Giaûi Nghóa Lôøi Chuùa Naêm C
Nhöõng Baøi Suy Nieäm Lôøi Chuùa Chuùa Nhaät
cuûa Ñöùc coá Giaùm Muïc Bartoâloâmeâoâ Nguyeãn Sôn Laâm
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
Chuùa Nhaät 10 Muøa Thöôøng Nieân Naêm C
Thieân Chuùa Ñaõ Vieáng Thaêm Daân Cuûa Ngöôøi
(1 Caùc Vua 17,17-24; Galaùt 1,11-19; Luca 7,11-17)
Phuùc AÂm: Lc 7, 11-17
"Hôõi thanh nieân, Ta truyeàn cho ngöôi haõy choãi daäy".
Khi aáy, Chuùa Gieâsu ñeán moät thaønh goïi laø Naim. Caùc moân ñeä vaø ñaùm ñoâng daân chuùng cuøng ñi vôùi Ngöôøi. Khi Ngöôøi ñeán gaàn cöûa thaønh, thì gaëp ngöôøi ta ñang khieâng ñi choân ngöôøi con trai duy nhaát cuûa moät baø goaù kia, vaø coù ñaùm ñoâng daân thaønh ñi ñöa xaùc vôùi meï noù. Troâng thaáy baø, Chuùa ñoäng loøng thöông vaø baûo baø raèng: "Ñöøng khoùc nöõa". Ñoaïn tieán laïi gaàn, Ngöôøi chaïm ñeán quan taøi vaø nhöõng ngöôøi khieâng ñöùng laïi. Baáy giôø Ngöôøi phaùn: "Hôõi thanh nieân, Ta truyeàn cho ngöôi haõy choãi daäy". Ngöôøi cheát lieàn ngoài leân vaø baét ñaàu noùi. Roài Ngöôøi trao laïi cho meï noù. Moïi ngöôøi ñeàu sôï haõi vaø ngôïi khen Thieân Chuùa raèng: "Moät tieân tri cao caû ñaõ xuaát hieän giöõa chuùng ta, vaø Thieân Chuùa ñaõ thaêm vieáng daân Ngöôøi". Vaø vieäc naøy ñaõ loan truyeàn danh tieáng Ngöôøi trong toaøn coõi Giuñeâa vaø khaép vuøng laân caän.
Suy Nieäm:
Tieân tri EÂlya ñaõ laøm cho con baø goùa thaønh Sarepta soáng laïi. Ñöùc Gieâsu Kitoâ cuõng ñaõ laøm phuïc sinh ngöôøi thanh nieân con baø goùa thaønh Naim. Nhöng hai caâu chuyeän, hai caùch thöùc laøm cho keû cheát soáng laïi khaùc nhau laøm sao!
Tuy nhieân phuïng vuï Lôøi Chuùa hoâm nay khoâng muoán so saùnh EÂlya vôùi Ñöùc Gieâsu. Phuïng vuï muoán giaùo duïc chuùng ta veà maët ñaïo ñöùc. Vaø baøi hoïc cuûa phuïng vuï naèm trong caû ba baøi ñoïc. Khoâng taát nhieân ba baøi Kinh Thaùnh ñeàu noùi leân moät yù; nhöng ñoïc kyõ chuùng ta vaãn coù theå nhaän ra moät chuû ñeà naøo ñoù vôùi nhieàu yù töôûng phuï xoay quanh. Chuû ñeà aáy chuùng ta seõ deã thaáy noåi leân sau khi ñoïc laïi caùc baøi Kinh Thaùnh vöøa nghe.
