Giaûi Nghóa Lôøi Chuùa Naêm C
Nhöõng Baøi Suy Nieäm Lôøi Chuùa Chuùa Nhaät
cuûa Ñöùc coá Giaùm Muïc Bartoâloâmeâoâ Nguyeãn Sôn Laâm
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
Chuùa Nhaät 7 Muøa Thöôøng Nieân Naêm C
Tinh thaàn Phuùc AÂm môùi
Yeâu meán thuø ñòch
(Isaia 26,2.7-9.12-13.22-23; 1Coârintoâ 15,45-49; Luca 6,27-38)
Phuùc AÂm: Lc 6, 27-38
"Caùc con haõy toû loøng thöông xoùt nhö Cha caùc con hay thöông xoùt".
Khi aáy, Chuùa Gieâsu phaùn cuøng caùc moân ñeä raèng: "Thaày baûo caùc con ñang nghe Thaày ñaây: Caùc con haõy yeâu keû thuø, haõy laøm ôn cho nhöõng keû gheùt mình, haõy chuùc phuùc cho nhöõng keû nguyeàn ruûa mình, haõy caàu nguyeän cho nhöõng keû vu khoáng mình. Ai vaû maù con beân naøy, thì ñöa caû maù beân kia; ai loät aùo ngoaøi cuûa con, thì con cuõng ñöøng caûn noù laáy aùo trong. Ai xin, thì con haõy cho vaø ai laáy gì cuûa con, thì ñöøng ñoøi laïi. Caùc con muoán ngöôøi ta laøm ñieàu gì cho caùc con, thì haõy laøm cho ngöôøi ta nhö vaäy. Neáu caùc con yeâu nhöõng keû yeâu caùc con, thì coøn aân nghóa gì nöõa? Vì caû nhöõng ngöôøi toäi loãi cuõng yeâu nhöõng ai yeâu hoï. Vaø neáu caùc con laøm ôn cho nhöõng keû laøm ôn cho caùc con, thì coøn aân nghóa gì? Caû nhöõng ngöôøi toäi loãi cuõng laøm nhö vaäy. Vaø neáu caùc con cho ai vay möôïn maø troâng ngöôøi ta traû laïi, thì coøn aân nghóa gì? Caû nhöõng ngöôøi toäi loãi cuõng cho nhöõng keû toäi loãi vay möôïn ñeå roài ñöôïc traû laïi soøng phaúng.
Vaäy caùc con haõy yeâu keû thuø, haõy laøm ôn, vaø cho vay möôïn maø khoâng troâng baùo ñeàn. Phaàn thöôûng cuûa caùc con baáy giôø seõ lôùn lao, vaø caùc con seõ laø con caùi Ñaáng Toái Cao, vì Ngöôøi nhaân haäu vôùi nhöõng keû boäi baïc vaø nhöõng keû gian aùc.
Vaäy caùc con haõy ôû nhaân töø nhö Cha caùc con laø Ñaáng nhaân töø. Ñöøng xeùt ñoaùn, thì caùc con seõ khoûi bò xeùt ñoaùn; ñöøng keát aùn, thì caùc con khoûi bò keát aùn. Haõy tha thöù, thì caùc con seõ ñöôïc tha thöù. Haõy cho, thì seõ cho laïi caùc con; ngöôøi ta seõ laáy ñaáu haûo haïng, ñaõ daèn, ñaõ laéc vaø ñaày traøn maø ñoå vaøo vaït aùo caùc con. Vì caùc con ñong ñaáu naøo, thì cuõng seõ ñöôïc ñong traû laïi baèng ñaáu aáy".
