Ñoùa Hoa Töû Teá

(Nhöõng Chia Seû Muïc Vuï vaø Nhöõng Caâu Chuyeän Gôïi YÙ

Suy Tö Vaø Caàu Nguyeän haèng ngaøy)

Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia

- 050 -

Baïn bieát gì veà 4 sinh vaät

ñaïi dieän cho 4 Taùc Giaû Tin Möøng?

Baïn bieát gì veà 4 sinh vaät ñaïi dieän cho 4 Taùc Giaû Tin Möøng?

Theo Aleteia

Gioakim Nguyeãn löôïc dòch

Truyeàn thoáng ngheä thuaät Kitoâ giaùo töø laâu ñaõ coù thoùi quen moâ taû 4 vò Thaùnh Söû Tin Möøng ñi keøm hoaëc ñöôïc ñaïi dieän baèng 4 sinh vaät:

- Con ngöôøi,

- Sö töû,

- Boø

- vaø Ñaïi baøng.

Ñaây khoâng phaûi laø söï saép xeáp coá tình hay suy tö saùng taïo cuûa caùc ngheä nhaân, nhö tröôøng hôïp bieåu töôïng chim boà noâng laø moät ví duï veà söï suy tö lieân töôûng, nhöng 4 hình aûnh treân laø nhöõng ñieàu coù neàn taûng Kinh Thaùnh haún hoi.

Ít nhaát laø hai laàn Kinh Thaùnh ñaõ nhaéc ñeán hình aûnh cuûa 4 sinh vaät treân.

Ñaàu tieân laø trong thò kieán cuûa tieân tri EÂdeâkien: oâng moâ taû 4 sinh vaät, vaø "boä maët cuûa chuùng, thì chuùng ñeàu coù maët ngöôøi, caû boán ñeàu coù maët sö töû beân phaûi, caû boán ñeàu coù maët boø röøng beân traùi, caû boán ñeàu coù maët phöôïng hoaøng. Ñoù laø maët cuûa chuùng. Coøn caùnh cuûa chuùng thì giöông leân cao. Moãi sinh vaät coù hai caùnh giaùp vaøo nhau vaø hai caùnh khaùc phuû thaân mình" (Ed 1,10-11). Ñoù laø thò kieán cuûa oâng veà xa giaù cuûa Thieân Chuùa.

OÂng EÂdeâkien soáng tröôùc Chuùa Kitoâ 6 theá kyû, trong thôøi kyø daân Do Thaùi ñi löu ñaøy ôû Babylon. ÔÛ ñoù, caùc bieåu töôïng keát hôïp nhieàu hình aûnh töông töï coù nguoàn goác töø Ai Caäp vaø Löôõng Haø ñang khaù phoå bieán (chaúng haïn nhö töôïng nhaân sö Ai Caäp keát hôïp ngöôøi vaø sö töû), vaø coù theå vò tieân tri ñaõ chòu aûnh höôûng cuûa kieåu vaên hoaù bieåu töôïng keát hôïp aáy. Thöïc teá, 4 hình aûnh maø tieân tri ñaõ moâ taû töông öùng vôùi 4 bieåu töôïng trong chieâm tinh Babylon: con boø töôïng tröng cho choøm sao Kim Ngöu, con sö töû töôïng tröng cho choøm Sö Töû, ñaïi baøng cho choøm Boï Caïp, vaø con ngöôøi cho choøm Baûo Bình. Caùc tín höõu thôøi sô khai ñoùn nhaän caùc bieåu töôïng naøy vaø gaùn chuùng cho 4 vò Thaùnh Söû; vaø töø theá kyû 5 thì hoaøn toaøn thay ñoåi yù nghóa cuûa chuùng cho ñeán ngaøy nay.

Laàn thöù hai maø 4 sinh vaät treân xuaát hieän trong Kinh Thaùnh laø nôi chöông 4, caâu 7 cuûa saùch Khaûi Huyeàn cuûa Thaùnh Gioan: "ÔÛ giöõa ngai vaø chung quanh ngai coù boán Con Vaät, ñaèng tröôùc vaø ñaèng sau ñaày nhöõng maét. Con Vaät thöù nhaát gioáng nhö sö töû, Con Vaät thöù hai gioáng nhö boø tô, Con Vaät thöù ba coù maët nhö maët ngöôøi, Con Vaät thöù boán gioáng nhö ñaïi baøng ñang bay." Ñaây laø thò kieán maø taùc giaû saùch Khaûi Huyeàn moâ taû veà quang caûnh tröôùc ngai toaø Thieân Chuùa. 4 Con Vaät treân laø 4 thuï taïo haèng ôû tröôùc ngai ñeå chuùc tuïng vinh quang Chuùa.