1. Toâi Bieát Laø Ngöôøi Cuûa Thieân Chuùa
Baøi saùch Caùc Vua thuaät laïi moät caâu chuyeän trong cuoäc ñôøi cuûa tieân tri EÂlya. Chuùng ta chaúng coù moät saùch tieåu söû ñaày ñuû naøo veà nhaø tieân tri naøy. Saùch Caùc Vua quyeån I keå nhieàu chuyeän veà oâng. Nhöng ñoù laø nhöõng "maåu" chuyeån rôøi raïc khoâng dính vaøo nhau ñeå laøm thaønh moät cuoán tieåu söû. Caâu chuyeän hoâm nay chaúng haïn. Ngöôøi ta thöôøng goïi laø chuyeän EÂlya laøm cho con baø goùa thaønh Sarepta soáng laïi. Nhöng nhö chuùng ta vöøa nghe, chaúng coù chöõ naøo trong baøi keå hoâm nay noùi raèng baø goùa aáy ôû thaønh Sarepta. Chæ vì tröôùc ñoù saùch Caùc Vua keå raèng EÂlya theo leänh Chuùa ñi ñeán Sarepta vaø löu laïi ôû ñoù. OÂng ñaõ gaëp moät baø goùa ñi moùt cuûi. OÂng xin baø cho baùnh aên vaø nöôùc uoáng. Vaø baø ta coù moät ñöùa con. Tuy nhieân chaúng coù gì chaéc chaén khieán ngöôøi ta coù theå baûo baø goùa con coâi aáy cuõng chính laø meï goùa con coâi trong chuyeän naøy. Ngöôïc laïi, chæ caàn löu yù ít nhieàu ñeán danh töø vaø caùch keå, ngöôøi ta thaáy ñaây laø hai chuyeän khaùc nhau. Baø goùa ñi moùt cuûi ôû Sarepta khoâng phaûi laø "baø chuû nhaø" trong caâu chuyeän naøy. Tieáng "baø chuû nhaø" khieán ngöôøi ta phaûi nghó ñeán moät meänh phuï quí phaùi hôn ngöôøi ñaøn baø ñi moùt cuûi. Vaø nhaát laø cuoäc ñoái thoaïi giöõa baø chuû nhaø vôùi nhaø tieân tri trong caâu chuyeän hoâm nay cho thaáy giöõa hai ngöôøi döôøng nhö chöa hieåu nhau. Ñang khi baø goùa ôû Sarepta ñaõ hieåu bieát nhaø tieân tri roài.
Ñaèng khaùc, ai hieåu bieát Kinh Thaùnh coù theå nhaän ra ngay raèng caâu chuyeän keå trong saùch Caùc Vua quyeån II veà tieân tri EÂlya. OÂng naøy cuõng laøm cho con moät baø lôùn ôû Shumen soáng laïi. Do ñoù coù ngöôøi nghó caâu chuyeän keå hoâm nay ñaõ ñöôïc moân ñoà cuûa EÂlya vieát theâm vaøo cuoäc ñôøi cuûa EÂlya laøm cho nhaø tieân tri naøy saùng giaù hôn.
Quaû thaät, döôøng nhö ñaây laø muïc ñích cuûa chính baøi töôøng thuaät hoâm nay. Ngöôøi muoán vieát cho moïi ngöôøi bieát EÂlya laø ngöôøi cuûa Thieân Chuùa. Thoaït tieân baø goùa kia cuõng nhö haàu heát caùc ngöôøi ñoàng thôøi khoâng bieát nhö vaäy. Hoï thaáy EÂlya laø ngöôøi khaùc thöôøng. Hoï bieát oâng coù moät nhieät tình laï luøng ñoái vôùi Giaveâ. Luoân luoân oâng keâu goïi ngöôøi ta soáng trung thaønh vôùi giao öôùc vaø ñöøng thôø moät thaàn naøo khaùc ngoaøi Giaveâ. Laém luùc oâng ñe doïa ngöôøi ta nhöõng hình phaït khuûng khieáp. Keå caû vua Israen thôøi baáy giôø. Nhaø vua traùnh neù EÂlya chæ sôï gaëp laïi phaûi nghe caùc ñoøi hoûi cuûa Thieân Chuùa vaø caùc hình phaït theo sau neáu nhaø vua khoâng ñaùp öùng nhöõng ñoøi hoûi kia.
Do ñoù ngöôøi ta sôï EÂlya hôn laø muoán nghe theo oâng. Ngöôøi ta chöa chaéc oâng laø ngöôøi cuûa Thieân Chuùa. Noùi ñuùng hôn, vì yeáu ñuoái vaø sôï caùc ñoøi hoûi cuûa toân giaùo chaân thaät, ngöôøi ta chöa muoán coâng nhaän oâng laø ngöôøi cuûa Thieân Chuùa.