Suy Nieäm:
Coù theå noùi ai cuõng bieát baøi Tin Möøng chuùng ta vöøa nghe ñoïc, keå caû ngöôøi ngoaøi Kitoâ giaùo. Heát moïi ngöôøi ñeàu bieát ñaïo Chuùa daïy phaûi yeâu meán thuø ñòch vaø laøm ôn cho nhöõng keû oaùn gheùt mình. Hôn nöõa, ngöôøi ta coøn bieát ñeán caû chi tieát cuûa lôøi Chuùa daïy: Naøo keû taùt maù naøy thì haõy chìa maù kia nöõa cho noù, vaø ngöôøi ñoaït aùo choaøng cuõng ñöøng caûn noù laáy aùo loùt. Khoâng bieát trong theá gian naøy ñaõ ñöôïc maáy ngöôøi thi haønh trieät ñeå nhöõng ñieàu daïy naøy? Hay ngöôøi ta phaûi giaûi thích leänh Chuùa truyeàn moät caùch "boùng baåy" hôn? Hai baøi Kinh Thaùnh kia ñoïc trong thaùnh leã hoâm nay coù giuùp chuùng ta hieåu baøi Tin Möøng chính xaùc hôn khoâng? Chuùng ta cöù thöû xem theá naøo!
1. Baøi Saùch Cöïu Öôùc
Caâu chuyeän Ñavít xöùng ñaùng ñi tröôùc baøi Tin Möøng. Ngay ôû thôøi Cöïu Öôùc, ngöôøi ta ñaõ bieát tha thöù cho cöøu ñòch. Ñavít tha cheát cho Saul maëc duø vua naøy chæ muoán thuû tieâu Ñavít. Ñoïc kyõ laïi caâu chuyeän, chuùng ta coøn khaùm phaù ñöôïc nhieàu chi tieát ñaùng keå nöõa.
Nhö moïi ngöôøi bieát Saul laø vò vua ñaàu tieân cuûa con caùi Israen. OÂng ñaõ coù thôøi ñöôïc Chuùa tin duøng vaø chuùc phuùc. Nhöng oâng ñaõ baát trung, laøm nhieàu ñieàu toäi loãi, khieán Chuùa phaûi choïn moät ngöôøi khaùc ñeå thay theá oâng. Ñoù laø Ñavít, moät caäu beù chaên chieân coù maùi toùc hoe, ñoâi maét xinh xaén vaø daùng veû khoâi ngoâ. Chuùa cho Ñavít thaéng ñöôïc teân Goâliaùt töøng ñe doïa thaùch thöùc con caùi Israen. Nhôø ñoù Ñavít ñöôïc ñöa vaøo ñeàn vua. Nhöng nhöõng tieáng ken cuûa daân chuùng laïi laøm cho Saul ghen gheùt Ñavít. Bao nhieâu caïm baãy oâng ñaët ra, Ñavít ñeàu thoaùt khoûi. Loøng Saul laïi caøng nhö löûa chaùy. Ñavít bieát thaân phaän ñaønh boû troán, lang thang laâu naêm nôi ñaát khaùch queâ ngöôøi vaø thöôøng phaûi laáy sa maïc meânh moâng laøm nôi aån nuùp. Nhöng Saul vaãn khoâng buoâng thaû. Baøi saùch Samuen hoâm nay cho thaáy oâng laáy caû 3,000 tinh binh, thaân haønh di truy luøng Ñavít.
Chaéc chaén cuoäc saên ñuoåi ñaõ khieán oâng meät nhoïc. OÂng phaûi naèm nguû, nhöng quaân binh vaãn ñoùng traïi chung quanh. Ñavít nhìn thaáy, Vaø ñem theo moät ngöôøi boä haï. Ñavít ñaõ coù theå leùn ñeán gaàn Saul maø chaúng ai bieát gì. Sung söôùng, teân boä haï xin pheùp haï thuû Saul. Ñavít khoâng cho, chæ laáy caây giaùo vaø choùe nöôùc nôi ñaàu choã Saul naèm roài ñi. Sang ñeán beân kia söôøn nuùi, Ñavít môùi leân tieáng ñaùnh thöùc quaân binh cuûa Saul vaø noùi cho hoï roõ: Hoâm nay neáu muoán saùt haïi Saul, thì Ñavít ñaõ laøm xong.
