Giaûi Nghóa Lôøi Chuùa Naêm A
Nhöõng Baøi Suy Nieäm Lôøi Chuùa Chuùa Nhaät
cuûa Ñöùc coá Giaùm Muïc Bartoâloâmeâoâ Nguyeãn Sôn Laâm
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
Chuùa Nhaät 4 Muøa Thöôøng Nieân Naêm A
Chuùa nhaät khoù ngheøo
(So 2,3.3,12-13; 1 C 1,26-31; Mt 5,1-12)
Phuùc AÂm: Mt 5, 1-12a
"Phuùc cho nhöõng ai coù tinh thaàn ngheøo khoù".
Khi aáy, Chuùa Gieâsu thaáy ñoaøn luõ ñoâng ñaûo, Ngöôøi ñi leân nuùi, vaø luùc Ngöôøi ngoài xuoáng, caùc moân ñeä ñeán gaàn Ngöôøi. Baáy giôø Ngöôøi môû mieäng daïy hoï raèng:
"Phuùc cho nhöõng ai coù tinh thaàn ngheøo khoù, vì Nöôùc Trôøi laø cuûa hoï. Phuùc cho nhöõng ai hieàn laønh, vì hoï seõ ñöôïc Ñaát Nöôùc laøm cô nghieäp. Phuùc cho nhöõng ai ñau buoàn, vì hoï seõ ñöôïc uûi an. Phuùc cho nhöõng ai ñoùi khaùt ñieàu coâng chính, vì hoï seõ ñöôïc no thoaû. Phuùc cho nhöõng ai hay thöông xoùt ngöôøi, vì hoï seõ ñöôïc xoùt thöông. Phuùc cho nhöõng ai coù loøng trong saïch, vì hoï seõ ñöôïc nhìn xem Thieân Chuùa. Phuùc cho nhöõng ai aên ôû thuaän hoaø, vì hoï seõ ñöôïc goïi laø con Thieân Chuùa. Phuùc cho nhöõng ai bò baùch haïi vì leõ coâng chính, vì Nöôùc Trôøi laø cuûa hoï. Phuùc cho caùc con khi ngöôøi ta ghen gheùt, baùch haïi caùc con, vaø bôûi gheùt Thaày, hoï vu khoáng cho caùc con moïi ñieàu gian aùc. Caùc con haõy vui möøng haân hoan, vì phaàn thöôûng cuûa caùc con seõ troïng ñaïi ôû treân trôøi".
Suy Nieäm:
(Chuùa Nhaät 4 Thöôøng Nieân A)
(So 2,3.3,12-13; 1 C 1,26-31; Mt 5,1-12)
Coù theå goïi teân Chuùa nhaät naøy laø Chuùa nhaät khoù ngheøo, Chuùa nhaät maø chuùng ta phaûi suy nghó veà tinh thaàn khoù ngheøo Phuùc AÂm. Nhö vaäy chuùng ta seõ khoâng boû rôi caùc moái phuùc thaät khaùc vaø chuùng ta seõ thaáy baøi Tieân tri vaø baøi Thaùnh thö saùng suûa hôn nhieàu. Vì tinh thaàn khoù ngheøo laø ñieàu kieän ñeå ñöôïc rao giaûng Phuùc AÂm, laø cô sôû cuûa caùc moái phuùc thaät. Ngöôøi khoù ngheøo ñöôïc Chuùa ñoaùi thöông vaø ñoå ñaày ôn cöùu ñoä.
A. Khoù Ngheøo Laø Cô Sôû
Coù moät ngoä nhaän caên baûn khieán vieäc suy nghó veà Baøi giaûng treân Nuùi deã ñi ñeán choã leäch laïc. Ngöôøi ta muoán taùch rôøi töøng caâu, töøng moái phuùc thaät, coi nhö nhöõng chaân lyù tuyeät ñoái, bieät laäp khoâng loàng vaøo nhau, khoâng thoâng vôùi nhau. Ngöôøi ta nghó ñoù laø moät soá caùc nhaân ñöùc, chæ caàn taäp ñöôïc moät laø ñöôïc vaøo Nöôùc Trôøi. Ngöôøi ta queân boái caûnh cuûa Baøi giaûng treân Nuùi. Ngöôøi ta khoâng thaáy roõ yù cuûa Ñöùc Yeâsu khi tuyeân boá caùc moái phuùc thaät.