Chính vì EÂlya khieán ngöôøi ta sôï hôn laø loâi cuoán ñöôïc haï theo mình, neân khi EÂlya ôû taïi nhaø baø goùa kia maø con baø bò beänh cheát, thì baø ta ñaõ ñoå toäi cho nhaø tieân tri. Baø noùi: Ngaøi vaø toâi coù vieäc gì (vôùi nhau) maø ngaøi laïi ñeán toâi ñeå haïch toäi toâi vaø laøm con toâi cheát? Nhaø tieân tri bò buoäc toäi nhö vaäy chaúng bieát laøm gì hôn ñeå giaûi oan laø xin laáy xaùc ñöùa con ñeå laøm sao cho noù soáng laïi.
Chuùng ta thaáy oâng naèm daøi treân ñöùa treû ba laàn, khaùc naøo nhö laøm phuø pheùp. Nhöng roõ raøng khoâng phaûi cöû chæ vaø haønh ñoäng naøy ñaõ laøm cho ñöùa treû soáng laïi, nhöng laø lôøi EÂlya caàu nguyeän xin Thieân Chuùa cho hoàn vía ñöùa treû trôû veà laïi mình noù. Chính lôøi caàu nguyeän naøy ñaõ keùo EÂlya ra khoûi caûnh luùng tuùng vaø ñem söï kieän laï luøng naøy maø baø chuû nhaø cuõng nhö moïi ngöôøi seõ nghe bieát chuyeän môùi thaáy roõ Thieân Chuùa ôû vôùi EÂlya vaø oâng thaät laø ngöôøi cuûa Thieân Chuùa.
Do ñoù caâu chuyeän naøy xaûy ra ñeå giuùp EÂlya. Chuû yù cuûa ngöôøi vieát laø laøm saùng giaù cho nhaø tieân tri. Tuy nhieân caâu chuyeän cuõng daïy daân Do Thaùi moät baøi hoïc: Thieân Chuùa coù theå laøm cho keû cheát soáng laïi. Vaø cheát chöa phaûi laø heát. Neáu ngöôøi ta tin vaøo Chuùa vaø bieát caàu xin vôùi Ngöôøi thì Ngöôøi coù theå laøm cho con ngöôøi soáng laïi. Moät nieàm tin nhö theá ñoøi hoûi ta phaûi bieát soáng nhö theá seõ coù söï phuïc sinh. Ai khoâng thaáy ñoù laø moät maïc khaûi lôùn lao vaø ñaày hy voïng cho con ngöôøi, nhaát laø ôû thôøi xa xoâi vaø taïi nhöõng nôi chöa coù lôøi giaûng daïy chaéc chaén naøo veà ñôøi sau. Rieâng ñoái vôùi chuùng ta, caàn nhôø caâu chuyeän trong baøi saùch Caùc Vua hoâm nay ñeå hieåu hôn veà baøi Tin Möøng trong thaùnh leã naøy.
2. Thieân Chuùa Ñaõ Vieáng Thaêm Daân Cuûa Ngöôøi
Ngöôøi ta coù theå noùi taùc giaû Luca ñaõ vay muoän moät soá neùt cuûa baøi keå trong saùch Caùc Vua. Nhöng nhöõng ñieåm dò ñoàng ñaùng ñeå yù hôn nhieàu, nhaát laø chuû yù cuûa hai taùc giaû raát khaùc nhau.
Luca thuaät laïi moät caâu chuyeän ñaõ xaûy ra giöõa thanh thieân baïch nhaät, coù ñoâng ñaûo daân chuùng chöùng kieán, ñang khi baøi saùch Caùc Vua chæ töôøng thuaät vieäc xaûy ra trong nhaø moät meï goùa con coâi. Vaø nhö vaäy coù theå noùi moät vieäc ñaõ xaûy ra coù heä ñeán toaøn daân, coøn vieäc kia chæ lieân quan ñeán moät gia ñình, neáu khoâng muoán noùi laø moät ngöôøi. Chuùng ta haõy taïm boû caâu chuyeän xöa xaûy ra thôøi EÂlya, ñeå chuù yù ñeán vieäc xaûy ra döôùi thôøi Chuùa Gieâsu maø Luca ñaõ thuaät laïi ñeå noùi raèng noù raát coù heä ñeán chuùng ta thôøi baây giôø.