Ngöôøi ta coù theå nghó Ñavít coù thaùi ñoä quaân töû khoâng? Lòch söû cuõng keå nhieàu vò ñaïi töôùng vaø hoaøng ñeá tha cheát cho keû thuø moät caùch cao thöôïng nhö vaäy. Nhöng baáy giôø Ñavít khoâng phaûi laø hoaøng ñeá hoaëc ñaïi töôùng maø vaãn coøn laø moät keû coâ ñôn phaûi laån troán söï truy luøng cuûa quaân binh nhaø vua. Ñavít ñaõ khoâng haønh ñoäng nhö caùc nhaø chính trò vaø quaân söï haøo hieäp. Chaøng nhoû beù hôn nhieàu. Maëc duø ñöôïc Chuùa choïn, chaøng vaãn cö xöû nhö keû baày toâi cuûa vua Saul. Chaøng chöa thay ñoåi gì caû, keå töø ngaøy ñöôïc xöùc daàu, ngoaïi tröø baûn chaát ñôn sô, ñaïo ñöùc cuûa keû muïc töû baây giôø ñöôïc theâm ôn Chuùa ñaõ daùm lieàu maïng trong nhieàu cöû chæ haøo hieäp.
Chính vì vaäy ñoaïn vaên naøy khoâng theå laø moät trang anh huøng ca, maëc duø coù nhieàu yeáu toá khieán taùc giaû coù theå duøng ñeå taïo neân moät aùng vaên nhö theá.
ÔÛ ñaây, Ñavít khoâng toû ra laø moät tay anh huøng, nhöng chæ laø moät taâm hoàn ñaïo ñöùc, Ñavít khoâng ñeå cho boä haï laáy ñaàu Saul chæ vì chaøng kính sôï Chuùa vaø giöõ lôøi Chuùa truyeàn daïy. Chaøng bieát Saul laø ñaáng ñaõ ñöôïc xöùc daàu vaø Luaät phaùp khoâng cho pheùp ai ñoäng ñeán moät con ngöôøi nhö theá. Chaøng khoâng nghó ñeán quyeàn lôïi cuûa mình, chaøng toân troïng yù Chuùa. Chaøng ñeå Chuùa quyeát ñònh cho Saul.
Do ñoù, neáu chæ ñoïc ñoaïn vaên hoâm nay, chuùng ta môùi chæ thaáy loøng ñaïo ñöùc cuûa Ñavít. Loøng kính sôï Chuùa ñaõ khieán chaøng khoâng muoán tra tay treân ñaáng ñöôïc xöùc daàu cuûa Ñöùc Giaveâ. Phaûi ñoïc theâm nöõa, ñoïc taát caû nhöõng ñoaïn noùi ñeán quan heä giöõa Saul vaø Ñavít, chuùng ta môùi thaáy roõ loøng yeâu keû thuø cuûa Ñavít. Maëc duø Saul luoân tìm caùch haï saùt mình, Ñavít töø ñaàu chí cuoái vaãn moät loøng kính yeâu ñoái vôùi chuû mình. Chaøng khoâng xeùt ñeán quyeàn lôïi rieâng nhöng luoân chæ muoán caàu hoøa vaø khoâng bao giôø coù loøng thuø gheùt Saul. Vôùi boái caûnh chung nhö vaäy, chuùng ta coù theå baûo ñoaïn vaên hoâm nay cuõng noùi leân loøng yeâu thöông thuø ñòch cuûa Ñavít. Chaøng ñaõ tha cheát cho keû luoân tìm caùch saùt haïi mình moät caùch voâ côù. Vaø ñoaïn vaên naøy xöùng ñaùng ñi tröôùc baøi Tin Möøng hoâm nay.
Tuy nhieân moät laàn nöõa chuùng ta ñöøng queân loøng ñaïo ñöùc cuûa Ñavít. Chính vì kính sôï Chuùa maø chaøng ñaõ cö xöû raát quaûng ñaïi vaø haøo hieäp vôùi Saul. Nhaø vua khoâng ngôùt thuø gheùt chaøng, nhöng chaøng laïi luoân giöõ moät loøng kính yeâu. Ñavít vaãn coøn treo cao taám göông ñoù cho chuùng ta khi muoán thi haønh lôøi Tin Möøng hoâm nay.
