Giaûi Nghóa Lôøi Chuùa Naêm A
Nhöõng Baøi Suy Nieäm Lôøi Chuùa Chuùa Nhaät
cuûa Ñöùc coá Giaùm Muïc Bartoâloâmeâoâ Nguyeãn Sôn Laâm
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
Chuùa Nhaät 3 Muøa Phuïc Sinh Naêm A
Loan baùo Nöôùc Trôøi vaø ñoåi môùi con ngöôøi
(Cv 2,14.22-28; 1P 1,17-21; Lc 24,13-35)
Phuùc AÂm: Lc 24, 13-35
"Hai oâng ñaõ nhaän ra Ngöôøi luùc beû baùnh".
Cuøng ngaøy thöù nhaát trong tuaàn, coù hai moân ñeä ñi ñeán moät laøng teân laø Emmaus, caùch Gieârusalem ñoä saùu möôi daëm. Doïc ñöôøng, caùc oâng noùi vôùi nhau veà nhöõng vieäc vöøa xaûy ra. Ñang khi hoï noùi truyeän vaø trao ñoåi yù kieán vôùi nhau, thì chính Chuùa Gieâsu tieán laïi cuøng ñi vôùi hoï, nhöng maét hoï bò che phuû neân khoâng nhaän ra Ngöôøi. Ngöôøi hoûi: "Caùc oâng coù truyeän gì vöøa ñi vöøa trao ñoåi vôùi nhau maø buoàn baõ vaäy?" Moät ngöôøi teân laø Cleâophas traû lôøi: "Coù leõ oâng laø khaùch haønh höông duy nhaát ôû Gieârusalem maø khoâng hay bieát nhöõng söï vieäc vöøa xaûy ra trong thaønh maáy ngaøy nay". Chuùa hoûi: "Vieäc gì theá?" Caùc oâng thöa: "Söï vieäc lieân can ñeán oâng Gieâsu queâ thaønh Nadareùt. Ngöôøi laø moät vò tieân tri coù quyeàn löïc trong haønh ñoäng vaø ngoân ngöõ, tröôùc maët Thieân Chuùa vaø toaøn theå daân chuùng. Theá maø caùc tröôûng teá vaø thuû laõnh cuûa chuùng ta ñaõ baét noäp Ngöôøi ñeå xöû töû vaø ñoùng ñinh Ngöôøi vaøo thaäp giaù. Phaàn chuùng toâi, chuùng toâi vaãn hy voïng Ngöôøi seõ cöùu Israel. Caùc vieäc aáy ñaõ xaûy ra nay ñaõ ñeán ngaøy thöù ba roài. Nhöng maáy phuï nöõ trong nhoùm chuùng toâi, quaû thaät, ñaõ laøm chuùng toâi lo sôï. Hoï ñeán moà töø taûng saùng. Vaø khoâng thaáy xaùc Ngöôøi, hoï trôû veà noùi ñaõ thaáy thieân thaàn hieän ra baûo raèng: Ngöôøi ñang soáng. Vaøi ngöôøi trong chuùng toâi cuõng ra thaêm moà vaø thaáy moïi söï ñeàu ñuùng nhö lôøi caùc phuï nöõ ñaõ noùi; coøn Ngöôøi thì hoï khoâng gaëp".
Baáy giôø Ngöôøi baûo hoï: "OÂi keû khôø daïi chaäm tin caùc ñieàu tieân tri ñaõ noùi! Chôù thì Ñaáng Kitoâ chaúng phaûi chòu ñau khoå nhö vaäy roài môùi ñöôïc vinh quang sao?" Ñoaïn Ngöôøi baét ñaàu töø Moâseâ ñeán taát caû caùc tieân tri, giaûi thích cho hai oâng taát caû caùc lôøi Kinh Thaùnh chæ veà Ngöôøi. Khi gaàn ñeán laøng hai oâng ñònh tôùi, Ngöôøi giaû vôø muoán ñi xa hôn nöõa. Nhöng hai moân ñeä naøi eùp Ngöôøi raèng: "Môøi oâng ôû laïi vôùi chuùng toâi, vì trôøi ñaõ veà chieàu, vaø ngaøy saép taøn". Ngöôøi lieàn vaøo vôùi caùc oâng.