Saùch Tin Möøng keå hoâm aáy Chuùa treøo leân moät söôøn nuùi. Ngöôøi goïi moân ñeä laïi chung quanh, roài môû mieäng daïy doã daân chuùng. Ngöôøi noùi vôùi heát moïi ngöôøi. Ngöôøi khoâng muoán ñeå ngöôøi naøo döûng döng. Ngöôøi muoán moïi lôøi Ngöôøi noùi trôû neân cuûa aên tinh thaàn cho moãi ngöôøi. Roõ raøng Ngöôøi khoâng noùi vôùi ngöôøi naøy tröôùc, ngöôøi kia sau. Ngöôøi cuõng chaúng muoán keû nghe lôøi naøy, keû boû lôøi kia. Ngöôøi khoâng ñeà ra moät soá nhöõng nhieäm vuï ñeå moãi ngöôøi löïa choïn tuøy yù hay ñeå moïi ngöôøi phaûi thi haønh taát caû baèng nhau. Ngöôøi giaûng Tin Möøng cöùu ñoä moïi ngöôøi chöù khoâng ban boá chæ thò. Ngöôøi veõ ra caùc saéc thaùi cuûa Nöôùc Trôøi ñeå ngöôøi ta nhaän ra Nöôùc ñoù vaø muoán ñi vaøo. Sau naøy seõ coù laàn Ngöôøi keå cho ngöôøi ta nghe nhieàu duï ngoân veà Nöôùc Trôøi: caùc hình aûnh tuy khaùc nhau nhöng chæ dieãn taû moät thöïc taïi. Cuõng vaäy hoâm nay trong Baøi giaûng treân Nuùi, Ngöôøi cho thaáy coù nhieàu haïng ngöôøi ôû trong Nöôùc Trôøi haïnh phuùc; tuy nhieân taát caû ñeàu chung moät maãu soá naøo ñoù. Nhöõng con ngöôøi khoù ngheøo, hieàn laønh, ñoùi khaùt, thöông xoùt v.v... khoâng phaûi laø nhöõng con ngöôøi xa laï nhau, khoâng thoâng caûm gì vôùi nhau, vì neáu khoâng Nöôùc Chuùa seõ laø moät caùi chôï, moät nôi oâ hôïp. Nhöng khoâng! Nöôùc Trôøi laø moät gia ñình, moät daân Nöôùc, moät coäng ñoaøn hoøa hôïp, moät thaân theå, Thaân Theå Ñöùc Kitoâ. Giöõa nhöõng con ngöôøi haïnh phuùc kia coù moät caùi gì thoâng hieäp vôùi nhau moät caùch maät thieát, ñeán noãi coù theå noùi yeáu toá khieán hoï ñöôïc phuùc loäc quan troïng hôn caùc saéc thaùi rieâng bieät cuûa hoï.
Vaäy yeáu toá aáy laø gì?
Chaéc chaén ñoù laø yeáu toá khieán ngöôøi ta coù khaû naêng ñoùn nhaän söï soáng cuûa Chuùa, söï cöùu roãi cuûa Ngöôøi, Tin Möøng cöùu ñoä Ngöôøi mang ñeán. Theá maø roõ raøng Thaùnh Kinh vieát: Tin Möøng ñöôïc rao giaûng cho ngöôøi ngheøo. Tinh thaàn khoù ngheøo ñöôïc Chuùa nhaéc ñeán ñaàu tieân trong Baøi giaûng treân Nuùi, phaûi chaêng khoâng phaûi laø phuùc ñaàu tieân trong caùc moái phuùc thaät, maø laø ñieàu kieän ñi tröôùc ñeå coù caùc moái phuùc thaät sau? Ñoù laø cô sôû ñeå phaùt huy moïi nhaân ñöùc, ñeå ñoùn nhaän ôn cöùu ñoä daãn ñeán haïnh phuùc Nöôùc Trôøi.
B. Nhöng Khoù Ngheøo Laø Gì?
Khoâng thieáu gì ngoä nhaän. Phaàn ñoâng chuùng ta nghó ngay ñeán phöông dieän vaät chaát. Vaø thaät laø kyø cuïc. Suy nghó nhö vaäy khoâng theå naøo ñuùng ñöôïc maø ngöôøi ta vaãn khoâng boû. Ñieàu laï hôn nöõa, laø suy nghó nhö theá ñöa ñeán nhieàu maâu thuaãn maø döôøng nhö ngöôøi ta vaãn cöù tænh bô. Ñang khi baûo Giaùo hoäi phaûi khoù ngheøo hôn, ngöôøi ta laïi haêng say phaùt trieån ñôøi soáng vaät chaát cho con ngöôøi. Cuõng ñöøng laáy leõ phaûi hieåu khoù ngheøo ñaây theo nghóa tinh thaàn, nghóa laø coù tinh thaàn khoù ngheøo chöù khoâng nhaát thieát phaûi thöïc söï ngheøo khoù. Thoâi ñi nhöõng luaän ñieäu luaån quaån aáy! Chaân lyù roõ raøng laø Baøi giaûng treân Nuùi noùi veà Nöôùc Trôøi chöù khoâng noùi ñeán nöôùc theá gian.