2. Baøi Tin Möøng
Taùc giaû Luca trong ñoaïn vaên naøy toû ra khoâng quan taâm nhieàu laém ñeán khía caïnh vaên chöông. Nghe ñoïc laàn ñaàu chuùng ta chaúng thaáy luaän lyù gì caû. Caùc tö töôûng xem ra ñöôïc vieát ra böøa baõi khoâng theo moät thöù töï naøo caû. Cuõng coù laùy ñi laùy laïi moät vaøi yù nhöng taùc giaû khoâng duïng yù xeáp thaønh heä thoáng, khieán ngöôøi ñoïc vaø nghe khoù nhôù ñöôïc taát caû.
Laø vì ñaây laø ñoaïn vaên tieáp noái Baøi giaûng treân Nuùi veà caùc Moái phuùc thaät, dieãn taû tinh thaàn Phuùc AÂm môùi meû cuûa Chuùa Gieâsu. Ngöôøi tieáp tuïc baøi giaûng laï luøng aáy baèng ñoaïn vaên hoâm nay, coù theå noùi khoâng phaûi ñeå ñöa ra theâm yù töôûng naøo, nhöng chæ ñeå tröng ra moät soá caùc thí duï ñeå giaûi thích theâm veà tinh thaàn Phuùc AÂm. Tinh thaàn naøy laø moät söï soáng môùi, söï soáng cuûa chính Thieân Chuùa muoán chia seû vôùi loaøi ngöôøi. Chaéc chaén khoâng moät coâng thöùc naøo coù theå dieãn taû ñaày ñuû. Moät baøi thuyeát minh daøi vôùi caáu truùc chaët cheõ cuõng khoâng höùa heïn hôn. Ngöôøi ta phaûi choïn nhieàu quan ñieåm, nhieàu khía caïnh ñeå nhìn vaøo, hoïa may chaân lyù môùi, hieän leân ñöôïc trong söï phong phuù cuûa noù.
Vaäy, ôû ñaây Chuùa Gieâsu muoán duøng nhieàu ví duï khaùc nhau ñeå ñöa thính giaû cuûa Ngöôøi vaøo tinh thaàn môùi cuûa Phuùc AÂm. Vaø ñaùm thính giaû naøy, theo Luca cho bieát ôû ñaàu Baøi Giaûng Treân Nuùi, laø nhoùm ñoâng moân ñeä cuøng ñoaøn luõ daân chuùng ñoâng ñaûo. Nhöng thaät ra khi noùi, Chuùa Gieâsu laïi ngöôùc maét nhìn rieâng caùc toâng ñoà. Chuùng ta coù theå hieåu caùc moân ñoà ñaây laø Nhoùm 12 toâng ñoà maø Ngöôøi môùi choïn. Tuy nhieân, ñuùng hôn neân hieåu töø ngöõ theo moät nghóa roäng hôn, bao goàm taát caû caùc moân ñeä. Nhaát laø nôi Luca, chöõ moân ñoà thöôøng aùm chæ moïi tín höõu trong Hoäi Thaùnh buoåi sô nguyeân. Nhö vaäy, coù theå noùi Luca vieát baøi naøy cho taát caû chuùng ta nay laø moân ñoà cuûa Chuùa Gieâsu.
Ngöôøi duøng moät soá ví duï ñeå ñöa chuùng ta vaøo tinh thaàn Phuùc AÂm môùi cuûa Ngöôøi. Tröôùc heát, Ngöôøi daïy chuùng ta "haõy yeâu meán thuø ñòch vaø laøm ôn cho nhöõng ngöôøi oaùn gheùt caùc ngöôi". Nhöõng yù sau chæ dieãn taû theâm. Naøo laø haõy chuùc laønh cho keû nguyeàn ruûa, khaån caàu cho keû ngöôïc ñaõi, keû taùt maù naøy haõy chìa maù kia nöõa. Chuùng ta khoâng coù ñieàu kieän ñeå phaân taùch tæ mæ töøng caâu töøng chöõ, nhöng chuùng ta phaûi bieát Chuùa muoán daïy gì ñaây.