Ñang khi cuøng caùc oâng ngoài baøn, Ngöôøi caàm baùnh, ñoïc lôøi chuùc tuïng, beû ra vaø trao cho hai oâng. Maét hoï saùng ra vaø nhaän ra Ngöôøi. Ñoaïn Ngöôøi bieán maát. Hoï baûo nhau: "Phaûi chaêng loøng chuùng ta ñaõ chaúng soát saéng leân trong ta, khi Ngöôøi ñi ñöôøng ñaøm ñaïo vaø giaûi thích Kinh Thaùnh cho chuùng ta ñoù ö?" Ngay luùc aáy hoï choãi daäy trôû veà Gieârusalem, vaø gaëp möôøi moät toâng ñoà vaø caùc baïn khaùc ñang tuï hoïp. Hoï baûo hai oâng: "Thaät Chuùa ñaõ soáng laïi, vaø ñaõ hieän ra vôùi Simon". Hai oâng cuõng thuaät laïi caùc vieäc ñaõ xaûy ra doïc ñöôøng vaø hai oâng ñaõ nhaän ra Ngöôøi luùc beû baùnh nhö theá naøo.
Suy Nieäm:
Chuùa Nhaät III Phuïc Sinh
Cv 2,14.22-28; 1P 1,17-21; Lc 24,13-35
Nhö Ñöùc Kitoâ ñaõ duøng Thaùnh Kinh ñeå giaûi thích cho hai moân ñeä tin vaøo maàu nhieäm Ngöôøi soáng laïi maø hoài sinh, Phuïng vuï hoâm nay cuõng muoán duøng caùc baøi chuùng ta vöøa nghe ñoïc ñeå khai saùng taâm trí ta hieåu hôn veà vieäc Chuùa phuïc sinh haàu ñöôïc tinh thaàn môùi vaø neáp soáng môùi.
A. Baøi Saùch Coâng Vuï
Tröôùc heát chuùng ta haõy ñeå tai nghe lôøi thaùnh Pheâroâ. Noùi ñuùng hôn chuùng ta haõy khaûo saùt baøi ñoïc I, vì dieãn töø chuùng ta vöøa nghe laø cuûa taùc giaû saùch Coâng vuï hôn laø cuûa chính thaùnh Pheâroâ.
Hoâm aáy laø ngaøy leã Nguõ Tuaàn. Caùc moân ñeä vöøa ñöôïc ñaày Thaùnh Thaàn. Thieân haï chen nhau tuoán ñeán nhaø caùc ngaøi vì nghe tieáng ñoäng töø trôøi vang xuoáng nôi ñoù. Pheâroâ ñöùng leân cuøng vôùi 11 Toâng ñoà vaø caát tieáng noùi vôùi daân. OÂng phaûi giaûi thích cho moïi ngöôøi hieåu: Chính Ñöùc Kitoâ phuïc sinh vöøa göûi Thaàn trí cuûa Ngöôøi xuoáng treân caùc moân ñeä. Ñieàu quan troïng laø phaûi laøm chöùng vieäc Ngöôøi ñaõ soáng laïi vì ôn ñeå Thaùnh Thaàn xuoáng chæ laø ñieàu taát yeáu phaûi theo sau. Vieäc laøm ñoù thaät teá nhò vaø cuõng khoù; vì Pheâroâ phaûi noùi vôùi nhöõng ngöôøi maø ña soá cuõng ñaõ nghe ñaàu muïc Dothaùi xuùi giuïc ñoøi ñoùng ñanh Ñöùc Yeâsu. Nhöng taùc giaû baûn vaên ñaõ raát taøi tình. OÂng vaén taét phaùc laïi hình aûnh Ñöùc Yeâsu, moät Ñaáng ñaõ ñöôïc Thieân Chuùa chöùng nhaän baèng bao vieäc kyø dieäu, töùc laø nhö moät tieân tri, noùi ñuùng hôn nhö moät Moâseâ; “Theá maø anh em ñaõ gieát Ngöôøi”, leõ ra oâng chæ caàn noùi nhö theá. Nhöng khoâng! OÂng ñaõ kheùo leùo chöõa loãi cho hoï. Chính theo yù ñònh ñaõ vaïch saün vaø söï döï tri cuûa Thieân Chuùa maø Ngöôøi ñaõ bò noäp, roài hoï môùi duøng tay keû voâ ñaïo maø gieát Ngöôøi. Nhöng ñaây môùi laø ñieàu quan troïng: Thieân Chuùa ñaõ phuïc sinh Ngöôøi töø keû cheát ñeå öùng nghieäm lôøi tieân tri Ñavít. Quaû thaät, Thaùnh vònh 16 coù caâu: Ngöôøi khoâng ñeå Ñaáng Thaùnh cuûa Ngöôøi phaûi thaáy muïc naùt.