Vaäy, trong bình dieän Nöôùc Trôøi, khoù ngheøo laø gì? Laø coøn thieáu ôn cöùu ñoä cuûa Chuùa, laø muoán ñöôïc ôn cöùu ñoä aáy nhieàu hôn, nhöng khoâng coù khaû naêng vaø coøn bò traêm nghìn caûn trôû, laø thieáu thoán thaät söï vaø chæ coøn bieát troâng ñôïi vaøo löôïng töø bi phong phuù cuûa Chuùa, laø ñang ñi treân ñöôøng veà Nöôùc Trôøi neân khoâng döøng laïi nôi moät taïo vaät naøo maø chæ baét chöôùc Phaoloâ: boû moïi söï laïi ñaèng sau, lao thaúng veà phía tröôùc, theo ôn Chuùa keâu goïi.
Hieåu nhö vaäy thì nhaát thieát phaûi noùi moïi ngöôøi ñeàu khoù ngheøo. Nhöng thöïc teá thì laïi ít ai coù tinh thaàn khoù ngheøo nhö vaäy. Caû nhöõng ngöôøi ngheøo veà vaät chaát cuõng theá. Vaø phaûi noùi nhieàu khi caùi khoù noù boù caùi khoân; ngheøo quaù coøn söùc löïc ñaâu maø nhaän ra chaân lyù vaø theo ñuoåi ñöôïc nhöõng söï toát laønh. Ngöôøi Kitoâ höõu chaéc nhö vaäy neân nhieät tình choáng giaëc ñoùi, giaëc doát vaø quyeát taâm ñi vaøo con ñöôøng phaùt trieån. Tuy nhieân nhö Chuùa ñaõ daïy, ngöôøi giaøu coù khoù vaøo Nöôùc Trôøi vì ngöôøi giaøu thöôøng caäy cuûa, tin vaøo mình vaø chaéc chaén veà töông lai. Hoï suy tính toaøn chuyeän laøm aên, phaù laãm cuõ xaây laãm môùi. Hoï baûo linh hoàn: baây giôø ñaõ baûo ñaûm, haõy ung dung ngoài höôûng thuï.
Vaán ñeà khoâng phaûi laø tìm ra choã trung dung cho duø “ñaïo trung dung thaät laø khoù vaäy”; nhöng laø ñöa suy nghó leân bình dieän khaùc, ñaët con ngöôøi khoâng phaûi tröôùc maët cuûa caûi, maø laø ñoái dieän vôùi Thieân Chuùa. Ngöôøi khoù ngheøo ñaët mình ôû tröôùc Thieân Chuùa, nhö ngöôøi thu thueá khi vaøo Ñeàn thôø caàu nguyeän. Ngöôøi aáy khoâng nhö ngöôøi bieät phaùi. OÂng naøy ôû tröôùc maët Chuùa maø chæ thaáy mình ñaày coâng traïng. OÂng giaøu coù quaù. Coøn ngöôøi kia chæ thaáy khieám khuyeát vaø baát löïc. Ngöôøi aáy ngheøo thaät. Vaø Chuùa baûo ngöôøi naøy ra veà thì ñöôïc coâng chính hôn, coøn ngöôøi bieät phaùi thì khoâng.
Vaäy ñöôïc coâng chính hôn nghóa laø gì? ÔÛ ñaây coù theå ñaùp laø ñöôïc hieàn laønh, öu phieàn, ñoùi khaùt, thöông xoùt, tinh saïch, hoøa bình, baét bôù, töùc laø ñöôïc moïi tö caùch khaùc cuûa caùc moái phuùc thaät. Ñieàu naøy cuõng deã hieåu vaø deã nghieäm thoâi. Chaéc chaén ngöôøi thu thueá kia khi ra veà seõ ñoåi haún neáp soáng. Cuõng nhö oâng Zakkheâ noï, sau khi thaáy mình ngheøo tröôùc ôû tröôùc maët Chuùa vaø ñöôïc Chuùa ñoå ôn dö ñaày cho ñaõ giuõ boû loøng tham lam ích kyû; trôû neân nhaân ñaïo vaø ñoùi khaùt söï coâng chính; ñôøi soáng töø nay trong saïch vaø saün saøng hy sinh vì Chuùa. Ñöôïc nhö vaäy laø vì tinh thaàn khoù ngheøo, nghe noùi thì coù veû tieâu cöïc, nhöng thaät raát tích cöïc. Kinh nguyeän Hoøa Bình cuûa thaùnh Phanxicoâ ñaày nhöõng coâng thöùc dieãn taû chaân lyù aáy. Con ngöôøi caøng ngheøo ôû tröôùc maët Chuùa, ôn Ngöôøi caøng ñoå ñaày vaøo loøng hoï, khieán ta thaáy tinh thaàn khoù ngheøo thaät laø cô sôû. Vaø hieåu tinh thaàn khoù ngheøo nhö vaäy, chuùng ta môùi thaáy baøi saùch Soâphoânia vaø Thaùnh thö Phaoloâ thaät phong phuù.