Ngöôøi theá gian thöôøng oaùn gheùt thuø ñòch vaø chæ muoán laøm haïi noù hoaëc chæ muoán cho noù bò haïi. Coøn tinh thaàn môùi cuûa Chuùa ñem ñeán laø loøng yeâu thöông vaø laøm ôn. Nhöng ñeå hieåu roõ yù cuûa Chuùa, coù leõ tieân vaøn chuùng ta phaûi xaùc ñònh ai laø thuø ñòch. Ñoái vôùi ngöôøi Do Thaùi, heát moïi ngöôøi khoâng phaûi laø con caùi Israen ñeàu laø thuø ñòch - vì hoï coù toân giaùo khaùc vaø luoân luoân trôû thaønh caïm baãy duï doã hoï rôi vaøo ña thaàn taø giaùo. Theá neân coù theå noùi vì muoán baûo veä moät caùch quaù khích maø ngöôøi Do Thaùi coi moïi ngöôøi nhö thuø ñòch... Sang ñeán moâi tröôøng cuûa Luca, noùi vôùi caùc moân ñoà cuûa Chuùa, thuø ñòch theo nghóa treân baây giôø laïi laø nhöõng ngöôøi Do Thaùi vaø ñaëc bieät laø hoaøng ñeá Roâma vaø caùc khanh töôùng cuûa oâng ñang baét ñaïo thôøi baáy giôø.
Vaäy tinh thaàn môùi cuûa Phuùc AÂm baây giôø khoâng gioáng nhö caùc leänh truyeàn thôøi Cöïu Öôùc nöõa. Chuùa Gieâsu ñaõ ñeán thieát laäp Nöôùc Trôøi, khoâng ñoùng khung trong moät daân toäc vaø truyeàn thoáng cuûa daân toäc aáy, nhöng môû roäng hai caùnh tay treân thaäp giaù ñeå ñoùn nhaän moïi taâm hoàn thoáng hoái aên naên. Ngöôøi ñeán ñem tình yeâu cöùu ñoä ñeán cho moïi ngöôøi toäi loãi. Moân ñeä cuûa Ngöôøi khoâng coøn ñöôïc kyø thò ai nöõa. Ngay ñoái vôùi nhöõng keû baét bôù mình, hoï cuõng phaûi theo göông Chuùa trong maàu nhieäm Cöùu Theá; chaáp nhaän sæ nhuïc, ñau thöông vaø khaån caàu chuùc phuùc cho keû laøm khoå mình "vì chuùng khoâng bieát vieäc chuùng laøm". Trong maàu nhieäm thaùnh giaù cöùu chuoäc Chuùa Gieâsu Kitoâ gioáng nhö Ngöôøi Toâi Tôù ñau khoå trong saùch caùc tieân tri. Theá neân ôû ñaây taùc giaû Luca gôïi leân hình aûnh taùt maù, giaät aùo... nhöõng ñieàu maø Ñöùc Gieâsu Kitoâ cuõng ñaõ phaûi chòu. Taùc giaû khoâng coù yù baûo chuùng ta phaûi thi haønh theo chöõ ñen, nhöng daïy chuùng ta phaûi coù tinh thaàn nhö Chuùa chuùng ta trong maàu nhieäm Thaùnh Giaù. Hieåu nhö vaäy, chuùng ta seõ ñoïc thaáy moät tinh thaàn môùi, tinh thaàn cuûa caùc moái phuùc thaät, ñöôïc dieãn taû trong ñoaïn vaên naøy, hôn laø khaúng ñònh ñaây laø nhöõng vieäc maø chuùng ta phaûi thi haønh theo nghóa ñen. Noùi ñuùng hôn, coù tinh thaàn cuûa Chuùa Cöùu Theá trong maàu nhieäm Töû naïn - Phuïc sinh roài, thì môùi hieåu vaø môùi laøm ñöôïc nhöõng leänh truyeàn kia, vaø coøn laøm hôn theá nöõa, mieãn sao chöùng toû ñöôïc mình laø moân ñoà cuûa Chuùa.