Theá nhöng taïi sao ngöôøi ta laïi gaùn 4 con vaät bieåu töôïng treân cho 4 Thaùnh Söû nhö chuùng ta thaáy hieän nay, maø khoâng phaûi laø theo quy taéc naøo khaùc? Chính Thaùnh Gieâroânimoâ (347-420), ngöôøi ñaõ dòch boä Kinh Thaùnh töø tieáng Hípri vaø Hy Laïp sang tieáng Latinh laàn ñaàu tieân, laø ngöôøi ñaõ thöïc hieän vieäc gaùn gheùp caùc bieåu töôïng aáy. Coù nhöõng lyù do raøng buoäc vaø thuyeát phuïc, lieân quan ñeán ñaëc ñieåm Tin Möøng cuûa 4 Thaùnh Söû ñeå gaùn nhö vaäy:

- Thaùnh Maùttheâu ñöôïc gaén lieàn vôùi moät ngöôøi coù caùnh - ñoâi khi laø moät thieân thaàn - vì Tin Möøng cuûa ngaøi taäp trung vaøo nhaân tính cuûa Chuùa Gieâsu Kitoâ. Thöïc teá laø Thaùnh Maùttheâu ñaõ baét ñaàu Tin Möøng cuûa mình baèng gia phaû cuûa Chuùa Gieâsu ñeå noùi veà baûn tính nhaân loaïi cuûa Ngöôøi.

- Thaùnh Maùccoâ thì ñöôïc lieân keát vôùi moät con sö töû, bôûi leõ Tin Möøng cuûa ngaøi nhaán maïnh veû oai nghi cuûa Chuùa Gieâsu vaø phaåm chaát ñeá vöông cuûa Ngöôøi, gioáng nhö sö töû ñöôïc coi laø vua cuûa muoân thuù. Tin Möøng cuûa ngaøi baét ñaàu vôùi lôøi rao giaûng cuûa Thaùnh Gioan Taåy Giaû, keâu leân trong hoang ñòa nhö tieáng sö töû gaàm.

- Thaùnh Luca thì ñi lieàn vôùi con boø, do Phuùc AÂm cuûa ngaøi noùi saâu veà tính hy sinh trong cuoäc khoå naïn cuûa Chuùa Kitoâ, cuõng nhö con boø laø leã vaät hy teá thöôïng phaåm theo luaät Moâseâ. Trong taùc phaåm cuûa ngaøi, Luca phaùt hoaï caûnh Giaùng Sinh vôùi caùc con vaät, trong ñoù coù con boø, laøm chöùng nhaân cuoäc giaùng theá cuûa Ñaáng Cöùu Tinh.

- Cuoái cuøng, Thaùnh Gioan thì töông quan vôùi con ñaïi baøng, vì hai lyù do: ñaàu tieân, Phuùc AÂm cuûa ngaøi moâ taû söï nhaäp theå cuûa Ngoâi Lôøi, töùc söï giaùng theá cuûa Chuùa Kitoâ, vaø ñaïi baøng laø bieåu töôïng cuûa moät thöù gì ñoù ñeán töø phía treân; thöù hai, cuõng gioáng nhö ñaïi baøng, Thaùnh Gioan laø ngöôøi coù theå nhìn thaáy nhöõng gì maø ngöôøi khaùc khoâng thaáy ñöôïc, chaúng haïn nhö caùc maëc khaûi trong saùch Khaûi Huyeàn cuûa ngaøi. Vì nhöõng söï cao sieâu trong tröôùc taùc cuûa ngaøi maø ngöôøi ta goïi ngaøi laø Thaùnh Gioan Taùc Giaû Tin Möøng, Ñaïi Baøng ñaûo Paùtmoâ.

Theo Aleteia

Gioakim Nguyeãn löôïc dòch

(Nguoàn: Giaùo phaän Vónh Long)

Back to Vietnamese Missionaries in Asia Home Page