Roõ raøng Pheâroâ khoâng naïi ñeán söï kieän moà troáng. OÂng cuõng khoâng noùi ñeán nhöõng laàn Chuùa soáng laïi hieän ra. Coù theå nhöõng chuyeän ñoù ñaõ ñöôïc ñoàn ñaõi nhieàu nhöng khoâng gaây ñöôïc söï nhaát trí. Ñoù chæ laø nhöõng daáu hieäu caàn ñöôïc giaûi thích. Cuõng nhö vieäc Thaùnh Thaàn hieän xuoáng hoâm nay cuõng chæ laø moät daáu hieäu. Ñoái vôùi Pheâroâ chaúng lôøi giaûi thích naøo ñaùng tin nhö lôøi Thaùnh Kinh. OÂng daãn giaûi Thaùnh Kinh ñeå soi saùng hieän töôïng, ñeå keâu goïi loøng tin. Vaø hoâm ñoù oâng ñaõ thu phuïc ñöôïc “loái ba ngaøn linh hoàn”.
Chuùng ta töôûng chính thaùnh Pheâroâ ñaõ saùng nghó ra ñöôøng loái aáy sao? Ñoù chæ laø phöông phaùp Ñöùc Yeâsu ñaõ laøm khi coøn taïi theá vaø luùc ñaõ soáng laïi. Cuoäc ñaøm ñaïo cuûa Ngöôøi vôùi hai moân ñeä treân ñöôøng Emmau seõ laøm chöùng ñieàu ñoù.
B. Baøi Tin Möøng Luca
Taùc giaû saùch Coâng vuï vaø saùch Tin Möøng Luca chæ laø moät, neân baøi Tin Möøng hoâm nay coù nhieàu neùt gioáng vôùi baøi Coâng vuï maø chuùng ta vöøa khaûo saùt.
Caâu chuyeän ñöôïc keå baét ñaàu xaûy ra vaøo buoåi saùng ngaøy Chuùa Nhaät Phuïc sinh vaø keát thuùc vaøo buoåi toái. Hai moân ñeä chöù khoâng phaûi hai Toâng ñoà ñi ñöôøng ñeán Emmau. Hoï trôû veà nhaø sau khi ñaõ chöùng kieán nhöõng söï vieäc xaûy ra tuaàn roài ôû Yeârusalem? Luca keå hoï ñang noùi vôùi nhau nhöõng chuyeän ñoù vaø buoàn raàu vì thaát voïng. Hoï ñaõ töôûng Ñöùc Yeâsu seõ cöùu chuoäc Israel; nhöng naøy Ngöôøi ñaõ bò gieát ñöôïc ba ngaøy roài. Saùng nay cuõng coù maáy baø ra thaêm moä ñaáy. Hoï thaáy troáng trôn. Caùc thieân thaàn noùi vôùi hoï raèng Ngöôøi ñaõ soáng laïi, nhöng maáy moân ñeä ra coi thì chaúng thaáy gì caû.