Cuõng vì vaäy maø Luca khoâng döøng laïi ôû nhöõng vieäc treân. Ngöôøi coøn ñi xa hôn, noùi ñeán vieäc cho vay möôïn vaø cho cuûa caûi. Ngöôøi khoâng nghó ñeán nhöõng ñieàu ngöôøi vieát trong saùch Coâng vuï Söù ñoà sao? Caùc moân ñoà thôøi aáy bieát chia seû cho nhau ñeå ôû giöõa hoï khoâng ai phaûi thieáu thoán. Loøng yeâu meán thuø ñòch ñaõ bieán sang tình huynh ñeä chaân thaät maø Chuùa Gieâsu ñaõ daïy baûo vaø ñaõ goïi laø leänh truyeàn vaø giôùi raên môùi cuûa mình. Vaø neàn taûng, nguoàn goác cuûa tinh thaàn vaø leänh truyeàn aáy, chính laø loøng thöông xoùt cuûa Thieân Chuùa. Ngöôøi thöông xoùt con caùi loaøi ngöôøi, tröôùc ñaây thuø ñòch vôùi Ngöôøi vaø vôùi nhau. Ngöôøi cho Con Moät cuûa Ngöôøi xuoáng theá, ñem loøng thöông xoùt ñoù ñeán hoøa giaûi heát thaûy neân moät daân toäc môùi laø ñoaøn con vaø laø ñoaøn chieân cuûa Chuùa. Chính loøng thöông xoùt ñaõ ñoåi môùi hoï vaø ban cho hoï söï soáng môùi, söï soáng cuûa loøng thöông xoùt, khieán ai coù söï soáng môùi cuõng phaûi ñaày loøng thöông xoùt.
Saùch Tin Möøng Luca ñaõ ñöôïc meänh danh laø taùc phaåm cuûa loøng thöông xoùt. Ñoaïn vaên hoâm nay naèm trong taùc phaåm aáy. Noù cuõng chaúng muoán noùi gì hôn laø daïy ta haõy theo göông loøng thöông xoùt cuûa Chuùa bieåu loä ñaëc bieät trong maàu nhieäm Cöùu Theá ñeå chuùng ta luoân coù neáp soáng vaø thaùi ñoä xoùt thöông moïi ngöôøi, khieán khoâng ai coøn laø thuø ñòch hoaëc xa laï, nhöng heát thaûy ñaõ trôû thaønh anh em vì ñaõ laø moân ñoà cuûa Chuùa. Neáu ngay trong ñaïo Do Thaùi cuõng chæ coù moät loaïi thuø nghòch ñaùng keå laø thuø nghòch laøm hö hoûng nieàm tin; maø tinh thaàn môùi cuûa Phuùc AÂm ñaõ huûy boû loaïi thuø nghòch ñoù roài, thì ñoái vôùi ngöôøi moân ñoà cuûa Chuùa khoâng coøn coù theå coù moät moái thuø nghòch naøo nöõa, khieán ñaïo cuûa hoï môùi thaät laø baùc aùi yeâu thöông. Thöïc teá hoï coù theå soáng ñöôïc nhö vaäy khoâng?