C. Thöïc Haønh Khoù Ngheøo
Tieân tri Soâphoânia keâu goïi ngöôøi ta: Haõy tìm coâng chính vaø söï hieàn laønh neáu muoán ñöôïc che chôû trong ngaøy Chuùa thònh noä. Laø vì Ngöôøi seõ chæ ñeå soùt laïi moät daân khoù ngheøo, thieáu thoán. Chính hoï môùi laø nhöõng keû ñöôïc chaên daét, yeân haøn, haïnh phuùc.
Coøn thaùnh Phaoloâ thì khaúng ñònh daân khoù ngheøo thieáu thoán maø Chuùa höùa ñeå soùt laïi ñoù, chính laø chuùng ta, nhöõng thaønh phaàn khoâng vaø chaúng ra gì, maø Chuùa ñaõ choïn ñeå ñoå ñaày söï khoân ngoan, coâng chính vaø cöùu roãi cho chuùng ta.
Chuùng ta phaûi caûm taï Chuùa, nhöng ñöøng ñeå maát nhöõng ôn ñaõ ñöôïc. Ñöøng trôû neân giaøu coù tröôùc maët Chuùa vaø coá gaéng moãi ngaøy caøng trôû neân khoù ngheøo. Muoán vaäy, thaùnh Phaoloâ noùi, moät maët ñöøng töï phuï caäy döïa vaøo mình cuõng nhö vaøo tieàn cuûa, vaøo khaû naêng nhaân ñöùc cuõng nhö vaøo ai khaùc; vaø maët khaùc haõy ñoùn nhaän Ñöùc Kitoâ laø söï khoân ngoan, giaøu coù, thaùnh thieän vaø söï cöùu roãi cuûa ta. Sôû dó ta laø daân ngheøo cuûa Chuùa ngaøy hoâm nay laø vì ta ñaõ maëc laáy Ñöùc Kitoâ. Töø nay ta caøng laø daân ngheøo coù phuùc cuûa Ngöôøi neáu ta tieáp tuïc ñoùn nhaän Ngaøi.
Ngaøi thaät ngheøo khoâng phaûi chæ vì ñaõ sinh ra ngheøo, ñaõ soáng ngheøo vaø ñaõ cheát ngheøo. Nhöng caùi ngheøo ñích thöïc cuûa Ngaøi laø caùi ngheøo ôû tröôùc maët Thieân Chuùa Cha. Khi bò caùm doã nôi sa maïc, Ngaøi khoâng töïa vaøo gì khaùc ñeå chieán thaéng ngoaøi vieäc töïa vaøo Lôøi Chuùa. Suoát thôøi kyø giaûng ñaïo, löông thöïc cuûa Ngaøi laø yù ñònh cuûa Chuùa Cha. Cuoái cuøng khi hoaøn taát söù maïng treân Thaäp giaù, Ngaøi ñaõ hö voâ hoùa mình, ra ngheøo trong söï cheát, ñeå ñöôïc ñoå ñaày söï phuïc sinh vaø ñöôïc toân laøm Chuùa.
Giôø ñaây, trong thaùnh leã, Ngaøi laïi ñeán trong hình thöùc khoù ngheøo cuûa baùnh röôïu, keâu goïi chuùng ta tham döï tinh thaàn khoù ngheøo cuûa maàu nhieäm Töû naïn, ñeå ôn cöùu roãi ñöôïc thoâng ban cho chuùng ta. Vaäy ai khoù ngheøo haõy ñeán laõnh nhaän. Ai muoán laõnh nhaän haõy thuù nhaän thaân phaän khoù ngheøo. Vaø laõnh nhaän roài, haõy coù tinh thaàn khoù ngheøo ñeå khoâng phaûi toâi soáng, nhöng Ñöùc Kitoâ soáng trong toâi. Ñôøi toâi seõ ñích thöïc laø ñôøi Kitoâ höõu. Chuùa Kitoâ seõ sinh ñoäng ñôøi toâi ñeå moïi maët ñöôïc phaùt trieån, ñeå ñôøi toâi coù ñuû saéc thaùi cuûa caùc moái phuùc thaät, vì khoâng ai coù theå hieàn laønh thaät maø laïi khoâng trong saïch, thöông xoùt, hoøa bình, hy sinh v.v... Caùc moái phuùc thaät ñeàu thoâng vôùi nhau; vaø yeáu toá chuyeån thoâng aáy chính laøtinh thaàn khoù ngheøo.
(Trích daãn töø taäp saùch Giaûi Nghóa Lôøi Chuùa
cuûa Ñöùc coá Giaùm Muïc Bartoâloâmeâoâ Nguyeãn Sôn Laâm)