Ngöôøi khaùch laï vöøa ñeán noùi ngay vôùi hoï: Hôõi nhöõng keû ngu ñoän vaø trí loøng chaäm tin vaøo moïi ñieàu caùc tieân tri ñaõ noùi. OÂng ta laø ai maø daùm noùi thaúng nhö theá? Lôøi kia khoâng gioáng lôøi Ñöùc Yeâsu noùi hoâm naøo khi moân ñeä ôû treân thuyeàn ñaùnh thöùc Ngöôøi daäy luùc soùng nöôùc laøm thuyeàn saép chìm sao? Hai moân ñeä kia chöa nhaän ra Ngöôøi. Nhöng Ngöôøi daãn giaûi Thaùnh Kinh ñeán ñaâu, loøng hoï noùng leân ñeán ñoù vaø cuoái cuøng hoï ñaõ nhaän ra Ngöôøi khi beû baùnh.
Caâu keát cuûa caâu chuyeän raát quan troïng. Hai moân ñeä trôû veà Yeârusalem töùc khaéc. Hoï chöa kòp keå chuyeän cuûa mình thì caùc Toâng ñoà ñaõ cho hoï bieát: “Thöïc theá, Chuùa ñaõ soáng laïi vaø ñaõ hieän ra cho Simon”. Ngöôøi ta coù theå ñoaùn sau ñoù caâu chuyeän hoï keå khoâng coøn haøo höùng nhieàu nöõa vì khoâng coøn hi höõu vaø môùi meû gì.
Chuùng ta tieác vì Luca ñaõ keát thuùc caâu chuyeän nhö vaäy sao? Nhöng döôøng nhö ñoù laø chuû yù cuoái cuøng vôùi caâu keát laïi laøm cho ngöôøi nghe heát haøo höùng. Laø vì ñoái vôùi oâng, vieäc Chuùa hieän ra vôùi hai moân ñeä, duø coù thaät vaø phaán khôûi, vaãn chæ laø phuï thuoäc. Ñöùc tin cuûa chuùng ta veà vieäc Chuùa soáng laïi chæ caên cöù vaøo nhaân chöùng cuûa caùc Toâng ñoà maø ñöùng ñaàu laø Pheâroâ. Caâu “Chuùa ñaõ soáng laïi vaø hieän ra vôùi Pheâroâ”, tuy vaén taét, khoâ khan, nhöng chính laø ñaù taûng vöõng vaøng xaây leân Hoäi Thaùnh. Moïi caâu chuyeän khaùc veà vieäc aáy chæ laø trang trí.
Vaø quaû thaät Luca ñaõ coù yù trang hoaøng caâu chuyeän cuûa oâng hôn laø ghi laïi trung thöïc moät söï kieän y nhö ñaõ xaûy ra. Roõ raøng oâng ñaõ coù yù muoán cho coù nhieàu chuyeän xaûy ra trong ngaøy thöù nhaát trong tuaàn ñeå toâ ñieåm ngaøy aáy neân ngaøy Phuïc sinh. OÂng laø “y só” öa noùi ñeán loøng thöông xoùt cuûa Chuùa, neân caâu chuyeän oâng keå coù veû taâm tình vaø khieán loøng boác chaùy. OÂng chæ laø moät moân ñeä vaø maát yù thöùc veà vai troø cuûa caùc Toâng ñoà, neân muoán cho caùc chuyeän cuûa moân ñoà ñöùng haøng thöù saùnh vôùi söï nghieäp cuûa caùc Toâng ñoà. Nhaát laø oâng muoán vieát moät taùc phaåm sau khi ñaõ söu tra vaø xeáp ñaët cho coù ñaàu coù ngoïn; do ñaáy caâu chuyeän cuûa oâng coù nhieàu neùt chaéc chaén , töùc laø dieãn taû nhieàu ñieåm ñöùc tin vöõng vaøng: naøo laø hình aûnh Ñöùc Yeâsu ñöôïc phaùc hoïa nhö moät tieân tri höùa heïn nhieàu hy voïng, naøo laø söï kieän moà troáng vôùi lôøi thuaät cuûa caùc phuï nöõ ñöôïc trình baøy moät caùch khaùch quan vaø chöa coù lôøi giaûi thích. Nhaát laø Luca muoán nhaán maïnh: caùc moân ñeä chaäm tin lôøi tieân tri, chaúng hieåu gì veà maàu nhieäm Thaäp giaù vaø phaûi ñoïc laïi Lôøi Thaùnh Kinh ñeå thaáy aùnh saùng cöùu ñoä. Khi nhaéc laïi lôøi Chuùa noùi ôû treân bieån baõo taùp. Luca ngaàm ví vieäc Ngöôøi chòu cheát nhö khi Ngöôøi nguû treân thuyeàn; moân ñoà hoát hoaûng, nhöng tænh daäy Ngöôøi ñöa hoï vaøo beán bình an. Cuõng vaäy, vieäc Ngöôøi soáng laïi keùo hoï ra khoûi vöïc saâu söï cheát. Hoï phaûi nhôø Thaùnh Kinh ñeå nhaän ra maàu nhieäm naøy vaø ñöùc tin cuûa hoï seõ ñaït tôùi cao ñieåm trong vieäc beû baùnh.