Hoâm aáy Ñöùc Gieâsu ñi vôùi moân ñoà vaø ñoâng ñaûo quaàn chuùng ñeán moät thaønh goïi laø Naim. Ngöôøi ñi vaøo xaõ hoäi loaøi ngöôøi vì theo Kinh Thaùnh "thaønh" laø nôi loaøi ngöôøi sinh soáng. Vaø "thaønh" maø khoâng coù Chuùa thöôøng ñöôïc ví nhö moät goùa phuï. Hôn nöõa "baø goùa" aáy khoâng nuoâi noåi con mình. Coá gaéng cuûa loaøi ngöôøi khoâng coù theå laøm cho con ngöôøi ñöôïc soáng thaät vaø soáng ñôøi ñôøi.
Do ñoù khi Ñöùc Gieâsu ñeán gaàn cöûa thaønh, thì naøy ngöôøi ta ñang khieâng ñi choân ñöùa con gaùi cuûa baø goùa. Thaät laø naõo nuoät. Coù moät ñöùa con maø baø goùa vaãn khoâng giöõ ñöôïc. Xaõ hoäi loaøi ngöôøi cuõng baát löïc boù tay. Daân chuùng trong thaønh chæ bieát ñi choân ñöùa con vôùi baø.
Ngöôøi thöôøng, neáu nhìn thaáy cuõng chæ bieát caûm thoâng. Ñöùc Gieâsu thì khaùc, Ngöôøi ñi vaøo theá gian laø ñeå cöùu soáng neân taùc giaû Luca vieát: "Chuùa chaïnh loøng thöông". Laàn ñaàu tieân trong taùc phaåm cuûa oâng, Luca xöng Ñöùc Gieâsu laø "Chuùa". Töø ngöõ naøy, caùc taùc giaû Taân Öôùc chæ duøng ñeå noùi veà Ngöôøi sau khi Ngöôøi ñaõ soáng laïi. Luca coøn duøng kieåu noùi "chaïnh loøng thöông" laø kieåu noùi chæ duøng ñeå noùi veà chính Thieân Chuùa khi Ngöôøi muoán bieåu loä tình thöông cöùu ñoä ñoái vôùi daân Ngöôøi. Nhö vaäy trong caâu noùi vaén taét kia, Luca ñaõ nhìn thaáy nôi Ñöùc Gieâsu, chính Thieân Chuùa ñang muoán toû loøng thöông cöùu ñoä nhaân loaïi khoå sôû naèm cheát trong toäi loãi. Hôn nöõa taùc giaû coøn ngaàm yù baûo raèng: nôi Ñöùc Gieâsu coù söï phuïc sinh.
Thaät vaäy, ôû ñaây Ñöùc Gieâsu khoâng caàu nguyeän nhö EÂlya. Ngöôøi baûo baø goùa ñöøng khoùc loùc nöõa. Ngöôøi ñuïng ñeán quan taøi. Caùc keû khieâng ñöùng laïi töùc khaéc. Sao Ngöôøi uy quyeàn nhö vaäy? Ngöôøi ta ñaõ tin ôû Ngöôøi roài, vì neáu khoâng, caùc keû kia khoâng deã vaâng lôøi nhö theá. Roài Ngöôøi truyeàn leänh: "Thanh nieân! Ta baûo ngöôi haõy choãi daäy". Vaø ngöôøi cheát ngoài choàm daäy vaø leân tieáng noùi, (ñeå laøm chöùng ñaõ soáng laïi thaät).
Phaûn öùng cuûa moïi ngöôøi laø kinh sôï tröôùc quyeàn vaø coâng vieäc Thieân Chuùa. Thieân Chuùa ñang ôû tröôùc maët hoï. Ngöôøi vöøa cho hoï thaáy moät bieåu döông uy quyeàn cuûa Ngöôøi. Baø goùa thaønh Sarepta thaáy EÂlya caàu nguyeän maø laøm cho con baø soáng laïi, thì nhaän ra EÂlya laø ngöôøi cuûa Thieân Chuùa neân ñöôïc Chuùa nhaän lôøi, coøn ôû ñaây ngöôøi ta thaáy söï soáng laïi do chính Ñöùc Gieâsu maø ñeán, neân Ngöôøi laø moät tieân tri cao caû, vaø ñuùng hôn, Ngöôøi laø chính Thieân Chuùa cöùu ñoä maø loaøi ngöôøi cheát trong toäi loãi ñang chôø ñôïi.
