caùc phuï nöõ; töùc laø vôùi taát caû Hoäi Thaùnh, chuùng ta ñi ñeán chaân thaùnh giaù Chuùa Gieâsu maø chieâm ngöôõng loøng thöông xoùt cuûa Ngöôøi ñang hy sinh mình ñeå cöùu ñoä nhöõng ai keâu xin Ngöôøi. Ñoù laø taâm tình vaø thaùi ñoä cuûa chuùng ta phaûi coù trong tuaàn leã thaùnh naøy. Xin caùc maàu nhieäm cöùu ñoä cuûa Chuùa Gieâsu traøn ngaäp hoàn xaùc chuùng ta.
(Trích daãn töø taäp saùch Giaûi Nghóa Lôøi Chuùa
cuûa Ñöùc coá Giaùm Muïc Bartoâloâmeâoâ Nguyeãn Sôn Laâm)