ÔÛ ñaây ta cuõng neân hoûi: coù thaät Ñöùc Kitoâ ñaõ laøm leã nghi beû baùnh vôùi hai moân ñeä khoâng? Suy nghó kyõ, ta neân keát luaän: coù leõ khoâng, vì Ngöôøi ñang hieän dieän ôû ñoù, khoâng caàn ñeán bí tích laøm gì, bôûi leõ bí tích laø ñeå thay theá hieän dieän. Ñoù coù theå chæ laø böõa aên thöôøng, nhöng Luca ñaõ höõu yù duøng nhöõng töø ngöõ cuûa vieäc beû baùnh ñeå moâ taû (nhö khi keå vieäc Chuùa laøm pheùp laï hoùa baùnh ra nhieàu: 9,16), ñeå ñeà ra moät aån yù thaàn hoïc: nieàm tin vaøo vieäc Chuùa soáng laïi ñaït tôùi cao ñieåm trong vieäc beû baùnh, töùc laø nôi bí tích Thaùnh Theå vaø böõa aên naøy thöïc hieän lôøi höùa seõ cho moân ñeä vaøo döï baøn tieäc Nöôùc Trôøi khi Ngöôøi leân nôi vinh hieån.
Nhö vaäy, caâu chuyeän hai moân ñeä treân ñöôøng Emmau hoâm nay khoâng nhöõng haáp daãn, nhöng nhaát laø saâu saéc. Noù dieãn taû quan nieäm cuûa Luca veà vieäc Chuùa soáng laïi. Coù nhöõng söï kieän daãn tôùi nieàm tin aáy nhö söï kieän moà troáng vaø vieäc Chuùa hieän ra. Nhöng ñöùc tin thaät söï cuûa ta phaûi caên cöù vaøo chöùng taù cuûa caùc Toâng ñoà maø ñöùng ñaàu laø Pheâroâ vaø vaøo söï tìm hieåu Kinh Thaùnh. Ñöùc tin aáy ñaït tôùi möùc ñoä ñaày ñuû trong vieäc cöû haønh baøn tieäc Thaùnh Theå loan baùo Nöôùc Trôøi vaø ñoåi môùi con ngöôøi, laøm cho hoï meán Chuùa noàng naøn vaø nhieät thaønh truyeàn giaùo.
Ñoù cuõng laø nhöõng tö töôûng maø baøi saùch Coâng vuï ñaõ thoaùng thaáy. Noùi ñuùng hôn vì vieát sau baøi Tin Möøng, dieãn töø cuûa Pheâroâ laø moät baûn vaên suùc tích, goàm ñuû caùc yeáu toá maø Luca ñaõ trình baøy trong baøi Tin Möøng.
Phuïng vuï hoâm nay ñoïc laïi cho chuùng ta nghe nhöõng lôøi Kinh Thaùnh aáy ñeå laøm gì?