3. Baøi Thô Phaoloâ
Thaùnh Toâng Ñoà raát thöïc teá. Böùc thö naøy cuûa ngöôøi thöôøng ñöôïc goïi laø Böùc Thö cuûa ngöôøi Coâng Giaùo, noùi ñeán neáp soáng Coâng Giaùo trong Hoäi Thaùnh Coâng Giaùo, ñang khi thö Roâma ñöôïc goïi laø thö cuûa ngöôøi Tin Laønh vì ñöôïc nhöõng ngöôøi naøy yeâu thích caùch rieâng. Vaäy trong thö noùi veà neáp soáng Coâng Giaùo, Phaoloâ khoâng aûo töôûng nghó raèng moïi moân ñoà cuûa Chuùa ñeàu ñaõ hoaøn toaøn vaø coù theå thi haønh caùc leänh truyeàn cuûa Chuùa caùch deã daøng. Ñaëc bieät tinh thaàn môùi maø Chuùa Gieâsu ñaõ mang ñeán, theo thaùnh nhaân, chuùng ta ñoùn nhaän trong thaân xaùc yeáu heøn, chaúng khaùc nhöõng bình saønh loï ñaát. Chuùng ta khoù giöõ ñöôïc. Vaø caøng khoù thi haønh ñöôïc. Bôûi vì chuùng ta khoâng thaàn thieâng nhö Thieân Chuùa. Chuùng ta ñöôïc caáu taïo baèng theå xaùc vaø linh hoàn. Hôn nöõa Ôn Chuùa ñeán ñoåi môùi chuùng ta, naâng cao baûn tính con ngöôøi leân, keát hôïp vaø chia seû söï soáng Thieân Chuùa, khieán nôi chuùng ta vöøa coù con ngöôøi cuõ do Añam löu truyeàn vöøa coù con ngöôøi môùi do Chuùa Gieâsu maëc cho. Con ngöôøi Añam do töï ñaát, neân luoân höôùng chieàu veà ñaát. Con ngöôøi Gieâsu do töï trôøi, neân muoán keùo chuùng ta leân nhöõng söï cao sieâu. Con ngöôøi do ñaát laø ngöôøi traàn ai, muoán soáng nhö ngöôøi phaøm traàn, con ngöôøi do Chuùa keùo chuùng ta baét chöôùc neáp soáng cuûa Ngöôøi. Vì ngöôøi moân ñoà ôû trong moät theá hai chieàu nhö vaäy, neân hoï luoân bò giaèng co. Töï nhieân hoï muoán ñoái xöû vôùi moïi ngöôøi theo caùch theá gian laø yeâu baïn höõu gheùt thuø ñòch. Nhöng ôn cuûa Chuùa, tinh thaàn môùi cuûa Phuùc AÂm maø hoï nhaän ñöôïc khi taùi sinh trong pheùp röûa, laïi thuùc giuïc hoï thi haønh leänh truyeàn cuûa Chuùa laø yeâu meán thuø ñòch.
Do ñoù, keát luaän hieån nhieân laø neáu muoán thi haønh ñieàu Chuùa daïy, hoï phaûi taêng cöôøng tinh thaàn cuûa Ngöôøi. Thaùnh leã cho ta cô hoäi ñaëc bieät ñeå laøm coâng vieäc naøy. Nhôø thaân theå vinh quang cuûa Chuùa Gieâsu maø chuùng ta ñöôïc laõnh nhaän, Thaùnh Thaàn ñöôïc ban theâm cho ta, söùc soáng thaàn linh ñöôïc taêng cöôøng ñeå chuùng ta löïa choïn neáp soáng Phuùc AÂm. Chuùng ta ñöôïc haïnh phuùc hôn ñaõ soáng theo tinh thaàn cuûa Chuùa, Ñaáng ñaõ ñeán ñeå thi haønh coâng cuoäc hoøa giaûi. Ngöôøi loâi keùo chuùng ta vaøo maàu nhieäm Cöùu Theá, nôi maø keû toäi loãi vaø tröôùc ñaây laø thuø ñòch cuõng ñöôïc höôûng loøng thöông xoùt, ñeå heát thaûy trôû neân Daân môùi vaø laø anh em vôùi nhau. Xin cho chuùng ta nhôø thaùnh leã naøy ñöôïc nhieàu tinh thaàn aáy.
(Trích daãn töø taäp saùch Giaûi Nghóa Lôøi Chuùa
cuûa Ñöùc coá Giaùm Muïc Bartoâloâmeâoâ Nguyeãn Sôn Laâm)