Do ñoù nhö caùc baøi saùch Caùc Vua ñaõ muoán chöùng toû EÂlya laø ngöôøi cuûa Thieân Chuùa, thì baøi Tin Möøng Luca muoán laøm chöùng Ñöùc Gieâsu laø Thieân Chuùa cöùu ñoä. Nôi Ngöôøi coù söï phuïc sinh ñeå laøm cho loaøi ngöôøi soáng laïi, neân Ngöôøi laø vò tieân tri cao caû vaø laø Thieân Chuùa ñeán vieáng thaêm daân cuûa Ngöôøi. Chuùng ta haõy tin vaøo söùc maïnh cöùu ñoä cuûa Ngöôøi. Vaø ñieàu naøy baøi thö Phaoloâ cuõng muoán laøm chöùng.
3. Thieân Chuùa Ñaõ Maïc Khaûi Con Cuûa Ngöôøi Trong Toâi
Quaû vaäy, Phaoloâ vieát thö cho ngöôøi Galaùt ñeå ít ra trong ñoaïn trích hoâm nay - Xaùc minh mình laø toâng ñoà chaân chính. Tröôùc ñaây ngöôøi Galaùt vaãn tin nhö vaäy. Nhöng nay coù maáy ngöôøi Do Thaùi ñeán ñaët ñieàu vu khoáng vaø deøm pha uy tín cuûa ngöôøi, ñeå loâi keùo ngöôøi Galaùt trôû veà vôùi nhöõng taäp tuïc Do Thaùi laø caét bì vaø giöõ luaät Moâseâ. Hoï noùi raèng Phaoloâ ñaõ khoâng ñöôïc ñaët laøm toâng ñoà. Ngöôøi ñaõ laøm vieäc töï yù. Tin Möøng ngöôøi rao giaûng khoâng ñaùng tin.
Phaoloâ phaûn khaùng maïnh meõ. Trong ñoaïn vaên naøy. Ngöôøi khaúng ñònh chính Thieân Chuùa ñaët ngöôøi laøm toâng ñoà, khi maïc khaûi Ñöùc Gieâsu Kitoâ cho ngöôøi. Quaû vaäy, xöa ngöôøi khoâng nhö theá. Ngöôøi cuõng chæ bieát ñaïo Do Thaùi vaø chæ hôn ñoàng ñaïo ôû ñieåm haêng say phuïc vuï.ngöôøi ñaõ tình nguyeän ñi baét bôù vaø ra coâng trieät haï Hoäi Thaùnh cuûa Thieân Chuùa. Taïi ñaâu ngöôøi ñaõ thay ñoåi ra nhö ngaøy nay? Chính nhôø Thieân Chuùa ñaõ taùch ngöôøi ra ngay töø loøng meï vaø keâu goïi ngöôøi. Phaoloâ yù thöùc ôn ngöôøi ñaõ ñöôïc laø do loøng thöông cuûa Thieân Chuùa. Chính Thieân Chuùa ñaõ tuyeån choïn vaø keâu goïi ngöôøi nhö Gieâreâmia ôû ñaây ñeå noùi leân nieàm tin aáy. Hôn nöõa khi keâu goïi ngöôøi, Thieân Chuùa ñaõ khoâng maïc khaûi moät söù ñieäp, hoaëc moät söù meänh, nhö trong tröôøng hôïp caùc tieân tri. Thieân Chuùa cho Phaoloâ bieát Con cuûa Ngaøi laø Ñöùc Gieâsu Kitoâ, ñeå töø nay ngöôøi phaûi rao giaûng Ngaøi.