C. Baøi Thö Pheâroâ
Taát nhieân ñaõ coù nhieàu ñieàu chuùng ta coù theå ñem ra öùng duïng vaø thi haønh sau khi hieåu bieát caùc baøi ñoïc treân. Chuùng ta ñaõ hieåu roõ hôn veà nieàm tin cuûa chuùng ta ñoái vôùi vieäc Chuùa soáng laïi. Vaø muoán hun ñuùc nieàm tin aáy ñeå ñoåi môùi con ngöôøi vaø cuoäc ñôøi, chuùng ta cuõng phaûi baét chöôùc hai moân ñeä, ñeå Thaàn Trí Chuùa phuïc sinh höôùng daãn mình ñoïc laïi Kinh Thaùnh vaø tham döï caùc buoåi phuïng vuï Thaùnh Theå.
Nhöng ñeå giuùp chuùng ta coù moät thaùi ñoä cuï theå, Phuïng vuï ñaõ trích moät ñoaïn thö Pheâroâ. Taùc giaû khoâng noùi gì môùi laï, chæ xinh chuùng ta ñaùnh giaù ñuùng aân suûng ñaõ nhaän ñöôïc. Nhôø Ñöùc Kitoâ chuùng ta ñaõ tin vaøo Thieân Chuùa (c.21), xöng tuïng Ngöôøi laø Cha (c.17), nhìn nhaän Ngöôøi laø Thaåm phaùn chí coâng, thì haõy soáng trong loøng kính sôï Ngöôøi. Lyù do laø vì nieàm tin cuûa chuùng ta thaät laø ñaét giaù. Noù ñaõ ñöôïc traû baèng Maùu chaâu baùu cuûa Ñöùc Kitoâ vaø chæ coù Maùu Ngöôøi môùi traû ñöôïc. Theá neân chuùng ta phaûi baûo toaøn nieàm tin aáy, töùc laø hy voïng cuûa chuùng ta luoân phaûi höôùng veà Thieân Chuùa (c.21), laø soáng trong loøng kính sôï (keûo maát) Ngöôøi.
Giôø ñaây chuùng ta seõ cöû haønh maàu nhieäm Thaùnh Theå, nhaéc nhôû vieäc Chuùa chòu cheát vaø soáng laïi, nhaän thöùc ñöùc tin cuûa chuùng ta ñaõ ñöôïc traû baèng Maùu chaâu baùu cuûa Ngöôøi, chuùng ta haõy môû maét tinh thaàn ra nhö hai moân ñeä Emmau vaø nhö nhöõng ngöôøi ñaõ nghe baøi dieãn töø cuûa Pheâroâ. Vaø loøng chuùng ta haõy noàng naøn leân khi thaáy Chuùa hieän dieän nôi Thaùnh Theå. Chuùng ta haõy quyeát taâm ñoåi ñôøi nhö loái “ba ngaøn ngöôøi” nghe Pheâroâ noùi ngaøy tröôùc; vaø chuùng ta haõy ra veà trôû laïi vôùi ñoàng baøo nhö hai moân ñeä Emmau. Chuùng ta seõ laøm nhö hoï, tin töôûng tuyeät ñoái vaøo maàu nhieäm Phuïc sinh, khai trieån lôøi Kinh Thaùnh trong ñôøi soáng, laøm chöùng Ñöùc Kitoâ ñaõ soáng laïi ñang keâu goïi moïi ngöôøi hieåu bieát keá hoaïch cöùu ñoä cuûa Thieân Chuùa maø phaán chaán trong cuoäc soáng, nhieät tình xaây döïng haïnh phuùc, vì naøy, söùc maïnh cuûa Chuùa ñi keøm coâng vieäc cuûa nhöõng ngöôøi ñaõ tin Ñöùc Yeâsu Kitoâ soáng laïi töø keû cheát.
(Trích daãn töø taäp saùch Giaûi Nghóa Lôøi Chuùa
cuûa Ñöùc coá Giaùm Muïc Bartoâloâmeâoâ Nguyeãn Sôn Laâm)