Do ñoù Phaoloâ khoâng caàn hoïc vôùi moät ai. Chính Thieân Chuùa ñaõ daïy Phaoloâ bieát Chuùa Gieâsu, bieát taát caû caùc chaân lyù veà Ngaøi vaø moïi ñieàu phaûi rao giaûng veà Ngaøi. Vieäc tieáp xuùc vôùi caùc toâng ñoà khaùc khoâng caàn thieát tuyeät ñoái theo nghóa Phaoloâ phaûi caàn hoïc hoûi theâm vôùi caùc ngaøi. Khi ñaõ nhaän ñöôïc maïc khaûi cuûa Ñöùc Gieâsu Kitoâ vaø ñöôïc ñaët laøm toâng ñoà roài, ngöôøi ta muoán naém vöõng caùc chaân lyù cuûa ñaïo. Vieäc tieáp xuùc vôùi caùc toâng ñoà khaùc chæ coù yù nghóa hieäp thoâng, duy nhaát. Vaø neáu noù coù laøm giaøu theâm cho kho taøng maïc khaûi maø moãi ngöôøi ñaõ laõnh nhaän, thì cuõng chæ laø moät söï soi saùng theâm ñeå ñi saâu hôn vaøo chaân lyù maø thoâi. Phaoloâ khoâng nhöõng ñöôïc quyeàn lôïi vaø vinh döï nhö moïi toâng ñoà; nhöng vì ñaõ ñöôïc maïc khaûi moät caùch ñaëc bieät vaø ñoäc ñaùo, ngöôøi coøn xöùng ñaùng ñöôïc toân vinh nhö moät toâng ñoà ñoäc haïng vaø kieät xuaát. Vaø ñöôïc nhö vaäy, moät laàn nöõa ngöôøi ta neân bieát, laø töï ngöôøi ñaõ ñöôïc ôn hieåu bieát Chuùa Gieâsu Kitoâ moät caùch phi thöôøng. Do ñoù, hieåu bieát Chuùa Gieâsu Kitoâ laø ñieàu quan troïng vaø quan troïng hôn heát. Baøi Tin Möøng ñaõ muoán laøm cho ngöôøi ta ñöôïc söï hieåu bieát naøy. Baøi thö Phaoloâ laøm chöùng khi söï hieåu bieát naøy saâu saéc ñaëc bieät, thì ngöôøi ta cuõng ñöôïc choïn moät caùch ñaëc bieät. Vinh döï vaø haïnh phuùc cuûa ngöôøi ta vöôït xa söï sung söôùng cuûa baø goùa thaønh Sarepta khi hieåu bieát tieân tri EÂlya.
Chuùng ta töï nhieân muoán ñöôïc söï hieåu bieát naøy. Hoäi Thaùnh muoán giuùp ñôõ chuùng ta khoâng ngöøng. Ñaëc bieät trong caùc thaùnh leã. Phuïng vuï Lôøi Chuùa laø moät maïc khaûi lieân tuïc veà Chuùa Gieâsu Kitoâ. Vaø nhaát laø Bí tích cöû haønh nôi baøn thôø. Taïi ñaây Chuùa Gieâsu Kitoâ khoâng muoán cho chuùng ta gaëp Ngöôøi nhö Phaoloâ treân ñöôøng Ñamas sao? Chuùng ta phaûi noùi coøn hôn theá nöõa. Chuùng ta seõ laõnh nhaän chính maàu nhieäm Töû naïn Phuïc sinh cuûa Chuùa Gieâsu Kitoâ, laø chính maàu nhieäm cuûa Ngöôøi, laø chính maàu nhieäm bieåu loä Ngöôøi hoaøn toaøn vaø ñaày ñuû hôn heát. Ngöôøi khoâng nhöõng laø Ñaáng Tieân Tri cuûa Thieân Chuùa, nhöng coøn laø chính Con Thieân Chuùa sinh ra laøm ngöôøi ñeå tha thöù toäi loãi vaø laøm cho chuùng ta ñöôïc soáng laïi vaø soáng söï soáng môùi. Chuùng ta haõy coù loøng tin yeâu ñeå ñoùn nhaän vaø ñeå soáng söï soáng cuûa Chuùa Gieâsu Kitoâ.
(Trích daãn töø taäp saùch Giaûi Nghóa Lôøi Chuùa
cuûa Ñöùc coá Giaùm Muïc Bartoâloâmeâoâ Nguyeãn Sôn Laâm)